Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

MUTWE WA PA NKUPIKO | BAMBILI BANA NE BAIKALAPO BYO BEMUKUNZA

Nanchi Mwayuka Bambili Bana—Byo Bemenako Nyi?

Nanchi Mwayuka Bambili Bana—Byo Bemenako Nyi?

Bano bambili bana ke bakukumya bingi kabiji balenga bingi moyo, pano bino kechi twafwainwa kwibachiina ne. Mambo ka? Mambo byaamba Baibolo ne bintu bibena kumweka mu ntanda, bitukwasha kuyuka bano bambili byo bemenako. Nangwa kya kuba babena kuleta bya malwa pano pa ntanda, bino mwakonsha kumwenamo anweba ne kisemi kyenu. Mu ñanyi jishinda? Patanshi, twayai twisambe pa bano bambili byo bemenako.

WAIKALA PA MBILI UTOKA

Kino kimwesho kyatendeka bino: “Ponkapo namwene mbili utoka, ne waikelepo wajinga na buta bwa mukanda; kabiji bamupele munchinya ne aye wayilenga na kushinda kuba’mba apwishe kushinda.”—Lumwekesho 6:2.

Waikele pa mbili utoka wajinga ñanyi? Kintu kyakonsha kwitukwasha kumuyuka kiji mu buku wa Lumwekesho mu Baibolo, waikele pa uno mbili bamwita kuba’mba “Mambo a Lesa.” (Lumwekesho 19:11-13) Jino jizhina, ja kuba’mba Mambo, jimenako Yesu Kilishitu, mambo ye wambilako Lesa. (Yoano 1:1, 14) Kabiji utelwa ne kuba’mba, “Mfumu wa bamfumu kabiji Nkambo wa bankambo” kabiji bamulumbulula ne kuba’mba “wa Kishinka kabiji wa Kine.” (Lumwekesho 19:11-13) Jizhina ja kuba’mba Mambo jimenako Yesu Kilishitu mambo ye wambilako Lesa. (Yoano 1:1, 14) Kabiji Yesu Kilishitu utelwa ne kuba’mba “Mfumu wa bamfumu kabiji Nkambo wa bankambo” ne kuba’mba “wa Kishinka kabiji wa Kine.” (Lumwekesho 19:16) Kya kine, Yesu uji bingi na bulume, kyokyo aikela mfumu wa nkondo kabiji kechi wingijisha buno bulume bwanji mu jishinda jatama ne. Pano bino, kuji mepuzho avula bingi epuzha bantu.

Ñanyi wapele Yesu buno bulume bwa kushinda? (Lumwekesho 6:2) Mu kimwesho kyamwene Ngauzhi Danyela, wamwene wamwekelenga nobe “mwana muntu” ye bapele “bukalama, munema ne bufumu” ku yewa wa “Kala Kene,” Yehoba Lesa. * (Danyela 7:13, 14) Lesa wa Bulume bonse ye wapele Yesu bulume bwa kulama ne kuchibila bantu mambo. Mbili utoka wayilamo kumufwanyikizha ku nkondo ishinda Mwana Lesa, mambo Binembelo bingijisha uno musombelo utoka kwimenako bololoke.—Lumwekesho 3:4; 7:9, 13, 14.

Ñanyi kimye baji pa bambili kyo batendekele kwenda pa bambili? Yesu waikele pa mbili mutanshi kimye kyo bamupele munchinya. (Lumwekesho 6:2) Ñanyi kimye Yesu kyo aikele Mfumu mwiulu? Kechi kyajinga kimye kyo abweleletu mwiulu panyuma ya lufu lwanji ne. Baibolo waamba’mba kimye kya kupembelela kyatendekele kala. (Bahebelu 10:12, 13) Yesu wabuujile baana banji ba bwanga pakapwila kimye kya kupembelela ne kimye kyo akatendeka kulama mwiulu. Waambile’mba kimye kyo akatendeka kulama, bintu mu ntanda bikayangatu na kutaminako. Kukekala makondo, bipowe bya nzala ne myalo kuku ne kuku. (Mateo 24:3, 7; Luka 21:10, 11) Panyuma ya Nkondo Itanshi ya Ntanda Yonse mu 1914, bino biyukilo popo byatendekele kumweka. Ano o moba Baibolo o itongola’mba “moba a kupelako.”—2 Timoti 3:1-5.

Pano mambo ka bintu byatama o byatwajijilatu na kumweka kufuma kimye Yesu kyo aikela pa Bufumu mu 1914? Mambo pa kyo kya kimye Yesu popo atendekele kulama mwiulu, kechi pano pa ntanda ne. Mwiulu mwabukile nkondo, kabiji Mfumu wakatataka aye Yesu, utelwa’mba Mikela watayile Satana ne bandemona banji pano pa ntanda. (Lumwekesho 12:7-9, 12) Satana byo aji pano pa ntanda, uji bingi na bukaji, mambo wayuka’mba moba anji ashalako acheche. Katatakatu Lesa akobe kyaswa muchima wanji ne kuzhiya Satana pano pa ntanda. (Mateo 6:10) Pano twayai twisambe pa bambili bakwabo basatu byo bamwesha kuba’mba tubena kwikala mu moba akatazha, ko kuba’mba “moba a kupelako.” Kupusanako na mbili mutanshi, bano bambili basatu bemenako bintu byatama bibena kumweka pano pa ntanda.

WAIKALA PA MBILI UCHILA

“Ponkapo mbili mukwabo uchila walupukile, kabiji awa waikelepo bamupele luusa lwa kufumyapo mutende pano pa ntanda kuba’mba bantu beipaye bene na bene, kabiji bamupele mpoko ikatampe.”—Lumwekesho 6:4.

Waikelepo wimenako makondo. Kabiji ye ubena kufumya mutende pano pa ntanda ponse. Mu 1914, mu ntanda mwabukile nkondo. Palondejile nkondo itanshi ya kibiji ya ntanda yonse yaonawine bintu byavula bingi. Kutendeka mu 1914, bantu bafwa na mambo a makondo bakila 100 milyonyi. Kabiji bavula balemene na mambo a nkondo ya bubiji.

Ano makondo amwesha byepi kimye kyo tubena kwikalamo? Kufumatu kimye kyatendekele bwikalo bwa bantu, bantu baeseka na bulume bwabo bonse kuzhiisha bumi bwa bantu. Nangwatu bipamo bizhikijila bantu, nabiji kipamo kya United Nations, byakankalwa kupwisha myalo iya na mambo a mbili uchila.

WAIKALA PA MBILI UFIITA

“Ponkapo namwene mbili ufiita, kabiji awa waikelepo wajinga na shikelu wa kupiminako mu kuboko kwanji. Kabiji naumvwine kyaumvwanyikilenga nobe jiwi mu bilengwa byumi bina saka kyamba’mba: ‘Kipimo kya kwachi kya wichi kipotwa ndenali umo ne bipimo bisatu bya kwachi bya mbaale nabyo bipotwa ndenali umo; kabiji kange onaune manyi a maolivi ne binyu ne.’”—Lumwekesho 6:5, 6.

Uno waikele pa mbili wimenako kipowe. Kino kibena kumwesha kuba’mba kajo kakakepa bingi, malita 1.08 a wichi bakeapotanga na ndenali umo, ano o mali aingijilanga bantu juba jimo mu myaka ya kala. (Mateo 20:2) Kabiji ndenali umo mwakonsha kupotamo malita 3.24 a mbale, bantu banemekele bingi wichi kukila mbale. Pano bakonsheshe kujisha byepi kisemi kikatampe? Bantu kechi baikalanga na bya kuja byavula ne, kumwesha byo kyakatezhe pa kyo kya kimye kwikala na manyi maolivi ne binyu.

Kutendekatu mu 1914, nanchi kechi twamona biyukilo bibena kumwesha waikele pa mbili ufiita nenyi? Tubena kwibimona! Bantu nobe 70 milyonyi bafwile ku nzala mu myaka kitota kya bu 20. Kipamo kimo kyataine kuba’mba: “Bantu 805 milyonyi, umo pa bantu batanu na bana kwesakana na bantu baji mu ntanda, kechi bajinga na kajo kafwainwa ka kuja kutendeka mu 2012 kufika mu 2014.” Sawakya mukwabo waambile’mba: “Nzala ibena kwipaya bingi bantu bavula kukila kikola kya AIDS, malelya ne kikola kya TB.” Nangwa kya kuba bantu babena kwibikako kuba’mba bapenga bantu kajo, bino waikala pa mbili ufiita watwajijila kuleta nzala.

MBILI WATOKOLOKA

“Ponkapo namwene mbili watokoloka, kabiji awa waikelepo wajinga na jizhina ja kuba’mba Lufu. Ne Kilende kyamulondejilenga. Kabiji bamupele luusa lwa pa lubaji lumo lwa mbaji ina ya pano pa ntanda lwa kwipayañana na mpoko yalepa, na bipowe bya nzala, na kinkunka ne na banyama bakaji.”—Lumwekesho 6:8.

Mbili wa buna wimenako lufu, myalo ne bintutu bikwabo bileta lufu. Mwaka wa 1914 byo apwile, bantu bavula bafwile ku kikola kitelwa’mba, Spanish flu. Bantu nobe 500 milyonyi bajinga na kino kikola, ko kuba’mba, muntu umo pa bantu basatu bajingako pa kyokya kimye, umo wajinga na kino kikola.

Kikola kya Spanish flu kyo kyatendekejilepo. Bashayuka batana kuba’mba, bantu bavula bafwile ku kikola kya smallpox mu myaka kitota kya 20. Nangwatu luno bantu bavula babena kufwa na kikola kya AIDS, TB ne malelya nangwa kya kuba bantu babena kwibikako kulenga michi ya kupwisha bino bikola.

Bino bantu bakitwajijila na kufwa, bamo babena kufwa ku makondo, bipowe bya nzala nangwa na myalo. Kilende kyatwajijila na kumina bantu bavula.

BIMYE BYAWAMA BIJI KULUTWE

Katatakatu bino bimye byakatazha bikapwe. Vulukainga kuba’mba: Yesu “wayilenga na kushinda” mu 1914, kukasa Satana pano pa ntanda, bino Yesu kechi wapwishishe kushinda ne. (Lumwekesho 6:2; 12:9, 12) Pa Amagedonyi, Yesu ukafumyapo bintu byonse byatama byaiya na mambo a kwa Satana kabiji ukazhiya bantu bonse batundaika Diabola. (Lumwekesho 20:1-3) Yesu kechi ukafumyapotu bano baikala pa bambili basatu ne, bino ukawamisha ne bintu byonse byaleta bano bambili basatu. Ukoba byepi bino? Monai byaamba Baibolo.

Kukekala mutende, kechi kukekalapo makondo ne. Yehoba ‘ukapwisha nkondo pa ntanda ponse. Ukachimauna buta bwa mukanda ne jifumo.’ (Salamo 46:9) Bino bakimote, “bakasangalelanga mu kuvula kwa mutende.”—Salamo 37:11.

Kukekala kajo kavula bingi, kechi kukekala kipowe kya nzala ne. “Kajo kakavula bingi pano pa ntanda; Kakekala ne peulu ya mitumba.”—Salamo 72:16.

Yesu katatakatu akawamishe bintu byonse byatama byaleta bano bambili basatu

Bantu bakeyowa bumi bwa myaka ne myaka, mambo kechi kukekalapo myalo ne lufu ne. Lesa “ukashimuna mipolo yonse ku meso abo, ne lufu, mabingo, kujila ne misongo kechi bikekalako jibiji ne.”—Lumwekesho 21:4.

Yesu byo ajinga pano pa ntanda, wamwesheshe bintu byawama bikekala mu bukalama bwanji. Watundaikile mutende, wajishishe bantu bavula, wabukile bajinga na bikola kabiji wasangwile ne bantu bafwile.—Mateo 12:15; 14:19-21; 26:52; Yoano 11:43, 44.

Bakamonyi ba kwa Yehoba bakatemwa bingi kwimumwesha mu Baibolo wenu byo mwakonsha kwinengezhezha jimo bano bambili saka bakyangye kwibashinda. Nanchi mwaswa kufunjilapo bikwabo nyi?

^ jifu. 7 Yehoba jo jizhina ja Lesa jiji mu Baibolo.