1. Wetin bɔku pipul dɛn kin du we dɛn de yɛri di fayn advays na di Baybul? (Prɔvabs 1:​20, 21)

 INSAY bɔku kɔntri dɛn, wi kin si wi brɔda ɛn sista dɛn tinap na eria dɛn usay bɔku pipul dɛn kin pas. Dɛn kin smayl ɛn gi di pipul dɛn sɔntin fɔ rid. Yu dɔn ɛva tek pat pan dis kayn prichin wok? If na so i bi, wan dawt nɔ de se yu dɔn tink bɔt di ɛgzampul we de na di Baybul buk we nem Prɔvabs, dat na fɔ se sɛns de tɔk to pipul dɛn na pɔblik fɔ mek dɛn yɛri in advays. (Rid Prɔvabs 1:​20, 21, NWT.) Di Baybul ɛn wi pɔblikeshɔn dɛn gɛt ‘tru tru sɛns,’ we na Jiova in sɛns. Na dis sɛns pipul dɛn nid so dat dɛn go ebul fɔ gɛt layf we go de sote go. Wi kin gladi we pɔsin tek wan pan wi pɔblikeshɔn dɛn. Bɔt nɔto dɛn ɔl kin tek am. Sɔm pan dɛn nɔ want fɔ no wetin di Baybul de se. Ɔda wan dɛn kin laf wi. Dɛn de tink se di Baybul dɔn kɔmɔt na stayl. Ɔda wan dɛn de tɔk agens wetin di Baybul se bɔt aw fɔ liv wi layf, ɛn dɛn de se di wan dɛn we de fala di Baybul ash ɛn dɛn de jɔj pipul dɛn. Bɔt bikɔs Jiova lɛk wi, i de kɔntinyu fɔ gi ɔlman tru tru sɛns. Aw i de du dat?

2. Usay wi go ebul fɔ gɛt tru tru sɛns tide? Wetin bɔku pipul dɛn dɔn disayd fɔ du?

² Wan we aw Jiova de mek wi yɛri tru tru sɛns na we i de yuz in Wɔd, di Baybul. Ɔlmost ɔlman ebul fɔ gɛt dis buk. Wetin wi go se bɔt wi pɔblikeshɔn dɛn we de tɔk bɔt di Baybul? Wɛl, bikɔs Jiova de blɛs wi, i dɔn mek am pɔsibul fɔ lɛ wi gɛt dɛn insay pas 1,000 langwej dɛn. Di wan dɛn we de lisin bay we dɛn de rid ɛn du wetin dɛn de lan go gɛt bɛnifit. Bɔt bɔku pipul dɛn dɔn disayd nɔ fɔ lisin to Jiova. We dɛn kin nid fɔ disayd fɔ du sɔntin, dɛn kin abop pan dɛnsɛf ɔ dɛn kɔmpin mɔtalman. Dɛn kin ivin tink se wi we dɔn disayd fɔ du wetin di Baybul se nɔto bɛtɛ pipul dɛn.  Dis atikul go tɔk bɔt wetin mek pipul dɛn kin du dis. Bɔt fɔs, lɛ wi tɔk bɔt aw wi go ebul fɔ gɛt di sɛns we Jiova de gi.

3. Wetin wi nid fɔ du fɔ lɛ wi gɛt tru tru sɛns?

³ Fɔ gɛt sɛns min se pɔsin ebul yuz wetin i sabi fɔ disayd fɔ du di rayt tin dɛn. Bɔt nɔto jɔs dat i min fɔ gɛt tru tru sɛns. Di Baybul se: “If yu want fɔ gɛt sɛns na layf, di fɔs tin we yu fɔ du na fɔ biliv PAPA GƆD [“Jiova,” NWT] ɛn fred am; if yu sabi PAPA GƆD, yu dɔn gɛt sɛns.” (Prɔv. 9:​10) So we wi nid fɔ disayd fɔ du impɔtant tin, wi fɔ tray fɔ no wetin Jiova tink bɔt am, we min se wi fɔ tray fɔ ‘sabi di Wan we De Pantap Ɔlman.’ Wi kin du dat bay we wi de stɔdi di Baybul ɛn wi pɔblikeshɔn dɛn. We wi du dat, wi de sho se wi gɛt tru tru sɛns.—Prɔv. 2:​5-7.

4. Wetin mek na Jiova nɔmɔ go ebul fɔ gi wi tru tru sɛns?

⁴ Na Jiova nɔmɔ go ebul fɔ gi wi tru tru sɛns. (Rom. 16:​27) Wetin mek na frɔm Jiova sɛns kɔmɔt? Fɔs, bikɔs na in mek wi, i sabi ɔltin bɔt di tin dɛn we i mek. (Sam 104:​24) Sɛkɔn, Jiova de du ɔltin wit sɛns. (Rom. 11:​33) Tɔd, Jiova in fayn advays dɛn kin bɛnifit di wan dɛn we de fala am ɔltɛm. (Prɔv. 2:​10-12) If wi want fɔ gɛt tru tru sɛns, wi fɔ biliv dɛn tru tin dɛn ya we wi dɔn tɔk bɔt ɛn alaw dɛn fɔ gayd wi we wi nid fɔ disayd fɔ du sɔntin ɛn we wi de du tin dɛn.

5. Wetin dɔn apin we pipul dɛn nɔ gri se na frɔm Jiova tru tru sɛns kɔmɔt?

⁵ Bɔku pipul dɛn na di wɔl kin gri se di tin dɛn na di wɔl rili fayn, bɔt dɛn nɔ biliv se na Pɔsin mek dɛn. Bifo dat, dɛn biliv se ɔltin kam bay chans. Ɔda wan dɛn kin se dɛn biliv Gɔd, bɔt dɛn kin fil se di Baybul in lɔ dɛn dɔn kɔmɔt na stayl ɛn dɛn kin disayd fɔ jɔs du wetin dɛn want. Wetin dɔn apin we dɛn biliv dɛn tin dɛn ya? Fɔ se di wɔl dɔn bi bɛtɛ ples bikɔs pipul dɛn de abop pan dɛn yon sɛns ɛn tɔn dɛn bak pan Gɔd in sɛns? Ɔ dɛn dɔn gɛt tru tru gladi-at ɛn strɔng op fɔ tumara bambay? Di tin dɛn we wi de si arawnd wi de ɛp wi fɔ biliv dis tru tin we di Baybul tɔk, dat na fɔ se: “No sɛns, ɔndastandin, ɔ advays go de agens Jiova.” (Prɔv. 21:​30, NWT) Dis fɔ mek wi kɔntinyu fɔ aks Jiova fɔ gi wi tru tru sɛns. Bɔt i sɔri fɔ no se bɔku pipul dɛn nɔ de du dat. Wetin mek?

6. Akɔdin to Prɔvabs 1:​22-25 (NWT), udat dɛn nɔ de lisin to tru tru sɛns?

⁶ Bɔku pipul dɛn nɔ de lisin we tru tru sɛns de “kray lawd wan na strit.” Akɔdin to di Baybul, na tri kayn pipul dɛn nɔ de lisin to sɛns, dat na: di wan dɛn “we nɔ gɛt ɛkspiriɛns,” di wan dɛn “we de provok,” ɛn di “fulish wan dɛn.” (Rid Prɔvabs 1:​22-25, NWT.) Lɛ wi tɔk bɔt wetin mek dɛn pipul dɛn ya nɔ de lisin to di sɛns we de kɔmɔt frɔm Gɔd, ɛn lɛ wi tɔk bak bɔt aw wi go avɔyd fɔ bi lɛk dɛn.

7. Wetin mek sɔm pipul dɛn dɔn disayd fɔ bi pipul dɛn “we nɔ gɛt ɛkspiriɛns”?

⁷ Di wan dɛn “we nɔ gɛt ɛkspiriɛns” na pipul dɛn we kwik fɔ biliv ɛnitin we dɛn yɛri ɔ we izi fɔ ful. (Prɔv. 14:​15) Bɔku tɛm, wi kin mit dɛn kayn pipul dɛn ya na fil savis. Fɔ ɛgzampul, tink bɔt di bɔku bɔku pipul dɛn we di bigman dɛn pan rilijɔn ɔ pɔlitiks de ful. Sɔm pan dɛn kin  sɔprayz we dɛn kam fɔ no se dɛn bigman dɛn ya dɔn ful dɛn. Bɔt di wan dɛn we Prɔvabs 1:​22 tɔk bɔt dɔn disayd se dɛn nɔ want fɔ gɛt ɛkspiriɛns bikɔs na so dɛn want fɔ de. (Jɛr. 5:​31) Na wetin dɛn want dɛn de du, ɛn dɛn nɔ want fɔ lan wetin di Baybul se ɔ fɔ obe di Baybul in lɔ dɛn. Bɔku pan dɛn de fil lɛk wan uman na Kyubɛk, Kanada, we lɛk Gɔd biznɛs. Dis uman bin tɛl wan Jiova Witnɛs se, “If wi prist de ful wi, na in biznɛs dande, nɔto wi yon!” Wan dawt nɔ de se wi nɔ want fɔ falamakata di wan dɛn we nɔ want fɔ no wetin rayt bay wilful.—Prɔv. 1:​32; 27:​12.

8. Wetin go ɛp wi fɔ gɛt di rayt ɛkspiriɛns?

⁸ Di Baybul de ɛnkɔrej wi fɔ lɛ wi nɔ kɔntinyu fɔ bi pipul dɛn we nɔ gɛt ɛkspiriɛns, bɔt lɛ wi “tan lɛk pɔsin we dɔn machɔ we i kam pan aw [wi] de ɔndastand.” (1 Kɔr. 14:​20) Wi go ebul fɔ gɛt di rayt ɛkspiriɛns bay we wi de fala Baybul prinsipul dɛn na wi layf. If wi du dat, wi go si aw di Baybul de ɛp wi fɔ avɔyd prɔblɛm dɛn ɛn fɔ disayd fɔ du di rayt tin dɛn. I go fayn fɔ lɛ wi tink bɔt di tin dɛn we wi dɔn disayd fɔ du. If wi dɔn de stɔdi di Baybul ɛn atɛnd mitin fɔ sɔm tɛm naw, wi fɔ aks wisɛf wetin mek wi nɔ stil gi wi layf to Jiova yet ɛn baptayz. If i bi se wi dɔn baptayz, fɔ se wi de tray fɔ go bifo as pɔsin we de prich ɛn tich di gud nyuz gud gud wan? Fɔ se di tin dɛn we wi de disayd de sho se na Baybul prinsipul dɛn de gayd wi? Ɔ di we aw wi de trit ɔda pipul dɛn de sho se wi gɛt Kristian kwaliti dɛn? If wi si se wi nid fɔ mek chenj, wi fɔ tink gud wan bɔt di tin dɛn we Jiova de mɛmba wi, we na tin dɛn we de mek ‘pɔsin we nɔ gɛt ɛkspiriɛns gɛt sɛns.’—Sam 19:​7.

9. Aw di wan dɛn “we de provok” de sho se dɛn nɔ want fɔ gɛt sɛns?

⁹ Di sɛkɔn grup pan di pipul dɛn we nɔ de lisin to di sɛns frɔm Gɔd na di wan dɛn “we de provok.” Sɔntɛnde, wi kin mit dɛn kayn pipul dɛn ya na fil savis. Dɛn lɛk fɔ provok ɔda pipul dɛn. (Sam 123:​4) Di Baybul bin dɔn wɔn wi se insay di las dez, bɔku pipul dɛn go lɛk fɔ provok. (2 Pit. 3:​3, 4) Jɔs lɛk Lɔt in sɔn-in-lɔ dɛn, sɔm pipul dɛn tide nɔ de lisin to di wɔnin we de kɔmɔt frɔm Gɔd. (Jɛn. 19:​14) Bɔku pan dɛn de laf di wan dɛn we de fala Baybul prinsipul dɛn. Dɛn de du dis bikɔs dɛn jɔs want fɔ “du wetin dɛn want we Gɔd nɔ lɛk.” (Jud 7, 17, 18) Dis kayn we aw di Baybul tɔk bɔt di wan dɛn we de provok na di sem we i tɔk bɔt apɔstet ɛn ɔda pipul dɛn we dɔn kɔmɔt biɛn Jiova.

10. Akɔdin to Sam 1:​1, aw wi go avɔyd fɔ bi pɔsin we de provok?

¹⁰ Aw wi go mek shɔ se wi nɔ bi pɔsin we de provok? Wan we aw wi go du dat na we wi nɔ de kip kɔmpin wit di wan dɛn we lɛk fɔ kɔmplen bɔt ɔltin. (Rid Sam 1:​1.) Dis min se wi nɔ fɔ lisin ɔ rid ɛnitin we de kɔmɔt frɔm apɔstet dɛn. Wi no se if wi nɔ tek tɛm, i go izi fɔ lɛ wi bigin kɔmplen bɔt ɔltin ɛn bigin dawt Jiova ɛn di tin dɛn we in ɔganayzeshɔn de tɛl wi fɔ du. Fɔ avɔyd dat, wi fɔ aks wisɛf dɛn kwɛstyɔn dɛn ya: ‘A kin lɛk fɔ kɔmplen we dɛn gi wi nyu dayrɛkshɔn ɔ we dɛn ɛksplen sɔntin nyu we? A kin fɛn fɔlt pan di wan dɛn we de bifo?’ If wi tray fɔ stɔp fɔ du dɛn tin dɛn ya kwik kwik wan, Jiova go gladi wit wi.—Prɔv. 3:​34, 35.

11. Aw di “fulish wan dɛn” de si Jiova in lɔ dɛn bɔt aw wi fɔ liv wi layf?

¹¹ Di tɔd grup pan di pipul dɛn we nɔ de lisin to di sɛns frɔm Gɔd na di “fulish  wan dɛn.” Dɛn fulish bikɔs dɛn nɔ de gri fɔ fala Gɔd in lɔ dɛn bɔt aw wi fɔ liv wi layf. Dɛn jɔs de du wetin rayt na dɛn yon yay. (Prɔv. 12:​15) Dɛn kayn pipul dɛn ya de tɔn dɛn bak pan Jiova, we na di Wan we sɛns kɔmɔt frɔm. (Sam 53:​1) We wi kin mit dɛn na fil savis, bɔku tɛm dɛn kin tɔk agens wi bikɔs wi de rɛspɛkt di Baybul in lɔ dɛn. Bɔt dɛn nɔ ebul fɔ gi wi ɛnitin we go mek wi layf bɛtɛ pas aw i de so naw. Di Baybul se: “Tumɔs sɛns tɔk tu dip fɔ fulman fɔ ɔndastand. Usay sɛnsman dɛn de tɔk, fulman kin jɛs mumu.” (Prɔv. 24:​7) Di fulish wan dɛn nɔ ebul fɔ gi gud advays to ɛnibɔdi. Na dat mek Jiova de wɔn wi se: “Nɔ kip kɔmpin wit fulman.”—Prɔv. 14:​7.

12. Wetin go ɛp wi fɔ lɛ wi nɔ biev lɛk di fulish wan dɛn?

¹² Wi nɔ tan lɛk di wan dɛn we et Gɔd in advays, bikɔs wi de lan aw fɔ lɛk di we aw Gɔd de tink, ɛn wi de ivin lan aw fɔ lɛk Gɔd in lɔ dɛn. Wi go ebul fɔ lɛk di we aw Gɔd de tink mɔ ɛn mɔ bay we wi kɔmpia di tin dɛn we kin apin we pɔsin obe Gɔd ɛn we pɔsin nɔ obe Gɔd. Tray fɔ si di kayn prɔblɛm dɛn we pipul dɛn kin gɛt bikɔs dɛn fulish ɛn dɛn de tɔn dɛn bak pan Jiova in fayn advays dɛn. Dɔn tink bɔt aw yu layf bɛtɛ fa fawe bikɔs yu de obe Gɔd.—Sam 32:​8, 10.

13. Fɔ se Jiova de fos wi fɔ obe in fayn advays dɛn?

¹³ Jiova de gi in sɛns to ɔlman, bɔt i nɔ de fos ɛnibɔdi fɔ tek am. Bɔt i de sho wi wetin kin apin we pipul dɛn nɔ lisin to di sɛns we i de gi wi. (Prɔv. 1:​29-32) If pipul dɛn disayd se dɛn nɔ go obe Jiova, na ‘aw dɛn mek dɛn bed, na so dɛn go ledɔm de.’ Dɛn go sɔfa ɛn gɛt bɔku pen bikɔs ɔf aw dɛn de liv dɛn layf, ɛn leta Jiova go dɔnawe wit dɛn. Bɔt Jiova dɔn mek prɔmis to di wan dɛn we de lisin to in fayn advays ɛn fala am. I se: “Udat lisin to mi nɔ gɛt natin fɔ fred, i go gɛt kol at ɛn nɔ gɛt wan yagba.”—Prɔv. 1:​33.

14-15. Wetin wi lan frɔm Prɔvabs 4:​23 (NWT)?

¹⁴ We wi lisin to di sɛns we de kɔmɔt frɔm Gɔd, dat go bɛnifit wi ɔltɛm. Lɛk aw wi dɔn tɔk, Jiova de mek am pɔsibul fɔ lɛ ɔlman ebul fɔ gɛt di fayn advays dɛn we i de gi wi. Fɔ ɛgzampul, insay di wan ol buk we nem Prɔvabs, i dɔn gi wi advays dɛn we nɔ de kɔmɔt na stayl ɛn we go ɛp wi fɔ liv bɛtɛ layf if wi fala dɛn. Lɛ wi tɔk bɔt 4 pan dɛn fayn advays dɛn de.

¹⁵ Protɛkt di pɔsin we yu bi insay. Di Baybul se: “Pan ɔl di tin dɛn we yu fɔ protɛkt, protɛkt yu at, bikɔs na frɔm am layf de kɔmɔt.” (Prɔv. 4:​23, NWT) Tink bɔt wetin wi kin nid fɔ du fɔ protɛkt wi at. Wi kin nid fɔ it di rayt it dɛn, ɛksasayz, ɛn avɔyd bad abit dɛn. Wi kin du  dɛn sem tin dɛn ya fɔ protɛkt di pɔsin we wi bi insay. Wi kin rid Gɔd in Wɔd ɛvride. Wi kin pripia fɔ di mitin dɛn, atɛnd dɛn, ɛn gi kɔmɛnt. Wi kin du wi bɛst pan di prichin wok ɔltɛm. Ɛn wi de avɔyd fɔ gɛt bad abit dɛn bay we wi nɔ de put an pan ɛnitin we go ambɔg di we aw wi de tink, lɛk bad padi dɛn ɛn ɛnjɔymɛnt we gɛt fɔ du wit mami ɛn dadi biznɛs di we aw Gɔd nɔ want.

16. Wetin mek di advays na Prɔvabs 23:​4, 5 rili fayn fɔ wi tide?

¹⁶ Satisfay wit wetin yu gɛt. Di Baybul gi dis advays. I se: “Nɔ kil yusɛf [fɔ] de fɛn jɛntri, . . . bikɔs, sɔntɛm we yu dɔn gɛt am dɔn, ɔl kin flay lɛkɛ briz, dɔn yu lɔs ɔltin.” (Prɔv. 23:​4, 5) I kin izi fɔ lɛ pipul dɛn lɔs dɛn prɔpati ɛn jɛntri we dɛn gɛt. Bɔt stil, bɔku pipul dɛn we jɛntri ɛn we po kin wɔri tumɔs fɔ gɛt mɔni. Dis kin mek bɔku tɛm dɛn kin du tin dɛn we de gi dɛn badnem, we de ambɔg dɛn padi biznɛs wit ɔda pipul dɛn, ɛn ivin dɛn wɛlbɔdi. (Prɔv. 28:​20; 1 Tim. 6:​9, 10) Bɔt we wi gɛt tru tru sɛns, dat de ɛp wi fɔ si mɔni di rayt we. Ɛn dis kayn we aw wi de si mɔni de protɛkt wi fɔ lɛ wi nɔ bi pɔsin we want ɔltin fɔ insɛf, ɛn i de ɛp wi fɔ gɛt gladi-at ɛn satisfay wit ɛnitin we wi gɛt.—Ɛkli. 7:​12.

17. Akɔdin to Prɔvabs 12:​18, aw wi go ebul fɔ ‘tɔk lɛk pɔsin we gɛt sɛns’?

¹⁷ Tink bifo yu tɔk. If wi nɔ tek tɛm, di wɔd dɛn we wi de tɔk kin kɔz bɔku prɔblɛm dɛn. Di Baybul se: “Wɔd we pɔsin nɔ tink bɔt bifo i pul am na [in] mɔt, kin kɔt shap lɛk sɔd, bɔt [udat] gɛt sɛns, wɛn i tɔk, i kin mek pɔsin at kol.” (Prɔv. 12:​18) Wi de ɛp fɔ mek pis kɔntinyu fɔ de bitwin wi ɛn ɔda pipul dɛn bay we wi nɔ de kongosa ɛn tɔk bɔt ɔda pipul dɛn mistek dɛn. (Prɔv. 20:​19) If wi want fɔ lɛ di tin dɛn we wi de tɔk mek pɔsin in at kol ɛn nɔ mek i fil bad, wi fɔ de rid ɛn tink bɔt Gɔd in Wɔd ɔltɛm. (Lyuk 6:​45) We wi tink gud wan bɔt wetin di Baybul se, di “sɛns tɔk” we wi go de tɔk go tan lɛk “wata we de . . . flo lɛkɛ spriŋ wata”  ɛn we de mek ɔda pipul dɛn fil fayn.—Prɔv. 18:​4.

18. We wi fala di advays na Prɔvabs 24:​6, aw dat go ɛp wi na di prichin wok?

¹⁸ Fala dayrɛkshɔn. Di Baybul gi wi wan fayn advays we se: “Na yu sɛns yu de yuz fɔ plan fɔ go fɛt [wɔ], ɛn di mɔ yu gɛt gud advays, na di mɔ chans yu gɛt fɔ win.” (Prɔv. 24:​6) Tink bɔt aw di aplay we wi go aplay dis prinsipul go ɛp wi fɔ bi pɔsin we de prich ɛn tich gud gud wan. Bifo wi jɔs du di prichin wok wi yon we, wi de tray fɔ fala di tin dɛn we dɛn de tɛl wi fɔ du. Wi kin gɛt fayn advays dɛn na wi mitin dɛn usay wi kin lan frɔm di fayn we aw ɔda pipul dɛn de tich frɔm di Baybul. Dɔn bak, Jiova in ɔganayzeshɔn de gi wi fayn pɔblikeshɔn ɛn vidio dɛn we de ɛp pipul dɛn fɔ ɔndastand di Baybul. Yu de lan aw fɔ yuz dɛn tin dɛn ya gud gud wan?

19. Aw yu de fil bɔt di sɛns we Jiova de gi wi? (Prɔvabs 3:​13-18)

¹⁹ Rid Prɔvabs 3:​13-18. Wi rili gladi fɔ di fayn advays dɛn we de na Gɔd in Wɔd! Aw wi bin fɔ dɔn de if wi nɔ bin gɛt dɛn? Insay dis atikul, wi dɔn tɔk bɔt sɔm ɛgzampul dɛn bɔt fayn advays dɛn we de na di Baybul buk we nem Prɔvabs. Bɔt as wi no, di wan ol Baybul gɛt fayn advays dɛn frɔm Jiova. Lɛ wi mekɔp wi maynd fɔ fala Jiova in advays dɛn ɔltɛm. Bɔku pipul dɛn nɔ valyu di sɛns we de kɔmɔt frɔm Gɔd, bɔt wi biliv tranga wan se ‘di wan dɛn we ol sɛns tayt wan go gɛt gladi-at.’