1, 2. (a) Ñanyi bishimpi Yesu byo esambilepo na balunda nanji? (Monai kipikichala kitanshi.) (b) Ki ka kyo twafwainwa kuyuka pa kishimpi kya mikooko ne bambuzhi?

YESU wisambile na balunda nanji ba Petelo, Andeleo, Yakoba ne Yoano pa kimye kyabaya bingi. Byo apwishishe kwibabula kishimpi kya kalume wa kishinka kabiji wa maana, kya bazhike jikumi ne kya matalenta, Yesu wapezhezheko uno mwisambo wabo na kishimpi kikwabo. Walumbulwile kimye, “Mwana muntu” kyo akachibila mambo “bisaka byonse bya bantu.” Kino kishimpi kyafwainwa kyalengejile baana banji ba bwanga kukumya bingi. Mu kino kishimpi Yesu waambile pa mabumba abiji, jimo amba ja mikooko, jikwabo amba ja bambuzhi. Kepo aambile ne pa jibumba jikwabo janema bingi, jo atelele’mba, “balongo” ba “Mfumu.”—Tangai Mateo 25:31-46.

² Bantu ba Yehoba basaabaula kino kishimpi pa myaka yavula bingi, mambo mu kino kishimpi Yesu waambile pa kikamwekela bantu. Walumbulwile ene mambo bamo o bakatambwila bumi bwa myaka ne myaka ne bakwabo o bakafwila lufu lwa myaka ne myaka. Tukakonshatu kupuluka inge twaumvwisha mwatala kino kishimpi ne kwikela monka mwayila bukine bwaambilepo Yesu. Onkao  mambo, mu uno mutwe tusakukumbula ano mepuzho alondelapo: Yehoba ubena kutokeshapo byepi pachepache pa kino kishimpi? Mambo ka o twakonsha kwambila’mba kino kishimpi kyaamba pa buneme bwa mwingilo wa kusapwila? Bañanyi bobapa mwingilo wa kusapwila? Mambo ka kino o kyaikela kimye kya kwikala bakishinka ku “Mfumu” ne ku bo atela’mba ‘balongo bami’?

3, 4. (a) Ñanyi bintu byanema byo twafwainwa kuyuka pa kuba’mba tumvwishe mwatala kishimpi kya mikooko ne bambuzhi? (b) Mu 1881, Kyamba kya Usopa saka kikitelwa’mba Zion’s Watch Tower kyalumbulwile byepi kino kishimpi?

³ Pa kuba’mba tumvwishe bulongo mwatala kishimpi kya mikooko ne bambuzhi, twafwainwa patanshi kuyuka bino bintu bisatu: kuyuka bajimo, kimye kya bunchibamambo ne kikalengela bamo kwikala ku lubaji lwa mikooko nangwa ku bambuzhi.

⁴ Mu 1881, Kyamba kya Usopa saka kikitelwa’mba Zion’s Watch Tower kyalumbulwile’mba Yesu ye “Mwana muntu,” nangwa’mba “Mfumu.” Bafunda Baibolo batanshi, bayukile kuba’mba kyambo kiji mu Buku wa Lesa (King James Version) kya kuba’mba “balongo bami” kyaamba pa bakalamanga pamo ne Kilishitu ne bonse bakekalanga pano pa ntanda panyuma ya kwikala balumbuluka. Balangulukilenga’mba kwabanya mikooko ne bambuzhi kukekalako mu Bukalama bwa kwa Kilishitu bwa Myaka Kiumbi. Kabiji baitabijile kuba’mba bantu bamo bakekala ku lubaji lwa mikooko, mambo balondejilenga mizhilo ya Lesa witutemwa bingi.

5. Mu ma 1920 batokeshepo byepi pa ñumvwino ya mwatala kino kishimpi?

⁵ Na kuntendekelo ya ma 1920, Yehoba wakwashishe bantu banji kumvwisha mwatala kino kishimpi. Kyamba kya Usopa kya October 15, 1923 kyaambile’mba Yesu ye “Mwana muntu.” Kabiji kyalumbulwile bingi bulongo bishinka bya mu Binembelo byalengejile kuyuka balongo ba kwa Kilishitu kuba’mba ke boba bakalamanga pamo ne Kilishitu mwiulu, ne mikooko kuba’mba ke boba baji na luketekelo lwa kwikala pano pa ntanda mu bukalama bwa Bufumu bwa kwa Kilishitu. Pano ñanyi kimye kyo bakabanya mikooko ne bambuzhi? Uno mutwe walumbulwile’mba balongo ba kwa Kilishitu bakalamanga nanji pamo mwiulu kimye kya Bukalama bwa Myaka Kiumbi Kimo. Onkao mambo, kechi bakonsha kubuula kwibata muchima ku bakekala pano pa ntanda ne. Kino kibena kumweshatu patoka kuba’mba mikooko ne bambuzhi bakebabanya, Bukalama bwa Myaka Kiumbi Kimo saka bukyangye kutendeka. Pa mulanguluko wa bya kuyuka mikooko ne bambuzhi, uno mutwe waambile’mba bantu bakebachibila mambo kwimena pa kuyuka Yesu kuba’mba ye Nkambo yabo ne kutalatu ku Bufumu kuba’mba bo bonkatu bukaleta bwikalo bwawama.

6. Mu ma 1990 batokeshepo byepi pa ñumvwino ya mwatala kino kishimpi?

⁶ Luno lupimpu lwalengejile bantu ba Yehoba kupwisha kuba’mba bantu bebasalulula kwikala bambuzhi nangwa mikooko mu buno bonka bwikalo bwa kwipi na ku mpelo kwesakana na byo boba na mambo a Bufumu. Nangwa byonkabyo, mu 1990 batokeshepo pa ñumvwino yetu. Bibaaba bibiji byajinga mu Kyamba kya Usopa kya October 15, 1995, bya esakenye Mateo 24:29-31 (tangai) na Mateo 25:31, 32. (Tangai.) * Pano bapwishishe’mba ka? Uno mutwe waambile’mba: “Kusalulula mikooko ne bambuzhi kukobiwa kulutwe.” Pano ñanyi kimye? Uno mutwe waambile’mba: “Kino kikobiwa mu kimye kya malwa akatampe byonka byaamba Mateo 24:29, 30, Mwana muntu  po ‘akeya mu lukumo.’ . . . Kepo buno bwikalo bwatama bakebonauna, kabiji Yesu ukatotolwesha ne kuchibila mambo bantu.”

7. Luno batokeshapo byepi pa kino kishimpi?

⁷ Lelo jino, batokeshapo bingi bulongo pa kishimpi kya mikooko ne bambuzhi. Bajimo bayukanyikwa, Yesu ye “Mwana muntu,” aye Mfumu. Kabiji aba bo atelele’mba “balongo bami” ke balongo ne banyenga bashingwa na mupashi, bakalamanga pamo ne aye Kilishitu mwiulu. (Loma 8:16, 17) “Mikooko” ne “bambuzhi” ke bantu ba mu bisaka bya bantu. Abo kechi bashingwa na mupashi wazhila ne. Pano bunchibamambo bukekalako ñanyi kimye? Bunchibamambo bukekalako ku mpelo ya malwa akatampe aji kulutwe. Pano ki ka kikebalengela bamo kwikala ku lubaji lwa mikooko, bakwabo kwikala ku lubaji lwa bambuzhi? Bakebachibila mambo kwesakana na byo baubanga na balongo ba kwa Kilishitu. Mpelo ya buno bwikalo byo yafwenya kala pepi, tumusanchila bingi Yehoba pa kutokeshapo bulongo pa kino kishimpi ne pa bishimpi bikwabo biji mu Mateo kitango 24 ne 25.

8, 9. Mambo ka mikooko o beitelela’mba “baoloka”?

⁸ Mu kishimpi kya mikooko ne bambuzhi, Yesu kechi watongolamo mwingilo wa kusapwila kya kushinkamika ne. Pano, mambo ka o twakonsha kwambila’mba kino kishimpi kyaamba pa buneme bwa mwingilo wa kusapwila?

⁹ Kitanshi yukai kuba’mba Yesu wafunjishanga mu bishimpi. Onkao mambo, kechi waambilenga pa kwabanya mikooko ne bambuzhi, banyama ne. Kyo kimotu, kechi waambilenga’mba pa kuba’mba muntu bamuchibile mambo amba mukooko, wafwainwa kujisha, kuvwika ne kulama nangwa kuya na kupempula balongo ba kwa Yesu baji mu tuleya ne. Bino waambilenga pa muchima wa bumukooko muntu ye afwainwa kumwesha ku balongo ba kwa Yesu. Yesu walumbulwile mikooko kuba’mba “baoloka” mambo bayuka kuba’mba Kilishitu uji na jibumba ja bashingwa bakiji pano pa ntanda, kabiji bano baji nobe mikooko bakwasha mu bukishinka bashingwa ba mu ano moba akupelako.—Mat. 10:40-42; 25:40, 46; 2 Timo. 3:1-5.

10. Mikooko yakonsha kubila byepi lusa balongo ba kwa Kilishitu?

¹⁰ Kya bubiji, akilangulukai pa kyaambilengapo Yesu mu bitango muji bino byambo. Yesu walumbulwilenga kiyukilo kya kwikalapo kwanji ne mpelo ya buno bwikalo. (Mat. 24:3) Patanshitu mu jashi janji, Yesu wamwesheshe kuba’mba lubaji lukatampe lwa kino kiyukilo ke kusapwila mambo awama a Bufumu “pano pa ntanda ponse.” (Mat. 24:14) Bino saka akyangye kwamba pa mikooko, Yesu waambile kishimpi kya matalenta. Byonka byo twisambile mu mutwe wafumako, Yesu waambile kino kishimpi pa kukwasha baana banji ba bwanga bashingwa na mupashi, “balongo” banji, kuba’mba bafwainwa kwingila mwingilo wa kusapwila na kizaku. Nangwa byonkabyo, jibumba jicheche ja bashingwa bakiji pano pa ntanda mu kimye kya kwikalapo kwa kwa Yesu baji na mwingilo wabaya bingi wa kusapwila ku “bisaka byonse,” mpelo saka ikyangye kufika. Kino kishimpi kya mikooko ne bambuzhi kyamweshatu patoka kuba’mba bashingwa baji na bakwibakwashako. Onkao mambo, kwibakwasha mu mwingilo wa kusapwila ke jishinda jimo aba baji nobe mikooko jo bamwesheshamo lusa ku balongo ba kwa Kilishitu. Pano ñanyi bintu byavwangwamo pa kwibakwasha? Nanchi kwibapatu bintu ne kwibatekenesha nyi, inyi kuji ne bikwabo bikebewa?

11. Ñanyi bwipuzho bo twakonsha kwipuzha, kabiji mambo ka?

¹¹ Lelo jino baana ba bwanga ba kwa Yesu  bafika ku 8 milyonyi. Bavula pa bano kechi bashingwa ne. Kechi batambulapo matalenta Yesu o apele bakalume banji bashingwa ne. (Mat. 25:14-18) Onkao mambo, bwipuzho ke bwa kuba’mba, ‘Nanchi kine aba babula kushingwa na mupashi wazhila bafwainwa kwingilako mwingilo wa kusapwila nyi?’ Twayai twisambe pa bishinka bimwesha kuba’mba bafwainwa kwingilako uno mwingilo.

12. Tufunjilako ka ku byambo byaambile Yesu biji pa Mateo 28:19, 20?

¹² Yesu wakambizhe baana banji bwanga bonse kusapwila. Panyuma ya lusanguko lwanji, Yesu watumine baana banji ba bwanga kuya na kufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga, ne kwibafunjisha “kulama bintu byonse,” byo akambizhe. Mwingilo wa kusapwila uji pa bino bintu byo akambizhe. (Tangai Mateo 28:19, 20.) Onkao mambo, baana ba bwanga ba kwa Kilishitu, baji na luketekelo lwa kuya mwiulu, nangwa lwa kwikala pano pa ntanda, bonse bafwainwa kusapwila.—Byu. 10:42.

13. Tufunjilako ka ku kimwesho kyamwene Yoano?

¹³ Buku wa Lumwekesho umwesha kuba’mba bonsetu bashingwa ne babula kushingwa bafwainwa kusapwila. Yesu wamwesheshe mutumwa Yoano kimwesho kya “musongwa,” abo ba 144, 000, bantu bashingwa na mupashi bakalamanga pamo na Kilishitu mwiulu, saka babena kwita bantu kwiya na kutoma “mema a bumi a bupetu.” (Lum. 14:1, 3; 22:17) Ano mema akifwanyikizho emenako lunengezho lwa kwa Yehoba lwa kukwasha bantu kukasuluka ku lufu ne bundengamambo na mambo a kitapisho kya kwa Kilishitu kya bukuzhi. (Mat. 20:28; Yoa. 3:16; 1 Yoa. 4:9, 10) Bukuzhi po paimena mwingilo wa kusapwila, kabiji bashingwa bo babena kutangijila uno mwingilo wa kukwasha bantu kufunda pa bukuzhi ne kumwenamo. (1 Ko. 1:23) Bino mu kino kimwesho, Yoano wamwene bakwabo babula ba mu jibumba ja musongwa.  Nabo bebambijile kwita bantu amba, “Iyai.” Bakokela ne kwita bakwabo kwiya na kutoma mema a bumi a bupetu. Jino jibumba ja bubiji ja boba baji na luketekelo lwa kwikala pano pa ntanda. Onkao mambo, kino kimwesho kimweshatu patoka kuba’mba bonse baswa lwito lwa kuba’mba “iyai,” baji na mwingilo wa kusapwila ku bantu.

14. Mu kukokela “muzhilo wa Kilishitu” mwavwangwa ka?

¹⁴ Bonse baji mu “muzhilo wa Kilishitu” bafwainwa kusapwila. (Nga. 6:2) Yehoba kechi walaula mizhilo yanji ne. Waambijile bena Isalela amba: “Kukekala muzhilo umo ukengila ku mwina kyalo ne ku wafuma ku kyalo kingi ye mwikala nanji.” (Lupu. 12:49; Levi 24:22) Bena Kilishitu kechi bakiji mu Mizhilo ya Mosesa ne. Bino atweba bonse, nangwa tuji mu jibumba ja bashingwa nangwa ne, bonsetu tuji mu “muzhilo wa kwa Kilishitu.” Mu uno muzhilo muji byonse byafunjishe Yesu. Pa bino byafunjishe Yesu paji ne byo twakonsha kumwesha butemwe. (Yoa. 13:35; Yako. 2:8) Kusapwila mambo awama a Bufumu ke jishinda jimo jo tumwesheshamo byo twatemwa Lesa, ne Kilishitu ne bantu.—Yoa. 15:10; Byu. 1:8.

15. Mambo ka o twakonsha kwambila’mba Yesu wakambizhe bonse baana banji ba bwanga kusapwila?

¹⁵ Byambo bya kwa Yesu byo aambijile kajibumba kacheche bingila ne ku jibumba jikatampe. Yesu walayañene lulayañano lwa Bufumu na baana ba bwanga 11, pano bino luno lulayañano lwavwangamo bonse ba 144, 000. (Luka 22:29, 30; Lum. 5:10; 7:4-8) Kyo kimotu, mukambizho wa kwa Yesu wa kusapwila wamwambile ku kajibumba kacheche ka baana banji ba bwanga bo ajinga nabo panyuma ya lusanguko lwanji. (Byu. 10:40-42; 1 Ko. 15:6) Bino baana ba bwanga bakishinka bonse bajingako mu myaka kitota kitanshi bayukile kuba’mba ne abo bafwainwa kukokela uno mukambizho, nangwa kya kuba kechi bamumvwine Yesu na kwamba ne. (Byu. 8:4; 1 Pe. 1:8) Kyo kimotu ne lelo jino, nangwa kya kuba basapwishi ba Bufumu bafika ku 8 milyonyi kechi bamumvwine Yesu saka amba ne, bino bayuka kuba’mba baji na mwingilo wa kumwesha patoka kuba’mba baitabila mwi Kilishitu kupichila mu mwingilo wa kusapwila.—Yako. 2:18.

16-18. Mikooko ikwasha byepi balongo ba kwa Kilishitu, kabiji mambo ka o bafwainwa kubilanga bino mu ano moba?

¹⁶ Satana ubena kulwa na bashalapo, balongo bashingwa ba kwa Kilishitu bakiji pano pa ntanda, kabiji watwajijila kwi balukuka byo ayuka kuba’mba, “washalatu na kakimye kacheche.” (Lum. 12:9, 12, 17) Nangwa kya kuba babena kuchinchika meseko akatazha, bashingwa batwajijila kutangijila mukwekele wa kusapwila wabaya kukila byo ajinga kala. Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, Yesu uji nabo kabiji ye ubena kwibatangijila.—Mat. 28:20.

¹⁷ Bantu baji na jishuko ja kukwasha balongo ba kwa Kilishitu babena kuvujilako bingi. Kechi bebakwashatu mu mwingilo wa kusapwila ne, bino bebakwasha ne mu bintu bikwabo. Bapana bupe bwa mali ne kukwasha kushimika Mazubo a Bufumu, Mazubo a Kubuñenamo ne bishimikwa bya pa musampi, kabiji bakokela mu bukishinka aba bonse bo batongola ku “kalume wa kishinka kabiji wa maana” babena kutangijila.—Mat. 24:45-47; Hebe. 13:17.

¹⁸ Katatakatu bamalaika bakalekeko luvula wa lonaiko lukaleta malwa akatampe. Kino kikobiwa bonse bashingwa, balongo ba kwa Kilishitu saka batambula kala tutetesho twapelako. (Lum. 7:1-3) Nkondo ya Amagedonyi ikatendeka bashingwa bonse saka bebatwala kala mwiulu. (Mat. 13:41-43) Onkao mambo, mu ano moba, aba bonse bakeba kukekala ku lubaji lwa mikooko pa kwibachibila mambo bafwainwa kukwashanga balongo ba kwa Kilishitu mu bukishinka.