1, 2. (a) Ñanyi mapunzha a kupopwelamo aingijishanga bapopweshi ba Yehoba mu kimye kya kala? (b) Nga Yesu wamonanga byepi Nzubo ya Lesa yajinga mu Yelusalema? (c) Ñanyi bintu byo tusakwisambapo mu uno mutwe?

KUFUMATU ne kala, bakalume ba Lesa bekala na mapunzha a kupopwelamo Lesa. Abela wafwainwa waingijishe kya kusokelapo bitapisho pa kupana mulambo kwi Lesa. (Nte. 4:3, 4) Nowa, Abalahama, Izaka, Yakoba, ne Mosesa nabo baingijishe bya kusokelapo bitapisho. (Nte. 8:20; 12:7; 26:25; 35:1; Lupu. 17:15) Yehoba waambijile bena Isalela kushimika tente wa lusambakeno. (Lupu. 25:8) Mu kuya kwa moba, bashimikile nzubo ya Lesa ya kupopwelamo Yehoba. (1 Mfu. 8:27, 29) Byo bafumine mu buzha mu Babilona, Bayudea bapwilanga kimye kyonse mu mashinagoga. (Mako 6:2; Yoa. 18:20; Byu. 15:21) Kabiji bena Kilishitu batanshi bapwilanga pamo mu mazubo a balongo ne banyenga. (Byu. 12:12; 1 Ko. 16:19) Lelo jino, bantu ba Yehoba bapwila pamo na kufunda Baibolo ne kupopwela Lesa mu Mazubo a Bufumu avula mwaya ntanda.

² Yesu watemenwe bingi ne kunemeka nzubo ya Yehoba yajinga mu Yelusalema kya kuba baana banji ba bwanga bavulukile byambo bya bungauzhi bya kuba’mba: “Mukoyo wa nzubo  yenu wangikala ku muchima.” (Sala. 69:9; Yoa. 2:17) Kafwako Nzubo ya Bufumu lelo jino yakonsha kufikilamo kutelwa’mba yo “nzubo ya Yehoba” byonka byajinga nzubo ya Lesa mu Yelusalema ne. (2 Moba. 5:13; 33:4) Nangwa byonkabyo, twafwainwa kunemeka mapunzha etu a kupopwelamo Lesa. Mu uno mutwe tusa kwisamba pa mafunde a mu Baibolo etufunjisha byubilo byo twafwainwa kwikala nabyo inge tuji pa Nzubo ya Bufumu, byo twafwainwa kwiilama bulongo, ne byo twakonsha kupanako mali a kukwasha mwingilo wa kushimika Mazubo a Bufumu. *

3-5. Nzubo ya Bufumu ingila ñanyi mwingilo, kabiji kino kitulengela kumona byepi kupwila?

³ Kuji konse ko twikela, Nzubo ya Bufumu yo mpunzha ya mpopwelo ya kine mu kimasamasa kyetu. Kupwila pa Nzubo ya Bufumu ke bupe bwafuma kwi Yehoba kabiji kukosesha lwitabilo lwetu. Pa kuno kupwila, po po tutambula lutundaiko ne lutangijilo kufuma ku jibumba ja Lesa. Twatokwa bingi pa kwitwita kwi Yehoba ne Mwananji kwiya na kuja pa “tebulu wa Yehoba” pa mulungu pa mulungu. Onkao mambo, twafwainwa kunemeka luno lwito.—1 Ko. 10:21.

⁴ Yehoba wanemeka bingi kuno kupwila ne kwitundaika, kabiji o ene mambo o atangijile mutumwa Paulo kwitutundaika kuba’mba kechi twafwainwa kuleka kupwila pamo ne. (Tangai Bahebelu 10:24, 25.) Nanchi kikamwesha mushingi kwi Yehoba inge ketubule kutanwa ku kupwila kwa kubula mambo nyi? Twafwainwa kumwesha’mba tumusanchila Yehoba pa luno lunengezho kupichila mu kunengezha bulongo ne kukumbulapo pa kupwila.—Sala. 22:22.

⁵ Byubilo byo tumwesha kimye kya kupwila ne jishinda jo tulaminamo Nzubo ya Bufumu bimwesha byo twanemeka Yehoba. Tukeba byubilo byetu kuleta munema pa jizhina ja Yehoba janembwa pa kipabi kya Nzubo ya Bufumu.—Esakanyaiko 1 Bamfumu 8:17.

6. Bantu baambapo amba ka pa Mazubo etu a Bufumu ne pa bantu bapwilamo? (Monai kipikichala kitanshi.)

⁶ Bantu babula Bakamonyi bamona byo twanemeka mapunzha etu a kupwilamo. Kya kumwenako, mwanamulume umo mu kyalo kya Turkey waambile’mba: “Naumvwine bingi bulongo pa kumona pa Nzubo ya Bufumu byo pajinga pa butooto ne bantu byo bakwatankana bulongo. Bantu bavwajile bingi bulongo, bajinga balusekelo kabiji bantambwijile bingi bulongo. Kino kyansangajikile bingi.” Uno mwanamulume watendekele kupwila, kabiji mu kuya kwa kimye wabatizhiwe. Mu muzhi umo mu kyalo kya Indonesia, balongo baichile babinemanga ba mu kafulumende kuya na kumona Nzubo yabo ya Bufumu yakatataka. Mukulumpe wimenako kafulumende mu yewa muzhi watainweko. Waumvwine bingi bulongo pa kumona ino Nzubo ya Bufumu byo beishimikile bulongo, ne maluba awama o bajimbile. Waambile’mba: “Butooto bwa kino kishimikwa bubena kumwesha kuba’mba bintu byo mwaitabilamo bya kine.”

7, 8. Twakonsha kumwesha byepi mushingi kwi Yehoba kimye kyo tuji pa Nzubo ya Bufumu?

⁷ Mvwajilo, mwekelo, nzañwino yetu, ne byubilo byetu pa kupwila byafwainwa kumwesha mushingi kwi Lesa witwita kwiya na kutanwa ku kupwila kwa bwina Kilishitu. Kino kibena kulumbulula’mba twafwainwa kuyuka pa kupelela mu bintu byonse. Kyatanwa kuba’mba bamo bakizhamo kukosesha mizhilo ya kumwesha mushingi pa kupwila, kabiji bakwabo nabo bapelula bingi mikambizho kya kuba kimye kyo baji mu Nzubo  ya Bufumu kimwekatu nobe baji ku nzubo. Ibyo kuba’mba Yehoba ukeba bakalume banji ne bantu bonse kwikala bakasuluka kimye kyo babena kupwila. Pano bino, aba baji mu luonde kechi bafwainwa kuvwala nobe baji pa nzubo, kutendeka kutumina bakwabo byambo pa foni, kwisamba nangwa kuja kimye kyo babena kupwila ne, mambo kuba bino kuvulañanya kupwila. Bansemi bafwainwa kufunjisha baana babo kuba’mba mu Nzubo ya Bufumu kechi mwa kupitañana lubilo nangwa kukayila ne.—Sapwi. 3:1.

⁸ Yesu wazhingijile ne kupanga bantu baubijilenga busulu mu nzubo ya Lesa. (Yoa. 2:13-17) Ne Mazubo etu a Bufumu nao ke mapunzha a kupopwelamo Yehoba ne kufunjilamo pe aye. Onkao mambo, kechi twafwainwa kubila busulu pa Nzubo ya Bufumu ne.—Esakanyaiko Nehemiya 13:7, 8.

9, 10. (a) Jibumba ja Yehoba juba byepi pa kuba’mba jishimike Mazubo a Bufumu, kabiji ñanyi bintu byafumamo? (b) Jibumba ja Yehoba jakwasha byepi bipwilo byabujile mali a kushimikila Mazubo a Bufumu?

⁹ Jibumba ja Yehoba jibena kwingila bingi kuba’mba jipane mali ne kukwasha kushimika Mazubo a Bufumu. Babena kwingila uno mwingilo yense ke balongo bepana kwingila kwa kubula kufola mali. Ñanyi bintu byafumamo mu uno mwingilo? Kufumatu pa 1 November, 1999, jibumba ja Yehoba jashimika mapunzha awama a kupopwelamo akila pa 28,000 abena kwingijisha bipwilo mwaya ntanda yonse. Kino kibena kulumbulula’mba pa myaka 15 yapitapo, babena kupwisha kushimika Mazubo a Bufumu atanu pa juba pa juba.

¹⁰ Jibumba ja Yehoba jibena kutuma balongo ne banyenga kuya na kukwasha kushimika Mazubo a Bufumu, kabiji jibena kwingijisha mali apana balongo mwaya ntanda. Luno lunengezho lwa butemwe lwaimena pa jifunde ja mu Binembelo ja kuba’mba aba baji na byavula bafwainwa kukwasha boba babulabyo, pa kuba’mba “kwikale kwesakana.” (Tangai 2 Kolinda 8:13-15.) Onkao mambo, jibumba ja Yehoba jashimika mapunzha awama a kupopwelamo abena kwingijisha bipwilo byabujile mali a kushimikila Mazubo a Bufumu.

11. Balongo bamo bambile’mba ka pa kusanta pa Nzubo ya Bufumu yakatataka, kabiji mumvwa byepi pa bino byambo?

¹¹ Kipwilo kimo mu kyalo kya Costa Rica kyamwenejilemo mu luno lunengezho kyanembele’mba: “Inge tuji pa Nzubo ya Bufumu, tumonatu nobe tubena kulota. Tukumya bingi. Nzubo yetu ya Bufumu yapwiletu mu moba atanu na asatu. Bino byaubiwa na mambo a mapesho a Yehoba, lunengezho lwa jibumba janji, ne bukwasho bwa balongo ne banyenga. Ino mpunzha yawama ya kupopwelamo ke bupe bwafuma  kwi Yehoba. Kino kituletela bingi lusekelo.” Kitusangajika bingi inge twaumvwa balongo ne banyenga byo basanta pa Mazubo a Bufumu a katataka ne kuyuka amba ne balongo bakwabo mwaya ntanda baji bingi na lusekelo pa kwikala na Mazubo a Bufumu. Kyamwekeshatu patoka kuba’mba Yehoba ubena kupesha uno mwingilo, mambo inge bapwishatu kushimika Nzubo ya Bufumu, bantu bavula beya na kupwila pa kuba’mba bafunde byavula pe Yehoba.—Sala. 127:1.

12. Mwakonsha kukwashako byepi mwingilo wa kushimika Mazubo a Bufumu?

¹² Balongo ne banyenga bavula bekala bingi na lusekelo pa kwingilako mu mwingilo wa kushimika Mazubo a Bufumu. Nangwa inge kya kuba kechi twakonsha kwingilako mwine mwingilo wa kushimika ne, bino twakonsha kutundaika uno mwingilo kupichila mu kupanako mali. Tuba byonka byaubanga bantu ba Lesa banembwa mu Baibolo bajinga na mukoyo wa kupana bya bupe bya kukwasha kushimikila mapunzha a kupopwelamo Lesa.—Lupu. 25:2; 2 Ko. 9:7.

13, 14. Ñanyi bintu byo tufunda mu Baibolo bimwesha’mba twafwainwa kuwamisha Nzubo yetu ya Bufumu ne kwiilama ya butooto?

¹³ Inge Nzubo ya Bufumu yapwa, kikebewa kwiiwamisha ne kwiilama ya butooto pa kuba’mba itwajijile kumwesha byubilo bya Lesa ye tupopwela, mambo ke Lesa uba bintu mo byalondankena. (Tangai 1 Kolinda 14:33, 40.) Baibolo waamba’mba paji lukwatankano pa buzhile ne butooto bwa ku mupashi na butooto bwa ku mubiji. (Lum. 19:8) Onkao mambo, inge bantu bakeba kwitabilwa kwi Yehoba, bafwainwa kwikala ba butooto mu mwekelo.

¹⁴ Inge twalama ano mafunde, tukakasuluka kwita bantu kuba’mba bakeye  na kutanwako ku kupwila kwetu, mambo twayuka’mba Nzubo yetu ya Bufumu ikamwesha butooto bwa mambo awama o twibasapwila. Bakamona’mba tupopwela Lesa wazhila kabiji amba katatakatu akalule ino ntanda kwikala paladisa wa butooto.—Isa. 6:1-3; Lum. 11:18.

15, 16. (a) Mambo ka o kikatezha kimo kimye kuwamisha Nzubo ya Bufumu, bino mambo ka butooto o bwanemena? (b) Mwanengezha byepi kuwamisha Nzubo yenu ya Bufumu, kabiji bonse mu kipwilo baji na ñanyi mwingilo?

¹⁵ Bantu bamo batako bingi muchima ku butooto kukila bakwabo. Javula kilengela ke nkomeno, ne bintu nabiji mpunzha ko bekala inge kya kuba’mba kuji bingi lukungu nangwa mateshi, nangwa inge kafwako mema ne bya kuwamishishako mu Nzubo ya Bufumu. Nangwa kya kuba bwikalo bwakatazha nangwa ne, Nzubo yetu ya Bufumu yafwainwa kwikala ya butooto, mambo itelwa pa jizhina ja Yehoba kabiji yo mpunzha ya mpopwelo ya kine.—Mpitu. 23:14.

¹⁶ Kechi twafwainwa kuwamishangatu Nzubo ya Bufumu ponka po twavulukila ne. Jibumba ja bakulumpe mu kipwilo jafwainwa kunengezha mutanchi wawama wa kwiiwamisha, kunengezha bikebewa pa kuwamisha ne kumona kuba’mba babena kulondela uno mutanchi. Bintu bimo tuwamisha kimye kyonse panyuma ya kupwila kabiji bikwabo tuwamisha pa kupitapo moba avula. Onkao mambo, twafwainwa kukwatankena pamo ne kumona kuba’mba kafwako nangwa kimo kyo tubena kubula kuwamisha ne. Bonse mu kipwilo bafwainwa kwingilako mu uno mwingilo.

17, 18. (a) Twakonsha kufunjilako ka ku bantu ba Yehoba ba kala byo balamanga nzubo ya Lesa? (b) Mambo ka o twafwainwa kulaminanga bulongo Mazubo a Bufumu?

¹⁷ Bakalume ba Yehoba bebikako bingi kulama bulongo mpunzha yabo ya kupopwelamo. Mfumu Yehoashi wa mu Yuda wakambizhe bañanga ba Lesa kutola mali aletelenga bantu ku nzubo ya Yehoba ‘ne kwiengijisha kuwamishishamo nzubo, ponse paonaikile.’ (2 Mfu. 12:4, 5) Byo papichile myaka kukila pa 200, Mfumu Yosiya naye waingijishe mali apaine bantu ku nzubo ya Lesa mu kuwamisha paonaikile.—Tangai 2 Byambo bya Moba 34:9-11.

¹⁸ Masawakya afuma ku maofweshi a misampi amwesha amba mu byalo bimo, bantu kechi batako muchima ku kuwamisha Mazubo a Bufumu ne bintu byo bengijisha pa kupwila ne. Apo kampe ke na mambo a buyanji nangwa kubula kuyuka bya kwingila uno mwingilo. Nangwa byonkabyo, inge twalekelela Nzubo ya Bufumu, yakonsha konaika bukiji kabiji kino kechi kikashimuna bukine mu kimasamasa kyetu ne. Pakuba inge bonse mu kipwilo bebikako kulama bulongo Nzubo ya Bufumu, kikatumbijika Yehoba ne kwitukwasha kubula konauna mali apana balongo betu.

19. Mukamwesha byepi amba mwanemeka mpunzha yo mupopwelamo Yehoba?

¹⁹ Nzubo ya Bufumu ke kishimikwa kyo tupana kwi Yehoba. Onkao mambo, kechi kishimikwa kya muntu nangwa kya kipwilo ne. Kulondela mafunde a mu Baibolo kuketukwasha kwingijila pamo ne kumona kuba’mba Nzubo ya Bufumu yafikilamo kutelwa’mba mpunzha ya kupopwelamo Lesa. Pa kuba’mba ifikilemo kutelwa bino, bonse mu kipwilo bafwainwa kunemeka kupwila ne mpunzha yo bapopwelamo Lesa, kupanako mali a kushimikila Mazubo a Bufumu akwabo, kwingilako mwingilo wa kuwamisha Mazubo a Bufumu ne kwialama bulongo. Inge twauba bino, tukamwesha amba tuji na mukoyo wa mpunzha ya kupopwelamo Yehoba, byonka byajinga Yesu.—Yoa. 2:17.