1. Mambo ka bamo o bakankelwa kufunda Mambo a Lesa?

LELO jino, bantu bavula bengila na ngovu pa kuba’mba bamone mali a kwikwashishamo. Balongo bavula bengila kimye kyabaya pa kuba’mba bamwene bisemi byabo bya mu bwikalo. Kabiji bavula benda maola avula pa kuya ku nkito ne pa kubwela. Bakwabo nabo bengila mingilo yakosa bingi pa kuba’mba bamone mwakwikwashisha. Pa kukotoka, bano balongo ne banyenga bakooka bingi. Bakooka bingi kya kuba kechi bekala na ngovu ya kufunda Mambo a Lesa ne.

2. Ñanyi kimye kyo mufunda Mambo a Lesa?

² Pano bino, kishinka ke kya kuba’mba twafwainwa kumonangapo kimye kya kufunda Mambo a Lesa ne mabuku a bwina Kilishitu. Bulunda bwetu ne Yehoba ne bumi bwa myaka ne myaka bwaimena pa kufunda Mambo a Lesa. (1 Timo. 4:15) Bamo babuuka ku manyanshi pa juba pa juba na kufunda saka kwazhindama kabiji ne bongo saka bwakasuluka. Bakwabo bamonapo kimye mabanga kya kufunda ne kulanguluka langulukapo.

3-4. Ñanyi lupimpu lwaubiwa ku mabuku aimena pa Baibolo, kabiji mambo ka?

³ Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, mwayuka’mba kyanema bingi kwikalapo na kimye kya kufunda. Pano ñanyi bintu byo twafwainwa kufunda? Mwakonsha kwamba’mba: ‘Kuji byavula bya kutanga. Kinkatazha bingi kutanga mabuku onse.’ Bamo bakonsha kutanga mabuku onse alumbulula Baibolo ne kutamba mavidyo, bino balongo bamo kibakatazha kwikalapo na kimye kya kutanga. Jibumba Jitangijila jayuka bino. Onkao mambo, katataka papo jafuukwilepo kukepeshako mabuku o bapulinta ne a pa Intaneti.

⁴ Luno twaleka kunemba Buku wa Mwaka wa Bakamonyi ba kwa Yehoba, mambo mashimikila atundaikañana atanwa pa jw.org^®  ne pa mutanchi wa pa ñondo pa ñondo wa JW Broadcasting^®. Kabiji magazini a Kyamba kya Usopa kya bena kengi ne Labainga! tunembatu asatu pa mwaka. Luno lupimpu kechi lwaubiwa pa kuba’mba twikale na kimye kyabaya kya kuba bintu bikwabo ne. Lwaubiwa pa kuba’mba twikale na kimye kyabaya kya kuba “bintu byanemesha.” (Fili. 1:10) Twayai twisambe byo twakonsha kuyuka bintu byanemesha byo twafwainwa kutapo muchima ne byo twakonsha kumwenamo mu kufunda Baibolo pa bunke.

5-6. Ñanyi mabuku o twafwainwa kutako muchima kufunda?

⁵ Ñanyi bintu byo twafwainwa kutapo muchima kufunda? Twafwainwa kwikalangapo na kimye kya kufunda Mambo a Lesa pa juba pa juba. Binembelo byo batanchika mu mutanchi wa kipwilo wa kutanga Baibolo kwa mulungu ne mulungu bebikepeshako pa kuba’mba twikalenga na kimye kya kulanguluka langulukapo pa byo tutanga ne kukeba bishinka. Kikonkwanyi kyetu kechi kutangatu binembelo bya yeo mulungu ne, bino kutanga kuba’mba byambo bya mu Baibolo bitufike pa muchima ne kwitukwasha kufwenya kwipi ne Yehoba.—Sala. 19:14.

⁶ Ñanyi bintu bikwabo byo twafwainwa kutapo muchima kufunda? Twafwainwa kunengezha Lufunjisho lwa Kyamba kya Usopa ne Lufunjisho lwa Baibolo lwa Kipwilo ne byonse bikala mu mutanchi wa kupwila kwa mukachi ka mulungu. Kabiji twafwainwa kutanganga magazini onse alupuka a Kyamba kya Usopa ne Labainga!

7. Nanchi twakonsha kulefulwa inge kya kuba’mba kechi tubena kutanga byonse biji pa keyala wetu wa pa intaneti ne pa JW Broadcasting nenyi?

⁷ Mwakonsha kwamba’mba, ‘Bya kutanga byavujisha. Kuji ne bibaaba byo babika pa jw.org ne mavidyo a pa JW Broadcasting.’ Twambe’mba, mu bishimikwa mo bapotesha kajo batanchikamo kajo kapusana-pusana. Bantu baiya na kupota kajo kechi bakonsha kutompa pa kajo konse ko batanchika ne. Basalapotu kajo kacheche. Kyo kimotu, inge kya kuba kechi mwakonsha kutanga byonse biji pa intaneti ne, kechi mwafwainwa kulefulwa ne. Tangai nangwa kutamba ponka po mwakonsha kupelela. Pano twayai twisambe byavwangwamo mu kufunda ne byo mwakonsha kumwenamo.

8. Twafwainwa kuba byepi pa kufunda Kyamba kya Usopa, kabiji kuba bino kwakonsha kwitukwasha byepi?

⁸ Kufunda ke kuta muchima pa byo mubena kutanga pa kuba’mba mumvwishe. Kechi kutangatu lubilo lubilo ne kushila paji mikumbu ne. Pa kunengezha Lufunjisho lwa Kyamba kya Usopa, patanshi tangai byambo byalumbulula biji mu yewo mutwe. Apa bino mwatanga mutwe wa kibaaba ne tumitwe tucheche ne mepuzho a kupitulukamo. Kepo mwatanga kibaaba kyonse pachepache pa kuba’mba mumvwishe. Tai muchima pa mukuku wa byambo watendekelako ku jifuka jonse. Mukuku wa byambo watendekelako ku jifuka javula ubuulañana kishinka kiji mu jifuka. Kimye kyo mubena kutanga kibaaba, langulukainga pa mafuka onse byo akwatankana na tumitwe tucheche tujimo ne kishina kya mutwe ye mubena kutanga. Nembai byambo ne mafunjisho o mwabujile kuyuka kala ne bintu byo mukeba kukebakebapo bishinka bikwabo.

9. (a) Mambo ka o twafwainwa kutela muchima pa binembelo kimye kyo tubena kufunda Kyamba kya Usopa, kabiji twakonsha kuba byepi byobyo? (b) Kwesakana na byaamba Yoshua 1:8, twafwainwa kuba byepi pa kutanga binembelo?

⁹ Inge tubena kufunda Lufunjisho lwa Kyamba kya Usopa ko kuba’mba tubena kufunda Baibolo. Onkao mambo, mwafwainwa kuta muchima pa binembelo, kikatakata abya byo bakatanga ku kipwilo kimye kyo mukafundanga yewo mutwe. Tai muchima pa byambo biji mu binembelo bibena kwamba pa kishinka  kikatampe kiji mu jifuka. Kabiji langulukainga pa binembelo byo mubena kutanga ne kulanguluka pa byo mwakonsha kwibingijisha mu bwikalo bwenu.—Tangai Yoshua 1:8.

10. Kwesakana na byo tufunda pa Bahebelu 5:14, mambo ka bansemi o bafwainwa kwikela na kimye kya kufunjisha baana babo bya kukebakeba bishinka pa Kupopwela kwa Kisemi?

¹⁰ Bansemi bakeba baana babo kwiyowa Kupopwela kwa Kisemi. Nangwa kya kuba bansemi banengezha bintu bya kufunda pa Kupopwela kwa Kisemi, bino kechi bafwainwa kulangulukanga’mba bafwainwa kubanga bintu bisangajika baana kimye kyonse ne. Nangwa kya kuba pa Kupopwela kwa Kisemi mwakonsha kunengezha kutamba JW Broadcasting nangwa kufunda pa bintu bimo, nabiji kufwanyikizha kulenga bwato bwa Nowa, bino kyanema ne kufunjisha baana bya kufunda Mambo a Lesa. Bafwainwa kufunda bya kunengezha kupwila, nangwa bya kukebakeba bishinka pa mepuzho akonsha kwipuzha bakwabo ku sukulu. (Tangai Bahebelu 5:14.) Inge kebekale na kimye kyabaya na kufunda Baibolo pa nzubo, kikebapelela kuta muchima pa byo bafunda ku kipwilo, pa kubuñana, ne pa kushonkena, mambo javula kechi kwikala mavidyo ne. Pano bino, kwesakana na jifumbi jijipo baana ne byo bakwatakanya bintu, nsemi wafwainwa kumona kubaya kwa kimye kyo afwainwa kwibafunjisha.

11. Mambo ka o kyanemena kufunjisha bantu bo tufunjisha Baibolo bya kufunda Mambo a Lesa bunke bwabo?

¹¹ Bantu bo tufunjisha Baibolo nabo bafwainwa kuyuka bya kufunda. Inge popo twatendekatu kwibafunjisha, tumvwa bingi bulongo pa kumona byo bashila paji mikumbu mu kabuku ko twibafunjishamo ne mikumbu ya pa kupwila kwa kipwilo. Pano bino, twafwainwa kwibafunjisha bya kukebakeba bishinka ne bya kufunda Baibolo pa bunke bwabo. Mu kuya kwa kimye, inge baikala na makatazho, kechi bakayanga na kwipuzha bakwabo mu kipwilo bya kuba ne, abo bene bakataana bishinka byakonsha kwibakwasha kupichila mu kukebakeba bishinka mu mabuku etu.

12. Ñanyi bikonkwanyi byo twakonsha kwibikila pa kufunda?

¹² Inge kechi mwatemwa kufunda ne, mwakonsha kumona’mba kechi kyakonsheka kwiyowa kufunda Baibolo ne. Bino kishinka ke kya kuba’mba mwakonsha kwiyowa. Pa kutendeka, mwafwainwa kutangangatu pa kimye kicheche, bino mu kuya kwa kimye mukatendeka kutanga kimye kyabaya. Ibikilai kikonkwanyi. Pano bino, kikonkwanyi kyanema kyo twafwainwa kwibikila ke kufwenya kwipi ne Yehoba. Kabiji kikonkwanyi kyo mwafwainwa kwibikila kya bukiji bukiji ke kuyuka bya kukumbula inge muntu  wimwipuzha nangwa kya kukebakeba bishinka pa lukatazho lumo lo muji nalo.

13. (a) Lumbululai byafwainwa kuba mwanyike pa kuba’mba alwileko lwitabilo lwanji pa sukulu. (b) Mwakonsha kwingijisha byepi lujimuno luji pa Kolose 4:6?

¹³ Nanchi mwi banyike kabiji muya ku sukulu nyi? Kampe bakwenu bo mufunda nabo sukulu bonse baitabila mu lufunjisho lwa kuba’mba bantu bafumine ku mpombo. Mwakonsha kukeba kulwilako mafunjisho a mu Baibolo, bino kampe mwizhinauka’mba kechi mwakonsha kuba byobyo ne. Onkao mambo, mwafwainwa kufunda byavula pa yewo mutwe. Pa kufunda mwafwainwa kulanguluka pa bino bikonkwanyi bibiji: (1) kushiinwa kuba’mba Lesa ye walengele bintu byonse ne (2) kuyuka bya kulwilako bukine. (Loma 1:20; 1 Pe. 3:15) Mwakonsha kwiipuzha anweba bene amba, ‘Ñanyi bishinka byambapo bakwetu ku sukulu pa kutundaika lufunjisho lwa kuba’mba bantu bafumine ku mpombo?’ Apa bino mwakebakeba bishinka mu mabuku etu. Inge mwauba bino, kechi kikemukatazha kulwilako bintu byo mwaitabilamo ne. Bantu bavula baitabila mu lufunjisho lwa kwaluka kwa bilengwa na mambo a kuba’mba muntu ye banemeka bingi byo byo ebabuujile. Inge mwataanatu kishinka kimo nangwa bibiji byo mwakonsha kubuulako bakwenu, mwakonsha kukwasha muntu kufunda bukine.—Tangai Kolose 4:6.

14-16. (a) Mwakonsha kuba byepi pa kuba’mba muyuke byavula pa buku wa mu Baibolo ye mwabula kuyuka bulongo? (b) Kwingijisha binembelo biji mu ano mafuka, lumbululai byo mwakonsha kuyuka byavula pa buku wa Amosi. (Monai kakitenguluzha ka kuba’mba “ Fwanyikizhainga byo Mutanga mu Baibolo.”)

¹⁴ Fwanyikizhai kuba’mba pa kupwila kwa kipwilo tukatanga ne kwisamba pa buku umo wa mu Baibolo pa mabuku atelwa’mba bangauzhi babacheche, kampe pa ngauzhi umo ye mwabula kuyuka bulongo. Kintu kitanshi kyo mwafwainwa kuba ke kukeba kuyuka ngauzhi wanembele yewo buku. Mwakonsha kuba byepi kino?

¹⁵ Patanshi iipuzhai anweba bene amba: ‘Ñanyi bintu byo nayukapo pa wanembele uno buku? Wajinga ñanyi, waikalanga kwepi, kabiji waingilanga ñanyi nkito?’ Inge twafunda byavula pa yewo nnembi, twakonsha kuyuka ene mambo o aingijishe byambo bimo ne bifwanyikizho. Kimye kyo mubena kutanga Baibolo, monainga byambo bibena kulumbulula byajinga wanembele yewo buku.

¹⁶ Kikwabo kyakonsha kwimukwasha ke kuyuka ku mpunzha kwanembejilwe yewo buku ne kimye kyo bamunembele. Mwakonsha kuyuka bino inge mwaya pa “Mutanchi wa Mabuku a mu Baibolo” uji kunyuma ya Baibolo wa Binembelo bya Ntanda Ipya. Kabiji mwakonsha kumona ne ndonda ya bangauzhi ne bamfumu mu Bya Kulumbulula A6. Inge kya kuba’mba buku wa mu Baibolo ye mubena kufunda waamba pa bungauzhi, mwafwainwa kuyuka bintu byo byajinga pa kimye kyanembelwenga yewo buku. Ñanyi byubilo byatama byajinga na bantu byo batumijile yewo ngauzhi kuya na kwibajimunako kuba’mba baleke? Bañanyi bakwabo bajingako pa kimye kyo aingijilenga mwingilo wanji wa bungauzhi? Pa kuba’mba mumvwishe bishinka, mwafwainwa kukebakeba mu mabuku akwabo a mu Baibolo. Twambe’mba mubena kukeba kuyuka bintu byamwekelenga kimye kyajingako ngauzhi Amosi. Mwakonsha kumvwisha byavula inge mwatanga buku wa 2 Bamfumu ne 2 Byambo bya Moba, o bamwesha mu tubyambo tuji pakachi ka jipa mu Baibolo pa kinembelo kya Amosi 1:1. Kabiji mwakonsha ne kutanga byambo byanembele Hoseya, wajingako mu moba ajingako Amosi. Ano mabuku onse akonsha kwimukwasha kuyuka kimye kyaikeleko Amosi.—2 Mfu. 14:25-28; 2 Moba 26:1-15; Ho. 1:1-11; Amo. 1:1.

17-18. Kwingijisha bantu bo twatongola mu ano mafuka nangwa muntu mukwabo ye mwayuka, lumbululai kuta muchima ku bishinka byonse bya mu Binembelo o kulengela kwiyowa kufunda Baibolo.

¹⁷ Pa kutanga Baibolo, mwafwainwa kwikala na muchima wa kukeba kufunjilapo byavula. Twambe’mba mubena kutanga kitango 12 mu buku wa bungauzhi bwa Zekaliya bwaambijile jimo pa lufu lwa Mesiasa. (Zeka. 12:10) Inge mwafika mu kyepelo 12, mwatanga kuba’mba “kisemi kya ba mu nzubo ya kwa Natana” bakajila bingi pa lufu lwa kwa Mesiasa. Kechi mwafwainwa kupitamotu kapambala ne, mwafwainwa kutulumana ne kwiipuzha’mba: ‘Ñanyi lukwatankano luji pa kisemi kya kwa Natana ne Mesiasa? Nanchi kujipo jishinda jikwabo jo nakonsha kutaainamo byambo byavula byaamba pa kino nyi?’ Mwafwainwa kukebakeba bishinka. Tubyambo tuji pakachi ka jipa mu Baibolo pa kino kinembelo tumwesha 2 Samwela 5:13, 14, po tutanga kuba’mba Natana wajinga mwana wa Mfumu Davida. Kabiji Kinembelo kikwabo kijipo ke Luka 3:23, 31, paamba kuba’mba Yesu wafumine mu kikota kya kwa Natana kupichila mwi Maliya. (Monai kulumbulula byambo biji pa Luka 3:23 bya kuba’mba “Yosefwa, mwana wa kwa Heli.”) Kino kyakonsha kwimulengela kumvwa bingi bulongo. Mwayuka kuba’mba bungauzhi bwaambijile jimo amba Yesu ukafuma mu kikota kya kwa Davida. (Mat. 22:42) Bino Davida wajinga na baana babalume kukila pa 20. Nanchi kechi kyawama kuyuka kuba’mba Zekaliya watongola ba mu kisemi kya Natana kuba’mba bajijile pa lufu lwa kwa Yesu nenyi?

¹⁸ Kabiji akilangulukai pa kino. Mu kitango kitanshi mu buku wa Luka, tutanga kuba’mba malaika Ngabaliela wayile kwi Maliya ne kumubuula kuba’mba ukasema mwana wamulume. Waambile’mba: “Uno ukanema bingi kabiji ukatelwa’mba Mwana wa Mwine Wakila, kabiji Yehoba Lesa ukamupa jitanda ja kwa Davida  shanji, kabiji ukekala Mfumu pa nzubo ya kwa Yakoba myaka ne myaka.” (Luka 1:32, 33) Twakonsha kukeba kutatu muchima pa byambo bitanshi byaambile Ngabaliela bya kuba’mba Yesu ukatelwa’mba “Mwana wa Mwine Wakila.” Bino Ngabaliela walayile ne kuba’mba Yesu “ukekala Mfumu.” Onkao mambo, twakonsha kwiipuzha Maliya byo alangulukilenga pa kumvwa bino byambo. Nanchi walangulukilenga’mba byambo bya kwa Ngabaliela byalumbulwilenga’mba Yesu ukaswana Mfumu Heloda nangwa kuswana pa muntu mukwabo wakonsheshe kwikala mfumu wa bena Isalela nyi? Inge kya kuba Yesu waikele mfumu, Maliya inge waikele inamfumu, kabiji kisemi kyonse inge kyaikelenga mu kipango. Pano bino, Baibolo kechi waambapo’mba Maliya waambilepo bino kimye kyo esambilenga ne Ngabaliela ne; kabiji kechi tutangapo’mba Maliya walombele kwikala pa kifulo kikatampe mu Bufumu byonka byaubile batumwa ba kwa Yesu babiji ne. (Mat. 20:20-23) Abino bishinka bimwesha kuba’mba Maliya wajinga mwanamukazhi wipelwile kya kine kine.

19-20. Byonka byalumbulula kinembelo kya Yakoba 1:22-25 ne 4:8, ñanyi bikonkwanyi byo twafwainwa kwibikila pa kufunda Mambo a Lesa?

¹⁹ Twayai tuvulukenga kuba’mba, kikonkwanyi kyetu pa kufunda Mambo a Lesa ne mabuku a bwina Kilishitu ke kufwenya kwipi ne Yehoba. Kabiji ne kuyuka byubilo byo twafwainwa kwikala nabyo ne kupimpulako bwikalo bwetu pa kuba’mba tutokeshenga Lesa ku muchima. (Tangai Yakoba 1:22-25; 4:8.) Saka mukyangye kutendeka kufunda, mwafwainwa kulomba kwi Yehoba kuba’mba emupe mupashi wanji. Twafwainwa kumusashijila kwitukwasha kumwenamo mu byo tufunda ne kuyuka byubilo byo twafwainwa kupimpulako.

²⁰ Mwane twayai atweba bonse twikale nobe muntu wa Lesa ye balumbulula ku nyimbi wa masalamo amba: “Aye usekela monka mu mizhilo ya Yehoba, kabiji utanga mizhilo yanji ne kulanguluka langulukapo mute ne bufuku. . . . Ne bintu byonse byo oba bikalumbuluka.”—Sala. 1:2, 3.