Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

YOOŊGULA CHƆƆLAALAŊ

Tonyaa a Finyaa Okɔɔ, Po ndɔɔ, vɛlɛ a Nyina Diandaa

Tonyaa a Finyaa Okɔɔ, Po ndɔɔ, vɛlɛ a Nyina Diandaa

WAŊNDA apum laalaŋ maa waŋnda a yaa cho o Mɛlɛka pilɔɔ niŋ ni. Mɛlɛka Finyaa, Poleŋ, vɛlɛ a Nyina Diandaa. A laalaŋ maa o wanaa yaa wa haa niŋ, wana o wana hiu chaaŋ ndɔ le. A laalaŋ vɛlɛ maa, nda kpou kpaaya pilɔɔ kpe nda nɔ ni. Nduyɛ, maa a nɔ kandɔŋ te, a nɔ vɛlɛ lamɛɛlu le. Laalaŋ waŋnda haa dimi maa, Finyaa, Mɛlɛka o cho ni. Poleŋ, Mɛlɛka o cho ni. Nyina Diandaa bɛɛ, Mɛlɛka o cho ni. Kɛ o kpeekpei niŋ, Mɛlɛka ndupilɛ kpe cho ni.

Wanaa bɔɔbɔɔ nɔ laalaŋndo hoo wa chɛl maa, a tiuba ma tɛɛsiaa nyɛ nda laalaŋ hoo wo le. Kɛ a koŋ kpou, laalaŋ ndaa cho ni maa, pɛɛkoo hoo cho o Baabuiyo niŋ. Icho suɛi sɔwɛ le miŋ kɛsiŋ o kɔl maa, laalaŋ waa naa cho o Baabuiyo niŋ te. Kɛ baa pɛɛku suu wo hoo cho pa o Baabuiyo niŋ? Le nyunaa hoo mulioo, ŋ yaasiaŋ ndɔ bolle Baabui lepum. Bolle Baabuileŋ ndeŋ waŋnda tɔlnuŋ choo ni le laalaŋndo hoo pɛɛkoo.

“DIOMNDO WA MƐLƐKA”

Chɔŋ 1:1 dimi aa, “Lɔɔpa bɛɛ Mɛlɛka toosiaa chieeŋndo, o nda veelu aa, Diomndo wo o va niŋ. O nda veelu koŋ aa, Diomndo wo o wa hɔlaa tulu nda Mɛlɛka. Nduyɛ, Diomndo hoo, wa Mɛlɛka.” (King James Version) O bolle Baabui le pilɛ leŋ ndeŋ niŋ kpe, mi kiilanɔɔ Chɔŋ chɔm kpendekele maa “Diomndo” hoo cho Chiisu Kiliti ni. (Chɔŋ 1:​14) Le mɛɛ Diomndo sɔla veelɔŋndo aa Mɛlɛka yɛ, lelaŋ waŋnda apum dimi ni maa Finyaa a Poleŋ Mɛlɛka pilɔɔ nda cho ni.

Kɛsiŋ o kɔl maa o Kilikiiye niŋ nda poonyiaa yaula maKilikiilaŋ o Baabuiyo niŋ ni. Mɛɛ nyɔɔ viou kpɛɛ, mi waŋnda hivi yaula nda poonyiaa o Kilikiiye niŋnde o sɔɔŋ maŋgalaŋ cheleŋndoŋ niŋ. Veeloo hoo “Diomndo va Mɛlɛka ni” cho o Baabuila bɔɔbɔɔ niŋ te. Le yɛɛ? Kanifuule, wanaa hivi laŋ nda ndaa sina Kilikiiye o Baabuiyo niŋ. Nyɛ koŋ nda chɛlaŋ ni maa, veeloo hoo “Diomndo va Mɛlɛka ni” nɔ mbo hiviŋ naa le. Vɛɛ o nɔ yɛ niko mbo hiviŋ? Tofawɔ tamaseliilaŋ lapum: A New Translation of the Bible dimi maa, o “Mɛlɛka lo Diomndo chɛŋ ni.” The New Testament in an Improved Version dimi maa, “mɛlɛka Diomndo wa ni.” The Translator’s New Testament dimi maa, “Diomndo wa hɔlaa tulu nda Mɛlɛka nduyɛ ma nɔ suiliŋnda pilɛ laŋ.” A mɛɛ waŋnda haa hivi yɛ, o cho Mɛlɛka pila kpeekpei le cho Diomndo hoo kposoŋ te. * Le mɛɛ Chɛhowa siiŋguu Diomndo hoo wana bɛndu o nyaa yoomaa o toosiaa wa tɛɛŋ kpou yɛ, nyɛ koŋ Baabuiyo veelu ndu ni aa “mɛlɛka.” Veeloo hoo ndu aa “mɛlɛka” sim ni maa “wana kpaayaa” o cho ni.

CHƆƆLU YAASIAA LE TONYAA CHƆƆ

Wanaa bɔɔbɔɔ sina Kilikii nda poonyiaa o Baabuiyo niŋnde kposoŋ te. Vɛɛ ŋ looku yɛ niko ma sina nyɛ Chɔŋ yiyaŋndo? Nuawɔ tamaseliiyo hoo: Wana pɛɛkaa tɛɛsial sukuuwaa nduaa vɛ vɛ nyɛ o cho nda pɛɛkoo wo. Mɛɛ o chii nda tɛɛsial, mi sukuuwa kɛyaŋ ladiom kanifuule, wana o wana fee nɔ mɛɛ o bii nyɛ wana pɛɛkaa tɛɛsial nda hoo wo bila yɛ. Vɛɛ nda cho yɛ looku bahawɛi nda nɔ hoo ndapila tɛɛŋndo soli? Mɛɛ ma kuɛ ma dimul wana pɛɛkaa le mbo chɔɔlu nda tɛɛsial nyɛ o pɛɛku nda wo. Te o yɔŋ pɛ ma chɔɔlu sɔɔŋ cheleŋndoŋ pɛɛku, ŋ cho nda mala le ma chɔɔlu nyɛ nda pɛɛku nda wo biyɔɔ bila. Mɛɛ lende ko icho a Chɔŋ 1:​1 ni. Te a yeema pɛ le sinaa nyɛ Chɔŋ yiyaŋndo, mɛɛ ma chɔɔlu nua o yau ndɔ o poonyiaa hoo wo niŋ. Hei tosaa mala num le sinaa a foofo Chiisu wo okɔɔ. Te a chɔɔlu pɛ sɔɔŋ cheleŋndoŋ pɛɛku, ŋ cho num mala ma sɔla sinalapɛŋgu kpeekpeiyo a suɛi ŋ bii hei bila le ve okɔɔ.

Le tamaseliiyo, nuawɔ nyɛ Chɔŋ hiou lachi a poonyiaa o Chɔŋ 1:​18 niŋndo. O dimi aa, “Wana o wana chi wɔ Mɛlɛka [Kpou Kpou Wo] lepilɛ bɛɛ le.” Kɛ Chiisu ndu, o cho Po Mɛlɛkaa wo, waŋndachieeya che ndu niŋ. Mi Chɔŋ hiau lachi a dimioo aa, “Mi o nda veelu koŋ aa, Diomndo [Chiisu] wo simnuŋ wana chiee. Mbo huŋ wa naa tɛɛŋ. Mi ŋ cha naŋɔɔ ndɔɔ.” (Chɔŋ 1:​14) Mɛɛ te o wa pɛ lende, vɛɛ Poleŋ le wa yɛ vɛlɛ Mɛlɛka kpou kpou wo? Mi Chɔŋ dimi vɛlɛ maa, Diomndo va hɔlaa tulu “nda Mɛlɛka.” Te Poleŋ le wa pɛ latulu o fondaa nda finya ndɔ, mɛɛ koŋ chɔm ni maa Poleŋ bɛɛ finyaa o cho ni? Le handɔɔ lechoo, o Chɔŋ 17:​3, mi Chiisu pila chɔm teŋgeŋ cho ndu tɛɛŋ nda Finya ndɔ wo. Mbo dimul Finya ndɔ aa, “num pilɛ kpe cho Mɛlɛka ni.” Nduyɛ, mɛɛ Chɔŋ wa sɔɔŋ muŋ siouwo poonyiaa, mbo dimi aa, diomndaŋ “la poonyiaŋ le mi la laalaŋ maa Chiisu ndu cho Kiliti ni, wana Mɛlɛka chua buŋgɛi maa o cho viomɔɔ le waŋnda piŋioo wo, Mɛlɛka Po ndɔɔ.” (Chɔŋ 20:​31) Kɛsiŋ hei o kɔl maa Chiisu sɔla veelɔŋndo naŋ maa Po Mɛlɛkaa, kɛ o cho Mɛlɛka le o cho le. Sɔɔŋ Chɔŋ poonyiaa muŋ o yau ndɔɔ niŋndoŋ ŋ nɔla miŋ mala naa miŋ bii Chɔŋ 1:​1 bila. Chɔŋ veelu Chiisu, o cho Diomndo wo aa “mɛlɛka” kanifuule, o nyaa yoomaa Chɛhowa toosiaa wa tɛɛŋ kpou, ndu cho lachi ni. Kɛ, o cho ndu le cho Mɛlɛka kpou kpou wo le.

TUU NYƐ Ŋ YAASIAA WO, MA CHE TE TONYAA NI

Ŋ miiŋguŋ ndɔ vɛlɛ o tamaselii wana pɛɛkaa a sukuuwaa nduaa. Ŋ dimiŋndɔ maa wana pɛɛkaa chɔɔlu vɛlɛ nda tɛɛsial nyɛ o pɛɛku nda wo vɛ vɛ. Kɛ a koŋ kpou, apum nɔ wɔ kiisaŋ ndaŋ kɛ. Yɛɛ nda nɔ yɛ ma tosa? A kua vɛlɛ o wana pɛɛkaa cheleŋndo lo, le mbo tɛɛsial nda suɛi nda nɔ keŋ kiisaŋndo ve. Te o yɔŋ pɛ mi wana pɛɛkaa koŋ bɛɛ dimi nyɛ wana pɛɛkaa tasoo dimi wo, mɛɛ kiisaŋndaŋ la kandu sukuuwa chuwɔɔ o lakɔl. Ŋ tuunuŋ ndɔ hei a nyɛ Chɔŋ poonyiaa wo. Te kiisaŋndo wa num pɛ o nyɛ Chɔŋ poonyiaa niŋndo, ndu cho ni, teŋgeŋndo Chiisu tɛɛŋ a Mɛlɛka kpou kpou wo, a nua vɛlɛ o bolii Baabui cheleŋ niŋ le ma chɔɔlu sina. Le tamaseliiyo, mi Maatiu bɛɛ poonyiaa diomnda Chiisu soo a mɛɛlula chieeŋndo hoo okɔɔ laŋ. Laŋ la cho ni, “Wana o wana sina paale wana nda veelu aa, Po Wana Pɔnɔɔ wo o cho hunɔɔ le, kɛlɛŋgaa niŋ te havɛi koŋ. Kiilaa Mɛlɛkaa bɛɛ, a sina le. Po Mɛlɛkaa pila bɛɛ, o sina le. Mɛlɛka Finya naa, ndu pilɛ kpe sina ni.” (Maatiu 24:​36) Vɛɛ diomndaŋ ndaŋ la chɔm yɛ maa, o cho Chiisu le cho Mɛlɛka kpou kpou wo le?

Chiisu dimi maa Finyaa sina tau mbo hiau mɛɛ Poleŋ le sina yɛ. Te ndoo wa pɛ maa Mɛlɛka kpou kpou wo Chiisu cho ni, o wa sina nyɛ Finya ndɔ bɛɛ sina wo. Mɛɛ hei cho naa dimullo maa, Finyaa a Poleŋ a sulaŋ kposoŋ te. Kɛ mi apum dimi maa, ‘Chiisu wa kpeŋgoŋ ŋmuuŋ. O wa o inyinaya, o wa vɛlɛ o iwanachieeya. O iwanachieeya o wa ni mbo dimi diomndaŋ ndaŋ.’ O yɔŋ bɛɛ aa lende icho ni, ɔɔ niŋ nyina diandaa? Te o yɔŋ pɛ maa nyina diandaa bɛɛ Mɛlɛka o cho ni, mɛɛ Chiisu wa dimi maa nyina diandaa sina nyɛ Mɛlɛka Finyaa sina wo.

Bolii Baabuiye cho tau isoo a suɛi hei okɔɔ ve. Te o yɔŋ pɛ ma hiou lachi a Baabuiyo pɛɛkoo, icho num mala ma sɔla sinalapɛŋgoo a suɛi hei okɔɔ. Bolii Baabuiye hei tɛɛsiaa tonya cho a Finyaa okɔɔ wo, Po ndɔɔ, vɛlɛ a nyina diandaa.—Sam 90:​2; Walta Wanaa Chiisuaa 7:​55; Kolosiaŋnda 1:​15.

^ pɛl. 7 Le chɔɔloo sinalapɛŋgoo sɔlaa a Chɔŋ 1:​1 okɔɔ, tofawɔ Bandu Mɛŋgɛlaa hoo o puuluei niŋ, Bɛŋgufɔnɔɔ 1, 2008, “pei 24 a 25. Seiyaa Chɛhowaa soli ndu ni.