1, 2. (a) Wetin na di tin we wi valyu pas ɛni ɔda tin na wi layf? (b) Us tru tin dɛn wi valyu? Wetin mek? (Luk di pikchɔ nia dis atikul in taytul.)

WETIN na di tin we yu valyu pas ɛni ɔda tin na yu layf? As Jiova in pipul dɛn, di tin we wi valyu pas ɔl na wi padi biznɛs wit am. Wi nɔ go ɛva alaw ɛnitin fɔ mek wi lɔs am. Wi valyu bak di tru we wi de lan frɔm di Baybul, bikɔs na dat de ɛp wi fɔ mek wi bi Gɔd in padi dɛn.—Lɛta Fɔ Kɔlɔse 1:​9, 10.

² Na Jiova de sho wi wetin fɔ du, i de tich wi bɔku tru tin dɛn na in Wɔd, di Baybul. I de tich wi bɔt aw in nem impɔtant ɛn tɛl wi bɔt in wɔndaful kwaliti dɛn. I de tɛl wi se i rili lɛk wi na dat mek i mek in pikin day fɔ wi. Jiova de tich wi bɔt di Kiŋdɔm we di Mɛsaya go rul. I de gi wi op fɔ tumara bambay. Di anɔyntɛd dɛn gɛt op fɔ go de na ɛvin ɛn di “ɔda ship dɛn” gɛt op fɔ de na Paradays. (Jɔn 10:​16) Jiova de tich wi di we aw wi fɔ liv wi layf. Wi de si dɛn tru tin ya as tin dɛn  we rili valyu bikɔs dɛn de ɛp wi fɔ kam nia di Wan we mek wi ɛn gi wi layf we gɛt minin.

3. Jiova de aks wi fɔ pe mɔni fɔ lan di tru?

³ Jiova na Gɔd we gɛt fri-an. Bikɔs i gɛt fri-an na dat mek i mek in Pikin day fɔ wi. We Jiova si se pɔsin de luk fɔ di tru, i de ɛp di pɔsin fɔ fɛn di tru. I nɔ go ɛva aks wi fɔ pe mɔni fɔ lan di tru. Trade, wan man we nem Saymɔn bin want fɔ gi di apɔsul Pita mɔni fɔ mek i go gɛt pawa fɔ gi oli spirit to ɔda pipul dɛn. Pita bin ɛksplen se di we aw di man de tink nɔ kɔrɛkt, ɛn i bin se: “Yu go day wit yu silva, bikɔs yu tink se yu go bay Gɔd in fri gift wit mɔni.” (Di Apɔsul Dɛn Wok [Akt] 8:​18-20, NW) So, wetin i min fɔ “spɛnd fɔ lɛ yu no di tru”?

4. Insay dis atikul, wetin wi go lan bɔt di tru?

⁴ Rid Prɔvabs 23:​23. Wi nid fɔ tray tranga wan fɔ lan di tru tin dɛn na di Baybul. Wi gɛt fɔ lɛf sɔm tin dɛn biɛn fɔ dat. Afta we wi dɔn spɛnd fɔ lan di tru, wi fɔ tek tɛm mek wi nɔ “lɔs am,” we min fɔ lɛf di tru. Aw wi de “spɛnd” fɔ lan di tru tin bɔt di Baybul? Ɔmɔs wi go pe? Di ansa dɛn we wi go gɛt fɔ dɛn kwɛstyɔn dɛn ya go ɛp wi fɔ valyu di tru mɔ ɛn mɔ, ɛn i go mek wi mekɔp wi maynd nɔ fɔ lɛf di tru. Wi go ɔndastand wetin mek di tru tin frɔm Jiova valyu pas ɛni ɔda tin.

5, 6. (a) Ɛksplen aw wi go spɛnd fɔ no di tru ilɛk wi nɔ yuz mɔni? (b) Aw di tru de bɛnifit wi?

⁵ I nɔ min se we sɔntin na fri yu nɔ go gi ɛnitin fɔ gɛt am. Di Ibru wɔd we dɛn translet na Prɔvabs 23:​23 fɔ “spɛnd,” kin min bak fɔ pe fɔ “gɛt sɔntin.” Ɔl tu dɛn wɔd dɛn ya de sho se pɔsin nid fɔ tray tranga wan ɔ lɛf sɔntin biɛn fɔ mek i go gɛt sɔntin we valyu pas di wan we i lɛf biɛn. Fɔ mek wi go ɔndastand aw wi go spɛnd fɔ lan di tru, imajin se dɛn anawns se dɛn de giwe banana na makit. Yu tink se di banana go jɔs apia na wi tebul? Nɔ, wi stil nid fɔ go na di makit ɛn kam wit am na wi os. So pan ɔl we di banana na fri, wi nid fɔ du sɔntin fɔ gɛt am. Semweso, wi nɔ nid fɔ pe mɔni fɔ lan di tru, bɔt wi nid fɔ du sɔntin fɔ gɛt am ɛn lɛf tin dɛn biɛn.

⁶ Rid Ayzaya 55:​1-3. Wetin Jiova bin tɔk ɛp wi fɔ ɔndastand wetin i min fɔ spɛnd fɔ lɛ yu no di tru. Insay dɛn vas dɛn ya, Jiova kɔmpia di tru tin dɛn we de na di Baybul to wata, milk, ɛn wayn. Jɔs lɛk aw kol wata de mek pɔsin we tɔsti fil fayn, na so di tru tin dɛn de mek wi fil fayn. Ɛn jɔs lɛk aw milk de mek pikin gro ɛn strɔng, na so di tru tin dɛn na di Baybul de mek wi padi biznɛs wit Jiova de tayt mɔ ɛn mɔ. Jiova kɔmpia in wɔd bak to wayn. Wetin mek? Di Baybul se wayn de mek pɔsin in at swit. (Sam 104:​15) So we Jiova de tɛl wi fɔ “bay wayn,” i de ɛp wi fɔ no se we wi fala wetin i de tɛl wi fɔ du, wi go gladi. (Sam 19:​8) Jiova kɔmpia di tru to dɛn tin dɛn ya fɔ ɛp wi ɔndastand aw wi go bɛnifit we wi lan di tru ɛn du wetin wi de lan. Naw lɛ wi tɔk bɔt fayv tin dɛn we wi kin lɛf biɛn fɔ spɛnd fɔ no di tru.

7, 8. (a) Wetin mek wi nid tɛm fɔ lan di tru? (b) Wetin wan sista bin sakrifays? Wetin bin apin afta dat?

⁷ Tɛm. I kin tek tɛm fɔ lɛ pɔsin lisin to di mɛsej bɔt di Kiŋdɔm, fɔ rid di Baybul, wi buk ɛn magazin dɛn, fɔ stɔdi di Baybul wit Jiova Witnɛs dɛn, fɔ pripia fɔ wi mitin dɛn, ɛn fɔ atɛnd wi mitin dɛn. Fɔ du ɔl dɛn tin ya, wi fɔ yuz di tɛm we wi fɔ dɔn yuz fɔ du ɔda tin dɛn we nɔ tu impɔtant. (Rid Lɛta fɔ Ɛfisɔs 5:​15, 16, NW ɛn di futnot.) Aw lɔng wi go tek fɔ lan di men tin dɛn we di Baybul de tich? Ɔlman nɔ kin tek di sem tɛm. Wi nɔ go ɛva stɔp fɔ lan bɔt di sɛns we Jiova gɛt, di we aw i de du tin, ɛn di tin dɛn we i dɔn du. (Lɛta Fɔ Rom 11:​33) Insay di fɔs Wach Tawa, dɛn bin kɔmpia di tru to “fayn smɔl flawa” ɛn dɛn rayt se: “Wi nɔ fɔ satisfay wit wan flawa. If wan bin fɔ du, mɔ flawa dɛn nɔ bin fɔ dɔn de. Kɔntinyu fɔ gɛda, luk fɔ mɔ.” So wi kin aks wisɛf, ‘Wetin-ɛn-wetin a dɔn lan bɔt Jiova?’ Ilɛk wi de sote go, wi go stil gɛt plɛnti tin fɔ lan bɔt Jiova. Ivin tide, i impɔtant fɔ mek wi yuz di tɛm we wi gɛt fɔ lan wetin wi ebul fɔ lan bɔt Jiova. Lɛ wi tɔk bɔt wan ɛgzampul bɔt pɔsin we bin du dis.

⁸ Mariko, * (luk di futnot) na wan yɔŋ uman we kɔmɔt Jepan ɛn go na Nyu Yɔk Siti insay Amɛrika fɔ atɛnd skul. Wan de, wan payɔnia sista bin mit am na os ɛn prich di gud nyuz to am. Mariko bin gɛt in yon rilijɔn, bɔt i bigin fɔ stɔdi di Baybul wit di sista. I lɛk wetin i bin de lan, so i aks fɔ mek di sista go de stɔdi am tu tɛm pan wik. Pan ɔl we Mariko bin rili bizi wit in skul ɛn wok, i bigin fɔ atɛnd di mitin dɛn wantɛm wantɛm. I bin ridyus di tɛm we i bin de yuz fɔ ɛnjɔy insɛf so dat i go gɛt mɔ tɛm fɔ lan di tru. We Mariko bin mek dɛn sakrifays dɛn de, i bin ebul fɔ go nia Jiova mɔ ɛn mɔ, ɛn i nɔ rich wan ia na in i baptayz. Siks mɔnt afta dat, insay 2006, i bi payɔnia, ɛn te tide i stil de payɔnia.

9, 10. (a) We wi lan di tru, aw dat go afɛkt di we aw wi de tink bɔt mɔni ɛn prɔpati? (b) Wetin wan yɔŋ uman bin lɛf biɛn ɛn aw i bin fil bɔt dat?

⁹ Mɔni ɛn prɔpati. Fɔ mek wi go lan di tru, sɔntɛm wi go nid fɔ lɛf di wok we wi bin de du we dɛn bin de pe wi bɔku mɔni ɔ di gud wok we wi bin gɛt. Fɔ ɛgzampul, Pita ɛn Andru na bin fishaman dɛn. Bɔt we Jizɔs bin kɔl dɛn fɔ bi in disaypul dɛn, dɛn bin lɛf di fishin wok we dɛn bin de du. (Matyu 4:​18-20) Dis nɔ min se we yu lan di tru  yu fɔ lɛf yu wok. Pɔsin nid fɔ wok ɛn kia fɔ in famili. (Fɔs Lɛta to Timoti 5: 8, NW) Bɔt we yu lan di tru, di we aw yu de tink bɔt mɔni ɛn prɔpati go chenj. Yu go no wetin rili impɔtant na layf. Jizɔs bin se: “Una nɔ fɔ kip plɛnti dia tin fɔ unasɛf na dis wɔl.” Bifo dat, i ɛnkɔrej wi fɔ: “Kip [wi] jɛntri na ɛvin.” (Matyu 6:​19, 20) Na dat wan yɔŋ uman we nem Maria bin du.

¹⁰ Maria bin de ɛnjɔy fɔ ple gɔlf frɔm we i bin smɔl. We i go sɛkɔndari skul, i sabi fɔ ple di gem mɔ ɛn mɔ. Bikɔs i bin rili sabi ple gɔlf, dɛn bin gi am skɔlaship fɔ go yunivasiti. Maria in gol na fɔ bi pɔsin we sabi ple gɔlf gud gud wan ɛn gɛt bɔku mɔni. Bɔt i bigin fɔ stɔdi di Baybul. Maria bin lɛk wetin i bin de lan ɛn i bigin fɔ du wetin i de lan. I bin se: “Di mɔ we a ajɔst mi abit dɛn ɛn di we aw a bin de liv mi layf to wetin a de lan frɔm di Baybul, na di mɔ a de gladi.” Maria bin kam fɔ no se i nɔ go izi fɔ lɛ i pe atɛnshɔn pan di gem we i bin de ple ɛn in padi biznɛs wit Jiova di sem tɛm. (Matyu 6:​24) So i bin disayd fɔ lɛf di gem fɔ sɔntin we bɛtɛ pas am. Naw, i na payɔnia ɛn i se “i gladi pasmak ɛn in layf dɔn rili gɛt minin.”

11. We wi lan di tru, aw dat kin afɛkt wi padi biznɛs wit wi fambul ɛn padi dɛn?

¹¹ Padi biznɛs wit ɔda pipul dɛn. We wi bigin fɔ du wetin wi de lan frɔm di Baybul, wi padi biznɛs wit wi fambul ɛn padi dɛn kin chenj. Jizɔs bin ɛp wi fɔ ɔndastand di rizin we i bin pre fɔ in disaypul dɛn se: “Mek lɛ di tru mek dɛn oli, bikɔs yu wɔd na tru.” (Jɔn 17:​17, NW; futnot) Fɔ mek sɔntin “oli” min fɔ “sɛpret am.” We wi bigin fɔ alaw di tru fɔ gayd wi pan ɛnitin we wi de du na wi layf, wi de sɛpret wisɛf frɔm di wɔl bikɔs wi de fala wetin de na di Baybul. Pan ɔl we wi go de tray fɔ gɛt gud padi biznɛs wit wi padi ɛn fambul dɛn, sɔm nɔ go stil lɛk wi lɛk aw dɛn bin lɛk wi trade, ɛn dɛn go ivin tɔk bad bɔt di nyu tin dɛn we wi biliv. Wi nɔ fɔ sɔprayz we da kayn tin de apin. Jizɔs bin se: “Yu yon fambul go bi di wan we et yu pas ɔl.” (Matyu 10:​36) Bɔt Jizɔs bin prɔmis bak se i nɔ mata ɔmɔs tin dɛn wi lɛf biɛn fɔ di tru, wi go gɛt mɔ pas wetin wi dɔn lɛf biɛn!—Rid Mak 10:​28-30.

12. Wetin wan man we na Ju bin lɛf biɛn fɔ di tru?

¹² Wan man we na Ju we nem Erɔn bin biliv frɔm we i smɔl se i rɔŋ fɔ kɔl Gɔd in nem. Bɔt i bin rili want fɔ no di tru bɔt Gɔd. Wan de, wan Jiova Witnɛs bin tɛl am se if i ad vawɛl dɛn to di 4 Ibru kɔnsonant dɛn pan Gɔd in nem, i go ebul fɔ pronawns am as “Jiova.” Erɔn bin gladi fɔ lan bɔt dat, so i go na di Ju mitin os fɔ tɛl di rabay dɛn! I bin  fil se dɛn go gladi fɔ no di tru bɔt Gɔd in nem; bɔt dɛn nɔ bin gladi. Bifo dat, dɛn bin pit pan am ɛn drɛb am kɔmɔt de. Erɔn in fambul dɛnsɛf bin tɔn agens am. Bɔt i nɔ bin gri fɔ mek dat stɔp am fɔ lan mɔ bɔt Jiova. Erɔn bi Jiova Witnɛs ɛn i sav Jiova fetful wan te i day. Wisɛf fɔ no bak se wi padi biznɛs wit ɔda pipul dɛn kin chenj we wi lan di tru.

13, 14. We wi lan di tru, us chenj dɛn wi nid fɔ mek pan di we aw wi de tink ɛn du tin? Gi wan ɛgzampul.

¹³ Dɔti tin dɛn we wi kin tink bɔt ɛn du. We wi lan di tru ɛn bigin du wetin wi de lan, wi fɔ rɛdi fɔ ajɔst di we aw wi de tink ɛn du tin. Di apɔsul Pita bin rayt se: “Una fɔ du ɔl wetin Gɔd tɛl una fɔ du, una nɔ fɔ fala una at fɔ du dɛn bad tin we una bin lɛk fɔ du di tɛm we una nɔ bin no di gud nyuz.” Dɔn i tɔk bak se: “Bɔt una fɔ du ɔl wetin una de du lɛkɛ aw Gɔd yon pipul de du dɛn.” (Pita In Fɔs Lɛta 1:​14, 15) Trade insay di siti na Kɔrint, bɔku pipul dɛn bin de liv fri layf. Di pipul dɛn we bin de de, bin rili nid fɔ mek sɔm big chenj dɛn so dat dɛn go klin na Jiova in yay. (Fɔs Lɛta Fɔ Kɔrint 6:​9-11) Tide, bɔku pipul dɛnsɛf dɔn mek dɛn chenj dɛn de we dɛn lan di tru. Pita bin tɔk bɔt dis we i rayt se: “Una nɔ west mɔ tɛm igen. Di tɛm dɔn pas we una bin de du dɛn tin we dɛn pipul we nɔ no Gɔd lɛk fɔ du. Dɛn man ɛn uman bin de du tin we dɛn nɔ fɔ du wit dɛn bɔdi, una bin de fala una at fɔ du dɛn bad tin ya ɛn ɔda bad tin dɛn, una bin de drɔnk, una bin de mek dɛn wayl wayl pati, ɛn dɛn pati we pipul fɔ go drink sote dɛn drɔnk. Una bin de pre to dɛn tin we mɔtalman mek fɔ pre to pan ɔl we di Lɔ se mek una nɔ du dat, ɛn na tin dat we una fɔ shem fɔ du.”—Pita In Fɔs Lɛta 4:​3.

¹⁴ Fɔ lɔng tɛm, Devin ɛn Jasmin bin de drink te dɛn chak. Pan ɔl we Devin bin rili sabi du in wok as buk-kipa, di drink we i bin de drink bɔku, bin de mek i nɔ de te pan wok. Bɔku pipul dɛn bin sabi Jasmin as pɔsin we gɛt wamat ɛn lɛk fɔ fɛt. Wan de, Jasmin bin chak ɛn i mit tu mishɔnari dɛn we na Jiova Witnɛs dɛn na rod. Dɛn bin prɔmis fɔ stɔdi di Baybul wit am. Bɔt we dɛn bin go na dɛn os di ɔda wik, dɛn mit Jasmin ɛn Devin chak. Dɛn nɔ bin biliv se di mishɔnari dɛn bisin bɔt dɛn fɔ go fɛn dɛn na dɛn os. Di ɔda tɛm we di mishɔnari dɛn bin go fɛn dɛn, tin bin chenj. Jasmin ɛn Devin bin rili rɛdi fɔ bigin fɔ lan di tru tin dɛn na di Baybul, ɛn kwik kwik wan dɛn bigin fɔ du wetin dɛn de lan. I nɔ rich tri mɔnt na in dɛn lɛf fɔ drink ɛn leta dɛn mared. Bɔku pipul dɛn na dɛn vilej bin notis aw Jasmin ɛn Devin bin chenj, ɛn dis bin mek dɛnsɛf stat fɔ stɔdi di Baybul.

15. Wetin na wan pan di tin dɛn we nɔ kin izi fɔ lɛf we wi lan di tru? Wetin mek?

¹⁵ Kɔstɔm ɛn sɛrimoni dɛn we Gɔd nɔ lɛk. Wan pan di tin dɛn we nɔ kin rili izi fɔ chenj na fɔ lɛf fɔ tek pat pan kɔstɔm ɛn sɛrimoni dɛn we nɔ de mek Jiova gladi. Pan ɔl we sɔm pipul dɛn kin lan bɔt aw Jiova de fil bɔt dɛn tin dɛn de, i nɔ kin stil izi fɔ dɛn fɔ lɛf. Dɛn kin wɔri bɔt wetin dɛn famili, wokmet ɔ padi dɛn go du. Dɛn no se pipul dɛn rɛspɛkt sɔm pan  dɛn kɔstɔm dɛn de, lɛk fɔ ɔnɔ fambul dɛn we dɔn day. (Ditarɔnɔmi 14:​1) So wetin go ɛp wi fɔ chenj? Wi kin lan fayn ɛgzampul frɔm pipul dɛn we bin de trade we bin chenj we dɛn bin lan di tru, lɛk di fɔstɛm Kristian dɛn we bin de na Ɛfisɔs.

16. Wetin di pipul dɛn na Ɛfisɔs bin sakrifays?

¹⁶ Trade, insay Ɛfisɔs, majik na bin kɔmɔn tin. Wetin sɔm pan di pipul dɛn we de ple majik bin du we dɛn bi Kristian? Di Baybul ɛksplen se: “Infakt, bɔku pan dɛn we bin de ple majik briŋ dɛn buk dɛn wansay ɛn bɔn dɛn bifo ɔlman. We dɛn chɛk di prayz, i bin rich 50,000 silva mɔni. Bikɔs ɔf Jiova in pawa, in wɔd kɔntinyu fɔ skata ɛn i bin pawaful.” (Di Apɔsul Dɛn Wok [Akt] 19:​19, 20, NW) Dɛn fetful Kristian dɛn de bin rɛdi fɔ bɔn dɛn dia dia buk dɛn de ɛn Jiova bin blɛs dɛn fɔ dat.

17. (a) Wetin na sɔm tin dɛn we wi go dɔn lɛf biɛn fɔ di tru? (b) Us kwɛstyɔn dɛn wi go ansa insay di nɛks atikul?

¹⁷ Wetin yu dɔn lɛf biɛn fɔ lan di tru? Wi ɔl dɔn gi wi tɛm. Sɔm pan wi disayd fɔ lɛf di chans we wi bin gɛt fɔ jɛntri. Ɛn wi padi biznɛs wit ɔda pipul dɛn kin chenj. Bɔku pan wi dɔn ajɔst di we aw wi de tink ɛn du tin ɛn wi dɔn lɛf fɔ tek pat pan kɔstɔm ɛn sɛrimoni dɛn we Jiova nɔ lɛk. Bɔt wi shɔ se di tru tin dɛn we de na di Baybul valyu fa fawe pas ɛnitin we wi dɔn lɛf biɛn. Di tru tin dɛn na di Baybul dɔn mek i pɔsibul fɔ mek wi gɛt tayt padi biznɛs wit Jiova ɛn na dat impɔtant pas ɛnitin na wi layf. We wi tink bɔt ɔl di blɛsin dɛn we wi gɛt bikɔs wi dɔn lan di tru, i go at fɔ ɔndastand wetin mek ɛnibɔdi go mek te i “lɔs” am. Aw dat kin apin? Ɛn aw wi go avɔyd fɔ mek da kayn siriɔs mistek de? Wi go ansa dɛn kwɛstyɔn dɛn ya insay di nɛks atikul.