Go dayrɛkt to di men tin

Go dayrɛkt to di say we di difrɛn difrɛn atikul dɛn de

CHAPTA 20

“Jiova in . . . Wɔd Kɔntinyu fɔ Skata ɛn . . . Pawaful” Pan Ɔl We Pipul dɛn De Agens Am

“Jiova in . . . Wɔd Kɔntinyu fɔ Skata ɛn . . . Pawaful” Pan Ɔl We Pipul dɛn De Agens Am

Wetin Apɔlɔs ɛn Pɔl du fɔ ɛp mek di gud nyuz go bifo

Dis chapta kɔmɔt na Akt 18:23–19:41

1, 2. (a) Us bad tin bin apin to Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn an Ɛfisɔs? (b) Wetin wi go tɔk bɔt insay dis chapta?

 DI STRIT dɛn na Ɛfisɔs bin ful-ɔp wit ala ala, kray, ɛn lawd nɔys. Pipul dɛn dɔn gɛda, ɛn dɛn bin dɔn bigin rayɔt! Dɛn dɔn ol ɛn de drɛg tu pan apɔsul Pɔl in kɔmpin dɛn. Di big strit usay shɔp dɛn bin de bin ɛmti kwik kwik wan as di krawd de rɔsh go na di siti in big stediɔm, we kin tek 25,000 pipul dɛn. Bɔku pan di pipul dɛn nɔ ivin no wetin kɔz di rayɔt, bɔt dɛn bin de tink se dɛn dɔn du sɔntin agens dɛn tɛmpul ɛn dɛn lay lay uman gɔd we dɛn rili lɛk we na Atimis. So dɛn bigin fɔ ala se: “Di Ɛfishian dɛn Atimis gret!”​—Akt 19:​34.

2 Wi si bak aw Setan de tray fɔ yuz krawd we lɛk fɛt-fɛt fɔ stɔp di gud nyuz bɔt Gɔd in Kiŋdɔm. As wi ɔl no, nɔto fɛt-fɛt nɔmɔ na di tatiks we Setan de yuz. Insay dis chapta, wi go tɔk bɔt sɔm pan di tin dɛn we Setan bin du fɔ stɔp di prichin wok ɛn ambɔg di wanwɔd we dɛn fɔstɛm Kristian dɛn de bin gɛt. Wetin impɔtant mɔ na dat, wi go si se ɔl in tatiks dɛn bin fel. Bikɔs ɔf “Jiova in pawa, in wɔd kɔntinyu fɔ skata ɛn i bin pawaful.” (Akt 19:​20) Wetin bin mek dɛn Kristian dɛn de win Setan? Na bikɔs ɔf di sem rizin dɛn we mek wi de win Setan tide. As wi no, na Jiova de win am, nɔto wi. Bɔt, jɔs lɛk di fɔstɛm Kristian dɛn, wi nid fɔ du wi pat. Jiova in spirit go ɛp wi fɔ gɛt kwaliti dɛn we go ɛp wi fɔ du wi prichin wok. Lɛ wi tɔk fɔs bɔt Apɔlɔs in ɛgzampul.

“I [Bin] Sabi di Skripchɔ dɛn Gud Gud Wan” (Akt 18:​24-28)

3, 4. Wetin Akwila ɛn Prisila bin notis se Apɔlɔs nɔ bin no? Wetin dɛn bin du bɔt am?

3 We Pɔl bin de go na Ɛfisɔs di tɔd tɛm fɔ du in mishɔnari wok, wan man we na Ju we nem Apɔlɔs bin kam na di siti. I bin kɔmɔt na di siti we bɔku pipul dɛn bin sabi we na Alɛgzandria, na Ijipt. Apɔlɔs bin gɛt fayn kwaliti dɛn. I bin rili sabi tɔk. Apat frɔm dat, “i [bin] sabi di Skripchɔ dɛn gud gud wan.” Dɔn bak, “di spirit [bin] mek i gɛt zil.” Bikɔs Apɔlɔs bin gɛt zil, i bin gɛt maynd fɔ tɔk bifo di Ju dɛn na di sinagɔg.​—Akt 18:​24, 25.

4 Akwila ɛn Prisila bin yɛri we Apɔlɔs de tɔk. Wan dawt nɔ de se dɛn bin gladi we dɛn yɛri am de tich “di kɔrɛkt tin dɛn bɔt Jizɔs.” Di tin dɛn we i bin tɔk bɔt Jizɔs bin kɔrɛkt. Bɔt pan ɔl we na di kɔrɛkt tin dɛn i bin de tɔk bɔt Jizɔs, i nɔ tu te Akwila ɛn Prisila notis se wan impɔtant tin de we Apɔlɔs nɔ bin no. “Na Jɔn in baptizim nɔmɔ i bin no bɔt.” Dis maredman ɛn in wɛf we bin de mek tɛnt nɔ bin fred Apɔlɔs bikɔs i bin sabi tɔk ɔ lan buk. Bifo dat, “dɛn tek am ɛn ɛksplen Gɔd in we to am kɔrɛkt wan mɔ ɛn mɔ.” (Akt 18:​25, 26) Bɔt wetin dis man we bin rili sabi tɔk ɛn lan bɔku buk bin du? Wan dawt nɔ de se i sho wan pan di impɔtant kwaliti dɛn we Kristian nid fɔ gɛt, we na fɔ ɔmbul.

5, 6. Wetin bin ɛp Apɔlɔs fɔ bi pɔsin we Jiova go yuz? Wetin wi lan frɔm Apɔlɔs in ɛgzampul?

5 Bikɔs Apɔlɔs bin gri fɔ mek Akwila ɛn Prisila ɛp am, dat bin mek i bi pɔsin we de sav Jiova fayn fayn wan. I bin travul go na Akeya usay i bin “rili ɛp” di wan dɛn we biliv di Masta. I bin prich gud wan bak to di Ju dɛn we bin de na da eria de we bin de kɔntinyu fɔ tɔk se Jizɔs nɔto di Mɛsaya we dɛn bin tɔk bɔt. Lyuk tɔk se: “I bin de prich . . . wit zil ɛn rili pruv to di Ju dɛn se dɛn rɔng, ɛn i bin de yuz di Skripchɔ dɛn fɔ sho dɛn se Jizɔs na di Krays.” (Akt 18:​27, 28) Apɔlɔs bin rili ɛp di kɔngrigeshɔn. So in na wan pan di rizin dɛn we mek “Jiova . . . in wɔd” kɔntinyu fɔ skata. Wetin wi kin lan frɔm Apɔlɔs in ɛgzampul?

6 Fɔ ɔmbul na kwaliti we ɔl Kristian nid fɔ gɛt. Wi ɔl gɛt difrɛn gift dɛn we Gɔd dɔn gi wi, ɛn dɛn kin bi gift dɛn we wi bɔn wit, wi ɛkspiriɛns, ɔ di tin dɛn we wi dɔn lan. Bɔt di kwaliti fɔ ɔmbul fɔ pas ɛni gift we wi gɛt. If nɔto dat, wi gift dɛn nɔ go min natin. Sɔntɛm di tin dɛn we wi sabi du go mek wi prawd. (1 Kɔr. 4:​7; Jems 4:​6) If wi rili ɔmbul, wi go tray fɔ si se ɔda pipul dɛn bɛtɛ pas wi. (Fil. 2:​3) Wi nɔ go vɛks we ɔda pipul dɛn kɔrɛkt wi ɔ wi nɔ gri fɔ lisin we dɛn de tich wi. Wi nɔ go se paopa na wi aydia kɔrɛkt we wi lan se di oli spirit dɔn ɛp wi fɔ ɔndastand sɔntin nyu we. Jiova ɛn in Pikin rɛdi fɔ yuz wi as lɔng as wi kɔntinyu fɔ bi pipul dɛn we ɔmbul.​—Lyuk 1:​51, 52.

7. Aw Pɔl ɛn Apɔlɔs sɛt fayn ɛgzampul as pipul dɛn we ɔmbul?

7 We wi ɔmbul, dat kin mek kɔmpitishɔn nɔ de. Yu ebul imajin aw Setan bin rili want fɔ mek dɛn fɔstɛm Kristian dɛn de skata? Setan fɔ dɔn rili gladi if tu man dɛn lɛk Apɔlɔs ɛn apɔsul Pɔl we bin gɛt zil bin alaw fɔ mek kɔmpitishɔn de bitwin dɛn, ɔ wan pɔsin tray fɔ mek lɛk se i impɔtant pas in kɔmpin na di kɔngrigeshɔn dɛn. I bin fɔ dɔn izi fɔ mek dɛn du dat. Insay Kɔrint, sɔm Kristian dɛn bigin tɔk se, “A de fɔ Pɔl,” bɔt ɔda wan dɛn bigin tɔk se, “Mi de fɔ Apɔlɔs.” Fɔ se Pɔl ɛn Apɔlɔs bin ɛnkɔrej di pipul dɛn fɔ tink dis kayn we we go mek di kɔngrigeshɔn skata? Nɔ! Pɔl bin put insɛf dɔŋ ɛn gri se Apɔlɔs de ɛp fɔ mek di wok go bifo, so i bin ɔnɔ am bay we i gi am mɔ wok fɔ du. Apɔlɔs insɛf bin fala di dayrɛkshɔn we Pɔl bin gi am. (1 Kɔr. 1:​10-12; 3:​6, 9; Tay. 3:​12, 13) Wi lan fayn ɛgzampul frɔm dɛn se wi fɔ ɔmbul ɛn rɛdi fɔ wok wit pipul dɛn.

I “Tray fɔ Mek Dɛn Biliv Gɔd in Kiŋdɔm” (Akt 18:​23; 19:​1-10)

8. Us rod Pɔl bin yuz fɔ go bak na Ɛfisɔs? Wetin mek?

8 Pɔl bin dɔn prɔmis se i go go bak na Ɛfisɔs, ɛn i bin du dat. a (Akt 18:​20, 21) Bɔt notis aw i go bak. Di las tɛm we wi tɔk bɔt am, i bin de na Antiɔk, we de na Siria. Fɔ mek i rich Ɛfisɔs, i fɔ dɔn go na Silishia we nɔ de fa, tek ship, ɛn go usay i fɔ go. Bifo dat, i bin pas “na di ples dɛn we nɔ de nia di si.” Akɔdin to wetin wan pɔsin se, i tan lɛk se Pɔl bin travul fɔ lɛk 1,600 kilomita fɔ go di difrɛn say dɛn we Akt 18:​23 ɛn 19:​1 tɔk bɔt. Wetin mek Pɔl bin yuz dis lɔng rod fɔ travul? Na bikɔs i bin want fɔ “ɛnkɔrej ɔl di disaypul dɛn fɔ tinap tranga wan.” (Akt 18:​23) Jɔs lɛk in fɔs ɛn sɛkɔn mishɔnari patrol, i go nid fɔ du bɔku tin dɛn we i go di tɔd wan, bɔt i bin gladi fɔ du dɛn. Tide, wi sakit ovasia dɛn ɛn dɛn wɛf dɛn kin du dis sem kayn tin. Wi nɔ gladi we dɛn de sho se dɛn gɛt lɔv ɛn dɛn nɔ jɔs bisin bɔt dɛnsɛf?

9. Wetin mek sɔm disaypul dɛn bin nid fɔ baptayz bak? Wetin wi kin lan frɔm dɛn?

9 We Pɔl rich na Ɛfisɔs, i bin mit lɛk 12 pan Jɔn we Bin De Baptayz Pipul Dɛn in disaypul dɛn. Dɛn bin baptayz insay Jɔn in baptizim we nɔ bin min natin igen. Dɔn bak, i tan lɛk se dɛn nɔ bin no natin bɔt di oli spirit. Pɔl bin ɛksplen wetin i min fɔ baptayz insay Jizɔs in nem, ɛn lɛk Apɔlɔs, dɛn bin ɔmbul ɛn rɛdi fɔ lan. Afta dɛn baptayz insay Jizɔs in nem, dɛn bin gɛt di oli spirit ɛn sɔm gift dɛn bay mirekul. Wi si klia wan se we wi de fala di dayrɛkshɔn dɛn we Jiova in ɔganayzeshɔn we de go bifo de gi, dat kin briŋ blɛsin dɛn.​—Akt 19:​1-7.

10. Wetin mek Pɔl bin kɔmɔt na di sinagɔg ɛn go na wan ɔl? Us ɛgzampul i sɛt fɔ wi we wi de du wi prichin wok?

10 I nɔ tu te, ɔda tin bin apin we sho se tin dɛn bin de go bifo. Pɔl bin gɛt maynd fɔ prich na di sinagɔg fɔ tri mɔnt. Pan ɔl we Pɔl bin de “tray fɔ mek dɛn biliv Gɔd in Kiŋdɔm,” sɔm dɛn nɔ bin want fɔ lisin ɛn dɛn bin de agens am. Bifo Pɔl west in tɛm pan pipul dɛn we bin de “tɔk bad bɔt Di We,” i bin arenj fɔ go tɔk na wan skul ɔl. (Akt 19:​8, 9) Di wan dɛn we bin want fɔ go bifo pan Gɔd biznɛs bin nid fɔ kɔmɔt na di sinagɔg ɛn go na di ɔl. Lɛk Pɔl, wisɛf kin stɔp fɔ tɔk to pipul dɛn we wi si se dɛn nɔ want fɔ lisin ɔ dɛn jɔs want fɔ agyu. Bɔku pipul dɛn stil de we nid fɔ yɛri wi mɛsej we go ɛnkɔrej dɛn.

11, 12. (a) Aw Pɔl sɛt ɛgzampul we i kam pan fɔ wok tranga wan ɛn fɔ ajɔst? (b) Aw Jiova Witnɛs dɛn dɔn tray fɔ wok tranga wan ɛn ajɔst we dɛn de du dɛn prichin wok?

11 I go bi se Pɔl bin de tɔk na da skul ɔl de ɛvride frɔm lɛk 11 oklɔk na mɔnin te lɛk 4 oklɔk aftanun. (Luk di stɔdi not fɔ Akt 19:​9, nwtsty.) Sɔntɛm dat na di tɛm we di ples kin rili kwayɛt, bɔt na tɛm bak we di ples kin rili wam. Ɛn na da tɛm de bɔku pipul dɛn kin stɔp fɔ wok fɔ mek dɛn go it ɛn rɛst. Imajin if Pɔl fɔ dɔn kɔntinyu fɔ du tin da we de fɔ tu ia, sɔntɛm i fɔ dɔn tich pas 3,000 awa. b Dis bak na ɔda rizin we mek Jiova in wɔd kɔntinyu fɔ skata, ɛn i bin pawaful. Pɔl bin de wok tranga wan ɛn ajɔst to di tin dɛn we bin de apin arawnd am. I bin ajɔst in shɛdul fɔ mek i go ebul fɔ prich to di pipul dɛn we de na da kɔmyuniti de. Wetin bin apin bikɔs Pɔl bin de ajɔst? “Ɔl di wan dɛn we de liv na Eshia distrikt yɛri di Masta in wɔd. Di Ju dɛn yɛri ɛn di Grik dɛnsɛf yɛri.” (Akt 19:​10) Pɔl bin rili prich gud gud wan!

Wi de tray fɔ rich pipul dɛn ɛnisay we dɛn de

12 Jiova Witnɛs dɛn bak insay wi yon tɛm de wok tranga wan ɛn ajɔst to di tin dɛn we de apin arawnd dɛn. Wi kin tray fɔ rich pipul dɛn ɛnitɛm ɛn ɛnisay we dɛn de. Wi kin prich na strit, makit, ɛn usay motaka dɛn kin pak. Wi kin yuz fon ɔ lɛta fɔ tɔk to pipul dɛn. Ɛn we wi de prich frɔm os to os, wi kin tray tranga wan fɔ go fɛn pipul dɛn di tɛm we dɛn go de na os.

“Jiova in . . . Wɔd Kɔntinyu fɔ Skata ɛn . . . Pawaful” Pan Ɔl We Dimɔn dɛn De Agens Am (Akt 19:​11-22)

13, 14. (a) Wetin Jiova bin mek Pɔl ebul fɔ du? (b) Us mistek Siva in bɔypikin dɛn bin mek? Aw bɔku pipul dɛn na lay lay rilijɔn de mek dis sem kayn mistek?

13 Lyuk mek wi no se Pɔl in prichin wok bin gɛt fayn rizɔlt dɛn, bikɔs Jiova bin ɛp am fɔ du “pawaful pawaful tin dɛn.” Dɛn bin de ivin kɛr go Pɔl in klos ɛn eprɔn dɛn to sik pipul dɛn, ɛn dɛn bin de wɛl. Dɛn bin de yuz bak dɛn klos dɛn de fɔ pul dimɔn dɛn pan pipul dɛn. c (Akt 19:​11, 12) Bɔku pipul dɛn bin notis dɛn wɔndaful we ya aw dɛn bin de win Setan in dimɔn dɛn, bɔt nɔto ɔlman bin gladi fɔ dat.

14 Sɔm “Ju dɛn we bin de travul na difrɛn ples dɛn fɔ pul dimɔn pan pipul dɛn” bin tray fɔ pafɔm di sem kayn mirekul dɛn we Pɔl bin de pafɔm. Sɔm pan dɛn Ju dɛn de bin de tray fɔ pul dimɔn dɛn pan pipul dɛn bay we dɛn bin de kɔl Jizɔs ɛn Pɔl dɛn nem. Lyuk bin yuz Siva in sɛvin bɔypikin dɛn we bin kɔmɔt na famili we dɛn na bin prist as ɛgzampul fɔ pipul dɛn we bin de tray fɔ du dis. Di dimɔn tɛl dɛn se: “A no Jizɔs ɛn a sabi Pɔl, bɔt udat na una?” So di man we bin gɛt dimɔn insay am bin atak dɛn layman dɛn de ɛn jomp pan dɛn lɛk wayl animal ɛn mek dɛn rɔn go nekɛd wan wit wund na dɛn bɔdi. (Akt 19:​13-16) Dis na bin klia tin we de sho se nɔbɔdi nɔ go ebul pwɛl “Jiova . . . in wɔd,” bikɔs ɔlman bin si klia wan se di pawa we Gɔd bin gi Pɔl bɛtɛ pas di pawa we dɛn pipul dɛn de we de na lay lay rilijɔn gɛt. Bɔku pipul dɛn tide biliv se i du fɔ mek dɛn jɔs kɔl Jizɔs in nem ɔ se dɛn na “Kristian.” Bɔt lɛk aw Jizɔs tɔk, na di wan dɛn nɔmɔ we de du wetin in Papa want gɛt rial op fɔ tumara bambay.​—Mat. 7:​21-23.

15. We i kam to juju biznɛs ɛn tin dɛn we gɛt fɔ du wit am, aw wi go falamakata di Ɛfishian dɛn ɛgzampul?

15 We pipul dɛn bin si aw dɛn disgres Siva in bɔypikin dɛn, dat bin mek bɔku pan dɛn bigin fred Gɔd ɛn bɔku pipul dɛn bin kam fɔ biliv di Masta ɛn pul an pan juju biznɛs. Di pipul dɛn na Ɛfisɔs bin de put an pan majik biznɛs bɛtɛ bɛtɛ wan. I bin kɔmɔn fɔ lɛ dɛn de du bad to pipul dɛn, ɛn gɛt tay tay. Ɛn dɛn gɛt dɛn wɔd dɛn we dɛn kin tɔk we gɛt fɔ du wit juju biznɛs, ɛn bɔku tɛm, dɛn kin rayt dɛn. Bɔt dis tɛm, bɔku pipul dɛn na Ɛfisɔs bin si se dɛn nid fɔ briŋ dɛn buk dɛn we gɛt fɔ du wit majik ɛn bɔn dɛn bifo ɔlman pan ɔl we dɛn buk dɛn de bin dia pasmak if yu kɔmpia am to dɔla tide. d Lyuk bin rayt se: “Bikɔs ɔf Jiova in pawa, in wɔd kɔntinyu fɔ skata ɛn i bin pawaful.” (Akt 19:​17-20) Dis na wɔndaful pruf fɔ sho se di trut pawaful pas di dimɔn dɛn ɛn lay lay tichin dɛn. Dɛn fetful pipul dɛn de sɛt fayn ɛgzampul fɔ wi tide. Wisɛf de na wɔl we ful-ɔp wit juju biznɛs. If wi si se wi gɛt ɛnitin we gɛt fɔ du wit juju biznɛs, wi fɔ du wetin di Ɛfishian dɛn bin du, dat na fɔ dɔnawe wit dɛn wantɛm wantɛm. Ilɛk wetin wi go nid fɔ du, lɛ wi tray tranga wan mek wi nɔ gɛt natin fɔ du wit dɛn kayn dɔti tin dɛn de.

“Big Prɔblɛm Kam” (Akt 19:​23-41)

“Man dɛn, una no gud gud wan se na dis biznɛs de mek wi gɛt bɔku mɔni.”​—Akt 19:25

16, 17. (a) Tɔk bɔt aw Dimitriɔs bin mek rayɔt stat na Ɛfisɔs. (b) Aw di Ɛfishian dɛn bin sho se dɛn gɛt zil fɔ lay lay rilijɔn?

16 Naw lɛ wi tɔk bɔt Setan in tatiks we Lyuk bin tɔk bɔt di tɛm we i rayt se “big prɔblɛm kam we gɛt fɔ du wit Di We.” Lyuk nɔ bin de tray fɔ mek tin big atɔl. e (Akt 19:​23) Na wan silvasmit we nem Dimitriɔs bin stat di prɔblɛm. Fɔs, i mɛmba in kɔmpin dɛn we de du di sem wok se dɛn de gɛt bɔku mɔni bikɔs dɛn de sɛl aydɔl dɛn. I tɔk bak se di mɛsej we Pɔl de prich de mek dɛn lɔs kɔstɔma dɛn bikɔs di Kristian dɛn nɔ de wɔship aydɔl. Dɔn bak, bikɔs di pipul dɛn prawd fɔ bi sitizin dɛn na Ɛfisɔs ɛn dɛn kɔntri, dɛn bin wɔn dɛn se di prɔblɛm we dɛn go gɛt na dat di pipul dɛn nɔ go tek dɛn gɔd Atimis ɛn in tɛmpul we pipul dɛn sabi “mek natin.”​—Akt 19:​24-27.

17 Di tin we Dimitriɔs tɔk bin mek wetin i want apin. Di silvasmit dɛn bigin ala se “Di Ɛfishian dɛn Atimis gret!” ɛn na so so kɔnfyushɔn bin de ɔlsay na di siti. Na dis bin kɔz di rayɔt we apin na dis chapta in biginin. f Pɔl we na pɔsin we nɔ bin jɔs bisin bɔt insɛf, bin want fɔ go na di tiata fɔ tɔk to di pipul dɛn, bɔt di disaypul dɛn tɛl am bɔku tɛm mek i nɔ put in layf pan denja. Wan man we nem Alɛgzanda bin tinap bifo di krawd ɛn tray fɔ tɔk to dɛn. Bikɔs in na bin Ju, sɔntɛm i bin rili want fɔ ɛksplen di difrɛns bitwin di Ju dɛn ɛn dɛn Kristian dɛn ya. Bɔt ilɛk wetin i ɛksplen, i nɔ go min natin to di krawd. We dɛn kam fɔ no se in na Ju, dɛn bigin de ala fɔ lɛk tu awa se “Di Ɛfishian dɛn Atimis gret!” Te tide, pipul dɛn de we stil gɛt zil fɔ lay lay rilijɔn. Dat de mek dɛn pin pan wetin dɛn tink.​—Akt 19:​28-34.

18, 19. (a) Aw di meyɔ na di siti bin mek di krawd na Ɛfisɔs sɛt dɛn mɔt? (b) Aw di pipul dɛn we de na pawa dɔn protɛkt Jiova in pipul dɛn? Wetin ɛniwan pan wi go nid fɔ du fɔ mek dɛn go protɛkt wi dis kayn we?

18 Faynali, di meyɔ na di siti bin mek di krawd sɛt dɛn mɔt. Dis man we bin de tink di rayt we bin mek di pipul dɛn no se di Kristian dɛn nɔ du ɛnitin to dɛn tɛmpul ɛn dɛn gɔd, ɛn i bin mek dɛn no bak se Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn nɔ bin kɔmit ɛni kraym agens Atimis in tɛmpul. I bin sho dɛn bak se we de fɔ sɛtul dɛn kayn prɔblɛm dɛn ya akɔdin to di lɔ. Sɔntɛm di tin we i bin du we rili mek tin kɔmɔt fayn na we i mɛmba di pipul dɛn se dɛn go chaj dɛn ɔnda di Roman lɔ fɔ we dɛn gɛda dis kayn we we go agens di lɔ. We i dɔn fɔ tɔk, i mek lɛ ɔlman go. Jɔs lɛk aw dɛn bin vɛks bad bad wan wantɛm wantɛm, na so dɛn at kol bikɔs ɔf di tru tin dɛn we di meyɔ tɔk.​—Akt 19:​35-41.

19 Dis nɔto di fɔstɛm we pɔsin we de na pawa we bin de tink di rayt we bin protɛkt Jizɔs in disaypul dɛn, ɛn i nɔ go bi di las tɛm. Infakt, apɔsul Pɔl bin si wan vishɔn we sho se insay di las dez, impɔtant pipul dɛn we de tink di rayt we ɛn we tan lɛk grɔn, go swɛla di riva, we na di bɔku sɔfa we Setan de mek Jizɔs in disaypul dɛn de sɔfa. (Rɛv. 12:​15, 16) Dat dɔn de apin. Bɔku tɛm, jɔj dɛn we de jɔj fia wan dɔn protɛkt di rayt we Jiova Witnɛs dɛn gɛt fɔ mit togɛda fɔ wɔship ɛn fɔ prich di gud nyuz. Na tru se di we aw wi de biev bak dɔn mek wi win dɛn kes dɛn de. Di fayn we aw Pɔl bin de biev bin mek sɔm pipul dɛn we de na gɔvmɛnt na Ɛfisɔs rɛspɛkt am, na dat mek dɛn bin rili want fɔ mek shɔ se i sef. (Akt 19:​31) Lɛ di biev we wi de biev fayn ɛn di ɔnɛs we wi ɔnɛs tɔch di wan dɛn we wi de prich to. Wi nɔ no aw di fayn we aw wi de biev de afɛkt ɔda pipul dɛn.

20. (a) Aw yu de fil bɔt di we aw Jiova in wɔd bin kɔntinyu fɔ pawaful insay di fɔstɛm Kristian dɛn tɛm ɛn insay wi yon tɛm? (b) Wetin yu dɔn mekɔp yu maynd fɔ du bɔt di wɔndaful tin dɛn we Jiova de mek apin insay wi tɛm?

20 I nɔ rili wɔndaful fɔ tink bɔt aw “Jiova in . . . wɔd kɔntinyu fɔ skata ɛn [aw] i bin pawaful” insay di fɔstɛm Kristian dɛn tɛm? I wɔndaful bak fɔ si aw Jiova de ɛp fɔ mek dɛn fayn tin dɛn ya apin insay wi yon tɛm. Yu go lɛk fɔ gɛt di ɔnɔ fɔ du sɔntin, ilɛk aw i smɔl, fɔ mek dɛn fayn tin dɛn ya kɔntinyu fɔ apin? If na so i bi, lan frɔm di ɛgzampul dɛn we wi dɔn tɔk bɔt. Kɔntinyu fɔ put yusɛf dɔŋ, kɔntinyu fɔ de nia Jiova in ɔganayzeshɔn we de go bifo, kɔntinyu fɔ wok tranga wan, nɔ put an pan juju biznɛs, ɛn du yu bɛst fɔ prich fayn bay we yu de sho se yu ɔnɛs ɛn gɛt rɛspɛkt.

a Rid di bɔks we gɛt di taytul “ Ɛfisɔs Na Bin di Kapital Siti na Eshia.”

b Na Ɛfisɔs bak Pɔl bin de we i rayt 1 Kɔrintians.

c Sɔntɛm di klos dɛn na bin pɔkɛtan dɛn we Pɔl bin de tay rawnd in fɔɛd fɔ mek swɛt nɔ go insay in yay. Bikɔs Pɔl bin wɛr eprɔn dis tɛm sho se i bin de wok tranga wan bak pan in biznɛs we na bin fɔ mek tɛnt, ɛn sɔntɛm na bin di tɛm dɛn we i nɔ bin de prich, dat na ali mɔnin, i bin de du am.​—Akt 20:​34, 35.

d Lyuk se di prayz rich 50,000 silva mɔni. If na dinariɔs i bin de tɔk bɔt, dat min se pɔsin we bin de wok dɛn tɛm dɛn de go nid fɔ wok fɔ 50,000 dez, dat na lɛk 137 ia, fɔ mek i go ebul gɛt da kayn mɔni de if i bin de wok sɛvin dez insay di wik.

e Sɔm pipul dɛn se na dis tin we apin Pɔl tɔk bɔt we i tɛl di Kristian dɛn na Kɔrint se “wi nɔ bin ivin shɔ if wi go kɔntinyu fɔ liv.” (2 Kɔr. 1:​8) Bɔt i go bi se i bin de tɔk bɔt tɛm we i bin de pan denja pas dande. We Pɔl bin rayt se wi “fɛt wit wayl animal dɛn na Ɛfisɔs,” i go bi se i bin de tɔk bɔt di tɛm we i fɛt wit wayl animal dɛn na wan stediɔm ɔ we sɔm pipul dɛn bin de agens am. (1 Kɔr. 15:​32) I pɔsibul se dɛn tu minin dɛn ya kɔrɛkt.

f I go bi se dɛn silvasmit man dɛn grup bin pawaful. Fɔ ɛgzampul, afta lɛk 100 ia so, sɔm man dɛn we bin de bek bin mek dis sem kayn rayɔt apin na Ɛfisɔs.