1, 2. (a) Aw Noa, Daniɛl, ɛn Job dɛn ɛgzampul go ɛnkɔrej wi we wi tek tɛm tink bɔt dɛn? (b) Wetin ɛn wetin bin de apin di tɛm we Izikɛl bin de rayt di wɔd dɛn we de na Izikɛl 14:​14?

YU TINK se tin nɔ rili izi fɔ yu bikɔs yu sik, yu gɛt mɔni prɔblɛm, ɔ dɛn de mek yu sɔfa? I nɔ kin izi fɔ yu sɔntɛnde fɔ gɛt gladi at we yu de sav Jiova? If yu de fil dis kayn we, yu go gɛt kɔrej we yu tink gud wan bɔt Noa, Daniɛl, ɛn Job dɛn ɛgzampul. Dɛn man dɛn ya nɔ bin pafɛkt ɛn dɛn bin de gɛt di sem kayn prɔblɛm dɛn we wi de gɛt tide. Sɔntɛnde, ivin dɛn layf bin de pan denja. Bɔt dɛn bin kɔntinyu fɔ de biɛn Jiova, ɛn i bin si di we aw dɛn bin de obe ɛn di fet we dɛn bin gɛt as ɛgzampul fɔ wi.—Rid Izikɛl 14:​12-14.

² Izikɛl bin rayt di wɔd dɛn we de na wi tim tɛks di tɛm we  i bin de na Babilɔn insay di ia 612 bifo Krays. * (Luk di futnot.) (Izikɛl 1:​1; 8:​1) Jɔs bifo dɛn bin pwɛl Jerusɛlɛm insay di ia 607. Na smɔl pipul dɛn nɔmɔ bin de na Jerusɛlɛm we bin fetful ɛn we bin de obe lɛk aw Noa, Daniɛl, ɛn Job bin de obe, ɛn dat bin mek dɛn sev. (Izikɛl 9:​1-5) Sɔm pan dɛn bak na Jɛrimaya, Baruch, Ɛbɛdmɛlɛk ɛn di Rekabayt dɛn.

3. Wetin wi go tɔk bɔt insay dis atikul?

³ Semweso tide, na pipul dɛn nɔmɔ we Jiova de si se dɛn de du wetin rayt ɛn we tan lɛk Noa, Daniɛl, ɛn Job go sev di tɛm we dis wikɛd wɔl go dɔn. (Rɛvɛleshɔn 7:​9, 14) So mek wi si wetin mek Jiova bin yuz dɛn tri man dɛn ya as ɛgzampul dɛn bɔt pipul dɛn we bin de du wetin rayt na in yay. Wi go tɔk bɔt (1) di prɔblɛm dɛn we bin de mit dɛn ɔl ɛn (2) aw wi go falamakata dɛn fet ɛn di obe we dɛn bin de obe.

4, 5. Wetin na sɔm pan di prɔblɛm dɛn we Noa bin gɛt? Wetin yu lɛk bɔt Noa?

⁴ Wetin na sɔm pan di prɔblɛm dɛn we bin de mit Noa? Di tɛm we Noa in gret granpa we nem Inɔk bin de, di pipul dɛn bin rili wikɛd. Dɛn bin de tɔk “bad bad tin dɛn” bɔt Jiova. (Jud In Lɛta 14, 15) Da tɛm de, fɛt fɛt ɛn bad bad tin dɛn bin de bɔku na di wɔl mɔ ɛn mɔ. Bifo Noa in tɛm, “na soso fɛt fɛt ɛn bad bad tin dɛn bin de apin” na di wɔl. Wikɛd enjɛl dɛn bin kam na di wɔl, mek mɔtalman bɔdi fɔ dɛnsɛf ɛn mared uman dɛn. Dɛn pikin dɛn bin wikɛd ɛn lɛk fɛt fɛt. (Jɛnɛsis 6:​2-4, 11, 12) Bɔt ɔlman bin si se Noa difrɛn. Di Baybul tɔk se, “Noa bin mek PAPA GƆD [“Jiova,” NW] in at gladi wit am.” Noa nɔ bin tan lɛk di pipul dɛn we bin de arawnd am bikɔs i bin de du wetin rayt. Noa ɛn “PAPA GƆD na bin padi.”—Jɛnɛsis 6:​8, 9.

⁵ Wetin dɛn wɔd dɛn ya tɛl wi bɔt Noa? Fɔs, tink bɔt aw lɔng Noa bin dɔn sav Gɔd fetful wan insay da wikɛd wɔl bifo di Ebi Ebi Ren bin kam. Noa nɔ bin jɔs fetful to Gɔd fɔ 70 ɔ 80 ia bɔt na fɔ lɛk 600 ia so! (Jɛnɛsis 7:​11) Sɛkɔn, mɛmba se Noa nɔ bin gɛt ɛni kɔngrigeshɔn usay in Kristian brɔda ɛn sista dɛn de fɔ ɛp am ɛn ɛnkɔrej am lɛk aw wi gɛt tide. I bin tan lɛk se ivin in yon bɛlɛ-bɔn brɔda ɛn sista dɛn nɔ bin sɔpɔt am. *—Luk di futnot.

6. Aw Noa bin sho se i rili gɛt maynd?

⁶ Noa nɔ bin tink se i fɔ jɔs bi gud pɔsin nɔmɔ. I nɔ bin de fred fɔ tɛl ɔda pipul dɛn bɔt in fet we i gɛt pan Jiova. Di Baybul se na Noa nɔmɔ “bin de tɛl pipul fɔ du wetin rayt.” (Pita In Sɛkɛn Lɛta 2:​5) Di apɔsul Pɔl bin tɔk bɔt Noa se: “Di biliv we Noa biliv Gɔd dɔn pruv se di pipul dɛn na di wɔl bin de du bad.” (Di Ibru Pipul Dɛn 11:​7) Wi nɔ gɛt wan dawt fɔ se pipul dɛn bin de provok am ɛn tray fɔ stɔp am. Sɔntɛm, dɛn bin de ivin trɛtin am se dɛn go du bad tin to am. Bɔt Noa nɔ bin de fred pipul dɛn. (Prɔvabs 29:​25) Bifo dat, i bin gɛt fet, so Jiova mek i gɛt maynd. Ɛn i de gi in fetful savant dɛn we de tide da sem kayn maynd de.

7. Us prɔblɛm dɛn Noa bin gɛt we i bin de bil di ak?

 ⁷ I pas 500 ia we Noa bin dɔn de sav Jiova fetful wan bifo I tɛl am fɔ bil wan big ak. Jiova go yuz dis big ak fɔ sev sɔm pipul dɛn ɛn animal dɛn di tɛm we di Ebi Ebi Ren go kam. (Jɛnɛsis 5:​32; 6:​14) Noa go dɔn si se i nɔ rili izi fɔ bil da kayn big ak de. Ɛn i bin no se pipul dɛn go provok am mɔ ɛn mɔ ɛn dɛn go mek layf nɔ rili izi fɔ am. Bɔt Noa bin gɛt fet ɛn i bin obe Jiova. I bin “du ɔl wetin PAPA GƆD tɛl am fɔ du.”—Jɛnɛsis 6:​22.

8. Aw Noa bin sho se i abop pan Jiova fɔ kia fɔ in famili?

⁸ Noa bin gɛt wan ɔda prɔblɛm bak. I bin gɛt fɔ kia fɔ in wɛf ɛn pikin dɛn. Bifo di Ebi Ebi Ren bin kam, pipul dɛn bin de rili wok tranga wan fɔ plant tin fɔ it. Noa insɛf bin de du dat. (Jɛnɛsis 5:​28, 29) Bɔt i nɔ bin alaw insɛf fɔ wɔri tumɔs bɔt di tin dɛn we in famili nid. Di tin we bin impɔtant pas ɔl na Noa in layf na fɔ sav Jiova. Pan ɔl we Noa bin bizi de bil di big ak fɔ lɛk 40 ɔ 50 ia, i bin stil kɔntinyu fɔ pe atɛnshɔn fɔ sav Jiova. Ɛn i bin du dat fɔ 350 ia afta di Ebi Ebi Ren. (Jɛnɛsis 9:​28) Noa sɛt fayn ɛgzampul fɔ wi fɔ obe ɛn fɔ gɛt fet!

9, 10. (a) Aw wi go falamakata Noa fɔ gɛt fet ɛn fɔ obe? (b) Wetin yu go biliv tranga wan if yu mekɔp yu maynd fɔ obe Gɔd in lɔ dɛn?

⁹ Aw wi go falamakata di kayn fet we Noa bin gɛt ɛn di we aw i bin de obe? Wi kin du dis bay we wi de sɔpɔt di tin dɛn we rayt na Jiova in yay, bay we wi nɔ gɛt ɛnitin fɔ du wit Setan in wɔl, ɛn bay we wi de put Jiova fɔs na wi layf. (Matyu 6:​33; Jɔn 15:​19) Na tru se if wi de du dɛn tin ya, dat na wan rizin we go mek pipul dɛn na di wɔl et wi. Fɔ ɛgzampul, bikɔs wi dɔn mekɔp wi maynd fɔ obe Gɔd in lɔ dɛn bɔt mami ɛn dadi biznɛs di we aw Gɔd nɔ want ɛn mared, dat kin mek pipul dɛn de tɔk ɔlkayn bad tin dɛn bɔt wi na redio, nyuspepa, ɔ tɛlivishɔn. (Rid Malakay 3:​17, 18.) Jɔs lɛk Noa, wisɛf nɔ de fred pipul dɛn. Na Jiova wi de fred, we min se wi gɛt dip rɛspɛkt fɔ am ɛn wi nɔ want fɔ du ɛnitin we go mek i nɔ gladi. Wi no se na in nɔmɔ go gi wi layf we go de sote go.—Lyuk 12:​4, 5.

¹⁰ Aks yusɛf dɛn kwɛstyɔn dɛn ya: ‘A go kɔntinyu fɔ du wetin rayt na Gɔd in yay pan ɔl we ɔda pipul dɛn de provok mi ɔ fɛn fɔlt pan mi? A biliv tranga wan se Jiova go kia fɔ mi famili pan ɔl we tin nɔ izi?’ If yu abop pan Jiova ɛn obe am jɔs lɛk aw Noa bin du, yu go biliv tranga wan se Jiova go kia fɔ yu.—Lɛta Fɔ Filipay 4:​6, 7.

11. Us big prɔblɛm we Daniɛl ɛn in tri padi dɛn bin gɛt na Babilɔn? (Luk di pikchɔ nia dis atikul in taytul.)

¹¹ Wetin na sɔm pan di prɔblɛm dɛn we Daniɛl bin de gɛt? Dɛn bin fos Daniɛl fɔ go de na wan siti we nem Babilɔn usay i nɔ wande go, ɛn di pipul dɛn we de de bin de wɔship bɔku lay lay gɔd dɛn ɛn put an pan juju biznɛs. Dɛn pipul dɛn de nɔ bin lɛk di Ju pipul dɛn, ɛn dɛn bin de provok dɛn ɛn dɛn Gɔd we dɛn bin de wɔship we na Jiova. (Sam 137:​1, 3) Dis tin bin de rili mɔna Daniɛl ɛn di ɔda Ju pipul dɛn we bin lɛk Jiova! Dɔn, bɔku pipul dɛn bin de tek tɛm wach Daniɛl ɛn in tri padi dɛn we nem Ananaya, Mishɛl, ɛn Azaraya bikɔs dɛn  bin de tren dɛn fɔ wok fɔ di kiŋ na Babilɔn. Dɛn bin want dɛn fɔ it di kiŋ in it we gɛt tin dɛn we Jiova nɔ want in pipul dɛn fɔ it. Bɔt Daniɛl nɔ bin “dɔti insɛf na PAPA GƆD in yay, wit di kiŋ in gud it we i de it.”—Daniɛl 1:​5-8, 14-17.

12. (a) Uskayn pɔsin Daniɛl bin bi? (b) Aw Jiova bin de si Daniɛl?

¹² Daniɛl bin gɛt wan ɔda prɔblɛm, we sɔntɛm i bin de tink se na tin we go izi fɔ am. Daniɛl bin sabi du bɔku tin, ɛn dat bin mek di kiŋ gi am sɔm spɛshal wok dɛn fɔ du. (Daniɛl 1:​19, 20) Bɔt pan ɔl dat, Daniɛl nɔ bin mek prawd ɔ tink se wetin i de du ɔ tɔk na di rayt tin ɔltɛm. I bin kɔntinyu fɔ put insɛf dɔŋ ɛn sho se nɔto ɔltin i ebul fɔ du. I bin de tɔk ɔltɛm se na Jiova de mek i ebul fɔ du di tin dɛn we i de du. (Daniɛl 2:​30) Jɔs tink bɔt dis: Jiova bin tɔk bɔt Daniɛl we i bin de tɔk bɔt Noa ɛn Job as gud ɛgzampul dɛn fɔ falamakata. Da tɛm de Noa ɛn Job bin dɔn sav Jiova fetful wan te dɛn day, bɔt Daniɛl na bin yɔŋman. Jiova bin rili gɛt kɔnfidɛns pan Daniɛl! Ɛn dat na tru, bikɔs Daniɛl bin kɔntinyu fɔ de fetful wan to Gɔd ɛn obe am te i day. We Daniɛl bin ol lɛk 100 ia so, Gɔd in enjɛl bin tɔk se Daniɛl na “man we dɛn lɛk pasmak.”—Daniɛl 10:​11.

13. Wetin na wan rizin we go dɔn mek Jiova ɛp Daniɛl fɔ gɛt ay pozishɔn?

¹³ Bikɔs Jiova bin de sɔpɔt Daniɛl, dat bin mek i bi wan impɔtant wokman, fɔs na di Babilonian Gɔvmɛnt, dɔn leta na di Mɛdo-Pashian Gɔvmɛnt. Sɔntɛm Jiova bin mek Daniɛl gɛt dis ay pozishɔn fɔ mek i ɛp in yon pipul dɛn, jɔs lɛk aw Josɛf bin du na Ijipt ɛn jɔs lɛk aw Ɛsta ɛn Mɔdikaya bin du na Pashia. * (Luk di futnot.) (Daniɛl 2:​48) Yu go ebul fɔ imajin aw Izikɛl ɛn di ɔda Ju pipul dɛn we dɛn bin kapchɔ bin fil we dɛn si aw Jiova yuz Daniɛl fɔ ɛp dɛn? Dis go dɔn rili ɛnkɔrej dɛn!

14, 15. (a) Aw di tin dɛn we de apin to wi fiba di tin dɛn we bin de apin to Daniɛl? (b) Wetin mama ɛn papa dɛn tide go lan frɔm Daniɛl in mama ɛn papa?

¹⁴ Aw wi go falamakata di kayn fet we Daniɛl bin gɛt ɛn di we aw i bin de obe? Di wɔl we wi de tide ful-ɔp wit pipul  dɛn we de liv fri layf ɛn we de put an pan lay lay wɔship. Babilɔn we ɔlman no [Babilɔn di Gret] we na ɔl dɛn lay lay rilijɔn, we di Baybul kɔl di ples usay “ɔlkayn bad spirit tap,” dɔn ful bɔku pipul dɛn tide. (Rɛvɛleshɔn 18:​2) Bɔt wi tan lɛk trenja dɛn na dis wɔl. Ɛn dis de mek pipul si se wi rili difrɛn, ɛn na dat mek dɛn de provok wi. (Mak 13:​13) Jɔs lɛk Daniɛl, lɛ wi ɔl kam nia wi Gɔd Jiova. Wi fɔ put wisɛf dɔŋ, abop pan Jiova, ɛn obe am, dat go mek i si wi bak as pipul dɛn we valyu na in yay.—Egay 2:​7.

¹⁵ Mama ɛn papa dɛn kin lan impɔtant lɛsin dɛn frɔm Daniɛl in mama ɛn papa. Di tɛm we Daniɛl na bin smɔl bɔbɔ na Juda, bɔku pan di pipul dɛn we bin de arawnd am bin rili wikɛd. Bɔt pan ɔl dat, i bin gro ɔp fɔ lɛk Jiova. Yu tink se dis kayn tin bin jɔs apin lɛk dat? Nɔ. In mama ɛn papa go mɔs dɔn tich am bɔt Jiova. (Prɔvabs 22:​6) Ivin di nem we Daniɛl gɛt min Gɔd na mi Jɔj, we sho se in mama ɛn papa bin rili lɛk Jiova. So mama ɛn papa dɛn, una fɔ peshɛnt we una de tich una pikin dɛn bɔt Jiova. Una nɔ giv-ɔp. (Lɛta Fɔ Ɛfisɔs 6:​4) Una fɔ pre wit una pikin dɛn ɛn pre fɔ dɛn. Una fɔ rili du una bɛst fɔ tich una pikin dɛn fɔ lɛk di tin dɛn we rayt na Jiova in yay. Ɛn Jiova go rili blɛs yu fɔ dat.—Sam 37:​5.

16, 17. Us prɔblɛm dɛn bin mit Job na in layf?

¹⁶ Wetin na sɔm pan di prɔblɛm dɛn we Job bin gɛt? Sɔm siriɔs tin dɛn bin apin to Job we bin mek in layf chenj. Fɔs, “nɔbɔdi nɔ bin de we tap na di ist, we jɛntri pas” Job. (Job 1:​3) I bin jɛntri pasmak, ɛn bɔku pipul dɛn bin sabi am ɛn dɛn bin de rili rɛspɛkt am. (Job 29:​7-16) Bɔt pan ɔl dat, Job nɔ bin tink se i bɛtɛ pas ɔda pipul dɛn ɔ fil se i nɔ nid fɔ sav Gɔd. Wi no dis bikɔs Jiova bin kɔl am in “wokman” ɛn i bin tɛl am se: “Na gud man ɛn i de waka tret wit am. I fred ɛn rɛspɛkt in PAPA GƆD ɛn nɔ miks pan bad.”—Job 1:​8.

¹⁷ Dɔn wan-tɛm wan-tɛm, Job in bin layf chenj. I bin lɔs ɔl wetin i bin gɛt, ɛn i bin want fɔ day bikɔs in at bin pwɛl bad bad wan. Tide , wi no se na Setan bin mek Job gɛt dɛn prɔblɛm dɛn de. Setan bin tɔk se Job bin de sav Jiova fɔ di tin dɛn we Jiova de du fɔ am. (Rid Job 1:​9, 10.) Jiova bin tek di bad bad lay we Setan bin lay pan am rili siriɔs. Wetin Jiova bin du fɔ sho se Setan na bad bad layman? Jiova bin gi Job di chans fɔ sho se i de biɛn Gɔd ɛn i de sav am bikɔs i lɛk am.

18. (a) Wetin yu lɛk bɔt Job? (b) Wetin wi lan bɔt Jiova frɔm di we aw i bin trit Job?

¹⁸ Setan bin yuz wikɛd we dɛn fɔ atak Job bɔku tɛm ɛn mek i tink se na Gɔd de du am. (Job 1:​13-21) Dɔn tri man dɛn we bin se dɛn na Job in padi dɛn bin tɛl Job bad bad tin dɛn. Dɛn bin tɔk se Job na wikɛd man ɛn na Gɔd bin de pɔnish am. (Job 2:​11; 22:​1, 5-10) Bɔt pan ɔl dat, Job bin kɔntinyu fɔ de biɛn Jiova. Na tru se sɔntɛnde Job bin de tɔk tin dɛn we nɔ mek sɛns. (Job 6:​1-3) Bɔt Jiova bin no se Job bin de tɔk dɛn tin dɛn ya bikɔs in at pwɛl ɛn i bin de fil bad. Jiova bin si se Job nɔ bin ɛva lɛf am, pan ɔl we Setan bin de mek i sɔfa, atak am ɛn tɔk ɔlkayn bad tin bɔt am. Afta we dɛn bad bad tin dɛn ya dɔn, Jiova bin gi Job ɔl wetin  i bin gɛt tu tɛm pas wetin i bin gɛt ɛn i bin mek i liv fɔ 140 ia mɔ. (Jems 5:​11) Insay dɛn tɛm dɛn de, Job bin kɔntinyu fɔ sav Gɔd wit ɔl in at. Aw wi no dis? Bikɔs dɛn bin rayt Izikɛl 14:​14 we na wi tim tɛks, lɔng lɔng tɛm afta we Job dɔn day.

19, 20. (a) Aw wi go falamakata di kayn fet we Job bin gɛt ɛn di we aw i bin de obe? (b) Aw wi go falamakata Jiova fɔ sho sɔri-at fɔ ɔda pipul dɛn?

¹⁹ Aw wi go falamakata di kayn fet we Job bin gɛt ɛn di we aw i bin de obe? Ilɛk wetin apin to wi, wi want fɔ mek shɔ se Jiova na di pɔsin we impɔtant pas ɔl na wi layf ɔltɛm. Wi want fɔ abop pan Jiova ɛn obe am wit ɔl wi at. Infakt wi gɛt bɔku rizin fɔ du dat pas Job. Tink bɔt wetin wi sabi tide. Wi sabi bɔku tin bɔt Setan ɛn di we dɛn aw i de du tin. (Sɛkɛn Lɛta Fɔ Kɔrint 2:​11) Di Baybul, mɔ di buk we nem Job dɔn ɛp wi fɔ no wetin mek Jiova de alaw wi fɔ sɔfa. Frɔm wetin Daniɛl bin tɔk, wi lan se Gɔd in Kiŋdɔm na rial gɔvmɛnt we Jizɔs Krays de rul. (Daniɛl 7:​13, 14) Ɛn wi no se i nɔ go te igen dis Kiŋdɔm ya go rul di wanol wɔl ɛn i go mek wi lɛf fɔ sɔfa.

²⁰ Di tin we bin apin to Job tich wi bak se wi fɔ sho sɔri-at fɔ wi brɔda ɛn sista dɛn we de sɔfa. Jɔs lɛk Job, dɛnsɛf go tɔk tin dɛn we nɔ mek sɛns. (Ɛkliziastis 7:​7) Bɔt wi nɔ fɔ tink bad tin bɔt dɛn ɔ tɔk se dɛn dɔn du bad tin. Bifo dat, wi fɔ tray fɔ ɔndastand di we aw dɛn de fil. If wi du dat, i de sho se wi de falamakata wi Papa, Jiova, we na Gɔd we lɛk wi ɛn de sho sɔri-at fɔ wi.—Sam 103:​8.

21. Aw di wɔd dɛn we Pita bin tɔk na Pita in Fɔs Lɛta 5:​10, (NW) mek wi mɛmba di tin dɛn we bin apin to Noa, Daniɛl, ɛn Job?

²¹ Noa, Daniɛl, ɛn Job bin liv difrɛn tɛm dɛn ɛn di tin dɛn we bin apin to dɛn bin rili difrɛn. Bɔt dɛn ɔl bin bia di tin dɛn we bin apin to dɛn. Di tin dɛn we bin apin to dɛn bin mek wi mɛmba wetin di apɔsul Pita bin tɔk we i se: “Bɔt afta yu dɔn sɔfa fɔ smɔl tɛm, di Gɔd we dɔn sho se i lɛk yu di we aw i nɔ fit fɔ lɛk yu . . . go dɔn fɔ tren yu. I go mek yu tinap tranga wan, i go mek yu strɔng, i go mek natin nɔ shek yu.”—Pita in Fɔs Lɛta 5:​10, NW.

22. Wetin wi go lan bɔt insay di nɛks atikul?

²² Di wɔd dɛn we de na Pita in Fɔs Lɛta 5:​10, (NW) na tru tin fɔ Gɔd in pipul dɛn bak tide. Jiova dɔn prɔmis se i go mek in savant dɛn tinap tranga wan ɛn natin nɔ go shek dɛn. Wi ɔl want Jiova fɔ ɛp wi fɔ mek wi tinap tranga wan, wi nɔ want natin fɔ shek wi ɛn wi want fɔ kɔntinyu fɔ de fetful wan. Na dat mek wi want fɔ falamakata di kayn fet we Noa, Daniɛl, ɛn Job bin gɛt ɛn di kayn we aw dɛn bin de obe. Insay di nɛks atikul, wi go lan se dɛn man ya bin ebul fɔ kɔntinyu fɔ sav Jiova fetful wan bikɔs dɛn bin rili sabi am. Infakt, dɛn bin ebul fɔ “no” ɔl wetin Jiova bin want dɛn fɔ no. (Prɔvabs 28:​5) Ɛn wisɛf kin du di sem tin.