Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

BANTU BEPUZHA’MBA . . .

Nanchi Bisho bya Kiminshiminshi Byatamina Ka?

Nanchi Bisho bya Kiminshiminshi Byatamina Ka?

Kiminshiminshi bekilumbulula’mba ke kijiilo kya bena Kilishitu kyo bavulukilamo kusemwa kwa kwa Yesu. Bisho byavula byo bengijisha pa bino bijiilo, bitulengela kukumya byo batendekele kwibikwatankanya na kusemwa kwa kwa Yesu.

Kuji ne kisho kya kwa Santa Claus. Kilubi kya mu ano moba kyo batela’mba Santa, bekivwika myevu itoka, kwikilamba bichila pa mabuta, kwikivwika suchi uchila kabiji kyo kyo baingijishanga pa kutentemesha Kiminshiminshi ku Kampanyi wa ku North America walenganga bintobyantobya mu 1931. Kutendeka mu ma 1950, bena Brazil bamo bafumishepo Santa Claus ne kupingizhapo muntu wa mu kishimi kyo bayukile kitelwa’mba Grandpa Indian. Ki ka kyamwekele? Shayuka aye Carlos E. Fantinati waambile’mba, Santa Claus kechi washinjiletu Grandpa Indian ne, bino “washinjile ne Yesu mwana kabiji kyo kisho kyatumbalala kyo bengijisha pa kijiilo kya pa 25 December.” Nanchi bisho nabiji bya Santa Claus byo bilengela kiminshiminshi kutama nyi? Pa kuba’mba tutaane mukumbu, twayai twisambe pa bena Kilishitu batanshi.

Buku wa Encyclopedia Britannica waamba’mba: “Myaka bitota bibiji bena Kilishitu bebakanyanga kuvuluka kusemwa kwa bantu bo baipayile na mambo a bupopweshi, kuvwangakotu ne kusemwa kwa kwa Yesu.” Mambo ka? Bena Kilishitu bamonanga kuvuluka moba a kusemwa amba bisho bya bantu babulanga kupopwela Lesa, abino bintu twafwainwa kwibichinuzhuka. Mambo ne juba jasemekejilwepo Yesu kechi jitanwa mu Baibolo ne.

Mu myaka kitota kya buna, nangwa kya kuba bena Kilishitu batanshi kechi bavulukanga juba ja kusemwa ne, bino chechi wa Bakatolika ye waletele kisonso kya kusekelela Kiminshiminshi. Chechi wakebeshe bingi kufumyapo bisho bya bupopweshi bwa bubela bwa bena Loma ne bijiilo byabo mambo bibakatazhanga. Penne L. Restad wanembele mu buku wa Christmas in America, amba: “Pa mwaka pa mwaka kutendeka pa 17 December kukafika pa 1 January, bena Loma bavula baikalanga na bijiilo, kukayila pamo, saka babena kwendela pamo kalionge ne kwikala na bijiilo bikwabo bya kupainamo bupe ku balesa babo.” Kabiji pa 25 December, bena Loma bavulukanga kusemwa kwa Juba. Jino jo juba jo batumbile’mba Kiminshiminshi, kufumatu jonkaja juba, chechi waongwele bena Loma bavula kutendeka kuvulukanga kusemwa kwa kwa Yesu ne kuleka kuvuluka kusemwa kwa juba. Jishimikila ja kwa Santa Claus, janembele Gerry Bowler, jaamba’mba: Bena Loma “batwajijile kusekelela bino bijiilo. Batwajijile kusekelela byonkatu byo baubanga kala.”

Kusekelela Kiminshiminshi kwafuma ku bisho byatama. Mu buku wanji wa The Battle for Christmas, Stephen Nissenbaum waambile pa Kiminshiminshi amba, “ke kijiilo kivuluka bantu babula kupopwela Lesa.” Kusekelela Kiminshiminshi kumwesha kubula kunemeka Lesa ne Mwananji Yesu Kilishitu. Nanchi kijitu bulongo kuba bino nyi? Baibolo waipuzha’mba: “Nanchi bololoke ne bubi byendela pamo nyi? Nangwa kyeya ne mfishi byumvwañana nyi?” (2 Kolinda 6:14) Byonkatu biji kichi kyakonkomana, ne Kiminshiminshi nakyo “kechi bakonsha kwikyolola ne.”—Musapwishi 1:15.