1. Mambo ka Paulo o aambijile’mba “mwi Kilishitu mo mumwekela bulume bwa Lesa”?

YEHOBA wamwesheshe bulume bwanji mwi Yesu Kilishitu mu mashinda avula. Mabuku ana a Mambo Awama muji byambo bikosesha lwitabilo lwetu byaamba pa bya kukumya bimo byaubile Kilishitu. Waubile ne bya kukumya bikwabo byavula. (Mat. 9:35; Luka 9:11) Bulume bwa Lesa bwamwekejile mwi Yesu. O ene mambo mutumwa Paulo o aambijile pe aye amba: “Mwi Kilishitu mo mumwekela bulume bwa Lesa.” (1 Ko. 1:24) Pano bya kukumya byaubile Yesu byakonsha kwitukwasha byepi mu bwikalo bwetu?

2. Tufunjilako ka ku bya kukumya byaubile Yesu?

² Mutumwa Petelo waambile’mba, Yesu waubile bya kukumya nangwa’mba ‘mingilo ya kukumya.’ (Byu. 2:22) Mingilo ya kukumya yaubile Yesu yamwesheshenga bintu byawama byo akooba kulutwe mu bukalama bwanji. Abino bya kukumya bimwesha bikooba Yesu mu ntanda ipya ya Lesa! Bya kukumya byo aubile bitulengela kumuyuka bulongo Yesu ne Shanji. Pano twayai twisambe pa bya kukumya bimo byaubile Yesu ne kumona byo tusakufunjilako ne byo byakonsha kwitukwasha mu bwikalo bwetu lelo jino ne kimye kya kulutwe.

3. (a) Lumbululai kyalengejile Yesu kuba kya kukumya kitanshi. (b) Yesu wamwesheshe byepi muchima wa bumpanyi ku Kana?

³ Yesu waubile kya kukumya kitanshi pa kijiilo kya masongola kyajinga mu Ngalilea ku Kana. Kyamweka benyi baishile bavujile bingi. Nangwa byonkabyo, binyu byapwile. Pa benyi baishile pajinga ne Maliya inanja Yesu. Pa myaka yavula Maliya walangulukanga bingi pa milaye yonse ya bungauzhi yaambile pa mwananji, ye ayukile’mba bakamutela’mba “Mwana wa Mwine Wakila.” (Luka 1:30-32; 2:52) Nanchi wayukile’mba mwananji wajinga na bulume bwa kuba kintu bwabujile kusoloka nyi? Kintu kyamwekele ku Kana kimwesha’mba Maliya ne Yesu baubijile lusa ba mulume ne mukazhi besongweletu, kabiji bakebele kwibakwasha kuba’mba kibule kwibalenga bumvu. Yesu wayukile’mba wafwainwe kwibakwasha. Onkao mambo, waalwile malita 100 a mema ke “binyu byawama.” (Tangai Yoano 2:3, 6-11.) Nanchi paji waambijile Yesu kuba kino kya kukumya nyi? Ine. Waubile kino mambo watemenwe bantu kabiji walondejile byonka biji Shanji mpanyi.

4, 5. (a) Ñanyi kintu kyo tufunjilako ku kya kukumya kitanshi kyaubile Yesu? (b) Kya kukumya kyaubiwe mu Kana kitufunjishapo ka pa kimye kya kulutwe?

⁴ Yesu walengele binyu byawama mu jishinda ja kukumya ne kwibipana ku jibumba ja bantu. Nanchi mwamona byo twakonsha kufunjilako ku kino kya kukumya nyi? Kintu kyaubile Yesu kitufunjisha’mba aye ne Shanji batako muchima ku bipitamo bantu. Yehoba ne Yesu kechi bantanyi ne. Pano akifwanyikizhai Yehoba byo akengijisha bulume bwanji kupana kajo kavula ku “mitundu ya bantu yonse” mwaya ntanda.—Tangai Isaya 25:6.

⁵ Akilanguluka pa kino! Kimye kibena kwiya muntu yense kyo akekala na bintu byo akeba nabiji kajo kawama ne nzubo yawama. Kyawama bingi kulanguluka pa bintu byawama Yehoba byo aketupa mu Paladisa pano pa ntanda.

6. Yesu waingijishe bulume bwanji bwa kukumya ku bañanyi, kabiji twakonsha kumulondela byepi mu kuba bino?

⁶ Yesu kechi waingijishe bulume bwanji kubilamo byo akeba ne. Akilangulukai kimye Diabola kyo aesekele Yesu kwalula mabwe ke bashinkwa. Yesu wakaine kuba bino. (Mat. 4:2-4) Pakuba aye waingijishe bulume bwanji kukwashishamo bantu. Twakonsha kulondela byepi Yesu pa kukwasha bakwetu? Watundaikile bakalume ba Lesa ‘kupananga.’ (Luka 6:38) Nanchi kechi twakonsha kumwesha kyubilo kya bumpanyi pa kwitako bakwetu ku mazubo etu ne kujiila nabo pamo kajo ne kwikosesha mu lwitabilo nenyi? Nanchi kechi twakonsha kwikalako na kimye inge twapwisha kupwila, kya kukwasha muntu wakajilwa ne kuteleka ku mulongo saka abena kupituluka mu jashi janji nenyi? Twakonsha kukwasha byepi bakwetu kuyuka bya kusapwila? Tumwesha’mba tulondela byaubanga Yesu umvwe  saka tukwasha bakwetu mu bintu bya ku mubiji ne kwibakwasha kukosesha bulunda bwabo ne Lesa kwesakana na papelela bulume bwetu.

7. Ñanyi bintu bikatwajijila kwikalako byo tubena kwikala mu buno bwikalo bwatama?

⁷ Buyanji bwajingako ne kala. Yehoba waambijile bena Isalela ba kala amba bayanji kechi bakapwamo mu kyalo ne. (Mpitu. 15:11) Byo papichile myaka yavula, Yesu naye waambile’mba ‘bayanji mwikalanga nabo kimye kyonse.’ (Mat. 26:11) Nanchi Yesu walumbulwilenga amba bayanji bakatwajijila kwikalako pano pa ntanda nyi? Ine, walumbulwilenga amba bayanji bakatwajijila kwikalako mu buno bwikalo bwatama. Byo kikawamapo kwikala mu ntanda ipya! Pa kyokya kimye, kechi kukekalapo jibiji buyanji ne. Bantu bonse bakekala na kajo kavula kabiji bakekala na bintu byonse byo bakeba!

8, 9. (a) Ñanyi kintu kyalengejile Yesu kujiisha bantu bavula mu jishinda ja kukumya? (b) Ñanyi kintu kimufika pa muchima byo ajiishishe bantu bavula mu jishinda ja kukumya?

⁸ Nyimbi wa masalamo waambile pe Yehoba amba: “Muvungulula kuboko kwenu ne kupa bilengwa byumi bintu byonse byo bikeba.” (Sala. 145:16) Byonkatu byaubanga Shanji, ‘Kilishitu mumwekela bulume bwa Lesa,’ kimye kyonse wavungululanga kuboko kwanji ne kupa bantu bintu byo bakebanga. Kechi waubanga bino kumwesha’mba uji na bulume ne. Waubanga bino na mambo a kutemwa bantu. Twayai twisambe pa Mateo 14:14-21. (Tangai.) Baana ba bwanga baishile kwi aye ne kumubuula’mba kafwako kajo. Baana ba bwanga baakaminwe’mba bantu batembuka bingi na nzala, kabiji bakooka mambo balondejile Yesu kufuma ku mizhi yabo. (Mat. 14:13) Waubile byepi?

⁹ Yesu waingijishe bashinkwa batanu ne masabi abiji kujiisha banabalume nobe 5,000 kuvwangako banabakazhi ne baana! Nanchi kechi kitufika pa muchima Yesu byo aingijishe bulume bwanji bwa kukumya kujiisha bisemi byonse ne baana nenyi? Mabumba “ajiile ne kwikuta.” Kino kibena kumwesha’mba kajo kavujile bingi. Yesu wanengezhezhe kajo kalumbuluka kakwashishe mabumba kwikala na bulume bwa kwenda lwendo lwalepa kubwela kwabo. (Luka 9:10-17) Kabiji bayuzhizhe kajo kashajilepo mu bitumbe 12!

10. Ki ka kikobiwa ku buyanji katataka?

¹⁰ Lelo jino, bantu bavula bakankalwa kwikala na bintu byo bakeba mu bwikalo na mambo a kutama kwa bukalama bwa bantu. Nangwatu balongo betu bamo kechi baji na kajo kavula ne. Pano bino, katatakatu bantu bakookela Yehoba bakekale bulongo mu ntanda mukabula mazhikakanwa ne buyanji. Inge mwajinga na bulume, nanchi kechi mwakonsha kupa bantu bintu byo bakeba nenyi? Lesa wa bulume bonse wakebesha kuba kino katataka. Walaya kufumyapo buyanji bonse katataka.—Tangai Salamo 72:16.

11. Mambo ka o mwashiinwa’mba Kilishitu katatakatu akengijishe bulume bwanji pa ntanda yonse, kabiji kino kimulengela kuba ka?

¹¹ Yesu byo ajinga pano pa ntanda, waubile bya kukumya mu mapunzhatu acheche pa myaka isatu ne kichika. (Mat 15:24) Byo aji Mfumu watumbijikwa, bukalama bwanji bukafika konse kwapela ntanda. (Sala. 72:8) Bya kukumya byaubile Yesu bitulengela kuketekela mu bulume bwanji ne byo akebesha kwingijisha luusa lwanji kuba’mba tumwenemo byawama. Nangwa kya kuba kechi twakonsha kuba bya kukumya ne, twakonsha kukwasha bantu kuta muchima ku Mambo a Lesa anembelwe na lutangijilo lwa mupashi. Bungauzhi bwa mu Baibolo bwaamba pa bintu byawama biji kulutwe. Byo tuji Bakamonyi ba kwa Yehoba bepana  baji na buno bukine bwanema pa mambo a bintu biji kulutwe, nanchi kechi twakonsha kubuulako bakwetu pa kino nenyi? (Loma 1:14, 15) Kulanguluka languluka pa bino bintu kuketukwasha kubuulako bakwetu mambo awama a Bufumu bwa Lesa.—Sala. 45:1; 49:3.

12. Mambo ka o twafwainwa kwambila’mba Yesu wayuka bingi bulongo bilengwa na Lesa?

¹² Lesa byo alengele ntanda ne bintu byonse bijimo, Yesu wajinga “sendwe wanji.” (Maana. 8:22, 30, 31; Kolo. 1:15-17) Onkao mambo, Yesu wayuka bingi bulongo bilengwa na Lesa. Wayuka bya kwingijisha ne kutangijila bulongo bilengwa na Lesa.

13, 14. Ambai kintu kyaubile Kilishitu kimwesha’mba uji na bulume pa bilengwa na Lesa.

¹³ Byo ajinga pano pa ntanda, Yesu wamwesheshe’mba mwi aye “mo mumwekela bulume bwa Lesa” byo ajinga na bulume pa bilengwa na Lesa. Akilangulukai Yesu byo aubile na luvula lwalengejile baana banji ba bwanga kwikala mu kizumba. (Tangai Mako 4:37-39.) Shayuka wa Baibolo umo waambile’mba: “Kyambo kya Kingiliki [kya “luvula” kiji pa Mako 4:37] bekingijisha ku luvula lukatampe nangwa kinkunkwila. Kechi kilumbulula kupupa kwa mwela kubiwa jimo ne . . . bino kilumbulula kipupu kiya na makumbi afinda ne na mwela mukatampe, mvula mukatampe ne kuvundankanya bintu.” Jishimikila ja kwa Mateo jalumbulula luno luvula amba “kipupu kikatampe.”—Mat. 8:24.

¹⁴ Fwanyikizhai kino: Kilishitu wakooka na mambo a kwingila mwingilo wanji kimye kyabaya. Manyaki epakilenga ku bwato ne mema saka asampukila monka. Nangwa kya kuba kipupu kyabayile ne bwato byo bebukumpawilenga ku luvula, Yesu waubiletu monka alaajila. Wakebelenga kukokoloka. Baana ba bwanga baumvwine moyo, babushishe Yesu ne kwamba’mba: “Tusakufwa!” (Mat. 8:25) Yesu byo abuukile, wakambizhe mwela ne kalunga ka mema na byambo bya kuba’mba: “Zhindama!” ne luvula lukatampe lwikilekele. (Mako 4:39) Yesu wazhindamikilepo mwela ne kalunga ka mema. Ki ka kyamwekele? ‘Paubile ne nzoo.’ Yesu uji bingi na bulume!

15. Lesa wa Bulume Bonse wamwesha byepi amba uji na bulume pa bilengwa na Lesa?

¹⁵ Yehoba ye wapa Kilishitu bulume, onkao mambo, twafwainwa kuketekela’mba Lesa wa Bulume Bonse uji na bulume pa bilengwa na Lesa. Twayai twisambeko pa bintu bimo: Muyulo saka akyangye kwiya, Yehoba waambile’mba: “Pa kupitapo moba atanu na abiji, nkanokesha mvula pano pa ntanda pa moba 40 mute ne bufuku.” (Nte. 7:4) Pa Kulupuka 14:21, tutangapo’mba: “Yehoba waletele mwela wakosa wa ku musela.” Ne pa Yona 1:4 tutangapo’mba: ‘Yehoba waletele luvula mukatampe pa kalunga ka mema, kabiji kwajinga kinkunkwila kya malwa pa kalunga ka mema kya kuba bwato bwajingatu pepi konaika.’ Kitutundaika bingi kuyuka’mba Yehoba uji na bulume pa bintu. Kwambatu kine, Yehoba ukalama bingi bulongo ntanda.

16. Mambo ka o kitutundaikila kuyuka’mba Yehoba ne Yesu baji na bulume pa bilengwa na Lesa?

¹⁶ Byo kitutundaikapo kulanguluka pa bulume bwa kukumya bwa Mulenga wetu ne “sendwe wanji.” Mu bukalama bwa myaka 1,000 bwa kwa Kilishitu, bantu bonse pano pa ntanda bakekala mu mutende. Bya malwa biyakotu bine kechi bikekalako jibiji ne. Kechi tukachinanga binkunkwila, bipupu bikatampe, kutubika kwa mitumba nangwa bitentanshi mu ntanda ipya ne. Kikawama bingi kimye kyo kukabula bya malwa byakonsha kwitwipaya nangwa kwitulemeka, mambo “tente wa Lesa [ukekala] na bantu”! (Lum. 21:3, 4) Twaketekela kuba’mba Yehoba  ukapa Yesu bulume pa bilengwa na Lesa mu bukalama bwanji bwa Myaka 1,000.

17. Mu ñanyi jishinda mo twakonsha kwikela byonka biji Lesa ne Kilishitu lelo jino?

¹⁷ Atweba kechi twakonsha kukanya bya malwa biyakotu bine byonka byuba Yehoba ne Yesu ne, pano bino, tujiko na bulume bumo. Twibwingijisha byepi? Twakonsha kwingijisha Byambo bya Maana 3:27. (Tangai.) Umvwe balongo betu kebapite mu makatazho, twakonsha kwibatekenesha, kwibakwasha mu bintu bya ku mubiji, mu milanguluko ne kwibatundaika kukosesha bulunda bwabo ne Lesa. (Maana. 17:17) Twakonsha kwibakwasha kuchinchika bya malwa inge byamweka. Akyumvwai byambo bya kusanta byaambile mwanamukazhi umo wafwijilwe, kimye nzubo yanji kyo beyonawine ku kinkunkwila kikatampe: “Nasanta bingi pa kwikala mu jibumba ja Yehoba, mambo kechi bankwashatu ku mubiji ne, bino bankwasha ne kukosesha bulunda bwami ne Lesa.” Umvwai byaambile nyenga muzhike wakankelwe kya kuba kimye nzubo yanji kyo yaonaikile na kinkunkwila kikatampe. Byo bamukwashishe, waambile’mba: “Nakankalwa ne bya kwamba! Kechi nakonsha kulumbulula byo mbena kumvwa ne . . . Namusanchila Yehoba!” Twatemwa bingi kuba’mba balongo ne banyenga yetu bata muchima ku bintu byakajilwa bakwabo. Kyawama bingi kuba’mba Yehoba ne Yesu Kilishitu bata muchima bantu ba Lesa.

18. Ñanyi kintu kyalengejile Yesu kuba bya kukumya?

¹⁸ Kimye kyo aingijilenga mwingilo wanji, Yesu wamwesheshe’mba mwi aye “mo mumwekela bulume bwa Lesa.” Yesu walangulukilenga ka? Kechi waingijishe bulume bwanji kuba’mba atokeshe bantu ku muchima nangwa kuba’mba mwine amwenemo ne. Pakuba bya kukumya byaubile Yesu bimwesha’mba watemwa bantu. Tukafunda bino mu mutwe walondelapo.