1-3. Wetin mek apɔsul Pɔl kam na Kɔrint? Us prɔblɛm dɛn i bin gɛt?

 I NƆ go te igen, di ia 50 afta Krays go dɔn. Apɔsul Pɔl bin de na Kɔrint, usay dɛn bin de du big biznɛs dɛn, ɛn bɔku Grik, Roman, ɛn Ju pipul dɛn bin de de. a Pɔl nɔ bin go de fɔ go bay ɔ sɛl tin dɛn ɔ go luk fɔ wok. I bin kam na Kɔrint fɔ wan impɔtant rizin, dat na, fɔ prich bɔt Gɔd in Kiŋdɔm. Bɔt Pɔl bin nid say fɔ de ɛn i bin dɔn mekɔp in maynd nɔ fɔ abop pan pipul dɛn fɔ de gi am mɔni. I nɔ bin want ɛnibɔdi fɔ tink se i de ɛkspɛkt ɔda pipul dɛn fɔ sɔpɔt am, bikɔs i bin de du di prichin wok. Wetin i go du?

² Pɔl bin sabi fɔ du wan biznɛs we na fɔ mek tɛnt. Fɔ mek tɛnt dɛn nɔ izi, bɔt i bin rɛdi fɔ yuz in an dɛn fɔ wok fɔ sɔpɔt insɛf. Fɔ se i go ebul fɔ fɛn wok na dis siti we ɔlman bizi? I go ebul fɔ gɛt fayn say fɔ de? Pan ɔl we Pɔl bin gɛt dɛn prɔblɛm dɛn ya, i nɔ bin fɔgɛt bɔt in men wok we i gɛt fɔ du we na di prichin wok.

³ Pɔl bin de na Kɔrint fɔ sɔm tɛm, ɛn i bin gɛt gud rizɔlt dɛn pan in prichin wok. Wetin wi go lan frɔm di tin dɛn we Pɔl bin du na Kɔrint we go ɛp wi fɔ prich gud gud wan bɔt Gɔd in Kiŋdɔm na wi tɛritri?

4, 5. (a) Usay Pɔl bin de di tɛm we i bin de na Kɔrint? Us wok i bin de du? (b) Aw Pɔl bin kam fɔ bi pɔsin we de mek tɛnt?

⁴ Afta Pɔl bin dɔn de na Kɔrint fɔ sɔm tɛm, i bin mit wan man ɛn in wɛf we lɛk strenja dɛn. Dɛn nem dɛn na bin Akwila ɛn Prisila, ɔ Priska, ɛn dɛn na bin Ju. Dis maredman ɛn in wɛf bin go na Kɔrint bikɔs ɔf wan lɔ we Ɛmparɔ Klɔdiɔs bin gi fɔ se “ɔl di Ju dɛn fɔ kɔmɔt na Rom.” (Akt 18:​1, 2) Akwila ɛn Prisila nɔ bin jɔs mek Pɔl kam de wit dɛn na dɛn os, bɔt dɛn bin mek i jɔyn dɛn fɔ du di tɛnt biznɛs we dɛn bin de du. Di Baybul tɛl wi se: “Bikɔs na di sem wok in [Pɔl] ɛn  dɛn bin lan, i de wit dɛn na dɛn os ɛn wok wit dɛn. Na tɛnt dɛn bin de mek.” (Akt 18:​3) Na to dis maredman ɛn in wɛf we bin lɛk fɔ du gud ɛn lɛk strenja dɛn Pɔl bin kɔntinyu fɔ de we i bin de du in prichin wok na Kɔrint. I go bi se na we Pɔl bin de wit Akwila ɛn Prisila na de i bin rayt sɔm pan in lɛta dɛn we bin leta kam fɔ bi pat pan di Baybul. b

⁵ Wetin mek Pɔl bin de mek tɛnt pan ɔl we in na bin man we lan buk ɛn we “Gameliɛl tich”? (Akt 22:​3) Di Ju dɛn insay di fɔstɛm Kristian dɛn tɛm nɔ bin tink se na shemful tin fɔ tich dɛn pikin dɛn aw fɔ du biznɛs, pan ɔl we i bi se dɛn pikin dɛn go lan buk. Bikɔs Pɔl kɔmɔt na Tasɔs we de na Silishia we na eria we pipul dɛn sabi fɔ wan klos we nem silisiɔm we dɛn kin yuz fɔ mek tɛnt, i go bi se Pɔl bin lan fɔ du dis biznɛs we na fɔ mek tɛnt frɔm we i bin yɔŋ. Aw dɛn kin mek tɛnt dɛn? Dɛn bin de du dis wok bay we dɛn bin de wiv di tɛnt matirial dɛn ɔ kɔt kɔt dɛn ɛn so di rɔf matirial fɔ mek di tɛnt dɛn. Ilɛk aw dɛn bin de mek am, dis na bin tranga wok.

6, 7. (a) Aw Pɔl bin de si di biznɛs we i bin de du fɔ mek tɛnt? Wetin sho se Akwila ɛn Prisila bin de si di biznɛs di sem we? (b) Aw Kristian dɛn tide de falamakata Pɔl, Akwila, ɛn Prisila dɛn ɛgzampul?

⁶ Pɔl nɔ bin de si di biznɛs we i bin de du fɔ mek tɛnt as in men wok. Pɔl bin jɔs de du dis biznɛs fɔ sɔpɔt insɛf we i bin de prich bɔt di gud nyuz “fɔ fri.” (2 Kɔr. 11:​7) Aw Akwila ɛn Prisila bin de si di biznɛs we dɛn bin de du? As Kristian dɛn, wan dawt nɔ de se dɛn bin de si dɛn wok di sem we aw Pɔl bin de si am. Infakt, we Pɔl bin kɔmɔt na Kɔrint  insay di ia 52 afta Krays, Akwila ɛn Prisila bin go wit am na Ɛfisɔs usay di lokal kɔngrigeshɔn bin yuz dɛn os fɔ mitin. (1 Kɔr. 16:​19) Leta, dɛn bin go na Rom ɛn go bak na Ɛfisɔs. Dis maredman ɛn in wɛf we bin gɛt zil bin put di Kiŋdɔm fɔs na dɛn layf, ɛn dɛn bin rɛdi fɔ wok fɔ ɔda pipul dɛn. Dat bin mek “ɔl di kɔngrigeshɔn dɛn na di neshɔn dɛn” gladi fɔ dɛn.​—Rom. 16:​3-5; 2 Tim. 4:​19.

⁷ Kristian dɛn tide de fala Pɔl, Akwila, ɛn Prisila dɛn ɛgzampul. Di wan dɛn we de prich wit zil tide de wok tranga wan “so dat [dɛn] nɔ go put lod we ɛvi pasmak pan” ɔda pipul dɛn. (1 Tɛs. 2:​9) I rili fayn we bɔku pan di wan dɛn we de yuz ɔl dɛn tɛm fɔ prich bɔt di Kiŋdɔm de wok pat-taym ɔ wan patikyula tɛm insay di ia fɔ sɔpɔt dɛnsɛf we dɛn de du dɛn men wok we na di prichin wok. Jɔs lɛk Akwila ɛn Prisila, bɔku pan Jiova in savant dɛn we lɛk strenja dɛn kin gri fɔ mek sakit  ovasia dɛn de na dɛn os. Di wan dɛn we kin “sho se [dɛn] kia fɔ pipul dɛn” no se i kin rili ɛnkɔrej dɛn we dɛn du dat.​—Rom. 12:​13.

8, 9. Wetin Pɔl bin du we di Ju dɛn bin de agens am we i bin de prich wit zil? Usay i bin go fɔ prich we i kɔmɔt de?

⁸ Wi si klia wan se Pɔl bin de si in biznɛs we i bin de du as we fɔ sɔpɔt in prichin wok we Saylas ɛn Timoti bin kɔmɔt na Masidonia wit bɔku gift dɛn. (2 Kɔr. 11:​9) Wantɛm wantɛm, Pɔl bin “bigin fɔ yuz ɔl in tɛm fɔ tɔk bɔt Gɔd in wɔd.” (Akt 18:​5) Bɔt dis zil we Pɔl bin gɛt fɔ prich to di Ju dɛn bin mek bɔku pipul dɛn de agens am. Fɔ sho se i nɔ bin gɛt natin fɔ du wit di gri we di pipul dɛn nɔ gri fɔ lisin di mɛsej bɔt Krays we de sev layf, Pɔl bin shek in klos ɛn tɛl di Ju pipul dɛn we bin de agens am se: “Lɛ una blɔd de na una ed. Nɔto mi fɔlt. Frɔm naw a de go to pipul dɛn na ɔda neshɔn dɛn.”​—Akt 18:​6; Izi. 3:​18, 19.

⁹ Usay Pɔl go prich naw? Wan man we bin nem Taytɔs Jɔstɔs, we sɔntɛm bin jɔyn di Ju rilijɔn, in os bin de nia di sinagɔg. Na dis man bin mek Pɔl kam na in os. So Pɔl bin kɔmɔt na di sinagɔg ɛn go na Jɔstɔs in os. (Akt 18:​7) Na Akwila ɛn Prisila dɛn os Pɔl bin lɔj we i bin de na Kɔrint, bɔt na Jɔstɔs in os na bin di men say usay i bin de du in prichin wok.

10. Wetin sho se Pɔl nɔ bin mekɔp in maynd fɔ jɔs prich to pipul dɛn na ɔda neshɔn dɛn?

¹⁰ Fɔ se we Pɔl bin tɔk se i go go to di pipul dɛn na di neshɔn dɛn, dat min se i nɔ go prich to ɔl di Ju dɛn ɛn di wan dɛn we jɔyn di Ju rilijɔn, ivin if dɛn want fɔ lisin? Nɔto dat i bin min. Fɔ ɛgzampul, “Krispɔs we na di ɔfisa we de oba di sinagɔg, biliv di Masta, ɛn ɔl di wan dɛn we de na in os dɛnsɛf biliv.” Wan dawt nɔ de se sɔm pan di pipul dɛn we bin de go na di sinagɔg bin jɔyn Krispɔs bikɔs di Baybul se: “Bɔku pan di Kɔrintian dɛn we bin dɔn yɛri bigin fɔ biliv ɛn baptayz.” (Akt 18:​8) So Taytɔs Jɔstɔs in os bin kam fɔ bi di say usay di nyu Kristian kɔngrigeshɔn na Kɔrint bin de mit. If dɛn bin rayt di tin dɛn we apin na Akt di sem we lɛk aw dɛn bin rayt am na Lyuk we dɛn bin rayt dɛn akɔdin to aw dɛn bin apin, dat go min se na afta Pɔl bin shek in klos na da tɛm de sɔm pan di Ju dɛn ɔ di wan dɛn we jɔyn di Ju rilijɔn bi Kristian. Dis tin we bin apin go sho se di apɔsul bin rɛdi fɔ ajɔst we difrɛn tin dɛn apin.

11. Aw Jiova Witnɛs dɛn tide de falamakata Pɔl we dɛn de fɛn di wan dɛn we de na lay lay rilijɔn?

¹¹ Insay bɔku kɔntri dɛn tide, di chɔch dɛn na lay lay rilijɔn pawaful ɛn dɛn rili ebul fɔ kɔntrol dɛn mɛmba dɛn. Na sɔm ples dɛn na di wɔl, di mishɔnari dɛn na lay lay rilijɔn dɔn du bɔku wok fɔ mek bɔku pipul  dɛn jɔyn dɛn chɔch dɛn. Bɔku tɛm, pipul dɛn we kin se dɛn na Kristian kin fala dɛn tradishɔn dɛn, jɔs lɛk aw di Ju dɛn we bin de insay di fɔstɛm Kristian dɛn tɛm na Kɔrint bin de du. Bɔt pan ɔl dat, lɛk Pɔl, as Jiova Witnɛs dɛn, wi de prich wit zil fɔ fɛn dɛn kayn pipul dɛn de. Pan ɔl we dɛn kin de agens wi ɔ we di wan dɛn we de bifo pan dɛn rilijɔn kin mek wi sɔfa, wi kin stil gɛt op. Sɔntɛm bɔku ɔmbul wan dɛn de pan di wan dɛn we “gɛt zil fɔ sav Gɔd, bɔt dɛn nɔ no di kɔrɛkt tin bɔt Gɔd” we wi nid fɔ luk fɔ ɛn fɛn.​—Rom. 10:​2.

12. Wetin dɛn bin tɛl Pɔl na wan vishɔn we mek i lɛf fɔ dawt?

¹² If Pɔl bin gɛt ɛni dawt bɔt fɔ kɔntinyu in prichin wok na Kɔrint, da dawt de go dɔn dɔn di nɛt we Masta Jizɔs bin apia to am insay wan vishɔn ɛn tɛl am se: “Nɔ fred, kɔntinyu fɔ tɔk ɛn nɔ sɛt yu mɔt, bikɔs a de wit yu ɛn nɔbɔdi nɔ go atak yu fɔ du bad to yu; a gɛt bɔku pipul dɛn na dis siti.” (Akt 18:​9, 10) Dis vishɔn go mɔs dɔn ɛnkɔrej am! Di Masta insɛf sɛf bin mek Pɔl no se i go protɛkt am fɔ mek ɛni bad tin nɔ mit am. Ɛn i bin mek i no bak se bɔku pipul dɛn de na da siti de we rili want fɔ yɛri di gud nyuz. Wetin Pɔl bin du we i gɛt da vishɔn de? Di Baybul se: “I de de fɔ wan ia siks mɔnt, de tich dɛn Gɔd in wɔd.”​—Akt 18:​11.

13. Wetin Pɔl go dɔn de tink bɔt as i de go nia di jɔjmɛnt chia? Us rizin i bin gɛt fɔ mek i tink se wetin bin apin to Stivin nɔ go apin to am?

¹³ Afta Pɔl bin dɔn de na Kɔrint fɔ wan ia, di Masta bin du ɔda tin fɔ sho se i de sɔpɔt am. “Di Ju dɛn kam togɛda ɛn atak Pɔl ɛn kɛr am go na di jɔjmɛnt chia” we dɛn de kɔl beʹma. (Akt 18:​12) Sɔm pipul dɛn tink se di beʹma na bin wan ay platfɔm we gɛt blu ɛn wayt mabul dɛn we dɛn bin dɛkɔret wit drɔin dɛn. I go bi se di beʹma bin de nia di men pat na di makit na Kɔrint. Bɔku pipul dɛn bin ebul fɔ gɛda na di opin say we de bifo di beʹma. Di wan dɛn we kin stɔdi bɔt aw pipul dɛn bin de  du tin trade trade tɔk se di jɔjmɛnt chia nɔ bin de fa frɔm di sinagɔg, we min bak se i nɔ bin de fa frɔm Jɔstɔs in os. I go bi se we Pɔl de go na di beʹma, i bin de tink bɔt di ston we dɛn bin ston Stivin, we dɛn bin de kɔl di fɔs Kristian we dɛn kil fɔ wetin i biliv. Pɔl we dɛn bin de kɔl Sɔl bin gri fɔ mek dɛn “kil am.” (Akt 8:​1) Fɔ se di sem tin go kam apin to Pɔl naw? Nɔ-o. Bikɔs dɛn bin dɔn prɔmis am se: “Nɔbɔdi nɔ go . . . du bad to yu.”​—Akt 18:​10.

14, 15. (a) Us lay lay tin dɛn di Ju dɛn bin tɔk agens Pɔl? Wetin mek Galio bin dɔn di kes? (b) Wetin bin apin to Sɔstiniz? Wetin go dɔn apin to am afta dat?

¹⁴ Wetin bin apin we Pɔl rich na di jɔjmɛnt chia? Di jɔj we bin de de na di gɔvnɔ fɔ Akeya we nem Galio. In na bin wan Roman masta sabi bukman we nem Sinika in big brɔda. Dis na sɔm pan di lay lay tin dɛn we di Ju dɛn bin tɔk agens Pɔl. Dɛn bin se: “Dis man de mek pipul dɛn wɔship Gɔd di we we de agens di lɔ.” (Akt 18:​13) Di Ju dɛn bin de tray fɔ tɔk se Pɔl dɔn mek pipul dɛn bi Kristian di kayn we we nɔ gri wit di lɔ. Bɔt Galio bin si se Pɔl nɔ du “bad tin,” ɛn i nɔ bin kɔmit ɛni “siriɔs kraym.” (Akt 18:​14) Galio nɔ bin want fɔ gɛt ɛnitin fɔ du wit di prɔblɛm we di Ju dɛn bin gɛt wit Pɔl. Na dat mek i bin dɔn di kes ivin bifo Pɔl tɔk ɛnitin fɔ difɛnd insɛf. Di wan dɛn we bin lay pan Pɔl bin vɛks bad bad wan. Dɛn bin pul dɛn wamat pan Sɔstiniz we sɔntɛm go dɔn tek Krispɔs in ples fɔ bi ɔfisa we de oba di sinagɔg. Dɛn ol Sɔstiniz “ɛn bigin fɔ bit am bifo di jɔjmɛnt chia.”​—Akt 18:​17.

¹⁵ Wetin mek Galio nɔ bin mek di krawd nɔ bit Sɔstiniz? Sɔntɛm Galio bin tink se Sɔstiniz na in na bin di lida fɔ di wan dɛn we bin de agens Pɔl, so i bin fayn we dɛn bit am. Ilɛk na so i bi ɔ nɔto so i bi, gud tin bin apin bikɔs ɔf dis. Insay di fɔs lɛta we Pɔl bin rayt to di Kristian dɛn na Kɔrint afta sɔm ia dɔn pas, i bin kɔl wan man we nem Sɔstiniz, brɔda. (1 Kɔr. 1:​1, 2) Fɔ se dis na di sem Sɔstiniz we dɛn bin bit na Kɔrint? If na so i bi, sɔntɛm na dis penful tin we bin apin to Sɔstiniz bin ɛp am fɔ mek i bi Kristian.

16. Aw di Masta in wɔd dɛn we se “kɔntinyu fɔ tɔk ɛn nɔ sɛt yu mɔt bikɔs a de wit yu” de ɛnkɔrej wi we wi de du wi prichin wok?

¹⁶ Na afta di Ju dɛn nɔ bin gri fɔ lisin to Pɔl we i bin de prich, na in Masta Jizɔs tɛl am se: “Nɔ fred, kɔntinyu fɔ tɔk ɛn nɔ sɛt yu mɔt, bikɔs a de wit yu.” (Akt 18:​9, 10) I go fayn fɔ mek wi de mɛmba dɛn wɔd dɛn ya, mɔ di tɛm we dɛn nɔ lisin to wi mɛsej. Nɔ ɛva fɔgɛt se Jiova no wetin de na pipul dɛn at ɛn na in de mek di wan dɛn we rili want fɔ no bɔt am kam nia am. (1 Sam. 16:​7; Jɔn 6:​44) Dat de ɛnkɔrej wi fɔ kɔntinyu fɔ du di prichin wok. Ɛni ia, bɔku bɔku pipul dɛn de baptayz ɛvride. Jizɔs gi fayn prɔmis to ɔl di wan dɛn we de obe di kɔmand fɔ “go ɛn mek pipul dɛn bi [in disaypul] na ɔl di neshɔn dɛn.” I prɔmis dɛn se: “A de wit una ɔltɛm te di tɛm want fɔ dɔn.”​—Mat. 28:​19, 20.

17, 18. Wetin Pɔl go dɔn de tink bɔt we i bin de go na Ɛfisɔs?

¹⁷ Wi nɔ no if di we aw Galio bin biev to di wan dɛn we bin lay pan Pɔl bin mek pis de na di Kristian kɔngrigeshɔn we bin jɔs stat na Kɔrint. Bɔt Pɔl bin de de “fɔ sɔm dez” bifo i tɛl in brɔda dɛn na Kɔrint baybay. We di ia 52 afta Krays bin jɔs stat, Pɔl bin mek plan fɔ go tek bot na Sɛnkria we bin de lɛk sɛvin mayl na di ist pat na Kɔrint fɔ go na Siria. Bɔt bifo Pɔl lɛf Sɛnkria, “i kɔt in ia shɔt . . . , bikɔs i bin dɔn mek vaw.” c (Akt 18:​18) Afta dat, i kɛr go Akwila ɛn Prisila, dɛn tek bot ɛn pas na di Ejian Si fɔ go na Ɛfisɔs we de na Eshia Maynɔ.

¹⁸ Sɔntɛm, we Pɔl bin de kɔmɔt na Sɛnkria, i bin de tink bɔt di tɛm we i bin de na Kɔrint. I bin de mɛmba bɔku fayn tin dɛn bɔt da ples de, ɛn i bin gɛt bɔku rizin dɛn fɔ gladi. I bin gɛt gud rizɔlt dɛn insay di 18 mɔnt we i bin prich de. Dɛn bin stat di fɔs kɔngrigeshɔn na Kɔrint, ɛn dɛn bin de yuz Jɔstɔs in os fɔ gɛt mitin dɛn. Sɔm pan di wan dɛn we bin kam fɔ biliv di Masta na bin Jɔstɔs, Krispɔs, ɔl di wan dɛn we de na Krispɔs in os, ɛn bɔku ɔda pipul dɛn. Pɔl bin lɛk di brɔda ɛn sista dɛn we jɔs dɔn biliv di Masta bikɔs na in bin ɛp dɛn fɔ bi Kristian dɛn. I go leta rayt lɛta to dɛn ɛn tɔk bɔt dɛn se, dɛn fiba lɛta we de tɔk fayn bɔt dɛn na in at. Wisɛf kin gɛt tayt padi biznɛs wit di wan dɛn we wi kin ɛp fɔ bi Kristian. I rili wɔndaful fɔ si dɛn kayn pipul dɛn ya we tan lɛk “lɛta . . . we de tɔk fayn bɔt wi”!​—2 Kɔr. 3:​1-3.

19, 20. Wetin Pɔl bin du we i rich na Ɛfisɔs? Wetin wi kin lan frɔm am bɔt fɔ rich gol dɛn we de ɔnɔ Gɔd?

¹⁹ As Pɔl rich na Ɛfisɔs, i stat fɔ du in men wok wantɛm wantɛm. I “go na di sinagɔg ɛn ɛp di Ju dɛn fɔ ɔndastand di Skripchɔ dɛn.” (Akt 18:​19) Pɔl nɔ bin de na Ɛfisɔs fɔ lɔng tɛm. Pan ɔl we dɛn tɛl am fɔ de de fɔ sɔm tɛm, “i nɔ gri.” We i bin de tɛl di pipul dɛn na Ɛfisɔs baybay, i tɛl dɛn se: “A go kam to una bak if na dat Jiova want.” (Akt 18:​20, 21) Wan dawt nɔ de se Pɔl bin no se dɛn rili nid fɔ prich na Ɛfisɔs. Pɔl bin plan fɔ kam bak, bɔt i bin disayd fɔ lɛf ɔltin na Jiova in an. Dat na fayn ɛgzampul fɔ lɛ wi mɛmba we wi de tray fɔ rich gol dɛn we de ɔnɔ Gɔd. Na wi nid fɔ tek di fɔs stɛp. Bɔt wi nid fɔ abop pan Jiova ɔltɛm fɔ dayrɛkt wi ɛn du tin dɛn we gri wit wetin i want.​—Jems 4:​15.

²⁰ Pɔl bin lɛf Akwila ɛn Prisila na Ɛfisɔs ɛn tek bot ɛn go na Sizeria. I “go ɔp” na Jerusɛlɛm ɛn grit di kɔngrigeshɔn we bin de de. (Akt 18:​22; futnot) Dɔn Pɔl bin go na in om-tɔŋ we na Sirian Antiɔk. I dɔn in sɛkɔn mishɔnari wok fayn fayn wan. Wetin go apin to am di tɛm we i go travul fɔ du in las mishɔnari wok?