Go dayrɛkt to di men tin

Go dayrɛkt to di say we di difrɛn difrɛn atikul dɛn de

Dɛn Kɔmɔt Insay Lay Lay Rilijɔn

Dɛn Kɔmɔt Insay Lay Lay Rilijɔn

“Una kɔmɔt insay de, mi pipul dɛn.”—RƐVƐLESHƆN 18:​4, NW.

SIŊ DƐN: 72, 82

1. Aw wi no se Gɔd in pipul dɛn go kɔmɔt ɔnda Babilɔn we ɔlman no? Us kwɛstyɔn dɛn wi go ansa?

INSAY di las atikul, wi lan se Babilɔn we ɔlman no bin kapchɔ fetful Kristian dɛn. Di gud nyus na dat dɛn nɔ go kɔntinyu fɔ de ɔnda dɛn sote go. Wi no dis bikɔs insay di Baybul, Gɔd tɛl in pipul dɛn fɔ “kɔmɔt insay” lay lay rilijɔn. (Rid Rɛvɛleshɔn 18:​4, NW.) Dis sho se Kristian dɛn go kɔmɔt ɔnda Babilɔn we ɔlman no. Wi rili want fɔ no ustɛm dɛn go fri! Bɔt fɔs, lɛ wi ansa dɛn kwɛstyɔn dɛn ya: Bifo 1914, wetin di Baybul Studɛnt dɛn bin mekɔp dɛn maynd fɔ du bɔt Babilɔn we ɔlman no? Wi brɔda ɛn sista dɛn bin gɛt zil fɔ du di prichin wok insay Wɔl Wɔ Wan? Fɔ se Gɔd in pipul dɛn bin stil de ɔnda Babilɔn da tɛm de bikɔs dɛn bin nid fɔ kɔrɛkt dɛn?

BABILƆN DƆN FƆDƆM

2. Wetin di Baybul Studɛnt dɛn disayd fɔ du bifo Wɔl Wɔ Wan?

2 Lɔng tɛm bifo Wɔl Wɔ Wan (1914-1918), Chals Tez Rɔsɛl ɛn ɔda Baybul Studɛnt dɛn kam fɔ no se ɔl dɛn rilijɔn dɛn we se dɛn na Kristian nɔ de tich di tru tin dɛn we de na di Baybul. So dɛn nɔ bin want fɔ gɛt ɛnitin fɔ du wit lay lay rilijɔn. Ivin insay 1879, Zion’s Watch Tower bin se ɛni chɔch we se in na Krays in yawo bɔt de sɔpɔt di gɔvmɛnt de pat pan Babilɔn we ɔlman no, we di Baybul kɔl raregyal.—Rid Rɛvɛleshɔn 17:​1, 2.

3. Wetin di Baybul Studɛnt dɛn du fɔ sho se dɛn nɔ want fɔ gɛt ɛnitin fɔ du wit lay lay rilijɔn igen? (Luk di pikchɔ nia dis atikul in taytul.)

3 Fetful man ɛn uman dɛn no se if dɛn kɔntinyu fɔ sɔpɔt lay lay rilijɔn Gɔd nɔ go blɛs dɛn. So, bɔku pan dɛn sɛn lɛta na dɛn chɔch dɛn fɔ tɛl dɛn se dɛn nɔ want fɔ bi dɛn mɛmba igen. Sɔm pan dɛn ivin rid dɛn lɛta lawd wan bifo ɔlman na di chɔch. Na sɔm chɔch dɛn we dɛn nɔ alaw dɛn fɔ rid dɛn lɛta, dɛn kin sɛn di lɛta to ɔlman na di chɔch. Di Baybul Studɛnt dɛn mek lɛ dɛn no klia wan se dɛn nɔ want fɔ gɛt ɛnitin fɔ du wit lay lay rilijɔn! If na bin trade trade dɛn du dis, dɛn fɔ dɔn kil dɛn. Bɔt insay dɛn 1870, di gɔvmɛnt dɛn na bɔku kɔntri dɛn nɔ bin de sɔpɔt di chɔch dɛn igen lɛk aw dɛn bin de du. Naw pipul dɛn fri fɔ tɔk bɔt di Baybul ɛn dɛn kin ivin disayd nɔ fɔ gri wit di tin dɛn we di chɔch de tich.

4. Insay Wɔl Wɔ Wan, aw di Baybul Studɛnt dɛn bin si Babilɔn we ɔlman no? Ɛksplen.

4 Di Baybul Studɛnt dɛn bin no se dɛn nɔ fɔ jɔs tɛl dɛn fambul dɛn, tayt padi dɛn, ɛn chɔch mɛmba dɛn se dɛn nɔ de sɔpɔt lay lay rilijɔn igen. Dɛn want mek di wan ol wɔl no se Babilɔn we ɔlman no na raregyal pan Gɔd biznɛs! So bitwin Disɛmba 1917 ɛn 1918, di Baybul Studɛnt dɛn sheb 10,000,000 trakt dɛn we bin gɛt wan atikul we nem “The Fall of Babylon.” Dɛn bin du dis wok wit zil. Da trakt de bin sho klia wan se na lay lay tin dɛn di pipul dɛn we se dɛn na Kristian de tich. Jɔs lɛk aw yu go imajin, di bigman dɛn na di chɔch bin vɛks bad! Bɔt di Baybul Studɛnt dɛn nɔ bin stɔp. Dɛn bin mekɔp dɛn maynd fɔ kɔntinyu fɔ prich ɛn ‘du wetin Gɔd tɛl dɛn fɔ du, dɛn nɔ gɛt fɔ du wetin mɔtalman tɛl dɛn fɔ du.’ (Di Apɔsul Dɛn Wok [Akt] 5:​29) Wetin dis sho wi? I sho se insay Wɔl Wɔ Wan, lay lay rilijɔn nɔ bin de kapchɔ dɛn Kristian man ɛn uman dɛn ya, bifo dat, dɛn bin de kɔmɔt ɔnda lay lay rilijɔn ɛn dɛn bin de ɛp ɔda pipul dɛn fɔ du di sem tin.

DI ZIL WE DƐN BIN GƐT INSAY WƆL WƆ WAN

5. Wetin mek wi go se di brɔda ɛn sista dɛn bin rili gɛt zil insay Wɔl Wɔ Wan?

5 Trade, wi bin de se Gɔd nɔ bin gladi fɔ in pipul dɛn insay Wɔl Wɔ Wan bikɔs dɛn nɔ bin de prich wit zil. Na dis rizin bin mek wi biliv se Jiova alaw Babilɔn we ɔlman no fɔ kapchɔ dɛn fɔ shɔt tɛm. Bɔt di fetful brɔda ɛn sista dɛn we bin sav Jiova bitwin 1914 ɛn 1918 bin ɛksplen leta se, dɛn bin du ɔl wetin dɛn ebul fɔ kɔntinyu fɔ prich. We wi kam fɔ no wetin bin rili apin to di Baybul Studɛnt dɛn we bin de insay da tɛm de, dat ɛp wi fɔ ɔndastand sɔm tin dɛn na di Baybul.

6, 7. (a) Wetin na di tin dɛn we bin de ambɔg di Baybul Studɛnt dɛn insay Wɔl Wɔ Wan?(b) Wetin sho se di Baybul Studɛnt dɛn bin gɛt zil?

6 Infakt, insay Wɔl Wɔ Wan, di Baybul Studɛnt dɛn bin bizi de prich. Bɔt bɔku tin bin ambɔg dɛn. Lɛ wi tɔk bɔt tu pan dɛn tin dɛn de. Fɔs, di Baybul Studɛnt dɛn nɔ bin dɔn lan yet aw fɔ yuz di Baybul nɔmɔ fɔ prich. Dɛn bin dɔn yus fɔ de gi buk dɛn ɛn mek di buk dɛn ɛksplen di trut fɔ dɛn. So we di gɔvmɛnt bin ban di buk we nem The Finished Mystery we di ia 1918 stat, di prichin wok nɔ bin izi fɔ bɔku pan di brɔda ɛn sista dɛn. Di sɛkɔn tin we bin ambɔg dɛn insay da sem ia de na we wan sik we dɛn kɔl Spanish flu bigin. Dis bad bad sik bin izi fɔ sprɛd ɛn i bin mek i nɔ izi fɔ di brɔda dɛn fɔ travul ɛn prich. Bɔt pan ɔl we dɛn tin ya bin de apin, di Baybul Studɛnt dɛn bin du dɛn bɛst fɔ kɔntinyu fɔ prich.

Di Baybul Studɛnt dɛn bin gɛt zil! (Luk na paregraf 6 ɛn 7)

7 Insay 1914, di Baybul Studɛnt dɛn bin sho di “Photo-Drama of Creation.” Dis fim bin gɛt sawnd ɛn pikchɔ dɛn we de muv, ɛn na sɔntin we bin nyu da tɛm de. Dis fim we dɛn bin de kɔl di Drama na bin stori bɔt mɔtalman frɔm we Gɔd mek Adam te afta di Wan Tawzin ia. Di fɔs tɛm we dɛn sho am insay di ia 1914, i pas 9,000,000 pipul dɛn we bin wach am. Da nɔmba de bɔku pas ɔl di Witnɛs dɛn we de ɔlsay na di wɔl tide! Ɔda ripɔt dɛn sho se insay 1916, i pas 809,000 pipul dɛn we bin de atɛnd mitin na Amɛrika, ɛn insay 1918 da nɔmba de bin go ɔp to 950,000. Di Baybul Studɛnt dɛn bin gɛt zil!

8. Aw di brɔda dɛn we bin de bifo bin ɛp di Baybul Studɛnt dɛn insay Wɔl Wɔ Wan?

8 Insay Wɔl Wɔ Wan, di brɔda dɛn we bin de bifo bin de wok tranga wan fɔ mek buk ɛn magazin dɛn fɔ ɔl di Baybul Studɛnt dɛn ɛn ɛnkɔrej dɛn. Dis lɔv we dɛn bin de sho bin ɛp dɛn fɔ kɔntinyu fɔ prich. Richad H. Baba, we bin de prich wit zil insay da tɛm de, tɔk se: “Wi bin ebul fɔ yuz sɔm travlin ovasia dɛn fɔ ɛnkɔrej di brɔda dɛn ɛn wi kɔntinyu fɔ de gi Di Wachtawa ɛn sɛn am na Kanada usay dɛn bin dɔn ban am.” Di brɔda bin kɔntinyu fɔ tɔk se: “A bin gɛt di ɔnɔ fɔ yuz mel fɔ sɛn di smɔl smɔl buk dɛn we nem The Finished Mystery to bɔku pan wi padi dɛn we bin dɔn lɔs dɛn yon  kɔpi bikɔs dɛn bin siz am. Brɔda Rutafɔd bin se wi fɔ gɛt kɔnvɛnshɔn dɛn na bɔku siti dɛn na di wɛst pat na Amɛrika ɛn sɛn spika dɛn fɔ ɛnkɔrej wi padi dɛn.”

DƐN BIN NID FƆ KƆRƐKT DƐN

9. (a) Wetin mek dɛn bin nid fɔ kɔrɛkt Gɔd in pipul dɛn bitwin 1914 ɛn 1919? (b) Pan ɔl we dɛn bin nid fɔ kɔrɛkt dɛn, us rɔng we wi nɔ fɔ tink?

9 Sɔm tin bin de we di Baybul Studɛnt dɛn bin stil nid fɔ kɔrɛkt. Dɛn nɔ bin rili ɔndastand wetin i min we Jiova se dɛn fɔ obe di gɔvmɛnt dɛn. (Lɛta Fɔ Rom 13:​1) Na dat mek insay di wɔ, dɛn bin de put an pan di wɔ. Fɔ ɛgzampul, Me 30, insay di ia 1918, we di prɛsidɛnt na Amɛrika bin tɛl di pipul dɛn fɔ pre fɔ pis, Di Wachtawa ɛnkɔrej di Baybul Studɛnt dɛn fɔ lɛ dɛnsɛf pre. Sɔm brɔda dɛn bin gi mɔni fɔ sɔpɔt di wɔ, ɛn sɔm pan dɛn bin jɔyn soja ɛn go fɛt. Bɔt pan ɔl we dɛn bin nid fɔ kɔrɛkt dɛn, i go rɔng fɔ lɛ wi tink se na da rizin de mek Babilɔn we ɔlman nobin kapchɔ dɛn. Di tru tin na dat, insay Wɔl Wɔ Wan, dɛn bin dɔn rili kɔmɔt insay lay lay rilijɔn.—Rid Lyuk 12:​47, 48.

10. Aw di Baybul Studɛnt dɛn bin sho rɛspɛkt fɔ layf?

10 Na tru se di Baybul Studɛnt dɛn nɔ bin rili ɔndastand wetin i min fɔ lɛ Kristian dɛn nɔ put an pan wɔ ɔ pɔlitiks. Bɔt dɛn bin no se fɔ kil pɔsin na bad tin. So ivin di brɔda dɛn we jɔyn soja ɛn ol gɔn insay Wɔl Wɔ Wan, nɔ bin gri fɔ yuz dɛn fɔ kil ɔda pɔsin. Di wan dɛn we nɔ bin gri fɔ kil, dɛn sɛn dɛn go bifo usay di wɔ tɛns so dat dɛn go kil dɛn.

11. Wetin di gɔvmɛnt dɛn du we di Baybul Studɛnt dɛn nɔ bin gri fɔ fɛt na di wɔ?

11 Setan bin vɛks bikɔs di brɔda dɛn nɔ kɔmɔt biɛn Gɔd. So i “yuz di lɔ fɔ mek trɔbul”. (Sam 94:​20, NW) Wan jɛnɛral fɔ di Amɛrika ami, we nem Jems Franklin Bɛl, bin tɛl Brɔda Rutafɔd ɛn Van Ambɔg se di gɔvmɛnt dɔn tray fɔ mek wan nyu lɔ we go mek dɛn kil ɛnibɔdi we nɔ gri fɔ fɛt na di wɔ. Na di Baybul Studɛnt dɛn i bin de pan. Di jɛnɛral bin vɛks bad bad wan we i de tɛl Brɔda Rutafɔd se dɛn nɔ mek di lɔ yet bikɔs di prɛsidɛnt fɔ Amɛrika nɔ gri lɛ dɛn mek am. Dɔn di jɛnɛral tɔk se: “Bɔt wi no aw fɔ gɛt una, ɛn wi go gɛt una!”

12, 13. (a) Wetin mek dɛn bin disayd fɔ put et brɔda dɛn na prizin fɔ lɔng tɛm? (b) Di prizin we dɛn put dɛn bin mek dɛn lɛf fɔ obe Jiova? Ɛksplen.

12 Tɛm kam we di gɔvmɛnt fɛn we fɔ pɔnish di Baybul Studɛnt dɛn. Dɛn arɛst Brɔda Rutafɔd, Van Ambɔg, ɛn ɔda siks brɔda dɛn we bin de bifo na di Watch Tower Society. Di jɔj we bin de pan di kes tɔk se dɛn brɔda dɛn de bin bad pas bɔku bɔku Jaman sojaman dɛn. I se dɛn dɔn ɔfɛn di gɔvmɛnt, di sojaman dɛn, ɛn ɔl di chɔch dɛn so dɛn fɔ pɔnish dɛn bad bad wan. [1] (Luk di ɛndnot ɔnda di las paregraf.) So dɛn disayd fɔ put dɛn na prizin fɔ lɔng tɛm insay Atlanta, Jɔjia. Bɔt we di wɔ dɔn, dɛn bin pul dɛn kɔmɔt na prizin, ɛn drɔp dɛn kes.

13 Pan ɔl we dɛn et man ya bin de na prizin, dɛn bin mekɔp dɛn maynd fɔ obe Gɔd in lɔ dɛn. Aw wi no dis? Dɛn bin rayt to di prɛsidɛnt na Amɛrika ɛn tɛl am se lɛ i pul dɛn kɔmɔt na prizin. Insay di lɛta, dɛn tɛl am se di Baybul tɛl wi se wi nɔ fɔ kil, so ɛnibɔdi we dɔn gi in layf to Gɔd ɛn we nɔ du wetin i want bay wilful, Gɔd go vɛks pan am ɛn dɔnawe wit am. Dɛn ɛksplen se na dat mek dɛn nɔ go kil ɛni mɔtalman. I bin sho se dɛn gɛt maynd we dɛn rayt dis to di prɛsidɛnt! No dawt nɔ de fɔ se di brɔda dɛn nɔ go lɛf fɔ obe Jiova.

GƆD IN PIPUL DƐN KAM GƐT FRIDƆM!

14. Ɛksplen frɔm di Baybul wetin bin apin frɔm 1914 to 1919.

14 Malakay 3:​1-3 (NW) ɛksplen wetin apin to di Baybul Studɛnt dɛn bitwin 1914 ɛn we 1919 jɔs bigin. (Rid.) Jiova Gɔd “di tru Masta,” ɛn Jizɔs Krays “di mɛsenja fɔ di agrimɛnt” kam fɔ chɛk “Livay in bɔypikin dɛn,” we tinap fɔ di anɔyntɛd dɛn. Afta we Jiova dɔn kɔrɛkt ɛn klin dɛn, dɛn bin rɛdi fɔ nyu wok. Insay 1919, Jizɔs pik “di slev we fetful ɛn gɛt sɛns” fɔ gayd ɛn tich ɔl Gɔd in savant dɛn. (Matyu 24:​45, NW) Gɔd in pipul dɛn dɔn rili kɔmɔt ɔnda Babilɔn we ɔlman no. Frɔm da tɛm de, dɛn dɔn de lan mɔ bɔt Gɔd, ɛn dɛn dɔn kam fɔ lɛk am mɔ ɛn mɔ. Dɛn bin gladi fɔ we Gɔd blɛs dɛn! [2]—Luk di ɛndnot ɔnda di las paregraf.

15. Aw wi go sho se wi gɛt tɛnki fɔ we Jiova dɔn pul wi kɔmɔt ɔnda Babilɔn we ɔlman no?

15 Wi tɛl Jiova tɛnki we wi dɔn kɔmɔt ɔnda Babilɔn we ɔlman no. Setan nɔ bin ebul fɔ mek pipul dɛn nɔ wɔship Jiova di rayt we. I tray bɔt i nɔ ebul! Bɔt wi fɔ mɛmba wetin mek Jiova fri wi. I want mek ɔlman sev. (Sɛkɛn Lɛta Fɔ Kɔrint 6:​1) Bɔt lay lay rilijɔn stil de kɔntrol bɔku bɔku pipul dɛn we ɔnɛs, ɛn dɛn nid wi fɔ ɛp dɛn! Lɛ wi du ɔl wetin wi ebul fɔ falamakata wi fetful brɔda dɛn ɛn ɛp pipul dɛn fɔ gɛt fridɔm.

^ [1] (paregraf 12) rid Faith on the March, we A. H. Makmilan rayt, pej 99.

^ [2] (paregraf 14) Di kapchɔ we di Babilonian dɛn bin kapchɔ di Ju dɛn ɛn kɛr dɛn go na Babilɔn fiba wetin apin to Kristian dɛn afta we sɔm Kristian dɛn lɛf di kɔngrigeshɔn ɛn bigin tich lay lay tin dɛn. Bɔt wi nɔ go se di kapchɔ we dɛn kapchɔ di Ju dɛn tinap fɔ wetin gɛt fɔ apin to di anyɔntɛd Kristian dɛn, so wi nɔ fɔ tink se ɔl wetin apin to di Ju dɛn bin apin to di anɔyntɛd Kristian dɛn. Sɔm tin dɛn de we bin difrɛn. Wan ɛgzampul na dat; di Babilonian dɛn bin kapchɔ di Ju dɛn fɔ 70 ia, bɔt Babilɔn we ɔlman no bin kapchɔ Kristian dɛn fɔ lɔng lɔng tɛm.