YOSEFWA waendelenga mu kaleya mwafita saka asulwila na mambo a nkito yakosa kabiji mwauba kyuya. Mute wasamine bingi walengejile mu kaleya kukaba nobe kibili. Ino yo yaalukile nobe nzubo yanji. Bo bwajinga bwikalo bwanji. Nangwa kya kuba wajinga kaili, bino bamunemekele bingi.

Wafwainwa wavulukanga bingi bwikalo bwanji bwa kala mu mpunzha ya mitumba ya Hebulona ko afunganga matanga a bashanji. Wajinga na myaka 17 kimye bashanji ba Yakoba kyo bamutumine kuya pa lwendo lwalepele kufuma ku nzubo. Bwikalo bwanji bwawama bwapwile. Bakolojanji Yosefwa bamubijile kichima kya kumushikwa kwa kukeba kumwipaya ne kumupotesha mu buzha. Bamutwajile ku Ijipita ko aingijilenga patanshi mu nzubo ya kineme wa kwa Felo. Nkambo yanji Yosefwa wamuketekejile kufikatu ne kimye kyo bamubepejile amba walala na muka Potifwalo ne kumutaya mu kaleya. *—Ntendekelo kitango 37, 39.

Yosefwa wafikizhe myaka 28 kabiji papichile myaka jikumi byo bamutwajile mu buzha ne kumutaya mu kaleya. Bwikalo bwanji bwatamine bingi. Nanchi bakamufumyamo nyi? Nanchi ukamonapo jibiji bashanji, nkasanji nangwa Benjamina nyi? Nanchi ukekalamo kimye kyalepa byepi?

Nanchi ne anweba mwakipitapo mu byapichilemo Yosefwa nyi? Kimye kimo bintu byaluka. Twakonsha kwikala na makatazho atwajijilatu kabiji kikatazha kwiapwisha nangwa kuchinchika. Twayai tumone byo twakonsha kufunjilako ku lwitabilo lwa kwa Yosefwa.

Yosefwa wayukile kuba’mba Lesa wanji aye Yehoba kechi wamulubako ne, kabiji kuyuka kino kwamukwashishe kuchinchika. Nangwa kya kuba wajinga mu kaleya kwalepa, Yehoba wamupesheshe. Tutanga’mba: “Yehoba wajinga ne Yosefwa kabiji wamumweshanga butemwe bubula kwaluka ne kulengela mukulumpe wa kaleya kumubila lusa.” (Ntendekelo 39:21-23) Na mambo a kuba Yosefwa waingijilenga na ngovu, kyalengejile Lesa kumupesha. Kyamutekeneshe bingi pa kuyuka kuba’mba Yehoba wajinga nanji!

Nanchi Yehoba wakebelenga amba Yosefwa atwajijile kwikala mu kaleya nyi? Yosefwa kechi wayukile bulongo ne, washijiletu byonse mu maboko a Lesa kupichila mu lulombelo. Kwakubula ne kuketekelatu ne, Lesa wakumbwile milombelo yanji. Juba jimo, mu kaleya mwajinga bingi kiwowo kimye kyo baletejilemo bakaili bamingilo babiji ba kwa Felo. Umo wajinga mukulumpe wa bateeka kabiji mukwabo mukulumpe wa bakaseya.—Ntendekelo 40:1-3.

Mukulumpe wa bakapaso wibapaine kwi Yosefwa kuba’mba alamenga bano banabalume babiji bajinga pa bifulo bikatampe. * Juba jimo, bonse balotele biloto bibakumishe bingi. Juba jalondejilepo  lukelo, Yosefwa waishile ko bajinga ne kwibatana saka baakamwa. Onkao mambo, wibashikishe amba: “Mambo ka o mwapopomenwa lelo?” (Ntendekelo 40:3-7) Kampe jishinda jo ebasolomokejilemo jibalengejile kubula kuchiina ne kumubula bibakatezhenga. Yosefwa kechi wayukile bibakatezhenga ne, bino mu mwisambo wabo mwafumine bintu byawama. Umvwe kya kuba Yosefwa kechi wibatele muchima ne kwibepuzha bibakatazhenga ne, inge kechi besambile ne. Na mambo a byo aubile, twafwainwa kwishikisha amba, ‘Nanchi mmwesha kuba’mba nji na lwitabilo mwi Lesa kupichila mu kuta muchima bantu nyi?’

Bano banabalume babiji balumbulwile amba bakuminye bingi pa mambo a biloto mambo kechi kwajinga wa kwibalumbulwila ne. Bena Ijipita banemekele bingi biloto kabiji baketekejile banabalume bamba’mba balumbulula biloto. Bano banabalume babiji kechi bayukile amba bino biloto byafumine kwi Lesa wa kwa Yosefwa aye Yehoba ne. Bino Yosefwa aye wayukile. Wibambijile’mba: “Nanchi kulumbulula kechi kufuma kwi Lesa nenyi? Mbuulaibyo.” (Ntendekelo 40:8) Byambo bya kwa Yosefwa byanema bingi ne luno ku bafunda Baibolo. Kyakonsha kuwama umvwe kya kuba bapopweshi bonse baikala na muchima wa kwipelula. Twafwainwa kuketekelatu mwi Lesa kwitulumbulwila biji mu mambo anji!—1 Tesalonika 2:13; Yakoba 4:6.

Kaseya ye wajinga mutanshi. Wabujile Yosefwa pa kiloto kya miñanzañanza kyajinga na misampi isatu kyajinga na bizanze bya miñanzañanza. Miñanzañanza yapiile kabiji Kaseya wiifinyijile mu katomeno ka kwa Felo. Yosefwa wasanchijile Yehoba mambo wafikenejiletu kuyuka mwatajile kiloto. Wabuujile Kaseya amba misampi isatu o moba asatu; kino kimye saka kikyangye kupwa, Felo ukabwezha kaseya pa kifulo kyanji. Kaseya byo aumvwine bulongo pa bino byambo, Yosefwa wanungilepo amba: “Ukammweshe butemwe bubula kwaluka ne kuñambilako kwi Felo.” Yosefwa walumbulwile amba bamubombwele kufuma ku kyalo kyanji kwakubula mambo o alengele.—Ntendekelo 40:9-15.

Na mambo a nkuwa yo aumvwine kwi kaseya, uteeka waipwizhe Yosefwa mwatajile kiloto kyanji kya bitumbe bisatu bya bashinkwa ne bañonyi bajilenga mu ntumbe yajinga pa mutwe wanji. Yosefwa walumbulwile mwatajile kino kiloto. Bino kino kiloto kyalengejile uteeka kwikala na bulanda. Yosefwa waambile’mba: “Bitumbe bisatu o moba asatu. Mu juba ja busatu kufuma lelo, Felo ukakuchiba mutwe ne kukukobeka ku kichi; ne bañonyi bakaja mubiji wobe.” (Ntendekelo 40:16-19) Byonkatu byo kiji ne ku bakalume bakishinka ba Lesa, Yosefwa walumbulwile na kuchinchika byambo bya Lesa ko kuba’mba bintu byawama ne juba ja kushinkanya.—Isaya 61:2.

Byo papichile moba asatu, byambo byaambile Yosefwa byafikile. Felo wajinga na kijiilo kya  kusekelela juba janji ja kusemwa, kisho kyabulanga kuba bantu ba Lesa bajingako kimye kyanembejilwemo Baibolo kabiji wakambizhe kwipaya bamingilo banji babiji. Uteeka bamwipayile byonkatu byaambijile jimo Yosefwa kabiji kaseya bamubwezhezhe pa kifulo kyanji. Pano bino kechi wamuvulukile Yosefwa ne, wamulubileko.—Ntendekelo 40:20-23.

Papichile myaka ibiji. (Ntendekelo 41:1) Akilangulukai pa biumvwine Yosefwa pa kino! Kampe waketekejilenga byavula byo amwene kuba’mba Yehoba wamupa bulume bwa kulumbulula biloto bya kwa kaseya ne uteeka byakatezhe kumvwa. Pa juba pa juba, Yosefwa waketekejilenga amba kampe usa kufuma mu kaleya, pano bino watwajijile kwikala monka. Kyamweka mu ino myaka ibiji mo mwamwekele bintu byakatezhe Yosefwa kuchinchika. Bino watwajijile kuketekela mwi Lesa wanji aye Yehoba. Watwajijile kuchinchika kabiji luketekelo lwanji lwakosejileko nangwa kya kuba wapichilenga mu makatazho.—Yakoba 1:4.

Mu bino bimye byakatazha, atweba bonse twafwainwa kutwajijila kwikala bachinchika. Pakuba’mba tuchinchike makatazho a mu bwikalo, twafwainwa kutekanya ne kwikala na mutende ufuma kwi Lesa. Byonka byo aubile kwi Yosefwa, ne atweba wafwainwa kwitukwasha kuchinchika ne kuketekela mwi Lesa.—Loma 12:12; 15:13.

Kaseya walubileko byamubijile Yosefwa, bino Yehoba kechi wamulubileko ne. Juba jimo, Yehoba walengejile Felo kulota biloto bibiji byakatazha bingi. Mu kitanshi, mfumu walotele bañombe bawama banuna batanu na babiji saka bafuma mu Mukola wa Nile, kabiji palondejile bakwabo batanu na babiji batama ne kunyana. Bañombe batama banyana bajile banuna. Mu kikwabo, wamwene mitwe ya kajo itanu na ibiji saka isapuka ku mutwe wa kinenge kimo. Kabiji wamwene mitwe itanu na ibiji yapeeta ne kupya na lubesha wa kyuya, yakomene ne kumina yoya yatunga ne kuwama. Byo bwakile lukelo, Felo wabukile saka aakamwa bingi pa byo alotele, kabiji waichile bañanga ba lubuko ne ba maana pakuba’mba bamulumbulwile byo. Bino bonse bakankelwe. (Ntendekelo 41:1-8) Kechi twayuka kana bakuminye nangwa kupusenamo pa kwibilumbulula ne. Felo ngovu yamupwile, kabiji wakebeshe bingi kulumbulula mwatajile bino biloto.

Pa kupitapo kimye, kaseya wavulukile Yosefwa! Jiwi janji ja mu muchima jamukatezhe, ne kwambila Felo pa nsongwalume wajinga mu kaleya ao wamulotolwejile kiloto kyanji ne kya uteeka saka papita ne myaka ibiji. Ponkapotu, Felo waichile Yosefwa wajinga mu kaleya.—Ntendekelo 41:9-13.

Akifwanyikizhai biumvwinenga Yosefwa kimye baluwe ba kwa Felo kyo baishile. Ponkapo wavwajile bivwalo bingi kabiji kyamweka watendele nsuki yonse ku mutwe mambo kyajinga kisho kya bena Ijipita. Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, walombele kwi Yehoba kuba’mba amukwashe byo basa kumwipuzhanga! Bamwichile mu kipango kya mfumu saka aimana ku meso anji. Baibolo waamba’mba: “Felo wabuujile Yosefwa amba: ‘Naji kulota kiloto, bino kafwako wakundumbulwilakyo. Pano naumvwa kuba’mba obewa inge bakulotolwela kiloto wakonsha kwikilumbulula.’” Byakumbwile Yosefwa bimwesha kuba’mba wikepeshe ne kuketekela mwi Lesa byo aambile amba: “Amiwa kechi nakonsha kuba kino ne! Lesa ye usakwimulumbulwila mo kyatala.”—Ntendekelo 41:14-16.

Yehoba watemwa bantu bepelula kabiji bakishinka. O ene mambo o apelejile Yosefwa bulume bwa kulotolola kiloto kyakankelwe bantu ba maana ne bañanga. Yosefwa walumbulwijile Felo amba biloto byanji byalumbulwilengatu kintu kimo. Pa kwamba pa kintu kimo jibiji, Yehoba walumbulwilenga amba “kine kyo afuukula” kikafika. Bañombe banuna ne mitwe ya kajo yawama byaimenejilengako myaka itanu na ibiji ya kajo kavula mu Ijipita, kabiji bañombe banyana ne mitwe ya kajo kapeeta byaimenejilengako myaka itanu na ibiji ya kipowe kya nzala ikalondelapo. Kabiji kino kipowe kikakumbana mu kyalo kyonse.—Ntendekelo 41:25-32.

Felo wayukile amba Yosefwa usa kulumbulula biloto. Pano waubilepo byepi? Yosefwa wabujile mfumu  bya kuba. Felo wakebelenga muntu wa “milangwe kabiji wa maana” pakuba’mba amonenga mwingilo wa kubungizha kajo mu matala pa myaka itanu na ibiji ya kajo ne kwabanya kajo mu myaka ya kipowe kya nzala. (Ntendekelo 41:33-36) Nangwa kya kuba Yosefwa wafikijilemo kwingila uno mwingilo, kechi wibikilepo aye mwine pa kino kifulo ne. Kwikepesha kwanji kwalengejile kubula kwitumbijika, kabiji lwitabilo lo lwalengejile kubula kuba bino. Umvwe tuji na lwitabilo lwakosa mwi Yehoba, kechi twafwainwa kwitumbijikanga ne. Twakonsha kwikala ba mutende inge ke tupembelele pe Lesa!

Felo ne bamingilo banji bonse bamwene maana ajinga mu byaambilenga Yosefwa. Mfumu wayukile amba Lesa wa kwa Yosefwa ye walengejile Yosefwa kwamba byambo bya maana. Wabujile bamingilo banji bajinga mu kipango amba: “Nanchi kujipo muntu mukwabo uji nobe uno uji na mupashi wa Lesa nyi?” Waambijile Yosefwa amba: “Na mambo a kuba Lesa wakulengela kuyuka bino bintu byonse, ko kuba’mba kafwako muntu mukwabo wa milangwe kabiji wa maana uji nobe obewa ne. Obewa ukekala mukulumpe mu nzubo yami ne bantu bonse bakakukookelanga. Pakuba mu bufumu bwami, mo mo ukabulatu kwesakana ne amiwa. Pano nakupa luusa pa kyalo kyonse kya Ijipita.”—Ntendekelo 41:38-41.

Felo waubile monka mo aambijile. Ponkapo Yosefwa bamuvwikile kisapi kya linenyi kyawamisha. Felo wamuvwikile bupela bwa ngolode mu nshingo, kambalaminwe ka shitampa, kalaki wa bubiji wa buneme ne kumupa bulume bwa kupitañana mu kyalo kyonse ne kubula bantu byambo byanji. (Ntendekelo 41:42-44) Mu kimyetu kicheche, Yosefwa wajinga mu kaleya waikajilenga mu kipango. Wajinga kaili, waikajile ke wa bubiji kwi Felo. Lwitabilo lwa kwa Yosefwa mwi Yehoba Lesa, lwalengejile kumupesha! Yehoba wamwene nshiji yapichilengamo kalume wanji pa myaka yavula. Wakwashishe Yosefwa mu bino bya nshiji mu kimye kyafwainwa kabiji mu jishinda jawama. Yehoba wakebelenga kufumya Yosefwa mu buzha ne kulama mukoka wa kulutwe wa bena Isalela. Tukafunda byo aubile bino mu kibaaba bya kulutwe mu ino mitwe.

Inge mubena kupita mu makatazho abaya nangwa kwi muba nshiji pa myaka yavula, kulefulwa ne. Vulukai byaubile Yosefwa. Na mambo a kuba wajinga wa lusa, kwikepesha, kuchinchika ne lwitabilo, bino byonse byalengejile Yehoba kutwajijila na kumupesha.