Go dayrɛkt to di men tin

Go dayrɛkt to di say we di difrɛn difrɛn atikul dɛn de

Rɛdi fɔ di Tin dɛn we Go Mek I Nɔ Izi fɔ Lɛf fɔ Smok

Rɛdi fɔ di Tin dɛn we Go Mek I Nɔ Izi fɔ Lɛf fɔ Smok

Rɛdi fɔ di Tin dɛn we Go Mek I Nɔ Izi fɔ Lɛf fɔ Smok

“A bin disayd fɔ lɛf fɔ smok fɔ mi yɔŋ bebi in wɛlbɔdi wan. So a put wan sayn na wi os we se ‘No Smoking’. Jɔs wan awa afta dat, a bigin fil fɔ smok bad bad wan, ɛn a layt wan sigrɛt.”​Yoshimitsu, Jepan.

YOSHIMITSU in ɛkspiriɛns sho se fɔ lɛf fɔ smok nɔ rili izi. Dɔn bak, risach dɔn sho se we yu kɔnt 100 pipul dɛn, 90 pan dɛn kin go bak to di abit fɔ smok. Bɔt if yu de tray fɔ lɛf fɔ smok, yu go mɔs ebul fɔ lɛf if yu rɛdi yusɛf fɔ di tin dɛn we go mek i nɔ izi fɔ mek yu lɛf. Wetin na sɔm pan di kɔmɔn wan dɛn?

Yu de fil fɔ tek nikotin: Dis kin rili siriɔs lɛk tri dez so afta yu smok yu las sigrɛt ɛn i kin bɛtɛ afta lɛk 2 wiks. Wan pɔsin we bin dɔn lɛf fɔ smok bin tɔk se “dis kayn tin nɔ kin apin wantɛm wantɛm, i kin apin smɔl smɔl.” Bɔt ivin afta sɔm ia, di filin fɔ smok kin jɔs kam lɛk dat. If dat apin to yu, nɔ rɔsh fɔ bigin smok. Wet fɔ lɛk fayv minit so ɛn di we aw yu de fil go stɔp.

Ɔda we dɛn aw pɔsin kin fil we i lɛf fɔ smok: Fɔs, pipul dɛn kin si se i at fɔ mek dɛn nɔ slip ɔ fɔ pe atɛnshɔn to sɔntin, ɛn i kin izi fɔ mek dɛn gɛt bɔdi. Dɔn bak dɛn kin gɛt af af pen, dɛn bɔdi kin krach, ɛn dɛn kin kɔf; ɛn sɔntɛnde, dɛn nɔ kin peshɛnt, dɛn kin vɛks kwik, ɛn ivin gɛt pwɛlat pasmak. Bɔku pan dɛn we dɛn ya aw pɔsin kin fil kin bɛtɛ insay lɛk 4 to siks wik.

Insay dɛn tɛm dɛn de we tin nɔ kin izi, sɔm tin dɛn de we yu kin ebul du fɔ ɛp. Fɔ ɛgzampul:

● Gi yusɛf mɔ tɛm fɔ slip.

● Drink bɔku wata ɔ jus. It gud fud.

● Du layt ɛksasayz dɛn.

● Brit fayn, ɛn tray fɔ imajin se yu lɔngs dɛn ful-ɔp wit klin briz.

Tin dɛn we kin mek yu fil fɔ smok: Dɛn tin dɛn ya kin bi we dɛn we yu kin fil ɔ tin dɛn we yu kin du we kin mek yu want fɔ smok. Fɔ ɛgzampul, di tɛm we yu bin de smok na we yu bin de drink yu kin fil fɔ smok. If na so i bi, we yu de tray fɔ lɛf fɔ smok, nɔ te fɔ drink. As tɛm de go, yu go ebul fɔ ɛnjɔy yu drink we yu nɔ rɔsh.

So ivin lɔng tɛm afta yu lɛf fɔ smok, yu kin stil mɛmba di tin dɛn we kin mek yu fil fɔ smok. Tɔbɛn we wi bin dɔn tɔk bɔt bin se: “Nayntin ia afta a lɛf fɔ smok, a kin stil fil fɔ smok we a kin tek brek fɔ drink kɔfi.” Bɔt wan tin we yu fɔ mɛmba na dat, di tin dɛn we yu bin de du we kin mek yu fil fɔ smok go lɛf fɔ ambɔg yu as tɛm de go.

Bɔt i kin difrɛn wit rɔm. Fɔ tru, we yu de tray fɔ lɛf fɔ smok, yu go nid fɔ avɔyd rɔm ɛn avɔyd say dɛn usay dɛn kin sav rɔm bikɔs bɔku pan di tin dɛn we kin mek pɔsin bigin fɔ smok bak kin apin we pipul dɛn de drink. Wetin mek wi se so?

● Ivin smɔl rɔm kin mek pɔsin fil fɔ smok bad bad wan.

● Bɔku tɛm, pɔsin kin fil fɔ smok bad bad wan we in ɛn ɔda pipul dɛn de drink.

● Rɔm kin mek pɔsin nɔ tink fayn ɛn i de mek i nɔ shem fɔ du ɛnitin. Na dat mek di Baybul se: “Wayn de mek pipul [dɛn] lɔs dɛn sɛns.”​—Ozie 4:​11.

Di pipul dɛn we yu de kip kɔmpin wit: Na fɔ tek tɛm pik di wan dɛn we yu de kip kɔmpin wit. Fɔ ɛgzampul, if nid nɔ de fɔ kip kɔmpin wit pipul dɛn we de smok ɔ we go tɛmt yu fɔ du dat, avɔyd dɛn. Dɔn bak avɔyd pipul dɛn we de ambɔg di tray we yu de tray fɔ lɛf fɔ smok bay we dɛn go de provok yu.

Di we aw yu de fil: Wan risach sho se we yu kɔnt tri pipul dɛn tu pan dɛn bin bigin smok jɔs afta dɛn strɛs ɔ we dɛn vɛks. If wan patkyula we aw yu de fil de mek yu wat fɔ smok, du ɔda tin fɔ pul yu atɛnshɔn de, sɔntɛm yu kin drink wata, cham chingɔm, ɔ go waka. Tray fɔ tink bɔt gud tin dɛn, sɔntɛm bay we yu pre to Gɔd ɔ yu rid sɔm pat dɛn na di Baybul.​—Sam 19:​14.

Af-Af Ɛkskyuz dɛn we Yu Fɔ Avɔyd

Na wangren tɛm a go drɔ am nɔmɔ.

Di tru: Wangren drɔ go mek yu gɛt lɛk 50 pasɛnt nikotin na yu bren fɔ tri awa. Ɛn bɔku tɛm dat kin mek yu kɔntinyu fɔ smok.

Smok de ɛp mi we a strɛs.

Di tru: Risach dɔn sho se nikotin kin mek pipul dɛn strɛs pasmak. Ɛni ɛp we dɛn se i go ɛp pɔsin we strɛs kin apin fɔ shɔt tɛm bikɔs ɔf aw di pɔsin de fil we i dɔn lɛf fɔ smok.

I dɔn te we a de smok, a nɔ go ebul lɛf igen.

Di tru: If ɔltɛm yu de tink se yu nɔ go ebul fɔ du sɔntin, yu nɔ go ebul fɔ du am. Di Baybul se: “If yu at pwɛl di tɛm we yu gɛt prɔblɛm, yu nɔ go gɛt bɛtɛ trɛnk.” (Prɔvabs 24:​10, NWT) So avɔyd fɔ de tink se yu nɔ go ebul lɛf fɔ smok. Ɛnibɔdi we rili want fɔ lɛf ɛn we de fala prinsipul dɛn we go ɛp am, lɛk di wan dɛn we wi dɔn tɔk bɔt na dis magazin, go ebul fɔ lɛf.

A nɔ go ebul fɔ bia di we aw a de fil we dɔn lɛf fɔ smok.

Di tru: Fɔ tru, di we aw yu kin fil we yu lɛf fɔ smok kin rili strɔng, bɔt i kin bɛtɛ afta sɔm wiks. So nɔ giv-ɔp! If yu fil fɔ smok bak afta sɔm mɔnt ɔ sɔm ia, yu go lɛf fɔ fil da we de afta shɔt tɛm, if yu nɔ layt sigrɛt.

A gɛt ed prɔblɛm.

Di tru: If dɛn de trit yu fɔ ed prɔblɛm lɛk we pɔsin in at kin rili pwɛl, aks yu dɔktɔ fɔ ɛp yu fɔ lɛf fɔ smok. I go rɛdi fɔ ɛp yu. Sɔntɛm i go ajɔst di tritmɛnt fɔ mekɔp fɔ di we aw wetin yu dɔn disayd fɔ afɛkt yu sik ɔ di mɛrɛsin we yu de tek.

If a bigin fɔ smok bak, a go fil lɛk se a dɔn fel.

Di tru: Lɛk wetin kin apin to bɔku pipul dɛn we de tray fɔ lɛf fɔ smok, if yu nɔ ebul bia dɔn yu smok, i nɔ min se yu go eva lɛf fɔ smok. Nɔ giv-ɔp! Kɔntinyu fɔ tray. Fɔ bigin smok bak nɔ min se yu dɔn fel. If yu kɔntinyu fɔ smok, dat min yu dɔn fel. So kɔntinyu fɔ tray. As tɛm de go, yu go ebul lɛf fɔ smok!

Tink bɔt Rumualdo in ɛskpiriɛns. I bin smok fɔ 26 ia ɛn i dɔn pas 30 ia we i lɛf fɔ smok. I bin rayt se: “ A nɔ ebul kɔnt ɔmɔs tɛm a bigin smok bak. Ɛnitɛm we dat apin, a kin fil bad ɛn i kin tan lɛk se a nɔ go ɛva ebul fɔ lɛf. Bɔt we a mekɔp mi maynd fɔ gɛt tayt padi biznɛs wit Jiova Gɔd ɛn a kɔntinyu fɔ pre to am fɔ ɛp mi, a bin ebul fɔ lɛf fɔ smok.”

Insay di las atikul bɔt dis tɔpik, wi go tɔk bɔt sɔm ɔda tin dɛn we yu go du we go ɛp yu fɔ gladi as yu dɔn lɛf fɔ smok.

[Bɔks]

ƐNI AW I BI, NIKOTIN DE AMBƆG PƆSIN

Bɔku we dɛn de aw dɛn kin yuz tabaka. Na sɔm kɔntri dɛn, dɛn kin sɛl sɔm tin dɛn we dɛn kin pul frɔm tabaka na stɔ dɛn usay dɛn kin sɛl mɛrɛsin, it, ɛn dɛn kɔntri mɛrɛsin. Di World Health Organization se “ɛni aw i bi, tabaka rili bad.” Pipul dɛn kin day frɔm sik dɛn we pɔsin kin gɛt frɔm tabaka lɛk kansa ɛn at prɔblɛm. Uman dɛn kin ambɔg dɛn pikin dɛn we dɛn nɔ bɔn yet. Uskayn we dɛn, dɛn kin yuz tabaka?

Siga: Dis na tabaka we dɛn rap wit tabaka lif ɔ pepa we dɛn mek frɔm tabaka. We yu kɔmpia di tin dɛn we de insay di tabaka we de na sigrɛt, yu go si se di tin dɛn we de insay di tabaka we de insay siga de alaw nikotin fɔ pas na di mɔt ilɛksɛf dɛn nɔ layt di siga.

Payp dɛn: Fɔ smok payp nɔ bɛtɛ pas fɔ smok sigrɛt bikɔs dɛn ɔltu de mek pɔsin gɛt bɔku pan di sem kansa dɛn ɛn ɔda sik dɛn.

Tabaka we dɛn nɔ de smok: Dis gɛt fɔ du wit fɔ cham tabaka, fɔ it snɔf ɛn flavored gutkha we dɛn kin yuz na Sawt-Ist Eshia. Nikotin de pas na pɔsin in mɔt fɔ ɛnta na in blɔd. Tabaka we dɛn nɔ de smok rili bad jɔs lɛk di ɔda we dɛn aw dɛn kin yuz tabaka.

Wata payp dɛn (hookahs, shishas): Di smok frɔm tabaka kin pas na wata bifo pɔsin drɔ am tru in mɔt ɔ in nos ɛn dɛn kin yuz dɛn tin dɛn de. Bɔt dat nɔ de ridyus ɔmɔs bad bad tin dɛn de go insay pɔsin in lɔngs ɛn di tin dɛn we de kɔz kansa fɔ go insay di lɔngs.

[Bɔks]

AW FƆ ƐP ƆDA PƆSIN FƆ LƐF FƆ SMOK?

Tink di rayt we. I bɛtɛ fɔ prez di pɔsin ɛn gi am gift pas fɔ de grɔmbul ɛn tɔk pan am. I bɛtɛ fɔ tɛl di pɔsin se “A tink se yu go ebul du am if yu tray bak,” pas fɔ tɛl am se “Yu dɔn fel bak!”

Na fɔ fɔgiv. Tray tranga wan nɔ fɔ fil bad we di pɔsin we de tray fɔ lɛf fɔ smok vɛks pan yu ɔ ala pan yu. Yuz fayn wɔd dɛn lɛk “A no se i nɔ izi, bɔt a rili gladi fɔ wetin yu de du.” Nɔ ɛva tɔk se, “I bin bɛtɛ we yu bin de smok!”

Bi tru tru padi. Di Baybul se: “Gud padi de sho lɔv ɔltɛm, ɛn in na brɔda we dɛn bɔn fɔ di tɛm dɛn we prɔblɛm kin de.” (Prɔvabs 17:​17, NWT) We pɔsin de tray fɔ lɛf fɔ smok, tray fɔ de peshɛnt wit am ɛn sho se yu lɛk am ɔltɛm ilɛk aw di pɔsin de fil ɔ ɛnitɛm insay di de.