1. Frɔm wetin Lɛta Fɔ Ɛfisɔs 6:​10-13, us fayn we Jiova de sho se i bisin bɔt wi? Ɛksplen.

WAN fayn we aw Jiova de sho se i bisin bɔt wi na bay we i de ɛp wi fɔ tinap tranga wan agens wi ɛnimi dɛn. Wi men ɛnimi dɛn na Setan ɛn in di dɛbul dɛn. Jiova de wɔn wi bɔt dɛn ɛnimi dɛn ya, ɛn i de gi wi wetin wi nid fɔ tinap tranga wan agens dɛn. (Rid Lɛta Fɔ Ɛfisɔs 6:​10-13.) We wi gri fɔ lɛ Jiova ɛp wi ɛn abop pan am wit ɔl wi at, dat go mek wi ebul fɔ tinap tranga wan agens Setan. Wi kin fil di sem we aw di apɔsul Pɔl bin fil. I bin rayt se: “If Gɔd de fɔ wi, nɔbɔdi nɔ go ebul wi.”—Rom 8:​31.

2. Wetin wi go tɔk bɔt insay dis atikul?

² As tru Kristian dɛn, wi nɔ de pe atɛnshɔn pan di tin dɛn we Setan ɛn in dɛbul dɛn de du. Wi de pe atɛnshɔn mɔ fɔ lan bɔt Jiova ɛn fɔ sav am. (Sam 25:​5) Bɔt wi nid fɔ no di tin dɛn we Setan de du. Wetin mek? Na bikɔs wi nɔ want am fɔ yuz in kɔni kɔni we dɛn fɔ ful wi. (2 Kɔr. 2:​11) Insay dis atikul, wi go tɔk bɔt wan men tin we Setan ɛn in dɛbul dɛn de yuz fɔ tray fɔ ful pipul dɛn. Wi go tɔk bak bɔt aw wi go ebul tinap tranga wan agens dɛn.

3-4. (a) Wetin na juju biznɛs? (b) Wetin sho se bɔku pipul dɛn biliv juju biznɛs?

³ Wan men tin we Setan ɛn in dɛbul dɛn de yuz fɔ tray fɔ ful pipul dɛn na juju biznɛs. Di wan dɛn we de put an pan juju biznɛs kin se dɛn sabi tin dɛn ɔ dɛn kin ebul fɔ kɔntrol tin dɛn we mɔtalman nɔ ebul no ɔ kɔntrol. Fɔ  ɛgzampul, sɔm pan dɛn kin fil se dɛn ebul fɔ no wetin go apin tumara bambay bay we dɛn de lukin-grɔn ɔ stɔdi bɔt sta dɛn. Ɔda wan dɛn kin mek lɛk se dɛn de tɔk to di wan dɛn we dɔn day. Sɔm kin put an pan wich ɔ majik, ɛn dɛn kin tray fɔ sɛn sik ɔ du bad tin to ɔda pɔsin. *

⁴ Wetin go sho se bɔku pipul dɛn biliv juju biznɛs? Wan stɔdi we dɛn bin du na 18 kɔntri dɛn na Latin Amɛrika ɛn di Karebian bin sho se we yu kɔnt tri pipul dɛn wan pan dɛn biliv majik, wich, ɔ lukin-grɔn biznɛs, ɛn bɔku pan dɛn biliv se i pɔsibul fɔ tɔk wit dɛbul dɛn. Dɛn bin du wan ɔda stɔdi na 18 kɔntri dɛn na Afrika. Di stɔdi bin sho se we yu kɔnt ɛni tu pipul dɛn wan pan dɛn ɔ dɛn ɔltu go tɔk se dɛn biliv wich biznɛs. So wi nid fɔ protɛkt wisɛf agens juju biznɛs ɛnisay we wi de, bikɔs Setan de tray fɔ “mek di ol wɔl ful.”—Rɛv. 12:​9.

5. Aw Jiova de fil bɔt juju biznɛs?

⁵ Jiova na “di Gɔd we de tɔk tru.” (Sam 31:​5, NW) So aw Jiova de fil bɔt juju biznɛs? I et am! Jiova bin tɛl di Izrɛlayt dɛn se: “Lɛ nɔn pan dɛn nɔ go miks fɔ sakrifays dɛn pikin dɛn na faya, ɔ go miks pan luk grɔn biznɛs, ɔ dɛn majik biznɛs ɔ juju biznɛs, fɔ wek dayman tɔk to am ɛn dɛn wich biznɛs. PAPA GƆD [“Jiova,” NW] et pipul dɛn we de du dɛn kayn tin dɛn de.” (Dit. 18:​10-12) Kristian dɛn nɔ de ɔnda di Lɔ we Jiova bin gi di Izrɛlayt dɛn. Bɔt wi no se di we aw i de fil bɔt juju biznɛs nɔ ɛva chenj.—Mal. 3:​6.

6. (a) Aw Setan de yuz juju biznɛs fɔ du bad to pipul dɛn? (b) Frɔm wetin de na Ɛkliziastis 9:​5, wetin na di tru bɔt dayman dɛn?

⁶ Jiova de wɔn wi bɔt juju biznɛs bikɔs i no se na dat Setan de yuz fɔ du bad to pipul dɛn. Setan de yuz juju biznɛs fɔ mek pipul dɛn biliv lay lay tɔk dɛn, lɛk di wan we se we pɔsin day i de go liv ɔdasay. (Rid Ɛkliziastis 9:​5.) Dɔn, Setan de yuz juju biznɛs fɔ mek pipul dɛn fred ɛn fɔ lɛ dɛn nɔ kam nia Jiova. I de du dis fɔ lɛ di pipul dɛn we de du juju biznɛs nɔ abop pan Jiova bɔt fɔ lɛ dɛn abop pan di wikɛd spirit dɛn.

7. Wetin Jiova de tɛl wi?

⁷ Jɔs lɛk aw wi bin dɔn tɔk, Jiova de tɛl wi di tin dɛn we wi nid fɔ no so dat wi nɔ go alaw Setan ɛn in dɛbul dɛn fɔ ful wi. Lɛ wi tɔk bɔt sɔm tin dɛn we go ɛp wi fɔ tinap tranga wan agens Setan ɛn di dɛbul dɛn.

8. (a) Wetin na wan men tin we go ɛp wi fɔ tinap tranga wan agens di wikɛd spirit dɛn? (b) Aw Sam 146:​4 mek wi no klia wan se wetin Setan de tɔk bɔt dayman na lay lay?

⁸ Rid Gɔd in Wɔd ɛn tink gud gud wan bɔt am. Dis na wan men tin we go ɛp wi fɔ tinap tranga wan agens di lay lay tin dɛn we di wikɛd spirit dɛn de mek pipul dɛn biliv. Gɔd in wɔd tan lɛk shap sɔd we de sho klia wan di lay lay tin dɛn we Setan de tɔk. (Ɛfi. 6:​17) Fɔ ɛgzampul, Gɔd in Wɔd sho klia wan se na lay Setan de lay we i se di wan dɛn we dɔn day de tɔk to di wan dɛn we de alayf. (Rid Sam 146:​4.) I ɛp wi fɔ no bak se na Jiova nɔmɔ go  ebul tɛl wi di tru tin we go apin tumara bambay. (Ayz. 45:​21; 46:​10) If wi de rid Gɔd in Wɔd ɛn tink gud gud wan bɔt wetin wi de rid ɔltɛm, dat go ɛp wi fɔ tinap tranga wan ɛn fɔ et di lay lay tin dɛn we di wikɛd spirit dɛn want wi fɔ biliv.

9. Uskayn tin dɛn we pipul dɛn kin du we gɛt fɔ du wit juju biznɛs we wi fɔ avɔyd?

⁹ Nɔ gri fɔ du ɛnitin we gɛt fɔ du wit juju biznɛs. Bikɔs wi na tru Kristian dɛn, wi nɔ de ɛva put an pan ɛnitin we gɛt fɔ du wit juju biznɛs. Fɔ ɛgzampul, wi nɔ de go to jujuman ɔ lukin-grɔnman ɛn wi nɔ de yuz ɛni ɔda we fɔ tray fɔ tɔk to di wan dɛn we dɔn day. As wi bin dɔn tɔk na di atikul bifo dis wan, wi de avɔyd kɔstɔm dɛn we gɛt fɔ du wit bɛrin we pipul dɛn biliv se we pɔsin day i de go liv ɔdasay. Ɛn wi nɔ de go to pipul dɛn we de luk di sta dɛn fɔ no wetin go apin ɔ to pipul dɛn we go tɛl wi bɔt wetin go apin to wi tumara bambay. (Ayz. 8:​19) Wi no se ɔl dɛn tin ya rili bad ɛn dɛn de mek wi gɛt sɔntin fɔ du wit Setan ɛn di dɛbul dɛn.

10-11. (a) Wetin sɔm pipul dɛn we bin de insay di fɔstɛm Kristɛm dɛn tɛm bin du we dɛn bin lan di trut? (b) Frɔm wetin de na Fɔs Lɛta Fɔ Kɔrint 10:​21, wetin mek wi fɔ falamakata di fɔstɛm Kristian dɛn ɛgzampul? Aw wi go du dat?

¹⁰ Trowe ɛnitin we gɛt fɔ du wit kɔlt. Insay di fɔstɛm Kristian dɛn tɛm, sɔm pan di pipul dɛn we bin de na Ɛfisɔs bin de put an pan juju biznɛs. Bɔt we dɛn bin lan di trut, dɛn bin du sɔntin wantɛm wantɛm. Di Baybul se: “Plɛnti pan dɛn pipul we bin de ple majik briŋ dɛn majik buk wan ples ɛn bɔn dɛn mek ɔlman si.” (Akt 19:​19) Dɛn pipul dɛn ya bin du ɔl wetin dɛn ebul fɔ tinap tranga wan agens di wikɛd spirit dɛn. Dɛn majik buk dɛn bin rili dia. Bɔt bifo dɛn giwe ɔ sɛl dɛn buk dɛn de to ɔda pipul dɛn, dɛn bin bɔn dɛn. Dɛn bin rili want fɔ mek Jiova gladi  ɛn dɛn nɔ bin bisin bɔt di bɔku mɔni we dɛn bin tek bay di majik buk dɛn.

¹¹ Aw wi go falamakata dɛn fɔstɛm Kristian dɛn ɛgzampul? I go mek sɛns fɔ lɛ wi trowe ɛnitin we gɛt fɔ du wit kɔlt. Tin dɛn lɛk sɛbɛ, taytay ɔ ɛni ɔda tin dɛn we pipul dɛn gɛt ɔ de wɛr fɔ protɛkt dɛnsɛf agens wikɛd spirit dɛn.—Rid Fɔs Lɛta Fɔ Kɔrint 10:​21.

12. Us kwɛstyɔn dɛn wi fɔ aks wisɛf bɔt di tin dɛn we wi de pik fɔ ɛnjɔy wisɛf?

¹² Tek tɛm wach di tin dɛn we yu de yuz fɔ ɛnjɔy yusɛf. Aks yusɛf dɛn kwɛstyɔn dɛn ya: ‘A de rid buk dɛn, magazin dɛn, ɔ atikul dɛn we gɛt fɔ du wit kɔlt na di Intanɛt? We di myuzik dɛn we a de lisin, di fim ɛn tɛlivishɔn sho dɛn we a de wach, ɔ di vidio gem dɛn we a de ple? Ɛniwan pan dɛn tin ya we a de yuz fɔ ɛnjɔy misɛf gɛt sɔntin fɔ du wit juju biznɛs? I de sho tin dɛn lɛk vampaya, wich, dɛbul biznɛs, ɔ ɔndawɔl? I gɛt ɛnitin fɔ du wit majik ɔ juju biznɛs?’ Na tru se nɔto ɔl fim ɔ stori dɛn gɛt sɔntin fɔ du wit juju biznɛs. We yu de chɛk di tin dɛn we yu de pik fɔ ɛnjɔy yusɛf, mekɔp yu maynd fɔ pik di wan dɛn we nɔ gɛt ɛnitin fɔ du wit di tin dɛn we Jiova et. Wi want fɔ du ɔl wetin wi ebul fɔ gɛt klin kɔnshɛns bifo Gɔd.—Akt 24:​16. *

13. Wetin wi fɔ stɔp fɔ du?

¹³ Stɔp fɔ tɔk bɔt stori dɛn we gɛt fɔ du wit dɛbul biznɛs. Wi want fɔ falamakata Jizɔs in fayn ɛgzampul. (1 Pit. 2:​21, NW) Bifo Jizɔs bin kam na dis wɔl, i bin de na ɛvin, ɛn i bin no bɔku tin dɛn bɔt Setan  ɛn di dɛbul dɛn. Bɔt i nɔ bin de tɔk bɔt dɛn wikɛd spirit dɛn ya ɛn di tin dɛn we dɛn bin dɔn du. Jizɔs bin want fɔ tich pipul dɛn bɔt Jiova, nɔto fɔ tɛl pipul dɛn bɔt Setan. Wi go falamakata Jizɔs bay we wi nɔ de tɔk bɔt stori dɛn bɔt di dɛbul dɛn. Bifo dat, bay wetin wi de tɔk wi de sho se “na gud tin mek [wi] rili gladi,” dat na di tru—Sam 45:​1, NW.

14-15. (a) Wetin mek wi nɔ fɔ fred wikɛd spirit dɛn? (b) Wetin de sho se Jiova de protɛkt in pipul dɛn tide?

¹⁴ Nɔ fred di wikɛd spirit dɛn. Insay dis wɔl we wi de tide, bad tin dɛn kin apin to wi. Tin dɛn lɛk aksidɛnt, sik, ɔ ivin day kin apin di tɛm we wi nɔ de tink se i go apin. Bɔt wi nɔ fɔ tink se na dɛn spirit dɛn ya we wi nɔ de si de mek dɛn tin dɛn ya de apin to wi. Di Baybul mek wi no se “tin dɛn we wi nɔ no se go apin kin apin” to ɛniwan pan wi. (Ɛkli. 9:​11, NW) Jiova dɔn sho se i rili gɛt pawa pas di dɛbul dɛn. Fɔ ɛgzampul, Gɔd nɔ bin alaw Setan fɔ kil Job. (Job 2:​6) Insay Mozis in tɛm, Jiova bin sho se i rili gɛt pawa pas di majik prist dɛn na Ijipt. (Ɛks. 8:​18; 9:​11) Leta na ɛvin, Jiova bin gi Jizɔs pawa, ɛn Jizɔs bin yuz da pawa de fɔ drɛb Setan ɛn di dɛbul dɛn na ɛvin ɛn trowe dɛn kam dɔŋ na dis wɔl. Ɛn i nɔ go te igen, dɛn go trowe dɛn na di ol we nɔ gɛt bɔtɔm, ɛn da tɛm de dɛn nɔ go ebul fɔ du bad to ɛnibɔdi.—Rɛv. 12:​9; 20:​2, 3.

¹⁵ Wi dɔn si plɛnti we dɛn we Jiova de sho se i de protɛkt in pipul dɛn tide. Tink bɔt dis: Wi de prich ɛn tich di tru tin dɛn we de insay di Baybul ɔlsay na di wɔl. (Mat. 28:​19, 20) Dat dɔn mek wi de mek lɛ pipul dɛn no di bad bad tin dɛn we Setan de du. Fɔ tru, if Setan bin ebul i bin fɔ dɔn stɔp di wok we wi de du, bɔt i nɔ ebul fɔ du dat. So wi nɔ nid fɔ fred wikɛd spirit dɛn. Wi no se Jiova “in yay de de ɔlsay na di wanol wɔl, fɔ sho in pawa fɔseka di wan dɛn we dɛn at klin fɔ am.” (2 Kro. 16:​9) If wi fetful to Jiova, di dɛbul dɛn nɔ go ebul du bad tin to wi sote go.

16-17. Gi wan ɛgzampul bɔt aw wan sista bin sho se i gɛt maynd fɔ tinap tranga wan agens wikɛd spirit dɛn.

¹⁶ Wi nid fɔ gɛt maynd fɔ tinap tranga wan agens di wikɛd spirit dɛn mɔ we wi padi ɔ fambul dɛn de agens wi bikɔs dɛn tink se bad tin go apin to wi if wi nɔ jɔyn dɛn. Bɔt Jiova de blɛs di wan dɛn we de sho se dɛn gɛt maynd. Fɔ ɛgzampul, lɛ wi tɔk bɔt wan sista we nem Ɛrika, we de na Gana. Ɛrika bin ol 21 ia we i bin stat fɔ stɔdi di Baybul. Bikɔs in papa na bin mɔreman, dɛn bin want am fɔ put an pan kɔstɔm dɛn we gɛt fɔ du wit juju biznɛs, lɛk fɔ it bif we dɛn dɔn sakrifays to in papa in gɔd dɛn.We Ɛrika nɔ bin gri fɔ du dat, in fambul dɛn bin si am se i nɔ gɛt wan rɛspɛkt fɔ di gɔd dɛn. In fambul dɛn bin biliv se di gɔd dɛn go pɔnish dɛn wit sik ɔ mek dɛn kres.

¹⁷ Ɛrika in fambul dɛn bin tray fɔ fos am fɔ put an pan dɛn kɔstɔm, bɔt i nɔ bin gri, pan ɔl we i no se dɛn go drɛb am kɔmɔt na os. Sɔm famili dɛn we na Jiova Witnɛs bin gri fɔ lɛ i de wit dɛn. Jiova bin blɛs Ɛrika wit nyu famili; in kɔmpin Kristian dɛn bin tan lɛk brɔda ɛn sista dɛn to am. (Mak 10:​29, 30) Pan ɔl we Ɛrika in fambul dɛn bin pul an pan am ɛn ivin bɔn ɔl di tin dɛn we i gɛt, i bin kɔntinyu fɔ de biɛn Jiova ɛn baptayz, ɛn tide in na rɛgyula payɔnia. I nɔ de fred di dɛbul dɛn. Ɛn Ɛrika bin tɔk bɔt in fambul dɛn se: “A de pre ɔltɛm fɔ lɛ mi fambul dɛn kam gɛt di gladi-at we pɔsin kin gɛt we i no Jiova ɛn di fridɔm we wi de gɛt we wi de sav wi Gɔd we lɛk wi.”

18. Us blɛsin dɛn wi go gɛt we wi abop pan Jiova?

¹⁸ Di kayn tin we bin apin to Ɛrika nɔ go apin to wi ɔl fɔ tɛst wi fet. Bɔt, wi ɔl nid fɔ tinap tranga wan agens wikɛd spirit dɛn ɛn abop pan Jiova. If wi du dat, wi go gɛt bɔku blɛsin dɛn, ɛn wi nɔ go alaw Setan fɔ ful wi wit in lay lay tɔk dɛn. Dɔn bak, wi nɔ go fred di dɛbul dɛn te wi stɔp fɔ sav Jiova. Di tin we pas ɔl na dat, wi go kɔntinyu fɔ gɛt tayt padi biznɛs wit Jiova. Di apɔsul Jems bin rayt se: “Una fɔ put unasɛf ɔnda Gɔd. Una tinap fɔ fɛt Setan, i go rɔnawe go lɛf una. Una kam [nia] Gɔd ɛn i go kam [nia] una.”—Jems 4:​7, 8.