Go dayrɛkt to di men tin

Go dayrɛkt to di say we di difrɛn difrɛn atikul dɛn de

CHAPTA 16

“Kam na Masidonia”

“Kam na Masidonia”

We wi gri fɔ du wan patikyula wok ɛn bia di prɔblɛm dɛn we de mit wi wit gladi-at, dat kin mek wi gɛt blɛsin

Dis chapta kɔmɔt na Akt 16:6-40

1-3. (a) Aw di oli spirit bin dayrɛkt Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn? (b) Us tin dɛn wi de kam tɔk bɔt?

 SƆM uman dɛn bin kɔmɔt na Filipay, di siti na Masidonia. I nɔ tu te, dɛn rich na wan smɔl riva we dɛn kɔl Ganjitis. Dɛn bin yus fɔ sidɔm na di ɛj pat na di riva fɔ pre to di Izrɛlayt dɛn Gɔd we na Jiova, ɛn Jiova de wach dɛn.​—2 Kro. 16:​9; Sam 65:​2.

2 I pas 500 mayl na di ist pat na Filipay, we sɔm man dɛn kɔmɔt na di siti na Listra we bin de na di sawt pat na Galeshya. Sɔm dez leta, dɛn rich na di Roman aywe we bin de go na di wɛstɛn pat usay bɔku bɔku pipul dɛn de na Eshia distrikt. Di man dɛn na Pɔl, Saylas, ɛn Timoti. Dɛn man ya bin rɛdi fɔ travul na da rod de fɔ go na Ɛfisɔs ɛn ɔda siti dɛn usay bɔku pipul dɛn bin nid fɔ yɛri bɔt Jizɔs. Bɔt ivin bifo dɛn bigin fɔ travul, di oli spirit bin stɔp dɛn wan kayn we, we di Baybul nɔ ɛksplen. Di oli spirit bin stɔp fɔ prich na Eshia. Wetin mek? Na bikɔs Jizɔs, tru Gɔd in spirit, bin want fɔ ɛp Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn so dat dɛn go ebul go na Eshia Maynɔ, krɔs di Ejian Si ɛn te go na di ɛj na da smɔl riva we nem Ganjitis.

3 Di we aw Jizɔs bin gayd Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn we dɛn bin de go na Masidonia gɛt impɔtant lɛsin dɛn fɔ wi tide. So, lɛ wi tɔk bɔt sɔm pan di tin dɛn we bin apin as Pɔl bin de go fɔ go du in sɛkɔn mishɔnari wok we bin bigin arawnd di ia 49 afta Krays.

“Gɔd Dɔn Kɔl Wi” (Akt 16:​6-15)

4, 5. (a) Wetin bin apin to Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn nia Bitinia? (b) Wetin di man dɛn bin disayd fɔ du? Wetin bin apin?

4 We di oli spirit bin stɔp Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn fɔ prich na Eshia, dɛn bin go na di nɔt pat fɔ go prich na di siti dɛn we bin de na Bitinia. Fɔ go de, dɛn go dɔn waka fɔ sɔm dez na rod dɛn we nɔ fayn we de bitwin say dɛn we pipul dɛn nɔ bɔku na Frijia ɛn Galeshya. Bɔt we dɛn rich nia Bitinia, Jizɔs bin yuz di oli spirit bak fɔ blɔk dɛn. (Akt 16:​6, 7) Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn go dɔn kɔnfyuz. Dɛn bin no wetin fɔ prich ɛn aw fɔ prich, bɔt dɛn nɔ bin no usay fɔ prich. I tan lɛk se dɛn bin dɔn nak na di domɔt fɔ lɛ dɛn ɛnta Eshia, bɔt o-ya, dɛn bin nak fɔ natin. Dɔn bak, dɛn bin nak na di domɔt fɔ ɛnta Bitinia, bɔt na fɔ natin. Bɔt stil Pɔl nɔ bin giv-ɔp, i bin kɔntinyu fɔ de nak te i fɛn domɔt we go opin. Di man dɛn bin disayd fɔ du sɔntin we bin tan lɛk i nɔ bin mek sɛns. Dɛn bin waka 350 mayl fɔ go na di wɛst, dɛn bin pas bɔku siti dɛn as dɛn de go te dɛn rich na Troas we na di men say fɔ pas go na Masidonia. (Akt 16:​8) So fɔ di tɔd tɛm Pɔl nak na wan domɔt ɛn di domɔt opin big wan.

5 Lyuk we rayt di Gɔspɛl akawnt bin jɔyn Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn na Troas, ɛn i bin rayt wetin apin. I se: “Na nɛt, Pɔl si wan vishɔn. Insay di vishɔn, wan Masidonian man bin tinap de beg am se: ‘Kam na Masidonia ɛn ɛp wi.’ As i dɔn fɔ si di vishɔn so, wi tray fɔ go na Masidonia. Wi si am se na Gɔd dɔn kɔl wi fɔ go tɔk bɔt di gud nyuz to dɛn.” a (Akt 16:​9, 10) Faynali, Pɔl bin sabi usay fɔ prich. Fɔ tru, Pɔl go dɔn gladi we i nɔ bin giv-ɔp ɛn stɔp af we, bɔt i kɔntinyu fɔ nak! Wantɛm wantɛm, dɛn 4 man ya bin go na Masidonia.

“So wi tek bot na Troas ɛn go.”​—Akt 16:​11

6, 7. (a) Us lɛsin wi lan frɔm wetin bin apin di tɛm we Pɔl bin de travul? (b) Aw di tin dɛn we apin to Pɔl go ɛp wi?

6 Us lɛsin wi lan frɔm da Baybul akawnt de? Mɛmba se na afta Pɔl go na Eshia, Gɔd in spirit bin ɛp am. Na afta Pɔl go nia Bitinia, Jizɔs tray fɔ ɛp am, ɛn na afta Pɔl rich Troas, Jizɔs tray fɔ dayrɛkt am fɔ go na Masidonia. Na di sem we Jizɔs we de oba di kɔngrigeshɔn de dayrɛkt wi tide. (Kol. 1:​18) Fɔ ɛgzampul, sɔntɛm wi dɔn de tink fɔ bi payɔnia ɔ fɔ muv go na eria usay dɛn nid mɔ pipul dɛn fɔ prich bɔt di Kiŋdɔm. Bɔt na afta wi du sɔm patikyula tin dɛn fɔ rich wi gol na in Jizɔs go yuz Gɔd in spirit fɔ gayd wi. Wetin mek? Tink bɔt dis ɛgzampul: Pɔsin we de drayv kin ebul tɔn in motaka lɛft ɔ rayt nɔmɔ if di motoka de muv. Semweso, Jizɔs go dayrɛkt wi fɔ du mɔ na di prichin wok if wi de muv, dat na, if wi de tray tranga wan fɔ du di prichin wok.

7 Bɔt wetin wi go du if pan ɔl we wi de wok tranga wan, wi nɔ de gɛt gud rizɔlt? Fɔ se wi fɔ giv-ɔp ɛn tink se Gɔd in spirit nɔ de gayd wi? Nɔ. Mɛmba se tin dɛn bin mit Pɔl we bin mek i nɔ ebul fɔ du wetin i bin want fɔ du wantɛm wantɛm. Bɔt pan ɔl dat i bin kɔntinyu fɔ wach te i fɛn domɔt we opin. Wi shɔ se Jiova go blɛs di tray we wi de tray tranga wan fɔ fɛn “wan big domɔt . . . we go mek [wi] ebul du bɔku tin.”​—1 Kɔr. 16:​9.

8. (a) Aw di siti na Filipay bin tan lɛk? Ɛksplen. (b) Us fayn tin bin apin we Pɔl prich na wan ples “fɔ pre”?

8 Afta Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn rich na di distrikt na Masidonia, dɛn bin travul go na Filipay. Di pipul dɛn we bin de na da siti de prawd fɔ bi Roman sitizin dɛn. Fɔ di Roman sojaman dɛn we bin dɔn stɔp fɔ wok we bin bɔku na da siti de, Filipay bin tan lɛk Rom we bin de na Masidonia. We di mishɔnari dɛn bin kɔmɔt na di siti get, dɛn bin si wan ples we bin de nia wan smɔl riva we dɛn tink se na ples “fɔ pre.” b Insay di Sabat, dɛn bin go na da ples de ɛn dɛn bin si bɔku uman dɛn we bin gɛda de fɔ wɔship Gɔd. Di disaypul dɛn bin sidɔm ɛn tɔk to dɛn. Wan uman we nem Lidia “bin de lisin, . . . ɛn Jiova ɛp am fɔ pe atɛnshɔn to di tin dɛn we Pɔl bin de tɔk.” Bikɔs Lidia bin rili gladi fɔ di tin dɛn we i bin lan frɔm di mishɔnari dɛn, dat bin mek in ɛn ɔl di wan dɛn we de na in os baptayz. Dɔn i mek Pɔl ɛn di wan dɛn we bin de travul wit am kam de na in os. c​—Akt 16:​13-15.

9. Aw bɔku pipul dɛn de falamakata Pɔl in ɛgzampul tide? Us blɛsin dɛn, dɛn dɔn gɛt?

9 Imajin aw dɛn bin gladi we Lidia baptayz! Pɔl go mɔs dɔn gladi we i bin gri fɔ go “na Masidonia” ɛn we Jiova bin disayd fɔ yuz in ɛn in kɔmpin dɛn fɔ ansa dɛn uman dɛn prea! Semweso tide, bɔku brɔda ɛn sista dɛn, ilɛk dɛn yɔŋ ɔ dɛn ol, ilɛk dɛn mared ɔ dɛn nɔ mared, de go na say dɛn usay dɛn nid mɔ pipul dɛn fɔ prich bɔt di Kiŋdɔm. Na tru se dɛn kin gɛt prɔblɛm dɛn, bɔt i nɔ go kɔmpia to di kayn gladi-at we dɛn kin gɛt we dɛn fɛn pipul dɛn lɛk Lidia, we gri fɔ lan di tru tin dɛn na di Baybul ɛn du wetin dɛn de lan. Fɔ se yu go ebul mek chenj dɛn we go mek yu “go” na say dɛn usay dɛn nid mɔ pipul dɛn fɔ prich? Yu go gɛt bɔku blɛsin dɛn if yu du dat. Lɛ wi tɔk bɔt wan ɛgzampul. Wan brɔda we nem Erɔn we bɔn insay 1985 bin muv go na wan kɔntri we de na Sɛntral Amɛrika. Di tin dɛn we i se gri wit wetin bɔku ɔda wan dɛn we dɔn go na ɔda kɔntri fɔ prich se. I tɔk se: “Fɔ go na say dɛn usay dɛn nid mɔ pipul dɛn fɔ prich dɔn ɛp mi fɔ go bifo pan Gɔd biznɛs ɛn fɔ kam nia Jiova mɔ ɛn mɔ. A rili de ɛnjɔy fɔ prich ɛn a de kɔndɔkt et Baybul stɔdi dɛn!”

Aw wi go ebul go “na Masidonia” tide?

“Di Krawd Tɔk to Dɛn wit Wamat” (Akt 16:​16-24)

10. Aw di dimɔn dɛn bin gɛt sɔntin fɔ du wit di bad tin dɛn we dɛn bin de du to Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn?

10 Wan dawt nɔ de se Setan kin rili vɛks we i de si di gud nyuz de rich na sɔm pat dɛn na di wɔl usay pipul dɛn jɔs de du wetin i want. So wi nɔ sɔprayz fɔ no se di dimɔn dɛn bin gɛt sɔntin fɔ du wit di bad tin dɛn we dɛn bin de du to Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn as dɛn bin de du di prichin wok! We dɛn bin de go na di ples fɔ pre, wan savant gal we gɛt dimɔn bin de mek in masta gɛt mɔni bay we i bin de tɔk bɔt wetin go apin bambay. Dis savant gal bin kɔntinyu fɔ fala Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn, ɛn i bin de ala se: “Dɛn man ya na slev dɛn fɔ di Gɔd we De Pantap Ɔlman, ɛn dɛn de tɛl una bɔt aw una go sev.” I go bi se di dimɔn bin mek dis gal tɔk dɛn wɔd dɛn ya fɔ mek i luk lɛk se wetin i bin de tɔk bɔt di bambay ɛn wetin Pɔl bin de tich kɔmɔt na di sem say. Dis go mek di wan dɛn we bin de de nɔ pe atɛnshɔn to di wan dɛn we biliv Krays. Bɔt Pɔl mek di titi stɔp fɔ tɔk bay we i pul di dimɔn we de insay am.​—Akt 16:​16-18.

11. Wetin bin apin to Pɔl ɛn Saylas afta dɛn pul di dimɔn pan di savant gal?

11 We di wan dɛn we bin gɛt dis savant gal kam fɔ no se di tin we bin de gi dɛn mɔni nɔ de igen, dɛn bin rili vɛks. Dɛn drɛg Pɔl ɛn Saylas go na di makit usay di majistret dɛn we bin tinap fɔ di Roman ɔfisa dɛn we bin de tɔk kes bin de. Bikɔs di wan dɛn we bin gɛt da savant gal de bin no se di jɔj dɛn de tek wan pɔsin bɛtɛ pas ɔda pɔsin ɛn na pipul dɛn we nɔ de kɔmɔt biɛn dɛn kɔntri, dɛn tɔk sɔntin we go mek di jɔj dɛn gri wit dɛn. Dɛn bin se sɔntin lɛk: ‘Dɛn Ju man ya de rili ambɔg wi siti bay we dɛn de tich kɔstɔm dɛn we wi di Roman dɛn nɔ gri wit.’ Di tin dɛn we dɛn bin tɔk bin mek di jɔj dɛn du sɔntin wantɛm wantɛm. “Ɔlman na di krawd [na di makit] tɔk to dɛn [Pɔl ɛn Saylas] wit wamat” ɛn di majistret dɛn mek “dɛn bit dɛn wit tik dɛn.” Afta dat, dɛn drɛg Pɔl ɛn Saylas go na prizin. Di pɔsin we de gayd di jelman dɛn put dɛn man dɛn ya we dɛn bin dɔn bit na di sɛl we de rayt insay di prizin, ɛn dɛn lɔk dɛn fut dɛn midul ebi bod dɛn we gɛt ol fɔ put fut. (Akt 16:​19-24) We di pɔsin we de gayd di jelman dɛn bin lɔk di domɔt, Pɔl ɛn Saylas nɔ bin ivin ebul fɔ si dɛnsɛf bikɔs di prizin bin rili dak. Bɔt Jiova bin de wach dɛn.​—Sam 139:​12.

12. (a) Aw Krays in disaypul dɛn bin de si di sɔfa we pipul dɛn bin de mek dɛn sɔfa? Wetin mek? (b) Us we dɛn Setan ɛn di wan dɛn we de fala am stil de yuz?

12 Sɔm ia bifo dis tɛm, Jizɔs bin tɛl in disaypul dɛn se: “Dɛn go mek [una] sɔfa.” (Jɔn 15:​20) So we Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn bin go na Masidonia, dɛn bin dɔn rɛdi fɔ ɛni prɔblɛm we go mit dɛn. We pipul dɛn bin de mek dɛn sɔfa, dɛn nɔ bin de si am as sayn fɔ sho se Jiova nɔ gladi fɔ dɛn, bɔt dɛn bin de si am as sayn fɔ sho se Setan vɛks. Tide, Setan ɛn di wan dɛn we de fala am de yuz di sem tin dɛn we dɛn bin de yuz na Filipay. Di wan dɛn we de agens wi kin tɔk lay lay tin dɛn bɔt wi na skul ɛn na wokples, ɛn dis kin mek pipul dɛn de agens wi mɔ ɛn mɔ. Insay sɔm kɔntri dɛn, bigman dɛn pan rilijɔn we de agens wi kin lay pan wi na kɔt. I tan lɛk dɛn kin tɔk se: ‘Dɛn Witnɛs dɛn ya de ambɔg wi bay we dɛn de tich tin dɛn we wi we biliv tradishɔn nɔ gri wit.’ Na sɔm ples dɛn, dɛn kin bit wi kɔmpin Kristian dɛn ɛn put dɛn na prizin. Bɔt Jiova de si dɛn.​—1 Pit. 3:​12.

“Dɛn Nɔ Westɛm fɔ Baptayz” (Akt 16:​25-34)

13. Wetin bin apin we mek di man we de gayd di jelman dɛn aks se: “Wetin a fɔ du fɔ mek a sev?”

13 Pɔl ɛn Saylas go mɔs dɔn nid sɔm tɛm fɔ tink bɔt di prɔblɛm dɛn we bin apin da de de. Bɔt te midul nɛt, dɛn bin dɔn fil bɛtɛ we dɛn bin bit dɛn, ɛn dat bin mek dɛn “bin de pre ɛn siŋ fɔ prez Gɔd.” Dɔn wantɛm wantɛm, atkwek apin! We di man we de gayd di jelman dɛn wek, i bin si se di domɔt dɛn opin, ɛn i fred se di prizina dɛn go dɔn rɔnawe. Bikɔs i no se dɛn go pɔnish am fɔ we i alaw di prizina dɛn fɔ ɛskep, “i pul in sɔd, ɛn i bin want fɔ kil insɛf.” Bɔt Pɔl ala se: “Nɔ du bad tin to yusɛf, wi ɔl de na ya!” Di man we bin de gayd di jelman dɛn we in at bin rili pwɛl aks se: “Wetin a fɔ du fɔ mek a sev?” Pɔl ɛn Saylas nɔ go ebul fɔ sev am. Na Jizɔs nɔmɔ ebul fɔ du dat. So dɛn ansa am se: “Biliv pan Masta Jizɔs, dɔn yu . . . go sev.”​—Akt 16:​25-31.

14. (a) Wetin Pɔl ɛn Saylas bin ɛp di man we de gayd di jelman dɛn fɔ du? (b) Us blɛsin Pɔl ɛn Saylas bin gɛt we dɛn bia wit gladi-at we dɛn bin de mek dɛn sɔfa?

14 Fɔ se di kwɛstyɔn we di man we de gayd di jelman dɛn aks bin kɔmɔt frɔm in at? Pɔl nɔ bin dawt se di kwɛstyɔn we di man bin aks bin kɔmɔt frɔm in at. Di man we de gayd di jelman dɛn na bin Jɛntayl, ɛn i nɔ bin sabi di Skripchɔ dɛn. Bifo i bi Kristian, i bin nid fɔ lan ɛn gri wit di tru tin dɛn we de na di Baybul. So Pɔl ɛn Saylas bin tek tɛm tɛl am bɔt “Jiova in wɔd.” Bikɔs ɔl dɛn atɛnshɔn bin de pan di tich we dɛn bin de tich di Skripchɔ dɛn, i go bi se dɛn man dɛn ya bin fɔgɛt di pen we dɛn bin de fil bikɔs ɔf di bit we dɛn bit dɛn. Bɔt di man we bin de gayd di jelman dɛn bin si di siriɔs wund dɛn we bin de na dɛn bak dɛn ɛn i klin dɛn wund dɛn. Dɔn, in ɛn ɔl di wan dɛn we de na in os “baptayz,” dɛn nɔ bin westɛm atɔl fɔ du dat. Dis na big blɛsin we Pɔl ɛn Saylas bin gɛt bikɔs dɛn bia wit gladi-at we dɛn mek dɛn sɔfa!​—Akt 16:​32-34.

15. (a) Aw bɔku bɔku Witnɛs dɛn tide dɔn fala Pɔl ɛn Saylas dɛn ɛgzampul? (b) Wetin mek wi nɔ fɔ giv-ɔp fɔ go fɛn di wan dɛn we de na wi tɛritri?

15 Jɔs lɛk Pɔl ɛn Saylas, bɔku Witnɛs dɛn tide dɔn prich di gud nyuz we dɛn de na prizin fɔ wetin dɛn biliv, ɛn fayn tin dɛn dɔn apin bikɔs dɛn du dat. Fɔ ɛgzampul, insay wan kɔntri we dɛn bin dɔn ban wi wok, wantɛm, 40 pasɛnt pan di Witnɛs dɛn we bin de de bin lan di tru tin dɛn bɔt Jiova we dɛn de na prizin! (Ayz. 54:​17) Notis bak se na afta di atkwek apin na in di man we de gayd di jelman dɛn bin aks fɔ ɛp. Semweso tide, sɔntɛm, sɔm pipul dɛn we nɔ bin ɛva gri fɔ lisin to di Kiŋdɔm mɛsej go gri fɔ du dat afta siriɔs prɔblɛm mit dɛn. We wi nɔ giv-ɔp fɔ go fɛn di wan dɛn we de na wi tɛritri, wi go mek shɔ se wi rɛdi fɔ tich dɛn we dɛn rɛdi fɔ gri fɔ mek wi ɛp dɛn.

Fɔ Se Naw “Dɛn Want fɔ Pul Wi Sikrit Wan?” (Akt 16:​35-40)

16. Aw tin bin chenj afta dɛn bit Pɔl ɛn Saylas?

16 Di mɔnin afta dɛn dɔn bit dɛn, di majistret dɛn bin mek dɛn fri Pɔl ɛn Saylas. Bɔt Pɔl tɔk se: “Dɛn bit wi na pɔblik, we dɛn nɔ luk insay wi kes ɛn put wi na prizin, we i bi se wi na Roman dɛn. Ɛn naw, dɛn want fɔ pul wi sikrit wan? Nɔ-o! Mek dɛnsɛf sɛf kam pul wi na do.” Di majistret dɛn kam fɔ no se di tu man dɛn na bin Roman sitizin dɛn, dɛn bin “fred” bikɔs dɛn bin trit di man dɛn di kayn we we sho se dɛn nɔ rɛspɛkt di man dɛn rayt. d Naw na di majistret dɛn dɔn gɛt prɔblɛm. Dɛn dɔn bit di disaypul dɛn na pɔblik, so naw di majistret dɛn nid fɔ beg dɛn na pɔblik. Dɛn beg Pɔl ɛn Saylas fɔ kɔmɔt na Filipay. Di tu disaypul dɛn bin gri, bɔt bifo dɛn go, dɛn tek sɔm tɛm fɔ ɛnkɔrej di nyu disaypul dɛn we bin de bɔku. Na afta dat dɛn bin go.

17. Us impɔtant lɛsin di nyu disaypul dɛn bin lan frɔm di bia we Pɔl ɛn Saylas bin bia?

17 If dɛn bin dɔn rɛspɛkt di rayt we Pɔl ɛn Saylas gɛt as Roman sitizin dɛn, sɔntɛm, dɛn nɔ bin fɔ dɔn bit dɛn. (Akt 22:​25, 26) Bɔt dat fɔ bin dɔn mek di disaypul dɛn na Filipay tink se di man dɛn go dɔn yuz di rayt we dɛn gɛt fɔ mek dɛn nɔ sɔfa fɔ Krays in sek. Aw dat fɔ dɔn afɛkt di fet we di disaypul dɛn we nɔto Roman sitizin dɛn bin gɛt? Infakt, di lɔ nɔ go protɛkt dɛn fɔ mek dɛn nɔ bit dɛn. So we Pɔl ɛn in kɔmpin bia we dɛn pɔnish dɛn, dat mek di nyu Kristian dɛn si se di wan dɛn we de fala Krays go ebul tinap tranga wan we dɛn mek dɛn sɔfa. Pantap dat, we Pɔl ɛn Saylas bin mek dɛn no se dɛn na Roman sitizin dɛn, dat bin mek ɔlman no se di majistret dɛn nɔ bin du wetin di lɔ se. Ɛn sɔntɛm, dat go dɔn mek dɛn nɔ trit Pɔl in kɔmpin Kristian dɛn bad ɛn di lɔ go protɛkt dɛn we dɛn kayn tin ya apin.

18. (a) Aw Kristian ovasia dɛn tide de falamakata Pɔl in ɛgzampul? (b) Tide, aw wi de “tinap fɔ di gud nyuz ɛn yuz di lɔ fɔ gɛt rayt fɔ prich di gud nyuz”?

18 Tide, ovasia dɛn na di Kristian kɔngrigeshɔn de yuz dɛn yon ɛgzampul fɔ gi dayrɛkshɔn. Kristian shɛpad dɛn kin rɛdi fɔ du wetin dɛn de tɛl dɛn kɔmpin Kristian dɛn fɔ du. Jɔs lɛk Pɔl, wi kin tek tɛm tink bɔt aw ɛn ustɛm wi go yuz di lɔ fɔ protɛkt wi rayt. If nid de, wi kin go to di lokal, nashɔnal, ɛn ivin intanashɔnal kɔt dɛn fɔ yuz di lɔ fɔ protɛkt di rayt we wi gɛt fɔ kɔntinyu fɔ wɔship Gɔd. Di men rizin we mek wi kin du dat nɔto fɔ sɔlv di prɔblɛm dɛn na di wɔl. Bɔt jɔs lɛk aw Pɔl bin rayt to di kɔngrigeshɔn na Filipay lɛk 10 ia afta dɛn put am na prizin, na fɔ: “Tinap fɔ di gud nyuz ɛn yuz di lɔ fɔ gɛt rayt fɔ prich di gud nyuz.” (Fil. 1:​7) Bɔt ilɛk wi win ɔ wi nɔ win kɔt kes dɛn, jɔs lɛk Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn, wi dɔn mekɔp wi maynd fɔ kɔntinyu fɔ “tɔk bɔt di gud nyuz” ɛnisay usay Gɔd in spirit sɛn wi.​—Akt 16:​10.

a Luk di bɔks we gɛt di taytul “ Lyuk, di Pɔsin We Rayt Akt.”

b Sɔntɛm, dɛn nɔ bin de alaw di Ju dɛn fɔ gɛt sinagɔg na di siti na Filipay bikɔs dɛn bin sabi Filipay as siti we bin gɛt bɔku bɔku sojaman dɛn we bin tap de. Ɔ i go bi se di siti nɔ bin gɛt rich 10 Ju man dɛn, we na da nɔmba de dɛn bin nid fɔ gɛt wan sinagɔg.

c Luk di bɔks we gɛt di taytul “ Lidia, di Uman We De Sɛl Pɔpul.”

d Di Roman lɔ bin tɔk se dɛn sitizin dɛn gɛt di rayt fɔ mek dɛn jɔj dɛn kes dɛn, ɛn dɛn nɔ fɔ ɛva pɔnish dɛn na pɔblik if dɛn nɔ du dat.