1. Us prɔblɛm dɛn kin mek bɔku pan wi brɔda ɛn sista dɛn at pwɛl?

ƆLSAY na di wɔl, bɔku pan Jiova in savant dɛn kin gɛt prɔblɛm dɛn we kin mek dɛn wɔri ɔ we kin mek dɛn at pwɛl. Yu dɔn notis dis na yu kɔngrigeshɔn? Sɔm pan wi Kristian brɔda ɛn sista dɛn gɛt siriɔs sik ɔ dɛn at pwɛl bikɔs di pɔsin we dɛn lɛk dɔn day. Ɔda brɔda ɛn sista dɛn de we dɛn at rili pwɛl bikɔs dɛn fambul ɔ dɛn tayt padi dɔn stɔp fɔ sav Jiova. Ɛn ɔda wan dɛn de sɔfa bikɔs bad bad tin dɛn lɛk flɔd, big briz, ɔ atkwek dɔn apin na di say we dɛn de. Ɔl dɛn wi brɔda ɛn sista dɛn ya nid ɛnkɔrejmɛnt. Aw wi go ebul fɔ ɛp dɛn?

2. Wetin mek di apɔsul Pɔl bin nid pɔsin fɔ ɛnkɔrej am sɔntɛnde?

² Di apɔsul Pɔl in layf bin de pan denja bɔku tɛm. (2 Kɔr. 11:​23-28, NWT) I bin gɛt fɔ bia bak wit prɔblɛm we tan lɛk “chukchuk [na] in bɔdi,” we go mɔs bi se na sɔm kayn wɛlbɔdi prɔblɛm. (2 Kɔr. 12:​7, NWT) Ɛn in at bin pwɛl bak we wan brɔda we bin de wok wit am we nem Dimas bin lɛf am “bikɔs Dimas lɛk dɛn tin we de na di wɔl.” (2 Tim. 4:​10) Pɔl na bin anɔyntɛd Kristian we nɔ bin jɔs bisin bɔt insɛf we i bin de ɛp ɔda pipul dɛn, bɔt sɔntɛnde insɛf bin de gɛt pwɛlat.—Rom 9:​1, 2.

3. Udat dɛn bin de sɔpɔt ɛn ɛnkɔrej Pɔl?

³ Pɔl bin gɛt di sɔpɔt ɛn ɛnkɔrejmɛnt we i bin nid. Aw? Jiova go mɔs dɔn yuz In oli spirit fɔ gi am trɛnk. (2 Kɔr. 4:​7; Fil. 4:​13) Jiova bin yuz ɔda Kristian dɛn bak fɔ ɛnkɔrej am. Pɔl bin tɔk bɔt sɔm pan in kɔmpin wokman dɛn se, dɛn “dɔn rili kɔrej” am. (Kol. 4:​11, NWT)  Sɔm pan di wan dɛn we Pɔl bin tɔk bɔt na Aristakɔs, Tikikɔs, ɛn Mak. Dɛn bin ɛnkɔrej Pɔl ɛn ɛp am fɔ bia. Us kwaliti dɛn bin ɛp dɛn tri Kristian dɛn ya fɔ rili ɛnkɔrej Pɔl? Aw wi go falamakata dɛn fayn ɛgzampul we wi de tray fɔ ɛnkɔrej wi brɔda ɛn sista dɛn?

4. Aw Aristakɔs bin sho se in na fetful padi to Pɔl?

⁴ Aristakɔs, we na bin Masidonian Kristian we kɔmɔt na Tɛsalonayka, bin sho se in na fetful padi to Pɔl. Di fɔs tɛm we wi rid bɔt Aristakɔs na di Baybul na bin di tɛm we Pɔl bin visit Ɛfisɔs di tɔd tɛm we i bin de du in mishɔnari wok. Pipul dɛn bin kech Aristakɔs di tɛm we i bin de wit Pɔl. (Akt 19:​29) We dɛn bin ɛnd-ɔp fɔ fri am, i nɔ bin lɛf fɔ fala Pɔl so dat bad tin nɔ go apin to am igen, bɔt i bin kɔntinyu fɔ de wit am. Leta afta sɔm mɔnt, Aristakɔs bin stil de wit Pɔl na Gris pan ɔl we Pɔl in ɛnimi dɛn bin de stil tray fɔ kil am. (Akt 20:​2-4) Arawnd di ia 58, we dɛn bin sɛn Pɔl as prizina na Rom, Aristakɔs bin go wit am da fa fa say de, ɛn dɛn ɔl tu bin bia we di ship we dɛn bin de travul wit bin pwɛl na si. (Akt 27:​1, 2, 41) I go mɔs bi se afta we dɛn rich na Rom, i bin de wit Pɔl na prizin fɔ sɔm tɛm. (Kɔl. 4:​10) Wi nɔ sɔprayz fɔ no se Pɔl bin fil fayn ɛn gɛt kɔrej frɔm in padi we nɔ bin kɔmɔt biɛn am!

5. Frɔm wetin de na Prɔvabs 17:​17 (NWT), aw wi go bi fetful padi to wi brɔda ɛn sista dɛn?

⁵ Jɔs lɛk Aristakɔs, wi kin bi padi we fetful to wi brɔda ɛn sista dɛn bay we wi nɔ de jɔs de biɛn dɛn di tɛm we tin fayn fɔ dɛn, bɔt we wi kɔntinyu fɔ de biɛn dɛn bak “di tɛm dɛn we prɔblɛm kin de.” (Rid Prɔvabs 17:​17, NWT.) Wi brɔda ɔ sista go mɔs nid ɛnkɔrejmɛnt fɔ lɔng tɛm ivin afta we di prɔblɛm dɔn dɔn. Wan sista we nem Fransɛs * bin lɔs in mama ɛn papa insay tri mɔnt bikɔs dɛn bin gɛt kansa. I bin tɔk se: “A tink se prɔblɛm dɛn we nɔ kin izi kin mek wi sɔfa fɔ lɔng tɛm. Ɛn a gladi fɔ gɛt padi dɛn we nɔ kɔmɔt biɛn mi bɔt we  de mɛmba se a stil de fil pen, pan ɔl we i dɔn tek lɔng tɛm we mi mama ɛn papa day.”

6. Wetin wi go du if wi na fetful padi dɛn?

⁶ Padi dɛn we fetful kin gi dɛn tɛm ɛn trɛnk fɔ ɛp dɛn brɔda ɛn sista dɛn. Fɔ ɛgzampul, wan dɔktɔ bin tɛl wan brɔda we nem Pita se, i gɛt wan sik we go wɔs pan am kwik kwik wan ɛn mek i day. In wɛf Katrin bin tɔk se: “Wan brɔda ɛn in wɛf we de na wi kɔngrigeshɔn bin go lɛf wi fɔ si Pita in dɔktɔ. Frɔm da tɛm de di brɔda ɛn in wɛf bin disayd se dɛn go ɛp wi fɔ bia wit wi prɔblɛm ɛn dɛn de ɛp wi te tide.” Wi kin rili fil fayn fɔ gɛt tru tru padi dɛn we de ɛp wi fɔ bia wit wi prɔblɛm dɛn!

7-8. Frɔm wetin de na Lɛta Fɔ Kɔlɔse 4:​7-9, aw Tikikɔs bin sho se in na padi we dɛn kin abop pan?

⁷ Tikikɔs na bin wan Kristian brɔda we kɔmɔt na di Roman distrikt na Eshia, ɛn in na bin Pɔl in padi we i bin rili abop pan. (Akt 20:​4) Arawnd di ia 55, Pɔl bin arenj fɔ lɛ dɛn gɛda mɔni fɔ ɛp di Kristian dɛn na Judia, ɛn i go mɔs bi se na Tikikɔs i bin tɛl fɔ ɛp fɔ du dis impɔtant wok. (2 Kɔr. 8:​18-20, NWT) Leta we Pɔl bin de na prizin na Rom di fɔstɛm, Tikikɔs bin de wok as in pasɔnal mɛsenja. Na in bin de go wit Pɔl in lɛta ɛn mɛsej dɛn na di kɔngrigeshɔn dɛn fɔ ɛnkɔrej di Kristian dɛn na Eshia.—Kɔl. 4:​7-9.

⁸ Tikikɔs bin kɔntinyu fɔ bi Pɔl in padi we i abop pan. (Tay. 3:​12) Nɔto ɔl di Kristian dɛn we bin de da tɛm de pɔsin kin abop pan lɛk Tikikɔs. Arawnd di ia 65, we Pɔl bin de na prizin fɔ di sɛkɔn tɛm, i bin rayt se bɔku Kristian brɔda dɛn na Eshia nɔ bin want fɔ spɛn tɛm wit am, sɔntɛm na bikɔs dɛn bin de fred se pipul dɛn go mek dɛn sɔfa. (2 Tim. 1:​15) Bɔt Pɔl bin abop pan Tikikɔs, ɛn i bin gi am wan ɔda wok fɔ du. (2 Tim. 4:​12) Pɔl bin rili gladi fɔ gɛt gud padi lɛk Tikikɔs.

9. Aw wi kin falamakata Tikikɔs?

⁹ Wi kin falamakata Tikikɔs bay we wi de bi padi we ɔda pipul dɛn fɔ abop pan.  Fɔ ɛgzampul, wi nɔ fɔ jɔs prɔmis fɔ ɛp wi brɔda ɛn sista dɛn we nid wi ɛp, bɔt wi fɔ du tin dɛn fɔ ɛp dɛn. (Mat. 5:​37; Lyuk 16:​10) We di wan dɛn we nid wi ɛp no se wi go ɛp dɛn, dat kin rili mek dɛn fil fayn. Wan sista bin ɛksplen wetin mek. I tɔk se: “Yu nɔ go wɔri pasmak ɛn tink if di pɔsin we se i go ɛp yu go de di tɛm we yu nid am fɔ du wetin i bin dɔn prɔmis.”

10. Frɔm wetin de na Prɔvabs 18:​24, udat dɛn go ɛnkɔrej di wan dɛn we de bia wit prɔblɛm dɛn?

¹⁰ Bɔku tɛm di wan dɛn we de bia wit prɔblɛm kin gɛt ɛnkɔrejmɛnt bay we dɛn de tɔk to padi we dɛn trɔst. (Rid Prɔvabs 18:​24.) Wan brɔda we nem Bijay we bin gɛt pwɛlat afta we dɛn disfɛloship in big bɔypikin bin tɔk se: “A bin nid fɔ tɔk to pɔsin bɔt di we aw a de fil.” Wan ɔda brɔda we nem Kalɔs bin mek mistek, ɛn dis bin mek i nɔ kɔntinyu fɔ du di wok we i bin gɛt na di kɔngrigeshɔn. I bin tɔk se: “A bin nid pipul dɛn we a go fil fri fɔ tɔk to bɔt aw a de fil ɛn nɔ tink se dɛn go jɔj mi.” Dɛn pipul dɛn de bin kam fɔ bi di ɛlda dɛn we bin ɛp am fɔ bia wit in prɔblɛm. I bin gɛt ɛnkɔrejmɛnt fɔ no bak se di ɛlda dɛn nɔ go tɛl ɔda pipul dɛn wetin i tɛl dɛn.

11. Aw wi go bi padi we ɔda pipul dɛn trɔst ɔ we dɛn ebul tɛl dɛn sikrit?

¹¹ Fɔ bi padi we ɔda pipul dɛn trɔst ɛn we dɛn ebul tɛl dɛn sikrit, wi nid fɔ lan fɔ peshɛnt. Afta we Zɛna in man bin lɛf am, i bin gɛt ɛnkɔrejmɛnt bay we i de tɛl in tayt padi dɛn bɔt aw i de fil. I bin tɔk se, “Dɛn bin tek tɛm lisin to mi, pan ɔl we sɔntɛnde a bin de tɔk di sem tin bɔku tɛm.” Yu bak kin sho se yu na gud padi bay we yu de tek tɛm lisin we ɔda pipul dɛn de tɔk.

12. Udat na bin Mak? Aw i sho se i want fɔ wok fɔ ɔda pipul dɛn?

¹² Mak na bin wan Ju Kristian we kɔmɔt Jerusɛlɛm. In kɔzin na bin Barnabas we na bin mishɔnari we ɔlman no. (Kɔl. 4:​10) I tan lɛk se Mak in famili bin jɛntri, bɔt Mak nɔ bin put mɔni ɛn prɔpati biznɛs fɔs na in layf. Mak bin de sho ɔltɛm se i rɛdi ɛn gladi fɔ wok fɔ ɔda pipul dɛn. Fɔ ɛgzampul, plɛnti tɛm i bin ɛp di apɔsul Pɔl ɛn di apɔsul Pita as dɛn bin de du dɛn wok dɛn. I go bi se na Mak bin de bay it fɔ dɛn, fɛn say fɔ dɛn fɔ de, ɛn du ɔda tin dɛn fɔ dɛn. (Akt 13:​2-5 NWT; 1 Pit. 5:​13, NWT) Pɔl bin tɔk se Mak na wan pan in “kɔmpin wokman dɛn fɔ Gɔd in Kiŋdɔm,” ɛn i dɔn rili ɛnkɔrej am.—Kol. 4:​10, 11, NWT.

13. Aw Sɛkɛn Lɛta To Timoti 4:​11 sho se Pɔl bin rili gladi fɔ wetin Mak bin du fɔ am?

¹³ Mak bin kam fɔ bi wan pan Pɔl in tayt padi dɛn. Fɔ ɛgzampul, arawnd di ia 65 we Pɔl bin de na jel fɔ di las tɛm na Rom, i bin rayt in sɛkɔn lɛta to Timoti. Insay da lɛta de, Pɔl bin tɛl Timoti fɔ kam na Rom ɛn i fɔ kam wit Mak. (2 Tim. 4:​11) Pɔl bin rili gladi fɔ wetin Mak bin dɔn du fɔ am, so i bin aks Mak fɔ de wit am di tɛm we tin nɔ rili izi fɔ am. Mak bin ɛp Pɔl bɔku we dɛn, sɔntɛm na in bin de kɛr it fɔ am ɔ di tin dɛn we i bin de yuz fɔ rayt. I go mɔs bi se na di sɔpɔt ɛn ɛnkɔrejmɛnt we Pɔl bin de gɛt bin ɛp am fɔ bia insay di smɔl tɛm we bin lɛf bifo dɛn kil am.

14-15. Wetin Matyu 7:​12 tich wi bɔt aw wi go ɛp ɔda pipul dɛn difrɛn difrɛn we dɛn?

¹⁴ Rid Matyu 7:​12. We tin nɔ kin izi fɔ wi, wi kin rili gladi we ɔda pipul dɛn de  sɔpɔt wi difrɛn we dɛn! Wan brɔda we nem Rayan we in papa day pan aksidɛnt bin tɔk se: “Bɔku tin dɛn de we wi kin du ɛvride we wi nɔ go ebul fɔ du di tɛm we wi de sɔfa ɔ we wi gɛt prɔblɛm. Wi kin rili fil fayn we sɔmbɔdi du sɔntin fɔ ɛp wi, ilɛksɛf na smɔl tin i du.”

¹⁵ If wi de pe atɛnshɔn to wetin de apin to ɔda pipul dɛn, dat go mek wi ebul fɔ ɛp dɛn difrɛn difrɛn we dɛn. Fɔ ɛgzampul, wan sista bin disayd fɔ ɛp Pita ɛn Katrin we wi bin dɔn tɔk bɔt, fɔ de go wit dɛn na ɔspitul ɛnitɛm we dɛn nid fɔ si dɔktɔ. Pita ɛn Katrin nɔ bin de ebul drayv igen, so di sista bin mek arenjmɛnt wit sɔm brɔda ɛn sista dɛn na di kɔngrigeshɔn fɔ go de fɛn transpɔt fɔ dɛn bay tɔn. Yu tink se dis arenjmɛnt bin ɛp dɛn? Katrin se: “I bin tan lɛk se dɛn dɔn pul ebi ebi lod na wi ed.” Na fɔ mɛmba ɔltɛm se yu kin ebul ɛnkɔrej ɔda pipul dɛn ilɛksɛf na smɔl tin yu du fɔ ɛp dɛn.

16. Us impɔtant lɛsin wi lan frɔm Mak in ɛgzampul bɔt fɔ de ɛnkɔrej ɔda pipul dɛn?

¹⁶ Di disaypul Mak we bin de insay Jizɔs in tɛm na bin bizi Kristian. I bin gɛt impɔtant tin dɛn fɔ du fɔ Jiova, ɛn i bin ivin rayt di Baybul buk we gɛt in nem. Mak bin de fɛn tɛm fɔ ɛnkɔrej Pɔl, ɛn Pɔl bin fil fri fɔ aks Mak fɔ ɛp am. Wan sista we nem Anjɛla bin rili gladi we sɔm pipul dɛn bin rɛdi fɔ ɛnkɔrej am di tɛm we dɛn kil in grani. I bin tɔk se: “We yu padi dɛn rili want fɔ ɛp yu, dat de mek i izi fɔ lɛ yu tɔk to dɛn. Dɛn kin want fɔ ɛp mi ɛn dɛn nɔ kin fred fɔ du am.” I fayn fɔ mek wi aks wisɛf dis kwɛstyɔn: ‘Dɛn sabi mi as pɔsin we rɛdi fɔ ɛnkɔrej mi kɔmpin Kristian dɛn difrɛn difrɛn we dɛn?’

17. We wi tink gud gud wan bɔt wetin de na Sɛkɛn Lɛta Fɔ Kɔrint 1:​3, 4, aw dat go ɛp wi fɔ ɛnkɔrej ɔda pipul dɛn?

¹⁷ I nɔ at fɔ fɛn brɔda ɛn sista dɛn we nid ɛnkɔrejmɛnt. Wi kin ivin yuz di sem wɔd dɛn we ɔda pipul dɛn bin dɔn yuz fɔ  ɛnkɔrej wi. Wan sista we nem Nino we in grani bin dɔn day bin tɔk se: “Jiova kin yuz wi fɔ ɛnkɔrej ɔda pipul dɛn if wi alaw am fɔ yuz wi.” (Rid Sɛkɛn Lɛta Fɔ Kɔrint 1:​3, 4.) Fransɛs we wi bin dɔn tɔk bɔt fɔs bin tɔk se: “Di wɔd dɛn we de na Sɛkɛn Lɛta Fɔ Kɔrint 1:​4 rili tru. Wi kin yuz di sem we aw ɔda pipul dɛn ɛnkɔrej wi fɔ ɛnkɔrej ɔda pɔsin.”

18. (a) Wetin mek sɔm pipul dɛn kin fred fɔ ɛnkɔrej ɔda pipul dɛn? (b) Aw wi go rili ebul fɔ ɛnkɔrej ɔda pipul dɛn? Gi wan ɛgzampul.

¹⁸ Wi nid fɔ luk fɔ we dɛn fɔ ɛp ɔda pipul dɛn ilɛksɛf wi de fred se wi nɔ sabi. Fɔ ɛgzampul, sɔntɛm wi go de fred se wi nɔ no wetin fɔ tɔk ɔ wetin fɔ du fɔ sɔmbɔdi we nid ɛnkɔrejmɛnt. Wan ɛlda we nem Pɔl bin mɛmba aw sɔm pipul dɛn bin tray fɔ ɛnkɔrej am di tɛm we in papa bin day. I bin tɔk se: “A bin si se i nɔ bin izi fɔ dɛn fɔ kam ɛn tɔk to mi. Dɛn nɔ bin no wetin fɔ se. Bɔt a still gladi fɔ we dɛn bin want fɔ ɛnkɔrej mi ɛn sɔpɔt mi.” Semweso, afta we wan bad bad atkwek bin apin na di say usay wan brɔda we nem Tejɔn de, i bin tɔk se: “Fɔ tru, a nɔ mɛmba ɔl di mɛsej dɛn we pipul dɛn bin de sɛn to mi afta we di atkwek bin apin, bɔt a mɛmba se dɛn bin rili bisin bɔt mi ɛn dɛn bin de chɛk fɔ mek shɔ se a sef.” Wi kin rili ebul fɔ ɛnkɔrej ɔda pipul dɛn if wi sho se wi bisin bɔt dɛn.

19. Wetin mek yu dɔn mekɔp yu maynd fɔ de ‘rili ɛnkɔrej’ ɔda pipul dɛn?

¹⁹ As wi de nia di tɛm fɔ lɛ dis wɔl dɔn, tin dɛn go de wɔs mɔ ɛn mɔ ɛn layf nɔ go rili izi. (2 Tim. 3:​13) Ɛn wi go kɔntinyu fɔ nid ɛnkɔrejmɛnt bikɔs wi nɔ pafɛkt ɛn wi de mek mistek ɔltɛm. Wan pan di rizin dɛn we mek Pɔl bin ebul fɔ bia fetful wan te to di tɛm we dɛn kil am na bikɔs in kɔmpin Kristian dɛn bin de ɛnkɔrej am. So lɛ wi ɔl bi fetful pipul dɛn lɛk Aristakɔs, lɛ wi mek lɛ ɔda pipul dɛn abop pan wi lɛk Tikikɔs, ɛn lɛ wi rɛdi fɔ wok fɔ ɔda pipul dɛn lɛk Mak. If wi de du dis, wi go ebul fɔ ɛp wi brɔda ɛn sista dɛn fɔ kɔntinyu fɔ sav Jiova fetful wan.—1 Tɛs. 3:​2, 3.