1. Wetin wi shɔ bɔt? Wetin mek?

 FƆ SE di tin dɛn we de apin na di wɔl de mek i nɔ izi fɔ lɛ yu biliv se tin go bɛtɛ tumara bambay? Fɔ ɛgzampul, famili dɛn nɔ gɛt lɔv fɔ dɛnsɛf lɛk trade. Mɔ ɛn mɔ, pipul dɛn de put an pan fɛt-fɛt, dɛn jɔs bisin bɔt dɛnsɛf, ɛn dɛn ash. I nɔ izi fɔ lɛ bɔku pipul dɛn biliv di wan dɛn we de na pawa. Bɔt dɛn tin dɛn ya we de apin fɔ mek yu biliv mɔ ɛn mɔ se tin go bɛtɛ. Wetin mek? Na bikɔs pipul dɛn de du ɔl wetin di Baybul bin dɔn se go apin insay “di las dez.” (2 Tim. 3:​1-5) Pipul dɛn nɔ go ebul tɔk se dis prɔfɛsi nɔ de kam tru. Ɛn di we aw i de kam tru de pruv se Krays Jizɔs dɔn bigin rul as Kiŋ na Gɔd in Kiŋdɔm. Bɔt dis na jɔs wan pan di bɔku prɔfɛsi dɛn we de tɔk bɔt Gɔd in Kiŋdɔm. Wi go gɛt mɔ fet we wi tɔk bɔt ɔda prɔfɛsi dɛn we dɔn kam tru dis biɛn tɛm.

2. Wetin wi go tɔk bɔt insay dis atikul? Wetin mek? (Kɔmɛnt bɔt di pikchɔ na di frɔnt pej.)

² Insay dis atikul, wi go tɔk bɔt (1) wan prɔfɛsi we go ɛp wi fɔ ɔndastand ustɛm Gɔd in Kiŋdɔm bin dɔn bigin rul, (2) prɔfɛsi dɛn we de ɛp wi fɔ ɔndastand se Jizɔs dɔn bi Kiŋ na Gɔd in Kiŋdɔm we de na ɛvin, ɛn (3) prɔfɛsi  dɛn we go sho wi aw dɛn go dɔnawe wit di wan dɛn we de agens Gɔd in Kiŋdɔm. Wi go si se dɛn prɔfɛsi dɛn ya tan lɛk wan gem we dɛn de kɔl jigsɔ pɔzul. Jɔs lɛk aw dɛn kin put di difrɛn kad dɛn togɛda na di gem fɔ mek wan fayn pikchɔ, na so di we aw dɛn difrɛn prɔfɛsi dɛn ya de kam tru de ɛp wi fɔ ɔndastand klia wan uswan pan di tin dɛn we Jiova bin dɔn tɔk de apin naw.

3. Wetin di prɔfɛsi na Daniɛl 7:​13, 14 ɛp wi fɔ no bɔt di Kiŋ na Gɔd in Kiŋdɔm?

³ Di prɔfɛsi na Daniɛl 7:​13, 14 de ɛp wi fɔ no se Krays Jizɔs go bi di bɛst Kiŋ na Gɔd in Kiŋdɔm. Pipul dɛn na ɔl di neshɔn dɛn go gladi fɔ ‘sav am,’ ɛn nɔbɔdi nɔ go bi kiŋ afta am. Wan ɔda prɔfɛsi na di Baybul buk we nem Daniɛl bin dɔn tɔk se Jizɔs go bigin rul na da Kiŋdɔm de afta di tɛm we di Baybul kɔl di sɛvin tɛm, dɔn. Fɔ se i pɔsibul fɔ lɛ wi no ustɛm Jizɔs bin bi Kiŋ?

4. Ɛksplen aw Daniɛl 4:​10-17 ɛp wi fɔ no di ia we Krays go bi Kiŋ. (Luk bak di futnot.)

⁴ Rid Daniɛl 4:​10-17, NWT. Di “sɛvin tɛm” tinap fɔ 2,520 ia. Dɛn bin stat fɔ kɔnt da tɛm de frɔm di ia 607 bifo Krays, we di Babilonian dɛn bin pul di las kiŋ we bin sidɔm na Jiova in tron na Jerusɛlɛm. Di tɛm bin dɔn insay di ia 1914 afta Krays, we Jiova bin mek Jizɔs bi Kiŋ na Gɔd in Kiŋdɔm, ɛn na Jizɔs na di wan we ‘gɛt di rayt’ fɔ bi Kiŋ. *—Izi. 21:​25-27.

5. Wetin na wan bɛnifit we wi de gɛt frɔm di prɔfɛsi bɔt di “sɛvin tɛm”?

⁵ Aw dis prɔfɛsi go bɛnifit wi? We wi ɔndastand di prɔfɛsi bɔt di “sɛvin tɛm,” i de mek wi gɛt kɔnfidɛns se Jiova go mek ɔl di tin dɛn we i dɔn prɔmis apin di rayt tɛm. Jɔs lɛk aw i bin pik di rayt tɛm we in Kiŋdɔm go bigin rul, na so bak i go mek ɔl di ɔda prɔfɛsi dɛn kam tru di tɛm we i want. Fɔ tru, Jiova in de go kam di “rayt tɛm!”—Aba. 2:​3.

6. (a) Wetin wi de si na di wɔl we de pruv se Krays de rul na ɛvin? (b) Aw di prɔfɛsi na Rɛvɛleshɔn 6:​2-8 pruv dat mɔ ɛn mɔ?

⁶ We di tɛm bin de kam nia fɔ lɛ Jizɔs dɔn in prichin wok na dis wɔl, i bin tɔk bɔt sɔm patikyula tin dɛn we go apin na di wɔl, we go ɛp in disaypul dɛn fɔ no se i dɔn bigin rul na ɛvin. Sɔm pan dɛn tin dɛn de na wɔ, bad bad angri, ɛn atkwek. I bin tɔk bak se sik dɛn we de prɛd go de “na difrɛn ples dɛn,” ɛn di COVID-19 pandɛmik na wan pan dɛn. Dɛn tin dɛn ya we de apin, na sɔm pan di tin dɛn we di Baybul kɔl “di sayn” we de sho se Krays de wit wi. (Mat. 24:​3, 7; Lyuk 21:​7, 10, 11) Afta lɛk 60 ia we Jizɔs bin dɔn day ɛn go bak na ɛvin, i bin sho apɔsul Jɔn ɔda tin dɛn we pruv se dɛn tin dɛn ya go apin. (Rid Rɛvɛleshɔn 6:​2-8.) Ɔl dɛn tin dɛn ya bigin apin frɔm we Jizɔs bi Kiŋ insay 1914.

7. Wetin mek trɔbul de na di wɔl frɔm we Jizɔs bi Kiŋ?

⁷ Wetin mek di tin dɛn we de apin na di wɔl bigin bad-ɔf mɔ ɛn mɔ we Jizɔs bi Kiŋ? Rɛvɛleshɔn 6:​2 tɔk bɔt wan impɔtant tin. I ɛp wi fɔ no se di fɔs tin we  Jizɔs du we i bi Kiŋ, na fɔ fɛt wan wɔ. Udat i bin fɛt? I bin fɛt di Dɛbul ɛn in dimɔn dɛn. Akɔdin to Rɛvɛleshɔn chapta 12, Setan nɔ bin win di fɛt, ɛn dɛn bin ib in ɛn in dimɔn dɛn kam dɔŋ na di wɔl. Dat mek Setan vɛks bad bad wan, ɛn i de pul in wamat pan mɔtalman, we dɔn mek “trɔbul . . . de na di wɔl.”—Rɛv. 12:​7-12.

8. Aw wi de bɛnifit we wi de si prɔfɛsi dɛn bɔt di Kiŋdɔm de kam tru?

⁸ Aw dɛn prɔfɛsi dɛn ya go bɛnifit wi? Di tin dɛn we de apin na di wɔl ɛn di we aw pipul dɛn de biev de chenj go ɛp wi fɔ ɔndastand se Jizɔs dɔn bi Kiŋ. So bifo wi vɛks we wi si se pipul dɛn jɔs bisin bɔt dɛnsɛf ɛn dɛn wikɛd, wi fɔ mɛmba se di tin dɛn we dɛn de du de sho se Baybul prɔfɛsi dɛn de kam tru. Di Kiŋdɔm de rul rayt naw! (Sam 37:​1) Ɛn as Amagɛdɔn de kam nia, wi go si mɔ ɛn mɔ prɔblɛm dɛn na di wɔl. (Mak 13:​8; 2 Tim. 3:​13) Wi rili gladi we wi Papa we de na ɛvin, we lɛk wi, de ɛp wi fɔ ɔndastand wetin mek prɔblɛm bɔku na di wɔl.

9. Aw di prɔfɛsi we de na Daniɛl 2:​28, 31-35 tɔk bɔt di las wɔl pawa? Ustɛm i bigin rul?

⁹ Rid Daniɛl 2:​28, 31-35. Wi de si we dis prɔfɛsi de kam tru tide. Nɛbyukadnɛza in drim bin sho wetin go apin “bambay,” dat na afta Krays bigin rul. Di las wɔl pawa we di Baybul bin dɔn tɔk bɔt go bi wan pan Jizɔs in ɛnimi dɛn na dis wɔl, ɛn di fut dɛn we na “af ayɛn af kle” tinap fɔ dis wɔl pawa. Dis wɔl pawa dɔn ɔlrɛdi bigin rul. I bigin rul insay Wɔl Wɔ I we Briten ɛn Amɛrika bigin wok togɛda,  we na Anglo-Amɛrika. Di imej na Nɛbyukadnɛza in drim bin tɔk bak bɔt tu tin dɛn bɔt dis wɔl pawa we go mek i difrɛn frɔm di ɔda kiŋdɔm dɛn we bin de bifo am.

10. (a) Wetin wi de si pan di Anglo-Amɛrikan Wɔl Pawa tide we Daniɛl bin dɔn tɔk bɔt? (b) Us denja wi fɔ avɔyd? (Rid di bɔks we gɛt di taytul, “ Tek Tɛm wit di Kle!”)

¹⁰ Fɔs, di Anglo-Amɛrikan Wɔl Pawa nɔ tan lɛk di wɔl pawa dɛn we bin de bifo am bikɔs nɔto strɔng tin dɛn lɛk gold ɔ silva dɛn yuz fɔ tɔk bɔt am na di vishɔn, bɔt na ayɛn we miks wit kle. Di kle tinap fɔ “mɔtalman pikin dɛn,” ɔ di kɔmɔn pipul dɛn. (Dan. 2:​43 futnot, NWT) Tide, wi de si klia wan se bikɔs pipul dɛn de put an pan ilɛkshɔn dɛn, dɛn de kampen fɔ dɛn rayt, bɔku pan dɛn de gɛda fɔ rayɔt, ɛn dɛn gɛt lebɔ yuniɔn dɛn, dat de mek di lida dɛn na dis wɔl pawa nɔ ebul du wetin dɛn want.

11. We di Anglo-Amɛrikan Wɔl Pawa de rul, aw dat de mek wi gɛt mɔ kɔnfidɛns se wi de insay di tɛm we di ɛnd go kam?

¹¹ Sɛkɔn, Anglo-Amɛrika we tinap fɔ di fut dɛn na di big imej, na di las wɔl pawa we di Baybul tɔk bɔt. No ɔda mɔtalman gɔvmɛnt nɔ go de afta am. Bɔt Gɔd in Kiŋdɔm go dɔnawe wit in ɛn ɔl di ɔda mɔtalman gɔvmɛnt dɛn kpatakpata insay Amagɛdɔn. *—Rɛv. 16:​13, 14, 16; 19:​19, 20.

12. Us ɔda tin Daniɛl in prɔfɛsi pruv? Aw dat de gi wi kɔrej ɛn op?

¹² Aw dis prɔfɛsi go bɛnifit wi? Daniɛl in prɔfɛsi tɔk bɔt ɔda tin dɛn we de pruv se wi de insay di tɛm we di ɛnd go kam. I dɔn pas 2,500 ia we Daniɛl bin tɔk se afta Babilɔn, 4 ɔda wɔl pawa dɛn go rul Gɔd in pipul dɛn. Dɔn bak, i bin tɔk se di Anglo-Amɛrikan Wɔl Pawa go bi di las wɔl pawa. Dis de gi wi kɔrej ɛn op fɔ se i nɔ go te igen, Gɔd in Kiŋdɔm go dɔnawe wit ɔl mɔtalman gɔvmɛnt dɛn, ɛn na in go rul di wan ol wɔl.—Dan. 2:​44.

13. Rɛvɛleshɔn 17:​9-12 tɔk bɔt “di kiŋ we mek et” ɛn di “tɛn kiŋ dɛn,” wetin dɛn tinap fɔ? Aw dis prɔfɛsi dɔn kam tru?

¹³ Rid Rɛvɛleshɔn 17:​9-12. Di bad tin dɛn we bin apin bikɔs ɔf Wɔl Wɔ I bin mek ɔda Baybul prɔfɛsi bɔt di las dez kam tru. Di wan dɛn we de rul di wɔl bin want fɔ mek pis de ɔlsay na di wɔl. So insay Janwari 1920, dɛn bin mek di League of Nations, we bin kam fɔ bi di United Nations insay Ɔktoba 1945. Di Baybul kɔl dis ɔganayzeshɔn “di kiŋ we mek et.” Bɔt nɔto wɔl pawa. Di wangren rizin we mek i gɛt pawa na bikɔs di gɔvmɛnt dɛn de sɔpɔt am. Di Baybul kɔl dɛn gɔvmɛnt dɛn de di “tɛn kiŋ dɛn.”

14-15. (a) Wetin Rɛvɛleshɔn 17:​3-5 tɔk bɔt “Babilɔn di Gret”? (b) Wetin de apin to di sɔpɔt we pipul dɛn de sɔpɔt lay lay rilijɔn dɛn?

¹⁴ Rid Rɛvɛleshɔn 17:​3-5. Gɔd bin sho apɔsul Jɔn wan vishɔn usay i si wan raregal we nem “Babilɔn di Gret,” we tinap fɔ ɔl di lay lay rilijɔn dɛn. Aw dis vishɔn dɔn kam tru? Fɔ lɔng tɛm, lay lay rilijɔn dɛn dɔn de wok wit di gɔvmɛnt dɛn na di wɔl, ɛn dɛn de sɔpɔt dɛn. Bɔt i nɔ go te igen, Jiova go put am na di gɔvmɛnt dɛn at “fɔ mek dɛn du wetin i want.” Wetin go apin afta dat? Dɛn gɔvmɛnt dɛn de, ɔ “tɛn kiŋ dɛn,” go atak lay lay rilijɔn dɛn ɛn dɔnawe wit dɛn.—Rɛv. 17:​1, 2, 16, 17.

¹⁵ Aw wi no se dɛn go dɔnawe wit Babilɔn di Gret jisnɔ? Fɔ ansa da kwɛstyɔn  de, i go fayn fɔ lɛ wi mɛmba se di wata na di gret Yufretis Riva na wan pan di tin dɛn we bin de protɛkt Babilɔn trade. Di Baybul buk we nem Rɛvɛleshɔn kɔmpia di bɔku bɔku pipul dɛn we de sɔpɔt Babilɔn di Gret to “wata dɛn” we de protɛkt am. (Rɛv. 17:​15) Bɔt Rɛvɛleshɔn tɔk bak se di wata dɛn go “dray,” we min se bɔku pipul dɛn go lɛf fɔ sɔpɔt lay lay rilijɔn dɛn. (Rɛv. 16:​12) Tide, dis prɔfɛsi de kam tru bikɔs bɔku pipul dɛn de pul an pan lay lay rilijɔn, ɛn dɛn de go ɔdasay dɛn fɔ sɔlv dɛn prɔblɛm.

16. Aw wi go bɛnifit we wi ɔndastand di prɔfɛsi dɛn bɔt di tɛm we dɛn mek di United Nations ɛn we dɛn go dɔnawe wit Babilɔn di Gret?

¹⁶ Aw dɛn prɔfɛsi dɛn ya go bɛnifit wi? Bikɔs dɛn mek di United Nations ɛn bikɔs bɔku pipul dɛn dɔn lɛf fɔ sɔpɔt lay lay rilijɔn dɛn, dis de pruv se wi de insay di las dez. Pan ɔl we bɔku pipul dɛn nɔ de sɔpɔt Babilɔn di Gret igen, i nɔ min se na da we de lay lay rilijɔn go dɔn. Lɛk aw wi bin dɔn tɔk, Jiova go put am na di “tɛn kiŋ dɛn” at, dat na di gɔvmɛnt dɛn we de sɔpɔt di United Nations, fɔ “du wetin  i want.” Dɛn neshɔn dɛn de go dɔnawe wit lay lay rilijɔn kwik kwik wan, ɛn dat go mek pipul dɛn na di wɔl sɔprayz. * (Rɛv. 18:​8-10) Di dɔnawe we dɛn go dɔnawe wit Babilɔn di Gret go rili afɛkt di wan ol wɔl, ɛn sɔntɛm i go mek tin tranga, bɔt Gɔd in pipul dɛn go gɛt tu rizin dɛn fɔ gladi. Lay lay rilijɔn we dɔn bi Jiova Gɔd in ɛnimi fɔ lɔng tɛm nɔ go de igen, ɛn i nɔ go te igen, Gɔd go sev wi na dis wikɛd wɔl.—Lyuk 21:​28.

17-18. (a) Aw wi go kɔntinyu fɔ gɛt strɔng fet? (b) Wetin wi go tɔk bɔt insay di nɛks atikul?

¹⁷ Daniɛl bin dɔn prɔfɛsay se pipul dɛn go gɛt “plɛnti sɛns.” Dis prɔfɛsi dɔn rili kam tru! Wi dɔn ɔndastand di prɔfɛsi dɛn bɔt wi tɛm. (Dan. 12:​4, 9, 10) Di we aw dɛn prɔfɛsi dɛn ya kɔrɛkt, de mek wi rɛspɛkt Jiova ɛn in Wɔd di Baybul mɔ ɛn mɔ. (Ayz. 46:​10; 55:​11) So kɔntinyu fɔ gɛt strɔng fet bay we yu de stɔdi di Baybul gud gud wan ɛn bay we yu de ɛp ɔda pipul dɛn fɔ gɛt tayt padi biznɛs wit Jiova. I go protɛkt ɔl di wan dɛn we rili abop pan am, ɛn i go mek dɛn gɛt “kol at” sote go.—Ayz. 26:​3.

¹⁸ Insay di nɛks atikul, wi go lan bɔt prɔfɛsi dɛn we de tɔk bɔt di Kristian kɔngrigeshɔn insay di tɛm we di ɛnd go kam. As wi go lan, dɛn prɔfɛsi dɛn ya bak de pruv se wi de insay di las dez. Wi go si mɔ tin dɛn we go sho wi se wi Kiŋ Jizɔs Krays de lid in fetful disaypul dɛn.