Chɛnɛsi 31:1-55

  • Chekɔpu mal sɔɔ sɔɔ le kɔndaŋ Kenaŋ (1-18)

  • Lebaŋ bendal Chekɔpu (19-35)

  • Chekɔpu nda Lebaŋ yii kpemaa (36-55)

31  A teleŋ pilɛ, mi Chekɔpu tuɛi nyɛ puaa Lebaŋ nda wa dimioo wo aa: “Nyɛ o nyɛ finya naa nɔ, Chekɔpu chii chua kpou. Nyɛm finya naa tosa ni mi Chekɔpu sul sul bɛndoo hoo.”  Mi Chekɔpu cha Lebaŋ o lahɔl maa o siŋga yiyaŋ ndoo nɔ a ndu okɔɔ wo.  O mɛɛlulaŋ kpɔŋ, mi Chɛhowa dimul Chekɔpu aa: “Miiŋgu o lɛŋnde finyaa num aa mamaa niŋ, a o wanayaŋ numndoŋ lo. Nduyɛ I cho hiouwɔɔ lachi a waa a num latulu.”  Okoŋ, mi Chekɔpu yɔŋ yooŋgoo naa Luechɛɛ nda Liya chua, le ma hiŋ naa o wa chɔluaa nduaa mandaa o pollo niŋnda.  Mbo dimul nda aa: “I cho chɔɔ maa yiyaŋ finya nya ndoo nɔ a ya okɔɔ wo siŋgaŋ. Kɛ Mɛlɛka finya nuu cho a ya latulu.  Nyapila sina mɛɛ ya tosal finya nya wallo a kpaaya nuu kpou yɛ.  Mi finya nya tosal la kafalaŋ, nduyɛ mbo faŋa paawa* nuu lechoo haaa bɛmbɔɔ tɔ. Kɛ Mɛlɛka chɛl ndu mbo yɔŋ ya nyɛ o nyɛ wɔɔŋ te.  Te finya nya ndoo dimi pɛ aa, ‘Chɔluaa ponyɛiya cho wa paawa numndo ni,’ chɔluaa kpou a ponyɛiya ndaa kuam ni. Kɛ o baa pilɔɔ choo, te ndoo dimi pɛ aa, ‘Chɔluaa nɔ tindiaŋ nda cho wa paawa numndo ni,’ chɔluaa kpou a nɔ tindiaŋ nda ndaa kuam ni.  Mɛɛ nuaa Mɛlɛka wa chɔluaa finya nya wa chuaa ni mbo ke ya. 10  Teleŋ pilɛ, mɛɛ chɔluaa wa helɔɔ, mi sɔl luaŋ, okoŋ mi cha chuiŋaa piaanduaa ma wa chuiŋaa laanduaa nɔ tindiaŋ nda, a ponyɛiya, a chuiŋaa nɔ poŋgaŋ nda helɔɔ. 11  Okoŋ, mi maalikɛinɔ Mɛlɛka tonyaa veelu ya o lɔma sɔlaŋ niŋ aa, ‘Chekɔpu!’ mi chɛl aa, ‘Ee.’ 12  Mbo hiau lachi a suɛi aa, ‘A yandii, heelu wɔ hɔlla, okoŋ a cho chɔ maa chuiŋaa piaanduaa cho chɔluaa helɔɔ wa kpou, a nɔ tindiaŋ nda, a ponyɛiya, a chuiŋaa nɔ poŋgaŋ nda nda cho ni. Kanifuule, I cho chɔɔ nyɛ o nyɛ Lebaŋ cho num tosallo. 13  Ya cho Mɛlɛka tonya chɔɔmuŋ num Bɛtɛl lo ni, fondaŋ ŋ kɛsi pouwo maa tamasi, ma tala chuɛiyaŋ lechoo okoŋ ma chuel la buŋgɛiyo. Lelaŋ, chɔŋ ma fula o lɛŋndeŋ ndeŋ niŋ, ma miiŋgu o lɛŋnde ŋ veluŋ ndeŋ niŋ.’” 14  Okoŋ, mi Luechɛɛ nda Liya dimul ndu aa: “Ŋ nɔ lɛ nyɛ o nyɛ o chiɛi finya naa niŋ maa nyɛm ŋkɛ le. 15  Baa o cho maa mialla le o cho niŋ naa chuaa le? Nduyɛ, nyɛsɔlaa o pisi naa num o ba wo bɛɛ, o chii niŋ ndu dio. 16  Nyɛ o nyɛ Mɛlɛka bii finya naa o ba, le naa a chuauwaa naa o cho niŋ ni. Lelaŋ, tosa nyɛ o nyɛ Mɛlɛka dimul num le tosaa.” 17  Okoŋ, mi Chekɔpu heelu chuauwaa nduaa a laandaa nduaa o nyɔɔmiaa choo, 18  mbo chua chɔluaa nduaa, a nyɛ o nyɛ o sɔla Padaŋ-aluam, mbo mal le kɔlaŋ o lɛŋnde Kenaŋ ndeŋ niŋ, o Aase finya ndɔ lo. 19  A teleŋ koŋ, Lebaŋ ndoo kuɛ saa nduaa yiiŋnde kilioo. Okoŋ, mi Luechɛɛ chiimbuu piɔmaa leyuŋguaa finya ndɔ wa. 20  Nduyɛ, mi Chekɔpu hui Lebaŋ Aluameyaŋnɔɔ mbo nyaanuŋ, o choŋguŋ ndu le. 21  Chekɔpu lo kɔlaŋ haaa mbo kɔ taŋ Pioo Yufiluaati a nyɛ o nyɛ ndoo nɔ. Okoŋ, mbo hiau lachi a kɔlaŋ o tanda ŋpemboo Kiliaadi. 22  O paale yaa ndɔleŋ choo, ma dimul Lebaŋ maa Chekɔpu chimbu mbo kuaŋnuŋ. 23  Mi Lebaŋ chua wanayaŋ ndɔŋ mbo tisa Chekɔpu kɔɔli. Ma kua haaa le palɛi i ŋɔmmɛu, okoŋ ma komal ndu o tanda ŋpemboo Kiliaadi. 24  Ichɔl koŋ, mi Mɛlɛka chɔɔmuŋ Lebaŋ Aluameyaŋnɔɔ o lɔma sɔlaŋ niŋ, mbo dimul ndu aa: “Mandaŋ a nyɛ ŋ cho Chekɔpu dimul lo.”* 25  Mi Chekɔpu kindu tɛndii ndɔɔ o pembei choo, nduyɛ mi Lebaŋ nda wanayaŋ ndɔŋ wa o dɔɔŋgɔɔ niŋ, o tanda ŋpemboo Kiliaadi. Okoŋ, mi Lebaŋ kua naa Chekɔpu chua. 26  Mbo nyuna Chekɔpu aa: “O yɛɛnɛ ŋ tosa yɛ hoo? Le yɛɛnɛ ŋ hui yɛ ya, nduyɛ ma chua chuauwaa niaa ma huŋnuŋ a nda maa wanaa nda bii o chɔuwo wa? 27  Le yɛɛnɛ ŋ hui yɛ ya, ma chimbu a dimul la le? Te num oo dimul la pɛ, I wa num choŋgɔŋ a chonduŋ kɔl kɛndɔŋ, mi yaa loo num dundoo a towaa. 28  A tosa I choŋguŋ* lɛ chuauwaa niaa mamaa* a chuauwaa niaa laanduaa le. Diɔmnde pila ŋ tosa hei ni. 29  I nɔ kpaayaa le mi tosal nya suɛi wɔɔŋnde. Kɛ mi Mɛlɛka finya nya wo suaa chɔchɔl naa ya chua, mbo dimul la aa, ‘Mandaŋ a nyɛ ŋ cho Chekɔpu dimul lo.’ 30  Le mɛɛ ŋ nɔ yeemɛi le miiŋgoo o chiɛi finya numndo yɛ, lelaŋ ŋ mal le kɔŋndaŋ ni. Kɛ le yɛɛnɛ ŋ chiimbuu yɛ mɛlɛkaa niaa?” 31  Mi Chekɔpu mulul Lebaŋ aa: “Siooŋnde wa ya ni, lelaŋ ya chimbu ni. Kanifuule mi yiyaŋ maa, ‘A wa ya chuauwaa numnda poonda o ba a kaka.’ 32  Wana o wana ŋ saaluŋ pɛ mɛlɛkaa numnda o ba, wana koŋ nɔ mbo sɔla piɔmndo. Yaasiaa o nyɛm nuŋ niŋ kpou wanayaŋ naŋ o hɔl. Te a saaluŋ pɛ nyɛ cho le numndo, a chua.” Kɛ Chekɔpu ndoo sina nuaa maa Luechɛɛ chiimbuu nda le. 33  Mi Lebaŋ luɛi o tɛndii Chekɔpu wo niŋ, tɛndii buɛiyaa laanduaa ŋiɔɔŋnda, a tɛndii Liya wo, kɛ o seeluŋ nda le. Mɛɛ o fula o tɛndii Liya wo niŋ, mbo luɛi o tɛndii Luechɛɛ wo niŋ. 34  Kɛ Luechɛɛ ndoo chii niŋ piɔmaa leyuŋguaa kaŋ chua, mbo wou nda o bɔlɔ waŋ laanduaa kɛsi nyɔɔmiaa o lakɔɔ wo niŋ, okoŋ mbo chal lechoo. Mi Lebaŋ nuuviaa o tɛndiiyo niŋ kpou, kɛ o seeluŋ nda le. 35  Okoŋ, mi Luechɛɛ dimul finya ndɔ aa: “Duaunuŋ tumbe a ya le masanɔ nuu. I nɔla mi chɛŋ num o hɔl te, kanifuule o teleŋ nuu niŋ ya cho ni.” Okoŋ mi Lebaŋ nuuviaa tɛɛ tɛɛ, kɛ o seeluŋ nda le. 36  Le hei, mi Chekɔpu duaunuŋ tumbe a Lebaŋ. Mbo nyuna ndu aa: “Dɛnɛ wɔɔŋ kuɛɛ ya tosa yɛ? Nduyɛ suɛi wɔɔŋ kuɛɛ ya tosa yɛ ma hinul la nuaa o miaa kuu a tumboo? 37  A chii nuuviaa o nyɛm nuŋ tɛɛŋ kpou. Yɛɛnɛ ŋ saaluŋ yɛ mbo wa le num? Soli ndu wanayaŋ naŋ o hɔl nanuŋ, okoŋ ma kelu naa yamɛi tɛɛŋ. 38  Wɔsila 20 ya chii laŋ a num latulu laŋ kpou, paale pilɛ bɛɛ saa numnda a chuiŋaa numnda viikuu le. Nduyɛ, paale pilɛ bɛɛ I bii chɔlu numndo mi de ndu le. 39  Paale pilɛ bɛɛ I chuu num chɔlu numndo, o visiaa yonduaa diiyo le. Te ndii yɔŋnuŋ pɛ, yaa luɛinuŋ choo, I miŋgi sɔŋgɔ koŋ. O yɔŋ bɛɛ aa ipala ɔɔ ichɔl ndaa chiimbuu chɔlu numndo ni, baŋɔɔ num oo baŋ ya ni le mi miŋgi sɔŋgɔ koŋ. 40  I wa fafalaa o paaleŋ a o hueiye niŋ ichɔl le chɔluaa numnda mandaa. Nduyɛ teleŋnda bɔɔbɔɔ yaa lɔl te. 41  Le wɔsilaŋ 20, I wa num o bɛŋgu choo. Wɔsilaŋ 14 ya tosal num wallo ni le chuauwaa num aa ŋiɔɔŋnda. Mi manda saa numnda le wɔsilaŋ la ŋɔmpum. Nduyɛ, a wa paawa nuu faŋaa lechoo haaa bɛmbɔɔ tɔ. 42  Te Mɛlɛka finya nuu, Mɛlɛka Ebilaham ndo a Mɛlɛka Aase nɔ siooŋii nduɛi yo ndoo ve a ya latulu le, a wa ya miŋgi o ya lo bala fondo fuu. Mɛlɛka che saŋga nuu a wali kala kala ya tosa wo. Lelaŋ kpeekpei o miŋgi num o nɛi chɔchɔl ni.” 43  Okoŋ, mi Lebaŋ dimul Chekɔpu aa: “Waŋ laanduaa haa chuauwaa niaa nda cho ni. Nduyɛ chuauwaa nda velu wa, chuauwaa niaa mamaa nda cho ni. Chɔluaa haa, chɔluaa niaa nda cho ni. Nyɛ o nyɛ cho num o ba, ya a chuauwaa niaa nɔ ni. Suɛi wɔɔŋ kuɛɛ kpeekpei ya bii yɛ hau kɔllo mi tosal chuauwaa niaa a chuauwaa nda velu wa? 44  Lelaŋ, huŋ miŋ yii kpemaa naa ŋiɔɔŋ, nduyɛ mbo wa naa tɛɛŋ maa lesei.” 45  Okoŋ mi Chekɔpu chua pouwo, mbo simi ndu maa tamasi. 46  Mi Chekɔpu dimul wanayaŋ ndɔŋ aa: “La chɔuviaa poutaŋ!” Okoŋ ma chɔuviaa poutaŋ ma dii laŋ bemboo. Okoŋ kɔɔli, ma dia nyɛdiaa o bembe koŋ choo. 47  Mi Lebaŋ veelu fondaŋ koŋ aa Chɛka-sahaduta,* kɛ mi Chekɔpu veelu ndu aa Kaliidi.* 48  Okoŋ mi Lebaŋ dimi aa: “Pouta bembelaŋ ndaŋ la cho lesei naa ŋiɔɔŋ tɛɛŋ paale hauleŋ ndeŋ.” Lelaŋ o ke bembe koŋ diolaŋ ni aa Kaliidi, 49  a Bandu Mɛŋgɛlaa. Mbo dimi aa: “Boondii naŋ cho wa chaŋnaŋ te ve, Chɛhowa cho wa naa tofaa. 50  Te a bii pɛ chuauwaa niaa biyɔɔ wɔɔŋndo, nduyɛ ma kandu laanduaa cheleŋ chuaa o nda kɔɔli, mi che bɛɛ wanachiee cho wa naa chɔ le, kɛ loonuŋ maa Mɛlɛka cho wa naa chɔɔ, nduyɛ ndu cho wa seiyo naa tɛɛŋ ni.” 51  Mi Lebaŋ hiau lachi a suɛi o Chekɔpu lo aa: “A che pouta bembelaŋ ndaŋ, a pou ya simi maa tamasi naa ŋiɔɔŋ tɛɛŋ ndo. 52  Pouta bembelaŋ ndaŋ, a pou ya simi maa tamasi wo cho lesei maa, I hiu laŋ mi kɔ tosal num suɛi wɔɔŋnde le. Nduyɛ num bɛɛ a hiu laŋ ma huŋ tosal la suɛi wɔɔŋnde le. 53  Maa Mɛlɛka Ebilaham ndo, Mɛlɛka Nahɔɔ wo, a Mɛlɛka finya nda wo kiolu naa yamɛi tɛɛŋ.” Okoŋ, mi Chekɔpu mɛnaŋ po o Mɛlɛka lo, Mɛlɛka Aase finya ndɔ nɔ siooŋii nduɛi yo.* 54  Okoŋ kɔɔli, mi Chekɔpu soli salaa o pembei choo, mbo veelu wanayaŋ ndɔŋ le nyɛdiaa* dioo. Ma dia nyɛdiaa, nduyɛ ma lɔl o pembii keŋ choo. 55  Kɛ mi Lebaŋ pena chɔnɔŋ, mbo choŋguŋ* chuauwaa nduaa mamaa* a chuauwaa nduaa laanduaa, nduyɛ mbo duau nda sala. Okoŋ mi Lebaŋ miiŋguŋ o ndu lo.

Tɛɛsiaalaŋ

Ɔɔ “sala.”
Hibuluiye, “Mandaŋ, yɔŋii ŋ lo suɛi kɛndɛi dimioo a Chekɔpu okɔɔ ma dimi iwɔɔŋnde.”
Hibuluiye, “kuulaŋ nda sɔsaa.”
Hibuluiye, “puaa niaa.”
Diom ma Aluamakiiyo hoo sim, “Bembe leSeiyo.”
Diom maHibuluiyo hoo sim, “Bembe leSeiyo.”
Hibuluiye, “a siooŋii Aase finya ndɔ ve.”
Hibuluiye, “beediiyo ɔɔ buloo.”
Hibuluiye, “kuulaŋ nda sɔsaa.”
Hibuluiye, “puaa nduaa.”