BANTU batundaika kupajika lwitabilo, balanguluka byapusana pusana. Eboo Patel utangijila kipamo kya Interfaith Youth Core waambile amba, “Kafwako bupopweshi bubula kumwesha lusa ku bantu bayanda ne, kabiji bubula kupana bintu ne.”

Ba Budda, Bakatolika, ba Polotesitanti, ba Hindu, ba Mozilemu ne bupopweshitu bukwabo javula bengijila pamo pakuba’mba bapwishe buyanji, kukosesha mizhilo yamba pa lūsa lwa bantu, kukanya tupata, nangwa kukeba kupwisha makatazho a bantu. Bupopweshi bwavula besamba pa byo bafwainwa kukwatankana ne kwitundaika pa makatazho a bena kupitamo bantu. Boba bino kupichila mu bisela byapusana pusana nabiji kusekela saka baambula tundulu, kujizha nyimbo, milombelo ne bintu bikwabo.

Nanchi kwivwanga pamo kwa bupopweshi kulengela kuba’mba bayile mumo mu byo baitabilamo nyi? Nanchi Lesa ukaleta mutende pano pa ntanda kupichila mu kupajika lwitabilo nyi?

Kipamo kimo kikatampe muji bapajika lwitabilo muji bipwilo kukila pa 200 bitanwa mu byalo 76. Paimena kino kipamo ke kukeba “kutundaika bipwilo byapusana pusana kukwatankana.” Kino ke mañambilatu, kechi kikamweka ne. Kyakumwenako, bemenako kino kipamo bakebelenga kunemba pepala ulumbulula lūsa ne mizhilo ya kyokyo kipamo, bafwainwe kulangulukapo bulongo pa kunemba kuchiina amba bakanemba byatama pa byaitabilamo bipwilo bikwabo biji mu kino kipamo abyo bibena kusainako. Mambo ka? Kechi baswañene umvwe kya kuba bafwainwa kubikapo jizhina ja Lesa nangwa ne pa uno pepala. Onkao mambo, bachiinenga kunembapo jizhina ja Lesa.

Pano inge babula kubikapo jizhina ja Lesa pa uno pepala, ko kuba’mba kechi baji na lwitabilo ne. Kino kipamo kyapusana na kipamo kipanatu bukwasho ku bantu kabiji mwabula bipwilo. O ene mambo kino kipamo kipajika lwitabilo kyo twaambapo kala, o kitelela kuba’mba kechi kipamo kya bupopweshi ne, bino ke “kipamo kitundaika kukwatankana kwa bantu.”

Dalai Lama utundaika pa bya kupajika lwitabilo waambile amba: “Bupopweshi bonse bwambatu pa kintu kimo ko kuba’mba butemwe, kwikala na lusa ne kwilekelako mambo. Wanungapo amba ‘twafwainwa kumweshanga bino byubilo kimye kyonse.”’

 Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, kwikala na bino byubilo nabiji butemwe, lusa ne kwilekelako mambo kwanema bingi. Byambo byaambile Yesu byo batela kuba’mba Jifunde Jikatampe byaamba’mba: “Onkao mambo, bintu byonse byo mukeba amba bantu bemubile, ne anweba mwafwainwa kwibobilabyo.” (Mateo 7:12) Nanchi kwikala na lwitabilo kulumbulula kutundaikatu byawama nyi?

Mutumwa Paulo byo aambilenga pa bantu betelanga amba bena Lesa, waambile’mba: “Nebashimuna namba baji na mukoyo wa kwingijila Lesa; bino kechi mwayila maana alumbuluka a kuyuka Lesa ne.” Ki ka kyalengejile? “Mambo kechi bakokejile bololoke bwa Lesa ne.” Paulo waambile’mba, “bemwesheshenga abo bene amba baoloka.” (Loma 10:2, 3) Na mambo a kubula kwikala na maana alumbuluka byonka byakebelenga Lesa, mukoyo wabo ko kuba’mba lwitabilo lwajinga lwatu.—Mateo 7:21-23.

Yesu waambile’mba, “Bo bene balusekelo bapwanya bantu.” (Mateo 5:9) Yesu waubanga byo asapwilanga kupichila mu kubula kutundaika bumbanzhi ne kusapwila byambo bya mutende ku bantu baji na bisho byapusana pusana. (Mateo 26:52) Aba balondejile byo afunjishenga bajinga na butemwe bwakosa. (Kolose 3:14) Nanchi Yesu wakebelengatu kuba’mba bantu bafuma mu bisho byapusana pusana bekale na mutende nyi? Nanchi Yesu waubangako byo baubanga mu bupopweshi bwabo nyi?

Bantangi ba bupopweshi bwa Bafaliseo ne Basadusea kechi bamukebelenga nangwa pachechetu Yesu ne, mambo bakebelenga ne kumwipaya. Waubile byepi? Yesu wakambizhe baana banji ba bwanga amba: “Balekai bekalenga. Mambo abo bo bampofu. Umvwe mpofu watangijila mpofu mukwabo bonse baponena mu kimbo.” (Mateo 15:14) Yesu wakaine kupajika lwitabilo na bantu ba uno mutundu.

Palutwe kacheche, kipwilo kya bena Kilishitu kyalengelwe mu Kolinda, Greece ko kuba’mba muzhi mwajinga bisho bya bupopweshi byavula. Nanchi bena Kilishitu baikalanga byepi mu uno muzhi mwajinga bino bisho? Mutumwa Paulo wanembele amba: “Kechi mwikase kikonkoji kimo na babula kwitabila ne.” Mambo ka? Paulo watwajijila kwamba amba: “Nanchi Kilishitu ne Beliala bakonsha kupwanañena pamo nyi? Nanchi muntu wakishinka waesakana na muntu wabula kwitabila nyi?” Panyuma ya bino, wibajimwineko amba: “Onkao mambo, lupukaimo mwi abo ne kwabana nabo.”—2 Kolinda 6:14, 15, 17.

Baibolo kechi waswisha kupajika lwitabilo ne. Na mambo a kino, mwakonsha kwishikisha kuba’mba ‘Pano twakonsha kukwatankana byepi?’

International Space Station ke ndeke izhokoloka ntanda, yalengwa na byalo 15 byakwatankana. Nanchi bano balengele ino ndeke bakonsha kukwatankana inge kyakuba kechi baswañene pa kishinka kimo pa kuba’mba bengijile pamo nenyi?

Bino byo biji ne bipamo bya mu ano moba bipajika lwitabilo. Nangwa bebepekezha nobe bakwatankana, kafwako kishinka kibalengela kukwatankana mu lwitabilo lwabo ne. Na mambo a bino, bintu byo baitabilamo bibalengela kupusenamo.

Mu Baibolo muji mizhilo ya Lesa yaketekelwa. Twafwainwa kuketekela mu Baibolo. Aba balondela byamba Baibolo bachinuzhuka misalululo ya mushobo ne kupusenamo na mambo a bupopweshi ne kwingijila pamo mu mutende kabiji saka bakwatankana. Lesa waambijile jimo amba: “Ponkapo mu kyonkakya kimye nkalula ñambilo ya mitundu ya bantu ke yafwainwa, namba bonse bakete pa jizhina jami amiwa Yehoba ne kuñingijila na muchima umotu.” “Ñambilo yafwainwa” ilengela bantu kukwatankana mu mpopwelo ikeba Lesa.—Zefwaniya 3:9; Isaya 2:2-4.

Bakamonyi ba kwa Yehoba babena kwimwita kuya ku Nzubo ya Bufumu yabo iji kwipi na ko mwikela pa kuba’mba mukemwene byo bakwatankana.—Salamo 133:1.