Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

 BAIBOLO UPIMPULA BWIKALO BWA BANTU

Baingijishe Baibolo pa Kukumbula Mepuzho Onse!

Baingijishe Baibolo pa Kukumbula Mepuzho Onse!
  • MWAKA WA KUSEMWA: 1950

  • KYALO: SPAIN

  • MWAPITA BWIKALO BWABO: SISITA WA BAKATOLIKA

BWIKALO BWAMI BWA KALA:

Kimye kyo nasemenwe, bansemi bami bajinga na ka bujimi kacheche ku mpunzha ya mu mizhi mu kibunji kya Galicia, ku kabeta ka buyeke-muzhika wa kyalo kya Spain. Yami wa buna pa baana batanu na basatu. Twaikalanga bingi bulongo mu kisemi kyetu. Pa kyokya kimye mu Spain, mwajinga kisho kya kuba’mba mwana umo mu kisemi wafwainwa kuya ku sukulu ko bafunjisha bantangi ba bupopweshi nangwa kwikala sisita wa Bakatolika. Mu kisemi kyetu twafuminemo basatu bayile na kufunda bino bintu.

Byo nafikizhe myaka 13, nayile na kwikala na kolojami wa mukazhi mu kishimikwa mwaikalanga ba sisita ba Bakatolika mu muzhi wa Madrid. Bwikalo bwa mu kino kishimikwa kechi bwawamine ne. Kechi mwaikalanga kwisamba ne, mizhilo yakatezhe bingi, mwaikalangatu kulomba ne kwikala bwikalo bwapela. Lukelokelo twapwilanga mu kibamba kya milombelo na kulanguluka languluka, nangwa kya kuba kafwako ne byo nalangulukangapo ne. Panyuma ya bino, kwaikalanga kwimba nyimbo ne kusekelela Kijiilo kyapeleleko kya kwa Kilishitu, mu mulaka wa Kilatini. Kafwako ne byo naumvwanga ne, kabiji namonanga nobe Lesa uji kwalepa bingi ne amiwa. Moba avula naikalangatu kwa kubula kwisambapo na muntu ne. Nangwatu inge twasambakana na kolojami, twaambangatu’mba, “Obewa Maliya wazhila.” Betuswishangatu kwisamba pa maminiti 30 panyuma ya kuja kajo. Buno bwikalo bwapusene bingi na bwa mu kisemi kyetu. Namwenenga nobe njitu bunke kabiji naendangatu na kujila.

Nangwa kya kuba namonanga’mba Lesa kechi uji kwipi ne amiwa ne, nepaine kwikala sisita wa Bakatolika kimye kyo najinga na myaka 17. Naubangatu byo bambulanga kuba, bino natendekele kuzhinauka inge kya kuba Lesa ye wansajile kwingila uno mwingilo. Ba sisita bakwetu baambanga’mba muntu uzhinauka uno mwingilo ukapya mu mujilo wa helo. Nangwa byonkabyo, natwajijile kwizhinauka. Nayukile’mba Yesu Kilishitu kechi waikalanga kwa bunke ne, bino wayanga kimye kyonse na kufunjisha ne kukwasha bantu. (Mateo 4:23-25) Byo nafikizhe myaka 20, nafuukwilepo kuleka bu sisita. Kyo na kuminye ke kya kuba’mba mukulumpe wa ba sisita wambujile’mba inge mbena kuzhinauka, kyawamatu ne kuleka bu sisita. Kyamweka wachiine’mba nakonsha kulengela bakwetu nabo  kutendeka kuzhinauka. Onkao mambo, nalekele bu sisita.

Byo nabwelele ku nzubo, bansemi bami kechi banzhingijile ne. Bino na mambo a kuba’mba mpunzha ko twaikalanga kechi kwajingapo kwa kutwela nkito ne, navilukijile ku kyalo kya Germany, kwaikalanga nkasami wamulume. Uno nkasami wajinga umo wa mu jibumba ja bena Spain baikalanga mu Germany baitabijile kuba’mba bantu bonse bajitu pamo kabiji bamingilo bonse bafwainwa kumwenamo mu mingilo yabo. Naumvwine bingi bulongo kwikala na bantu balwilangako luusa lwa ba mingilo ne lwa banabakazhi. Onka mambo, naikele umo wa mwi abo, kabiji nasongwelwe ku mwanamulume wa mu jino jibumba. Nalangulukanga’mba mbena kwingila mwingilo wawama wa kusampanya mabuku a jino jibumba ne kwivwanga mu kalionge wa kwijizhanya.

Pano bino, mu kuya kwa kimye, nalefwilwe. Nataine kuba’mba byaambanga ba mu jino jibumba byapusene na byo baubanga. Ino milanguluko yami yakijilemo mu mwaka wa 1971 kimye bansongwalume ne bansongwakazhi ba mu jino jibumba kyo basokele kishimikwa mwaikalanga bantomesha ba kyalo kya Spain mu muzhi wa Frankfurt. Baubile bino pa kwijizhanya na mambo a nshiji yaubilenga kafulumende wa bashilikale walamanga kyalo kya Spain. Bino namwene kuba’mba jino kechi jishinda jawama ja kwijizhañenyamo ne.

Kimye kyasemekelwe mubeji wetu, nabujile ba mwatawami amba naleka kutanwa ku misambo ya jino jibumba. Naumvwanga bingi mukose mambo balunda nami kechi baiyanga na kumfwakesha ne. Natendekele kulanguluka pa ene mambo o naikelako. Nanchi byo twaubilenga byakonsheshe kuwamishako bwikalo bwa bantu nyi?

BAIBOLO BYO APIMPWILE BWIKALO BWAMI:

Mu 1976, Bakamonyi ba kwa Yehoba bena Spain babiji baishile pa nzubo kabiji banshijile mabuku abiji alumbulula Baibolo. Byo baishile ja bubiji, natendekele kwi bepuzha mepuzho avula bingi pa buyanji, misalululo ne nshiji. Nakuminye bingi byo baingijishe Baibolo pa kukumbula mepuzho ami onse. Ponkapotu naswile kufunda Baibolo.

Kimye kitanshi nakebelengatu kufunda bishinka. Bino, bintu byapimpwilwe kimye amiwa ne bamwatawami kyo twatendekele kutanwa ku kupwila ku Nzubo ya Bufumu ya Bakamonyi ba kwa Yehoba. Pa kyokya kimye saka tuji na baana babiji. Pa kuya na kupwila Bakamonyi betusendangako na motoka kabiji betukwashangako kulama baana kimye kya kupwila. Na mambo a bino, naishile kutemwa bingi Bakamonyi.

Nangwa byonkabyo, natwajijile kuzhinauka bya bupopweshi. Nafuukwilepo kuya na kumona balongo bami ku Spain. Batata babanyike, bajinga ba pulishiti, bakebele kundefula’mba nekileke kufunda Baibolo. Bino, Bakamonyi ba konkakwa bankwashishe bingi. Baingijishe Baibolo pa kukumbula mepuzho ami, byonka byaubile Bakamonyi ba mu Germany. Byo nabwelele ku Germany, nafuukwilepo kutendeka kufunda Baibolo jikwabo. Nangwa kya kuba bamwatawami bekilekele kufunda Baibolo, amiwa natwajijile kufunda. Mu 1978, nabatizhiwe ne kwikala Kamonyi wa kwa Yehoba.

BYO NAMWENAMO:

Maana alumbuluka a mu Baibolo ankwasha kuyuka bya kwikala bwikalo bwalumbuluka. Kya kumwenako, 1 Petelo 3:1-4 utundaika banabakazhi ‘kunekenena’ bamwatawabo ne kwibapa “mushingi mukatampe” kabiji ne kwikala na “muchima wakoka kabiji wazhindama, ye wa buneme kwi Lesa.” Ano mafunde ankwasha kwikala mwanamukazhi mwina Kilishitu walumbuluka kabiji nsemi wawama.

Papita ne myaka 35 kufuma kimye kyo naikele Kamonyi. Ñumvwa bulongo kwingijila Lesa pamo na kisemi kya ntanda yonse kya balongo ne banyenga bengijila Lesa, kabiji natemwa bingi mambo pa baana bami batanu, bana nabo ke Bakamonyi.