1. Wetin mek wi nɔ sɔprayz we bɔku pipul dɛn tide fil se dɛn nɔ go ebul biliv ɛnibɔdi?

 PIPUL dɛn na Setan in wɔl nɔ no udat dɛn fɔ biliv. Biznɛsman dɛn, di wan dɛn we de bifo pan pɔlitiks, ɛn di wan dɛn we de bifo pan Gɔd biznɛs dɔn de disapɔynt dɛn. Bɔku pipul dɛn bak fil se dɛn nɔ go ebul biliv dɛn padi dɛn, dɛn neba dɛn, ɛn ivin dɛn famili. Dis nɔ fɔ mek wi sɔprayz. Di Baybul bin dɔn tɔk se: “Insay di las dez . . . , pipul dɛn go . . . kɔmɔt biɛn dɛn kɔmpin, . . . dɛn go de pwɛl pɔsin in nem, . . . dɛn go bi ɛnimi to dɛn padi dɛn.” Dat min se pipul dɛn go tan lɛk Setan we nɔbɔdi nɔ go biliv, we na di gɔd insay dis tɛm.—2 Tim. 3:​1-4; 2 Kɔr. 4:​4.

2. (a) Udat dɛn wi go biliv wit ɔl wi at? (b) Wetin sɔm pipul dɛn kin wɔnda?

² Bɔt wi na Kristian dɛn, ɛn wi no se wi go ebul fɔ biliv Jiova wit ɔl wi at. (Jɛr. 17:7, 8) Wi biliv tranga wan se i lɛk wi ɛn i ‘nɔ go ɛva tɔn in bak’ pan in padi dɛn. (Sam 9:10) Wi biliv bak Jizɔs Krays bikɔs i bin gi in layf fɔ wi. (1 Pit. 3:​18) Ɛn wi dɔn lan frɔm wi yon ɛkspiriɛns se di Baybul de gi wi kɔrɛkt advays. (2 Tim. 3:​16, 17) Wi gɛt kɔnfidɛns se wi go ebul biliv Jiova, Jizɔs, ɛn di Baybul. Bɔt sɔntɛm sɔm pipul dɛn go de wɔnda if dɛn go ebul fɔ biliv dɛn brɔda ɛn sista dɛn na di kɔngrigeshɔn ɔltɛm. If di ansa na yɛs, wetin mek wi fɔ biliv dɛn?

3. Us spɛshal ɔnɔ wi gɛt? (Mak 10:​29, 30)

³ Jiova dɔn pik wi fɔ bi pat pan in famili we de wɔship am ɔlsay na di wɔl. Dis na big big ɔnɔ we go mek wi gɛt bɔku bɛnifit dɛn. (Rid Mak 10:​29, 30.) Ɔlsay na di wɔl, wi gɛt brɔda ɛn sista dɛn we lɛk Jiova jɔs lɛk aw wi lɛk am ɛn we  de tray dɛn bɛst fɔ du wetin i want. Wi langwej, kɔlchɔ, ɛn di we aw wi de drɛs sɔntɛm go difrɛn frɔm dɛn, bɔt wi lɛk dɛn, ivin we wi mit dɛn fɔ di fɔs tɛm. Wi lɛk fɔ de wit dɛn mɔ fɔ prez ɛn wɔship wi Papa we de na ɛvin we lɛk wi.—Sam 133:​1.

4. Wetin mek wi nid wi brɔda ɛn sista dɛn?

⁴ Wi nid fɔ gɛt wanwɔd wit wi brɔda ɛn sista dɛn naw pas ɛni ɔda tɛm. Sɔntɛnde, dɛn kin ɛp wi we wi gɛt prɔblɛm dɛn. (Rom. 15:​1; Gal. 6:​2) Dɛn kin ɛnkɔrej wi bak fɔ du mɔ na Jiova in savis ɛn fɔ kɔntinyu fɔ fetful to am. (1 Tɛs. 5:​11; Ibru. 10:​23-25) Tink bɔt aw wi go fil if di kɔngrigeshɔn nɔ de ɛp wi fɔ tinap tranga wan agens wi ɛnimi dɛn we na Setan di Dɛbul ɛn in wikɛd wɔl. I nɔ go te igen, Setan ɛn di wan dɛn we i de kɔntrol go atak Gɔd in savant dɛn. Na da tɛm de wi go rili gladi we wi brɔda ɛn sista dɛn de ɛp wi.

5. Wetin mek sɔntɛnde i nɔ kin izi fɔ sɔm pipul dɛn fɔ biliv dɛn brɔda ɛn sista dɛn?

⁵ Bɔt i nɔ izi fɔ sɔm pipul dɛn fɔ biliv dɛn brɔda ɛn sista dɛn. Sɔntɛm na bikɔs wan brɔda ɔ sista tɛl in kɔmpin Kristian sɔntin we i fɔ kip sikrit, bɔt da pɔsin de tɛl ɔda pipul dɛn ɔ bikɔs wan pan in kɔmpin Kristian nɔ kip in prɔmis we i bin dɔn mek. Ɔ sɔntɛm sɔmbɔdi insay di kɔngrigeshɔn se ɔ du sɔntin we mek dɛn rili fil bad. We dɛn kayn tin dɛn de apin, i nɔ kin izi fɔ biliv ɔda pipul dɛn. Bɔt wetin go ɛp wi fɔ mek wi go ebul biliv wi brɔda ɛn sista dɛn?

6. Aw lɔv go ɛp wi fɔ biliv wi brɔda ɛn sista dɛn? (1 Kɔrintians 13:​4-8)

⁶ Lɔv na di men tin we go ɛp wi fɔ biliv ɔda pipul dɛn. Fɔs Kɔrintians chapta 13 tɔk bɔku tin bɔt lɔv we go ɛp wi fɔ  biliv ɔda pipul dɛn ɔ fɔ biliv di wan dɛn we bin dɔn disapɔynt wi. (Rid 1 Kɔrintians 13:​4-8.) Fɔ ɛgzampul, vas 4 tɔk se “lɔv de mek pɔsin peshɛnt ɛn du gud.” Jiova de peshɛnt wi ivin we wi sin agens am. So wi fɔ peshɛnt wi brɔda ɛn sista dɛn if dɛn tɔk ɔ du tin dɛn we wi nɔ lɛk ɔ we mek wi fil bad. Vas 5 tɔk se: “[Lɔv] nɔ de mek pɔsin vɛks kwik. I nɔ de mek pɔsin kip grɔj na in at.” Wi nɔ go want fɔ “kip grɔj na [wi] at,” we min se wi nɔ go want fɔ kɔntinyu fɔ mɛmba di bad tin dɛn we wi brɔda ɛn sista dɛn dɔn du wi. Ɛkliziastis 7:9 tɔk se wi nɔ fɔ “kwik fɔ vɛks.” I rili bɛtɛ fɔ lɛ wi du wetin Ɛfishians 4:​26 tɔk. I se:  “Mek di san nɔ go dɔŋ we una stil vɛks”!

7. Aw di prinsipul dɛn na Matyu 7:​1-5 go ɛp wi fɔ biliv ɔda pipul dɛn?

⁷ Wan ɔda tin we go ɛp wi fɔ biliv wi brɔda ɛn sista dɛn na we wi de si dɛn di we aw Jiova de si dɛn. Gɔd lɛk dɛn ɛn i nɔ de kɔnt di sin dɛn we dɛn de kɔmit. Wisɛf nɔ fɔ du dat. (Sam 130:​3) Bifo wi pe atɛnshɔn pan di mistek dɛn we dɛn de mek, wi fɔ tray fɔ luk fɔ dɛn gud kwaliti dɛn ɛn tink bɔt di gud tin dɛn we dɛn go ebul fɔ du. (Rid Matyu 7:​1-5.) Bikɔs lɔv “de mek pɔsin biliv ɔltin,” dat de mek wi biliv se wi brɔda dɛn want fɔ du gud, ɛn dɛn nɔ ɛva want fɔ du bad tin to wi. (1 Kɔr. 13:​7) Bɔt dat nɔ min se Jiova de ɛkspɛkt wi fɔ biliv ɔda pipul dɛn we wi nɔ gɛt gud rizin dɛn fɔ du dat. Bifo dat, i de ɛkspɛkt wi fɔ biliv dɛn bikɔs dɛn dɔn sho se dɛn na pipul dɛn we wi fɔ biliv. *

8. Aw yu go ebul fɔ biliv yu brɔda ɛn sista dɛn?

⁸ Jɔs lɛk aw wi nid fɔ du tin dɛn fɔ mek ɔda pipul dɛn rɛspɛkt wi, na so bak wi go nid fɔ du tin dɛn we go mek dɛn biliv wi, ɛn dat kin tek tɛm. Aw yu go ebul fɔ biliv yu brɔda ɛn sista dɛn? Tray fɔ no dɛn gud gud wan. Tɔk wit dɛn na di mitin dɛn. Arenj fɔ wok wit dɛn na fil savis. Peshɛnt wit dɛn, ɛn gi dɛn chans fɔ mek dɛn du tin dɛn we go sho se dɛn fit fɔ mek yu biliv dɛn. Fɔs, sɔntɛm yu nɔ go tɛl pɔsin ɔltin bɔt yusɛf, lɛk aw yu de tink ɛn aw yu de fil, we una jɔs de tray fɔ no unasɛf. As una padi biznɛs de tayt mɔ ɛn mɔ, sɔntɛm yu kin fil fri fɔ tɛl am mɔ tin dɛn bɔt yusɛf. (Lyuk 16:​10) Bɔt wetin yu go du if wan brɔda du tin we mek yu nɔ biliv am igen? Nɔ giv-ɔp pan am kwik kwik wan. Bifo dat, alaw sɔm tɛm fɔ pas. Ɛn nɔ alaw di tin dɛn we sɔm brɔda dɛn de du we go pwɛl yu at, fɔ mek yu nɔ biliv ɔda brɔda dɛn. Fɔseka dis, wi go tɔk bɔt di ɛgzampul we sɔm pan Jiova in fetful savant dɛn bin sɛt, we pan ɔl we sɔm pipul dɛn bin disapɔynt dɛn, dɛn stil ebul fɔ biliv ɔda pipul dɛn.

9. (a) Aw Ana bin kɔntinyu fɔ biliv Jiova in arenjmɛnt pan ɔl we di wan dɛn we bin de bifo bin de mek mistek? (b) Wetin Ana in ɛkspiriɛns tich yu bɔt fɔ biliv Jiova in arenjmɛnt? (Luk di pikchɔ.)

⁹ Brɔda we gɛt mɔ wok na di kɔngrigeshɔn dɔn ɛva disapɔynt yu? If na so i bi, yu go bɛnifit we yu tink bɔt Ana in ɛgzampul. Insay Ana in tɛm, na Ay Prist Ilay bin de bifo fɔ wɔship Jiova na Izrɛl. Bɔt in famili nɔ bin de sɛt gud ɛgzampul. In bɔypikin dɛn we na bin prist dɛn bin de du shemful tin dɛn, ɛn dɛn bin de du mami ɛn dadi biznɛs di we aw Gɔd nɔ  want. Bɔt dɛn papa nɔ bin du bɛtɛ tin fɔ kɔrɛkt dɛn. Jiova nɔ bin stɔp Ilay fɔ mek i nɔ bi ay prist wantɛm wantɛm. Stil, Ana nɔ bin tɔn in bak pan Gɔd in arenjmɛnt ɛn disayd se i nɔ go wɔship na di tabanakul wans na Ilay na di ay prist. We Ilay bin si Ana de pre bikɔs in at bin rili pwɛl, i jɔj Ana di rɔng we ɛn se Ana bin dɔn chak. I nɔ bin tek tɛm fɔ no wetin rili de apin; i bin tɔk tin dɛn agens Ana we in at bin rili pwɛl. (1 Sam. 1:​12-16) Bɔt pan ɔl dat, Ana prɔmis se if i bɔn bɔypikin, i go briŋ am fɔ mek i go wok na di tabanakul, ɛn na Ilay go de kia fɔ am. (1 Sam. 1:11) Fɔ se dɛn bin nid fɔ kɔrɛkt Ilay in bɔypikin dɛn bikɔs ɔf di tin dɛn we dɛn bin de du? Yɛs, ɛn Jiova bin pɔnish dɛn we di rayt tɛm rich. (1 Sam. 4:17) Dɔn, Gɔd bin blɛs Ana wit bɔypikin we na Samiɛl.—1 Sam. 1:17-20.

10. Aw Kiŋ Devid bin kɔntinyu fɔ biliv ɔda pipul dɛn pan ɔl we sɔm pipul dɛn bin kɔmɔt biɛn am?

¹⁰ Yu tayt padi dɔn ɛva kɔmɔt biɛn yu? If na so i bi, tink bɔt Kiŋ Devid in ɛkspiriɛns. Wan pan in padi dɛn na bin wan man we nem Aitofɛl. Bɔt we Devid in pikin Absalɔm bin de tray fɔ bi kiŋ, in padi we nem Aitofɛl bin jɔyn Absalɔm fɔ tɔn agens Devid. Dat go dɔn mek Devid in at rili pwɛl bikɔs in pikin nɔ bin de sɔpɔt am igen, ɛn di man we i bin de si as padi insɛf nɔ bin de sɔpɔt am igen. Bɔt Devid nɔ bin alaw di kɔmɔt we dɛn bin kɔmɔt biɛn am fɔ mek i nɔ biliv ɔda pipul dɛn igen. I bin kɔntinyu fɔ biliv wan ɔda tru tru padi we nem Ushay, we nɔ bin gri fɔ jɔyn Absalɔm ɛn Aitofɛl fɔ tɔn agens Devid. Devid bin gɛt gud rizin dɛn fɔ biliv Ushay. Ushay bin sho se in na gud padi, ɛn i bin ivin put in layf pan denja fɔ ɛp Devid.—2 Sam. 17:1-16.

11. Aw wan pan Nebal in savant dɛn bin sho se i biliv Abigɛl?

¹¹ Tink bak bɔt wan pan Nebal in savant dɛn ɛgzampul. Devid ɛn in man dɛn bin ɛp fɔ protɛkt wan Izrɛlayt we nem Nebal in savant dɛn. Afta sɔm tɛm, Devid bin aks da jɛntriman de fɔ mek i go gi Devid in man dɛn tin fɔ it, ɛnitin we Nebal ebul fɔ gi dɛn. We Nebal nɔ bin gri fɔ gi dɛn tin fɔ it, Devid bin rili vɛks, ɛn i bin disayd fɔ kil ɔl di man dɛn we de na Nebal in os. Wan savant bin go tɛl Nebal in wɛf we  nem Abigɛl bɔt wetin dɔn apin. Bikɔs na dɛn ɔl bin de na os, i bin no se Abigɛl go ebul fɔ sev in layf. Bifo i rɔnawe, i bin biliv se Abigɛl go ebul fɔ kɔrɛkt wetin dɔn apin. I bin ebul fɔ gɛt da kayn kɔnfidɛns de bikɔs ɔlman bin no se Abigɛl na uman we bin gɛt sɛns. Wetin bin apin nɛks sho se i bin gɛt gud rizin fɔ biliv Abigɛl. Abigɛl bin gɛt maynd fɔ mit Devid ɛn tɔk to am fɔ mek i nɔ du wetin i bin plan fɔ du. (1 Sam. 25:2-35) I bin biliv se Devid go du tin wit sɛns.

12. Aw Jizɔs bin sho se i biliv in disaypul dɛn pan ɔl we dɛn bin de mek mistek dɛn?

¹² Jizɔs bin biliv in disaypul dɛn pan ɔl we dɛn bin de mek mistek dɛn. (Jɔn 15:​15, 16) We Jems ɛn Jɔn bin aks Jizɔs fɔ mek dɛn sidɔm spɛshal say na di Kiŋdɔm, Jizɔs nɔ bin bigin dawt di rizin we mek dɛn de sav Jiova ɔ mek dɛn nɔ bi apɔsul dɛn igen. (Mak 10:​35-40) Leta, Jizɔs in disaypul dɛn ɔl bin lɛf am di nɛt we dɛn arɛst am. (Mat. 26:​56) Bɔt Jizɔs nɔ bin ɛva stɔp fɔ biliv dɛn. I bin no gud gud wan se dɛn de mek mistek, bɔt i bin “lɛk dɛn te to di ɛnd.” (Jɔn 13:​1) Afta Jizɔs gɛt layf bak, i ivin gi in 11 fetful apɔsul dɛn di impɔtant wok fɔ de bifo pan di wok fɔ mek disaypul ɛn fɔ kia fɔ in ship dɛn we i rili lɛk. (Mat. 28:​19, 20; Jɔn 21:​15-17) I bin gɛt gud rizin fɔ biliv dɛn man dɛn ya we nɔ bin pafɛkt. Dɛn ɔl bin sav Jiova fetful wan te dɛn dɔn dɛn wok na dis wɔl. Fɔ tru, Ana, Devid, Nebal in savant, Abigɛl, ɛn Jizɔs bin sɛt fayn ɛgzampul fɔ biliv pipul dɛn we nɔ pafɛkt.

13. Wetin kin mek i nɔ izi fɔ lɛ wi biliv ɔda pipul dɛn?

¹³ Yu dɔn ɛva tɛl yu brɔda sɔntin we yu bin want fɔ lɛ i kip sikrit, dɔn leta yu kam fɔ no se i tɛl ɔda pipul dɛn wetin yu tɛl am? Dat kin rili mek wi at pwɛl. Wantɛm, wan sista bin tɛl wan ɛlda sɔntin bɔt insɛf, ɛn i bin biliv se di ɛlda nɔ go tɛl no ɔda pɔsin bɔt am. Di nɛks de, di ɛlda in wɛf kɔl di sista fɔ ɛnkɔrej am, ɛn i bin klia se di ɛlda in wɛf no wetin di sista bin dɔn tɛl di ɛlda. I nɔ bin izi fɔ lɛ da sista de biliv da ɛlda de bak. Bɔt di sista bin du di rayt tin bay we i aks fɔ ɛp. I go tɔk to wan ɔda ɛlda bɔt wetin apin, ɛn di ɛlda bin ɛp am fɔ mek i go biliv di ɛlda dɛn bak.

14. Wetin bin ɛp wan brɔda fɔ biliv di ɛlda dɛn bak?

¹⁴ Wan brɔda bin vɛks pan tu ɛlda dɛn fɔ lɔng tɛm, ɛn i bin fil se i nɔ go ebul fɔ biliv dɛn. Bɔt i bin stat fɔ tink bɔt sɔntin we wan brɔda we i bin rili rɛspɛkt bin tɔk. Dis simpul tin we di brɔda bin tɔk we bin rili tɔch am na: “Na Setan na di ɛnimi, nɔto wi brɔda dɛn.” Di brɔda bin tink gud wan bɔt dis tin we i yɛri ɛn bɔt wetin i fɔ du. Afta i pre to Jiova fɔ mek I ɛp am, i bin leta ebul fɔ mek pis wit di tu ɛlda dɛn.

15. Wetin mek i kin tek tɛm fɔ lɛ wi biliv pɔsin bak? Gi wan ɛgzampul.

¹⁵ Yu dɔn ɛva lɔs di chans fɔ du wok we yu bin de du na di kɔngrigeshɔn? Dat kin mek pɔsin in at pwɛl. Greta ɛn in mama na bin Witnɛs dɛn we kɔntinyu fɔ de biɛn Jiova na Nazi Jamani insay dɛn 1930, we dɛn bin ban wi wok. Greta bin de ɛnjɔy di ɔnɔ fɔ tayp Di Wachtawa fɔ in brɔda ɛn sista dɛn. Bɔt we di brɔda dɛn kam fɔ no se in papa bin de agens di trut, dɛn bin pul da wok de na in an, bikɔs dɛn bin de fred se in papa go gi infɔmeshɔn bɔt di kɔngrigeshɔn to di wan dɛn we de agens dɛn. Nɔto dande nɔmɔ Greta bin gɛt fɔ bia. Te di Sɛkɔn Wɔl Wɔ dɔn, di brɔda dɛn nɔ bin de gi Greta ɛn in mama magazin dɛn, ɛn dɛn nɔ bin de gri fɔ tɔk to dɛn we  dɛn mit dɛn na strit. Dɛn at bin rili pwɛl. Ɛn Greta bin tɔk se i tek lɔng tɛm fɔ mek i fɔgiv ɛn biliv dɛn brɔda dɛn de bak. Bɔt as tɛm de go, i bin kam fɔ no se Jiova go mɔs dɔn fɔgiv dɛn, so insɛf nid fɔ du di sem tin. *

16. Wetin mek wi fɔ tray tranga wan fɔ lan fɔ biliv wi brɔda ɛn sista dɛn?

¹⁶ If da sem kayn tin de dɔn apin to yu, tray tranga wan fɔ mek yu biliv pipul dɛn bak. Sɔntɛm yu go nid tɛm, bɔt yu go bɛnifit we yu tray tranga wan. Tink bɔt dis ɛgzampul. If wi dɔn ɛva it fud we gɛt pɔyzin, sɔntɛm wi go tek tɛm mɔ wit wetin wi de it. Bɔt bikɔs wi it fud we gɛt pɔyzin wan tɛm, dat nɔ go stɔp wi fɔ it. Semweso, wi nɔ fɔ alaw wan bad ɛkspiriɛns fɔ mek wi nɔ biliv wi brɔda ɛn sista dɛn igen, we wi no se dɛn nɔ pafɛkt. We wi tray fɔ biliv ɔda pipul dɛn bak, wi go gladi mɔ ɛn mɔ, ɛn i go ɛp wi fɔ ɔndastand wetin wi go du fɔ ɛp fɔ mek wi ɔl kɔntinyu fɔ biliv di brɔda ɛn sista dɛn na wi kɔngrigeshɔn.

17. Wetin mek i rili impɔtant fɔ biliv ɔda pipul dɛn? Wetin wi go tɔk bɔt insay di nɛks atikul?

¹⁷ I nɔ izi fɔ mek pipul dɛn biliv ɔda pipul dɛn na Setan in wɔl. Bɔt wi kin biliv wi brɔda ɛn sista dɛn bikɔs dɛn lɛk wi ɛn wisɛf lɛk dɛn. Da kayn biliv de we wi biliv dɛn go ɛp wi fɔ gɛt gladi-at ɛn wanwɔd naw, ɛn i go protɛkt wi tumara bambay we tin nɔ go izi fɔ wi. Wetin yu go du if sɔmbɔdi dɔn disapɔynt yu ɛn yu nɔ biliv am igen? Tray fɔ si tin di we aw Jiova de si am, aplay Baybul prinsipul dɛn, tray fɔ lɛk yu brɔda ɛn sista dɛn frɔm yu at, ɛn lan frɔm Baybul ɛgzampul dɛn. Wi go ebul fɔ du tin we go mek wi at nɔ kɔntinyu fɔ pwɛl ɛn ebul fɔ biliv ɔda pipul dɛn bak. We wi du dat, wi go ɛnjɔy di blɛsin fɔ gɛt padi dɛn ‘we go lɛk wi pas aw wi brɔda dɛn lɛk wi.’ (Prɔv. 18:24) Bɔt i nɔ jɔs du fɔ mek wi biliv ɔda pipul dɛn, dɛn fɔ no se dɛnsɛf kin biliv wi. Insay di nɛks atikul, wi go tɔk bɔt aw wi go sho se wi fit fɔ mek wi brɔda ɛn sista dɛn biliv wi.