KIMYE kyo nafikizhe myaka 9, nalekele kukoma. Lelo, nji na myaka 43, pano bino nalepatu mita umo. Kimye bansemi bami kyo bayukile’mba naleka kukoma, bantundaikile kwingilanga na bulume bonse pa kuba’mba nkabulenga kwinyengaika na mambo a kimino kyami. Pa kuba’mba ngikalenga na bya kuba, nalengele katebulu pa kutanchika bipangwa bya kupotesha kabiji nekawamishanga kimye kyonse. Buno butooto bwalengelanga bantu bavula kwiya na kupota.

Ibyo, kwingila na bulume kechi kwandengejile kulepelako ne. Naipipa, kabiji kinkatazha bingi kuba bintu bimo byapeela, nabiji kutola bintu biji palepa. Namonangatu nobe bintu byonse byalengejilwetu bantu balepa. Naumvwanga bingi bulanda, pano nekilekele kimye kyo nafikizhe myaka 14.

Juba jimo, Bakamonyi ba kwa Yehoba ba bakazhi babiji bapotele bipangwa kwi amiwa ne kuñambila’mba bakeba kumfunjisha Baibolo. Palutwe kacheche, naishile kuyuka’mba kufunda pe Yehoba ne nkebelo yanji kwanema bingi kukila kwakamwa pa kimino kyami. Kino kyankwashishe bingi. Naishile kutemwa bingi kinembelo kya Salamo 73:28. Byambo bitanshi mu kino kyepelo byaamba’mba: “Kyangwamina kufwenya kwipi ne Lesa.”

Kisemi kyetu kyafumine ku kyalo kya Côte d’Ivoire ne kuvilukila ku Burkina Faso, kabiji bwikalo bwami bwapimpwilwe bingi. Mu kyalo mo twaikalanga, bantu bavula bapijilwe kummona saka mbena kupotesha tubipangwa twami. Pano mu kyalo mo twavilukijile, najinga mwenyi, kabiji bantu bakumyanga bingi pa kummona. Bantu bantajishanga bingi, onkao mambo, naikelengatu mu nzubo pa milungu yavula. Kepo navulukile byo kyangwamijile kufwenya kwipi ne Yehoba. Nanembele nkalata ku ofweshi wa musampi wa Bakamonyi ba kwa Yehoba, kabiji nabo batumineko muntu kwiya na kummona. Ba mishonale ba jizhina ja Nani bamfwakashijile saka bendesha kapulututu.

Mikwakwa ko twaikalanga yatezhimine bingi na mambo a busenga, kabiji mwaikalanga mateshi mu kimye kya mayoo. Bimye byavula, ba Nani baponanga pa kakinga kabo kimye kyo baiyanga na kumfunjisha, bino kechi bekilekele ne. Juba jimo, bangichile amba tuye bonse ku kupwila. Nayukile’mba byo nsakufuma pa nzubo, bantu bonse basakuntalanga monse mo tusakuyanga. Kunungapo, kyakatezhe bingi kwendesha kano kakinga inge pakanjila bantu bibiji, mambo mikwakwa yatezhimine bingi. Nangwa byonkabyo, naswile,  saka mvuluka byambo byalondelapo mu kinembelo kyo natemenwe, bya kuba’mba: “Naalula Nkambo Mfumu Yehoba kwikala kya kufyamamo kyami.”

Bimye bimo, amiwa ne ba Nani twaponenanga mu mateshi, bino kechi twaakamwanga bino ne, mambo twatemenwe bingi kupwila. Lusekelo lwamweshanga balongo mu Nzubo ya Bufumu lwapusene bingi na byantajishanga bantu mu kimasamasa. Byo papichile bañondo 9, nabatizhiwe.

Byambo bya kupezhako mu kinembelo kyo natemenwe byaamba’mba: “Nkambenga pa mingilo yanji yonse.” Nayukile kuba’mba kikankatazha bingi kwingila mwingilo wa kusapwila. Nkivuluka kimye kitanshi kyo nayile na kusapwila ku nzubo ku nzubo. Banyike ne bakulumpe bankuminyenga bingi ne kundondaizha saka banseka pa kumona byo naendelenga. Kino kyankolanga bingi ku muchima. Bino byo navulukile’mba ne abo bakebewa kutwela mu Paladisa byonkatu byo nkeba kutwelamo ne amiwa, nachinchikile.

Napotele kakinga ka balemana pa kuba’mba bintu bimpeleleko. Muntu ye mbena kwingila nanji mu busapwishi washinjikanga kakinga inge tubena kuya kwatuntama, apa bino wakanjila kunyuma inge ketukunkuluke. Nangwa kya kuba mwingilo wa kusapwila patanshi wankatezhe, palutwe kacheche wandetejile bingi lusekelo kya kuba mu 1998 naikele painiya wa kimye kyonse.

Nafunjishanga bantu bavula Baibolo, kabiji pa bano bantu bo nafunjishanga, bana babatizhiwe. Kabiji nkasami wa mukazhi naye waishile mu bukine. Kumvwa bakwetu byo babena kukomenako ku mupashi kwantundaikanga bingi. Juba jimo saka nakolwa malelya, natambwijile nkalata kufuma ku Côte d’Ivoire. Natendekele kufunda Baibolo na mwana wa sukulu wa pa yunivesiti mu Burkina Faso ne kupa mulongo amba atwajijile kufunda nanji. Palutwe kacheche, uno mwana wa sukulu wavilukijile ku Côte d’Ivoire. Nasangalele bingi pa kumvwa’mba waikala musapwishi wabula kubatizhiwa.

Nekwasha byepi mu bwikalo? Kipamo kikwasha bantu balemana kipaine kumfunjisha bya kusona. Mufunjishi umo wamwene byo naingijilenga ne kwamba’mba, “Twafwainwa kukufunjisha bya kulenga sopo.” Ne kya kine bamfunjishe. Luno ndenga sopo wa kuchapila ne wa kowela. Uno sopo namulengela pa nzubo. Bantu batemwa sopo ye ndenga kabiji bamutentemesha ne ku bakwabo. Ngya na kutwajila bantu uno sopo pa kapulututu kami.

Kyatamakotu, mu 2004, nalekele bupainiya na mambo a nyuma yami kukola bingi. Bino, natwajijila kuya na kusapwila bimye byavula.

Bantu bamba’mba ne wa lusekelo bingi. Nafwainwatu kwikala na lusekelo mambo kufwenya kwipi ne Lesa kwangwamina bingi.—Byashimikizha ba Sarah Maiga.