Umvwe mwingila nkito ya kwingijisha milanguluko nangwa mubiji, bino yukai amba “mu kwingila na ngovu mufuma byawama.” (Byambo bya Maana 14:23) Ñanyi bintu byawama bifumamo? Kwingila na ngovu kwitukwasha kwikala na bintu bya ku mubiji byo tukeba. Ibyo kuba’mba Lesa walaya kupa aba bamupopwela mu bukishinka bintu bya ku mubiji. (Mateo 6:31, 32) Bino naye ukeba’mba twingilenga na ngovu pa kuba’mba tumonenga mwakwikwashisha.—2 Tesalonika 3:10.

Onkao mambo, twafwainwa kumonanga nkito amba ke mwakwikwashisha. Nkito yanema bingi mambo itupezhezhako mitembo yetu. Joshua wa myaka 25 waambile’mba: “Kumona mwakwikela ke kintu kyanema bingi. Inge ubena kutanapo kajali ka kwingijisha mu bikebewa, ko kuba’mba nkito ibena kukukwasha.”

Kabiji mu kwingila na ngovu mufuma bintu byawama nangwa kya kuba kyakatazha kuba bino. Umvwe kya kuba twatwajijila kwingila nkito yetu nangwa kya kuba ileta mukose kabiji yakosa, twakonsha kwikala balusekelo mambo twayuka kuba’mba tubena kwingila na ngovu. Javula kechi  tukeba kwingila nkito yakosa ne. (Byambo bya Maana 26:14) Bino kwingila na ngovu kuleta lusekelo. Aaron ye twaambapo mu kibaaba kyafumako waambile’mba: “Ñumvwa bingi bulongo inge nazhikisha juba na kwingila. Nakonsha kumvwa kukoka kabiji kimye kimo bantu kechi bayuka ne byo naingila ne, bino ngyuka amba naubapo bimo.”

Baibolo utakaika mwanamulume “wayuka kwingila bulongo mwingilo wanji” ne mwanamukazhi “watemwa kwingila na maboko anji.” (Byambo bya Maana 22:29; 31:13) Bino kuyuka kwingila bulongo nkito kechi kwiishilatu ne. Kabiji atweba bavula kechi twatemwa kwingila nkito yo twabula kuyuka bulongo ne. Kampe kino kyo kilengela ne bantu bavula kubula kutemwa nkito yo bengila. Kechi bakeba kufunda pa kuba’mba bayuke bya kwiingila ne.

Pano bino, muntu wakonsha kutemwa kwingila nkito iji yonse umvwe uji na muchima wa kukeba kufunda. William wa myaka 24 waambile’mba: “Inge ke wingile na ngovu ne kumona bintu byawama bifuma mu nkito, kileta bingi lusekelo. Kechi wakonsha kwikala walusekelo umvwe kya kuba ubena kwingila na mulele ne.”

Kechi mwafwainwa kutatu muchima pa mali o mumwenamo ne. Bino ishikishai ano mepuzho a kuba’mba: ‘Mambo ka ino nkito kyo yanemena? Ki ka kyakonsha kumweka umvwe kechi naingilanga nangwa kechi natako muchima ne? Nanchi bantu bamwenamo byepi mu nkito yo ngingila?’

Bwipuzho bwapelako bwanema bingi kulangulukapo, mambo mwakonsha kwingila na lusekelo inge mwamona bantu byo babena kumwenamo. Yesu waambile’mba: “Mu kupana mufuma lusekelo lukatampe kukila mu kutambula.” (Byubilo 20:35) Kununga pa bantu bamwenamo mu nkito yo twingila nabiji bapota ne betutwezha nkito, kuji ne bakwabo bamwenamo mu byo twingila na ngovu. Bano ke ba mu kisemi kyetu ne boba bakajilwa.

Ba mu kisemi kyetu. Umvwe mutwe wa kisemi waingila na ngovu mu kumwena bikeba kisemi kyanji, bamwenamo mu mashinda abiji. Jitanshi, wibakebela byo bakeba mu bwikalo ko kuba’mba kajo, bya kuvwala ne mwa kulaala. Inge wauba bino, ufikizha mutembo ye bamupa kwi Lesa wa ‘kwibakebela bintu aba bo alama.’ (1 Timoti 5:8) Kya bubiji, muntu ulama kisemi wingila na ngovu pa kuba’mba amweshe amba kyanema kuba bino. Shane ye twaambapo mu kibaaba kyafumako waambile’mba: “Batata ke bakumwenako bawama bingi mu kwingila na ngovu. Ke bakishinka baingila na ngovu nkito ya bukalipentala pa myaka yavula. Nafunjilako kwi abo kwingijisha maboko pa kwingila ne kulenga bintu bilengela bantu kumwenamo.”

Bakajilwa. Mutumwa Paulo watundaikile bena Kilishitu kwingila ‘na ngovu . . . kuba’mba bamwenemo byawama bya kupapo wakajilwa.’ (Efisesa 4:28) Inge twaingila na ngovu pa kuba’mba tumwenemo  byawama pamo na kisemi kyetu, ne atweba twakonsha kukwasha boba bakajilwa. (Byambo bya Maana 3:27) Onkao mambo, twakonsha kwikala na lusekelo lufuma mu kupana inge ke twingile na ngovu.

Mu Jashi janji ja pa Mutumba jaya nkuwa, Yesu waambile’mba: “Umvwe awa uji na luusa wimwambila kwenda nanji museke umo, yai nanji miseke ibiji.” (Mateo 5:41) Mwakonsha kulondela byepi bino byambo kimye kyo mwingila nkito? Mu kifulo kya kwingilanga na mukose, ingilainga papelela bulume bwenu. Ibikilai kikonkwanyi kya kwingilanga pakatampe. Sekelainga na nkito yonse yo mwingila.

Inge ke mwingile papelela bulume bwenu, mukekala balusekelo. Mambo ka? Mambo mwingila pakatampe kwesakana na po mukeba kufika. Mwingila pakatampe mambo byobyo mukeba, kechi kwimukanjikizha ne. (Filemonyi 14) Na mambo a kino, twakonsha kuvuluka jifunde jitanwa mu Byambo bya Maana 12:24 jaamba’mba: “Bantu bengila na ngovu bakalamanga, pakuba bankope bakengilanga mingilo ya buzha.” Ibyo kuba’mba atweba bavula kechi tukatwela nkito ya buzha ne. Pano bino, muntu ubula kwingila na ngovu wakonsha kwikala muzha mambo kimye kyonse wingijilangatu bakwabo. Bino muntu wingila na ngovu mambo a kuba byo akeba kuba, wikala walusekelo mu bwikalo bwanji. Wifuukwila byo afwainwa kwingila.

Kwingila na ngovu kwawama bingi. Pano bino, twafwainwa kuyuka kuba’mba bumi bwanema kukila nkito. Baibolo witutundaika kwingila na ngovu. (Byambo bya Maana 13:4) Bino kechi utundaika kutwezhamo ne mutwe ne. Musapwishi 4:6 waamba’mba: “Kyawama kukokolokako kukila kukizhamo kwingila mingilo ne kupulwilamotu mabuula.” Kishinka ke kino: Muntu wanonkwa buzha ku nkito kechi wakonsha kumwenamo mu nkito yo engila umvwe ukooka bingi ne kumujiila kimye ne. Ko kuba’mba nkito yanji ikala ke “kupulwilamotu mabuula.”

Baibolo wakonsha kwitukwasha kubula kwikala bazha ku nkito. Nangwa kya kuba itundaika kwingila na ngovu, bino itujimunako ne kuba’mba “muyuke bintu byanemesha.” (Filipai 1:10) Nga bintu byanemesha byo bi ka? Kino kyalumbulula kumonangapo kimye kya kwikala na kisemi pamo ne balunda. Kabiji ne kyakilapo kunema ke bintu bya ku mupashi, nabiji kutanga Mambo a Lesa ne kulanguluka langulukapo.

Aba babula kwikala bazha ku nkito bekala balusekelo pa kwingila nkito yabo. William ye twaambapo kala waambile’mba: “Muntu ye naingilangako kala ke wa kumwenako mu kubula kwikala muzha ku nkito. Wingila na ngovu kabiji bantu bo engila nabo bamutemwa na mambo a kwingila bulongo. Bino inge wakomboka kechi ulanguluka pa nkito ne, uta muchima ku kisemi ne kupopwela Lesa. Ke muntu uji bingi na lusekelo.”