1. Wetin wi biliv tranga wan?

 AS JIOVA in pipul dɛn, wi no se i lɛk wi, ɛn i want wi fɔ ɛnjɔy di bɛst layf. (Rom. 8:​35-39) Wi biliv bak se Baybul prinsipul dɛn de bɛnifit wi ɔltɛm we wi aplay dɛn. (Ayz. 48:​17, 18) Bɔt wetin wi go du if wi gɛt prɔblɛm dɛn we wi nɔ de ɛkspɛkt?

2. Uskayn prɔblɛm dɛn go mit wi? Wetin dɛn prɔblɛm dɛn de go mek wi tink bɔt?

² Jiova in savant dɛn ɔl gɛt prɔblɛm dɛn. Fɔ ɛgzampul, sɔntɛm pɔsin na wi famili go disapɔynt wi. Sɔntɛm wi go gɛt siriɔs wɛlbɔdi prɔblɛm we de mek wi nɔ ebul fɔ du mɔ na Jiova in savis. Sɔntɛm nachɔral dizasta go apin we go afɛkt wi bad bad wan. Ɔ sɔntɛm dɛn go mek wi sɔfa bikɔs ɔf wetin wi biliv. We dɛn prɔblɛm dɛn ya so apin, sɔntɛm wi go de wɔnda: ‘Wetin mek dis de apin to mi? A dɔn du sɔntin we rɔng? Fɔ se dis min se Jiova nɔ de blɛs mi?’ Yu dɔn ɛva fil da we de? If na so i bi, nɔ pwɛlat. Bɔku pan Jiova in fetful savant dɛn bin dɔn fil da sem we de.—Sam 22:​1, 2; Aba. 1:​2, 3.

3. Wetin wi lan frɔm Sam 34:​19?

³ Rid Sam 34:​19. Notis tu impɔtant pɔynt dɛn na dis sam: (1) Pipul dɛn we de fala Jiova kin gɛt prɔblɛm dɛn. (2) Jiova de ɛp wi we wi gɛt prɔblɛm dɛn. Aw Jiova de ɛp wi? Wan we na bay we i de ɛp wi fɔ tink di rayt we bɔt  layf insay dis wɔl. Na tru se Jiova dɔn prɔmis wi se wi go gɛt gladi-at we wi de sav am, bɔt i nɔ gi garanti se wi nɔ go gɛt wan prɔblɛm na layf. (Ayz. 66:​14) I de ɛnkɔrej wi fɔ pe atɛnshɔn pan tumara bambay, we wi go gɛt di layf we i want wi fɔ ɛnjɔy sote go. (2 Kɔr. 4:​16-18) Rayt naw, i de ɛp wi fɔ kɔntinyu fɔ sav am ɛvride.—Lam. 3:​22-24.

4. Wetin wi go tɔk bɔt insay dis atikul?

⁴ Lɛ wi tɔk bɔt wetin wi go lan frɔm Jiova in fetful savant dɛn we bin de di tɛm we dɛn bin de rayt di Baybul ɛn insay wi yon tɛm. As wi go si, wi go gɛt prɔblɛm dɛn we wi nɔ de ɛkspɛkt. Bɔt if wi abop pan Jiova, i nɔ go ɛva lɛf fɔ ɛp wi. (Sam 55:​22) As wi de tɔk bɔt dɛn ɛgzampul dɛn ya, aks yusɛf: ‘Wetin a bin fɔ dɔn du if dis sem kayn tin apin to mi? Aw dɛn ɛgzampul dɛn ya de ɛp mi fɔ abop pan Jiova mɔ ɛn mɔ? Us lɛsin dɛn a go aplay na mi layf?’

5. Us prɔblɛm dɛn Jekɔb bin gɛt bikɔs ɔf Leban? (Luk di pikchɔ na di frɔnt pej.)

⁵ Jiova in savant dɛn we bin de insay di tɛm we dɛn bin de rayt di Baybul bin gɛt prɔblɛm dɛn we dɛn nɔ bin de ɛkspɛkt. Tink bɔt Jekɔb. In papa bin tɛl am se i fɔ mared wan pan Leban in galpikin dɛn; Leban na bin in fambul we de wɔship Gɔd. In papa bin prɔmis am se Jiova go rili blɛs am. (Jɛn. 28:​1-4) So Jekɔb bin du di rayt tin. I kɔmɔt na Kenan ɛn travul go na Leban in os. Leban bin gɛt tu galpikin dɛn we na Lia ɛn Rechɛl. Jekɔb bin fɔl fɔ Leban in smɔl galpikin we na Rechɛl, ɛn i bin gri fɔ wok fɔ Rechɛl in papa fɔ sɛvin ia bifo i mared am. (Jɛn. 29:​18) Bɔt nɔto dat bin apin. Leban bin trik Jekɔb bay we i mek i mared in big galpikin, we na Lia. Wan wik leta, Leban bin alaw Jekɔb fɔ mared Rechɛl. Bɔt Jekɔb bin fɔ wok bak fɔ sɛvin ia mɔ. (Jɛn. 29:​25-27) Leban nɔ bin de trit Jekɔb fia wan we dɛn bin de du biznɛs. Leban nɔ bin trit Jekɔb fia wan fɔ 20 ia!—Jɛn. 31:​41, 42.

6. Us ɔda prɔblɛm dɛn Jekɔb bin bia?

⁶ Jekɔb bin bia ɔda prɔblɛm dɛn. I bin gɛt big famili, bɔt in bɔypikin dɛn nɔ bin de pul ɔltɛm. Dɛn bin ivin sɛl dɛn yon brɔda we na Josɛf, as slev. Tu pan Jekɔb in bɔypikin dɛn we na Simiɔn ɛn Livay, bin briŋ disgres pan di famili ɛn Jiova in nem. Dɔn bak, Jekɔb in wɛf we i rili lɛk, we na Rechɛl, bin day we i bin de bɔn dɛn sɛkɔn pikin. Ɛn bikɔs tin fɔ it bin rili shɔtin na di land, Jekɔb bin muf go na Ijipt we i bin dɔn ol.—Jɛn. 34:​30; 35:​16-19; 37:​28; 45:​9-11, 28.

7. Aw Jiova bin sho Jekɔb se I gladi fɔ am?

⁷ Pan ɔl di prɔblɛm dɛn we bin mit Jekɔb, i nɔ ɛva lɛf fɔ put fet pan Jiova ɛn In prɔmis dɛn. Ɛn Jiova bin sho Jekɔb se I gladi fɔ am. Fɔ ɛgzampul, pan ɔl we Leban nɔ bin de trit Jekɔb fia wan, Jiova bin blɛs Jekɔb wit bɔku prɔpati. Ɛn jɔs tink bɔt aw Jekɔb bin sho Jiova se i rili gɛt tɛnki we i bin si in bɔypikin Josɛf bak; i bin tink se Josɛf dɔn day fɔ lɔng tɛm. Di tayt padi biznɛs we Jekɔb bin gɛt wit Jiova bin ɛp am fɔ bia in prɔblɛm dɛn. (Jɛn. 30:​43; 32:​9, 10; 46:​28-30) We wi kɔntinyu fɔ gɛt tayt padi biznɛs wit Jiova, wisɛf go ebul fɔ bia prɔblɛm dɛn we wi nɔ de ɛkspɛkt.

8. Wetin Kiŋ Devid bin op fɔ du?

 ⁸ Kiŋ Devid nɔ bin ebul du ɔl di tin dɛn we i bin op se i go du fɔ Jiova. Fɔ ɛgzampul, Devid bin rili want fɔ bil tɛmpul fɔ in Gɔd. I bin tɛl prɔfɛt Netan se i want fɔ du so. Netan bin ansa am se: “Du ɔl wetin de na yu at, bikɔs PAPA GƆD de wit yu.” (1 Kro. 17:​1, 2) Na imajin nɔmɔ wi go ebul fɔ imajin aw dɛn wɔd dɛn de bin ɛnkɔrej Devid. Sɔntɛm, wantɛm wantɛm i bigin fɔ plan fɔ dis big projɛkt.

9. Wetin Devid bin du we i yɛri nyuz we pwɛl in at?

⁹ Bɔt i nɔ te, Jiova in prɔfɛt bin kam bak wit nyuz we pwɛl Devid in at. “Da sem nɛt de,” Jiova bin tɛl Netan se nɔto Devid go bil di tɛmpul; bɔt na wan pan in pikin dɛn go bil am. (1 Kro. 17:​3, 4, 11, 12) Wetin Devid bin du we i yɛri dis mɛsej? I bin ajɔst wetin i bin want fɔ du. I bin pe atɛnshɔn fɔ gɛda mɔni ɛn di matirial dɛn we in pikin Sɔlɔmɔn go nid fɔ di projɛkt.—1 Kro. 29:​1-5.

10. Aw Jiova bin blɛs Devid?

¹⁰ Jɔs afta Devid dɔn no se nɔto in go bil di tɛmpul, Jiova bin mek agrimɛnt wit am. Jiova bin prɔmis Devid se wan pan in pikin dɛn go rul sote go. (2 Sam. 7:​16) Insay di nyu wɔl, we Krays go de rul fɔ wan tawzin ia, Devid go rili gladi we i go no se di Kiŋ we na Jizɔs na wan pan in pikin dɛn. Dis akawnt de ɛp wi fɔ si se ivin if wi nɔ ebul du ɔl wetin wi op fɔ du fɔ Jiova, sɔntɛm wi Gɔd go gi wi ɔda blɛsin dɛn we wi nɔ go ɛva ɛkspɛkt.

11. Aw Jiova bin blɛs di fɔstɛm Kristian dɛn pan ɔl we di Kiŋdɔm nɔ bin kam di tɛm we dɛn bin de ɛkspɛkt? (Akt 6:​7)

¹¹ Di fɔstɛm Kristian dɛn bin gɛt prɔblɛm dɛn we dɛn nɔ bin de ɛkspɛkt. Fɔ ɛgzampul, dɛn bin de rili wet fɔ mek Gɔd in Kiŋdɔm kam, bɔt dɛn nɔ bin no ustɛm dat go apin. (Akt 1:​6, 7) So, wetin dɛn bin du? Dɛn bin bizi de du di prichin wok. We dɛn bin de prich na difrɛn difrɛn ples dɛn, dɛn bin si aw Jiova de blɛs dɛn.—Rid Akt 6:​7.

12. Wetin di fɔstɛm Kristian dɛn bin du we tin fɔ it bin shɔtin?

¹² Wan tɛm, tin fɔ it bin rili shɔtin “na di wan ol wɔl.” (Akt 11:​28) Dat bin afɛkt di fɔstɛm Kristian dɛn. Yu go ebul imajin aw dis tin bin rili afɛkt dɛn? Wan dawt nɔ de se mama ɛn papa dɛn bin de wɔri bɔt aw dɛn go gi dɛn famili tin fɔ it. Aw dis bin afɛkt yɔŋ pipul dɛn we bin de plan fɔ du mɔ na di prichin wok? Sɔntɛm dɛn bin de wɔnda if dɛn fɔ wet te afta di tɛm we tin fɔ it go de bak. Pan ɔl di tin dɛn we bin apin to dɛn, dɛn Kristian dɛn de bin ajɔst. Dɛn bin kɔntinyu fɔ prich di bɛst we aw dɛn ebul, ɛn dɛn bin gladi fɔ sheb wetin dɛn gɛt wit dɛn kɔmpin Kristian dɛn na Judia.—Akt 11:​29, 30.

13. Us gud tin dɛn Jiova bin du fɔ di Kristian dɛn di tɛm we tin fɔ it bin shɔtin?

¹³ Us gud tin dɛn Jiova bin du fɔ di Kristian dɛn di tɛm we tin fɔ it bin shɔtin? Di wan dɛn we bin gɛt rilif sɔplay dɛn bin si se Jiova de ɛp dɛn. (Mat. 6:​31-33) I go mɔs bi se dɛn padi biznɛs wit dɛn brɔda ɛn sista dɛn we bin ɛp dɛn bin tayt mɔ ɛn mɔ. Ɛn di wan dɛn we bin gi kɔntribyushɔn ɔ we bin ɛp pan di rilif wok ɔda we dɛn bin gɛt di gladi-at we pɔsin de gɛt bikɔs i de gi. (Akt 20:​35) Jiova bin blɛs dɛn ɔl bikɔs dɛn bin ajɔst we tin bin chenj.

14. Wetin bin apin to Banabas ɛn apɔsul Pɔl? Wetin na bin di rizɔlt? (Akt 14:​21, 22)

¹⁴ Bɔku tɛm, dɛn bin de mek di fɔstɛm Kristian dɛn sɔfa. Sɔntɛnde, dɛn nɔ bin  de ɛkspɛkt am. Tink bɔt wetin bin apin to Banabas ɛn apɔsul Pɔl we dɛn bin de prich na wan eria na Listra. Fɔs, di pipul dɛn bin wɛlkɔm dɛn ɛn lisin to dɛn. Bɔt leta, pipul dɛn we de agens Pɔl ɛn Banabas bin “put wɔd na di krawd dɛn yes,” ɛn sɔm pan dɛn sem pipul dɛn de bin ston Pɔl ɛn lɛf am fɔ mek i day. (Akt 14:​19) Bɔt Banabas ɛn Pɔl bin kɔntinyu fɔ prich ɔdasay dɛn. Wetin na bin di rizɔlt? Dɛn bin mek “bɔku disaypul dɛn,” ɛn di tin dɛn we dɛn bin de tɔk ɛn dɛn ɛgzampul bin ɛp dɛn kɔmpin Kristian dɛn fɔ tinap tranga wan. (Rid Akt 14:​21, 22.) Bɔku pipul dɛn bin bɛnifit bikɔs Banabas ɛn Pɔl nɔ bin giv-ɔp we dɛn bin de mek dɛn sɔfa di tɛm we dɛn nɔ bin de ɛkspɛkt. If wi nɔ giv-ɔp fɔ du di wok we Jiova dɔn tɛl wi fɔ du, i go blɛs wi.

15. Wetin yu lan frɔm Brɔda A. H. Makmilan in ɛgzampul?

¹⁵ Bifo di ia 1914, Jiova in pipul dɛn bin de ɛkspɛkt sɔm tin dɛn fɔ apin. Fɔ ɛgzampul, tink bɔt Brɔda A. H. Makmilan. Jɔs lɛk bɔku pipul dɛn da tɛm de, Brɔda Makmilan bin tink se i nɔ go te, i go go na ɛvin. Na wan pan di tɔk dɛn we i gi insay Sɛptɛmba 1914, i bin tɔk se: “Sɔntɛm dis go bi mi las pɔblik tɔk we a go ɛva gi.” Bɔt dat nɔto bin in las pɔblik tɔk. Brɔda Makmilan bin leta rayt se: “Sɔntɛm sɔm pan wi bin tu kwik fɔ tink se wi go go na ɛvin wantɛm wantɛm.” I kɔntinyu fɔ tɔk se: “Wetin wi nid fɔ du na fɔ kɔntinyu fɔ bizi fɔ du di Masta in wok.” Brɔda Makmilan bin rili bizi. I bin gɛt zil fɔ du di prichin wok. I bin gɛt chans fɔ ɛnkɔrej bɔku brɔda dɛn we bin de na prizin bikɔs dɛn nɔ gri fɔ jɔyn di ami. Ɛn i bin de atɛnd di mitin dɛn pan ɔl we i bin dɔn ol. Aw Brɔda Makmilan bin bɛnifit bikɔs i bin bizi de du Jiova in wok as i bin de wet fɔ mek Jiova blɛs am? Jɔs bifo i day insay 1966, i bin rayt se: “Naw, mi fet stil strɔng lɛk aw i bin de trade.” Na fayn ɛgzampul we wi ɔl fɔ falamakata, mɔ if i bi se wi dɔn de bia prɔblɛm dɛn fɔ lɔng tɛm pas aw wi de ɛkspɛkt.—Ibru. 13:​7.

16. Us prɔblɛm bin mit Abat Jɛnins ɛn in wɛf we dɛn nɔ bin de ɛkspɛkt? (Jems 4:​14)

¹⁶ Bɔku pan Jiova in pipul dɛn gɛt wɛlbɔdi prɔblɛm dɛn we dɛn nɔ bin de ɛkspɛkt. Fɔ ɛgzampul, insay di stori bɔt Brɔda Abat Jɛnins b in layf, i bin tɔk bɔt aw in ɛn in wɛf bin de ɛnjɔy dɛn asaynmɛnt as mishɔnari dɛn na Gana. Bɔt, as tɛm de go, i bin kam fɔ no se i gɛt wan sik we de mek sɔntɛnde i kin gladi ɛn sɔntɛnde i nɔ kin gladi. Brɔda Jɛnins bin kot Jems 4:​14, ɛn ɛksplen se dis nyu tin we dɔn apin to am tan lɛk “‘tumara’ we i nɔ bin de ɛkspɛkt.” (Rid.) I bin rayt se: “Wi bin tray fɔ tink di rayt we, so wi bin arenj fɔ lɛf Gana ɛn wi bɔku tayt padi dɛn, ɛn go bak na Kanada [fɔ tritmɛnt].” Jiova bin ɛp Brɔda Jɛnins ɛn in wɛf fɔ mek dɛn kɔntinyu fɔ sav am fetful wan pan ɔl we dɛn bin gɛt prɔblɛm.

17. Aw Brɔda Jɛnins in ɛgzampul bin bɛnifit in kɔmpin Kristian dɛn?

¹⁷ Di tru tin we Brɔda Jɛnins tɔk na di stori bɔt in layf bin rili ɛp ɔda pipul dɛn. Wan sista bin rayt se: “A nɔ ɛva fil di we aw a bin fil we a rid dis atikul. . . . We  a rid bɔt aw Brɔda Jɛnins bin gɛt fɔ lɛf in asaynmɛnt fɔ kia fɔ in wɛlbɔdi prɔblɛm bin ɛp mi fɔ si mi yon prɔblɛm di rayt we.” Semweso, wan brɔda bin rayt se: “Mi na bin ɛlda fɔ tɛn ia, bɔt a bin stɔp fɔ bi ɛlda bikɔs a bin gɛt ed prɔblɛm. Bikɔs a bin rili fil se a dɔn fel, dat bin mek mi at rili pwɛl fɔ rid atikul dɛn we de tɔk bɔt pipul dɛn layf. . . . Bɔt di bia we Brɔda Jɛnins bin bia bin ɛnkɔrej mi.” Dis de mɛmba wi se we wi bia prɔblɛm dɛn we wi nɔ de ɛkspɛkt, wi go ɛnkɔrej ɔda pipul dɛn. Ivin we tin go apin we go mek wi layf difrɛn frɔm di we aw wi op se i go bi, wi kin stil bi ɛgzampul bɔt pipul dɛn we gɛt fet ɛn we de bia.—1 Pit. 5:​9.

18. Akɔdin to wetin de na di pikchɔ dɛn, wetin yu lan frɔm wan sista we de na Nayjiria, we in man dɔn day?

¹⁸ Prɔblɛm dɛn lɛk di COVID-19 pandɛmik dɔn afɛkt bɔku pan Jiova in pipul dɛn. Fɔ ɛgzampul, wan sista we de na Nayjiria, we in man dɔn day, nɔ bin gɛt bɛtɛ mɔni ɛn tin fɔ it. Wan mɔnin, in galpikin aks am wetin dɛn go du afta dɛn it di las kɔp rɛs we dɛn bin gɛt. Wi sista tɛl in galpikin se dɛn nɔ gɛt ɔda mɔni ɔ tin fɔ it, bɔt dɛn fɔ falamakata di uman we in man bin dɔn day, we bin de na Zarɛfat. Dɛn fɔ kuk di las it we dɛn gɛt ɛn put ɔl dɛn abop pan Jiova. (1 Kiŋ 17:​8-16) Bifo dɛn ivin bigin tink bɔt wetin dɛn go it da aftanun de, dɛn brɔda ɛn sista dɛn bin sɛn tin dɛn fɔ dɛn. Dɛn bin sɛn it fɔ dɛn we dɛn go ebul it fɔ tu wiks ɛn mɔ. Di sista se i nɔ bin no se Jiova bin de rili lisin to wetin i tɛl in galpikin. Fɔ tru, we wi abop pan Jiova, di prɔblɛm dɛn we wi nɔ de ɛkspɛkt go mek wi kam nia am mɔ ɛn mɔ.—1 Pit. 5:​6, 7.

19. Wetin Alɛksi Yashɔv dɔn bia?

 ¹⁹ Dis biɛn tɛm, bɔku pan wi brɔda ɛn sista dɛn dɔn bia we pipul dɛn de mek dɛn sɔfa, pan ɔl we dɛn nɔ bin de ɛkspɛkt am. Tink bɔt Brɔda Alɛksi Yashɔv, we de na Rɔshia. We Brɔda Yashɔv bin baptayz insay 1994, Jiova in pipul dɛn na da eria de bin gɛt fridɔm fɔ du sɔm tin dɛn. Bɔt leta, tin bin chenj na Rɔshia. Insay 2020, pipul dɛn bin go na Brɔda Yashɔv in os ɛn go sach de, ɛn dɛn bin tek bɔku pan in prɔpati dɛn. Afta sɔm mɔnt, di gɔvmɛnt bin mek kriminal kes agens am. Fɔ mek tin wɔs, wan pɔsin we bin de mek lɛk se i want fɔ stɔdi di Baybul fɔ pas wan ia, bin gi dɛn vidio rɛkɔdin dɛn we dɛn bin yuz fɔ mek kes agens Brɔda Yashɔv. Da pɔsin de bin rili kɔmɔt biɛn am!

20. Wetin Brɔda Yashɔv dɔn du fɔ mek in padi biznɛs wit Jiova tayt mɔ ɛn mɔ?

²⁰ Fɔ se Brɔda Yashɔv bin gɛt gud rizɔlt bikɔs ɔf di sɔfa we dɛn bin mek i sɔfa? Yɛs. In padi biznɛs wit Jiova dɔn tayt mɔ ɛn mɔ. I tɔk se: “Mi ɛn mi wɛf kin pre togɛda bɔku tɛm. A dɔn kam fɔ si se a nɔ go ebul fɔ bia dis prɔblɛm if Jiova nɔ ɛp mi.” I kɔntinyu fɔ tɔk se: “Pasɔnal stɔdi dɔn ɛp mi fɔ bia we mi at pwɛl. A de tink gud wan bɔt Jiova in fetful savant dɛn trade dɛn ɛgzampul. Bɔku akawnt dɛn de insay di Baybul we de tɔk bɔt aw i impɔtant fɔ mek wi nɔ wɔri ɛn abop pan Jiova.”

21. Wetin wi dɔn lan insay dis atikul?

²¹ Wetin wi dɔn lan insay dis atikul? Sɔntɛnde, prɔblɛm dɛn we wi nɔ de ɛkspɛkt kin mit wi insay dis wɔl. Bɔt pan ɔl dat, Jiova de ɛp in savant dɛn ɔltɛm we dɛn abop pan am. Wi tim skripchɔ se: “Pɔsin we de fala PAPA GƆD kin gɛt bɔku waala, bɔt na so PAPA GƆD [“Jiova,” NWT] de pul in ed pan dɛn ɔl.” (Sam 34:​19) Lɛ wi nɔ pe atɛnshɔn pan wi prɔblɛm dɛn, bɔt lɛ wi kɔntinyu fɔ pe atɛnshɔn pan di ɛp we Jiova de gi wi. Dɔn, jɔs lɛk apɔsul Pɔl, wi go tɔk se: “A kin gɛt trɛnk fɔ du ɔltin bikɔs pɔsin de we de gi mi di pawa.”—Fil. 4:​13.