Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI 4

Ke Wanaa Chua Chilaŋ nda Bɛɛleŋ?

Ke Wanaa Chua Chilaŋ nda Bɛɛleŋ?

“La ke waŋnda kpede bɛɛleŋ.”—PITƐ TASOO 2:​17.

1, 2. (a) Le yɛɛ i cho yɛ suɛi kala le wanaa cho naa chilaŋ nda bɛɛleŋ kioo? (b) Nyuuniaala kuɛɛ naŋ cho yɛ hunɔɔ yaasiaa?

TE O yɔŋ pɛ mi kala chuaa dimul chuaambɔ ndɔ pɔmbɔɔ le nyɛ tosa, kɛ o yeema mbo tosa nyɛ nda dimul ndu koŋ le tosaa wo le, a sina mɛɛ o tosa yɛ? A nua dɔɔ ndu hɔlla pɛ, a sina maa o yeema mbo tosa le, kanifuule mbo tɛɛmbuu hɔlla pɛ. Kɛ mɛɛ yɔŋaa cho le. O tuei nyɛ wanaa velu ndu wa dimul ndu le tosaa wo, nduyɛ o sina maa o nɔ mbo diikuŋ nda. Kɛ o hei niŋ ndi, o yeema mbo diikuŋ nda kposoŋ te. Taamaseliiyo hoo cho chɔmndo nyɛ yɔŋnuŋ a naa kpou wo.

2 Le wanaa cho naa chilaŋ nda diikɔŋndo, o cho suɛi kpɛdɛ le. Teleŋndaŋ lapum, mii wa ikala kpoke le wanaa cho num chilaŋ nda diikɔŋndo, vɛ, lende le? Te o wa pɛ aa lende i cho ni, mɛɛ o cho ko num pilɛ le nɔ bahawɛi koŋ te. Teleŋ naŋ cho hoo niŋndo, bɛɛle waŋnda nɔ ma ke wanaa cho nda chilaŋ nda le tol toolo. O wa bɛɛ lende, Baabuiyo dimi maa ŋ nɔ miŋ ke wanaa cho naa chilaŋ nda bɛɛleŋ. (Pulɔwaa 24:​21) Wana dimi isɔɔ a tonya, te ŋ yeema pɛ miŋ lo o kaala Mɛlɛka wo bɛŋgu, mɛɛ miŋ ke wanaa cho naa chilaŋ nda bɛɛleŋ. Nyunalaŋ la cho niko laŋ ni. Le yɛɛ o cho yɛ suɛi kala le wanaa cho naa chilaŋ nda bɛɛleŋ kioo? Le yɛɛ Chɛhowa dimullɛ naa maa naŋ ke wanaa cho naa chilaŋ nda bɛɛleŋ? Yɛɛ mala yɛ naa miŋ tosa hei? Nduyɛ, o nɛila kuɛɛ choo naŋ ke yɛ wanaa cho naa chilaŋ nda bɛɛleŋ?

LE YƐƐ I CHO YƐ SUƐI KALA?

3, 4. Vɛɛ hakioo looku yɛ kandɔŋ? Nduyɛ, vɛɛ haki naŋ nɔ wo tosa yɛ ndi i kala kpoke le wanaa cho chilaŋ nda bɛɛleŋ kioo?

3 Ŋ yaasiaŋndɔ sabulaŋ la tiɔɔŋ le nyɛ o cho ikala le wanaa cho naa chilaŋ nda bɛɛleŋ kioo wo. O tasoo cho ni, wanaa lahakiaa naŋ cho ni. O diiŋ ndɔɔ cho ni, wanaa cho naa chilaŋ nda bɛɛ, wanaa lahakiaa nda cho ni. O kpeloo Idɛŋ niŋ pɔ wana chioo sɔla hakioo ni, teleŋ Adama nda Ifi tosal Mɛlɛka nila kalulaŋ ndo. Mɛɛ ŋ dimi maa, o kpeloo Idɛŋ niŋ nila kalulaŋ la kanduŋ ni. Hau bɛɛ lende ko i cho ni. Le mɛɛ naŋ cho wanaa lahaki yɛ, teleŋndaŋ lapum miŋ tosal wanaa cho naa chilaŋ nda nila kalulaŋ.—Chɛnɛsee 2:​15-17; 3:​1-7; Sam 51:​5; Luomaŋnda 5:​12.

4 Le mɛɛ naŋ cho wanaa lahakiaa yɛ, lepum naa kpou miŋ luɛi yoŋgaa a heelɔŋndo. Kɛ o kpeekpei niŋ, o bɛnda miŋ nɔ kaa tuisiaŋndo. Kɛ le ndu sɔlaa, o cho suɛi bɛɛŋ bɛɛŋ te i cho le. Mɛɛ miŋ kindiŋ kpoke malaŋ naŋ sɔla ndu. O yɔŋ bɛɛ aa ŋ viou niŋ o tonyaa niŋ, lepum mi kaa heelaŋndo a yoŋgaa luɛi naa niŋ, okoŋ, miŋ tosa nila kalulaŋ. Ŋ tofawɔ taamaselii Kolua wo. Wana laalaŋndo pila Kola wa ni. Nduyɛ, le wɔsila bɔɔbɔɔ mi nyɛkindilaa keeku nda choo nda Isɔluɛiya tuaa. Kɛ a koŋ kpou, mi Kola bɛɛ yeema le waa masaa waŋnda choo maa Muuse. Le wanaa wa achal teleŋ koŋ nda kpou, Muuse ndoo hiou wa wana kɔl vilɛi. Kɛ le mɛɛ Kola bɛɛ ndoo yeema waa masa yɛ, mbo sim lachi le Muuse simullo. (Nɔmbaa 12:​3; 16:​1-3) Yiyaŋndɔ vɛlɛ a Masaa Yusaya. Finyaa hoo bɛɛ ndoo heeluŋ bɔɔ. Wanaa soliaa salaa ndaa nɔ dioo ni le luɛiyɔɔ o maaŋ Mɛlɛkaa niŋ le salaa solioo. Kɛ le heelɔŋ ndɔɔ, mbo luɛi o maaŋ Mɛlɛkaa niŋ le kɔlaŋ salaa solioo. (Koloniko Diiŋ Ndɔɔ 26:​16-21) Le kaa heelaŋ laŋgbaa haa tosa hoo wo, ma sɔla paawaa lelaŋ. Ŋ nɔ miŋ kɛsiŋ o kɔl maa, taamaselii nda wɔɔŋndo hoo cho le naa silaa. Ndu sim ni maa, ŋ nɔ miŋ chɔulaba nyɛ nyindu naa le heelɔŋndo wo. Nduyɛ, miŋ kindi kindiŋ le wanaa cho chilaŋ chuaa wa bɛɛleŋ kioo.

5. Te wana hakioo wa pɛ waŋnda choo masa, vɛɛ o bii yɛ nda?

5 O baa pilɔɔ choo, wanaa cho waŋnda chilaŋ nda pila tosa ni, mi waŋnda kɛɛ nda bɛɛleŋ ke. Waŋnda haa apum, naa nda ŋuasu ŋuasu. A nɔ inyɛɛ le wanaa nda cho chilaŋ nda le. Nyɛ yɔŋnuŋ niŋ paandu wo chɔm kpendekele maa tonya hei cho ni. (Nuawɔ Ikilisiaatii 8:​9.) Le taamaseliiyo, teleŋ Chɛhowa yulu Sɔɔ iso le mbo wa masa wo, wana kɛndɔɔ pila o wa ni. Nduyɛ, tuisiŋndo pila ndoo tuisiŋ vɛlɛ ni. Kɛ yɛɛ ndoo yɔŋnuŋ yɛ? Mi kɔl paŋalɛiyo a yoŋgaa luɛi ndu niŋ. Okoŋ kɔɔli, mbo saaŋ nɛilaŋ nuuviaa le Deeve diyɔɔ. (Saamiɛɛ Tasoo 9:​20, 21; 10:​20-22; 18:​7-11) Kɛ mɛɛ nyɔɔ viou kpɛɛ, mi Deeve simnuŋ masaa le Isɔluɛi. O kandɔŋndo, masa kɛndɔɔ pila ndu bɛɛ wa ni. Kɛ mɛɛ nyɔɔ viou kpɛɛ, mi masaa Deeve luei baa o laasiaa niŋ. Mbo lo okoŋ mbo suunda a lanɔɔ Yulaya. Okoŋ kɔɔli, mbo yɔŋ Yulaya naa chɔuwo tuulu ketu ketu wa le ma dii ndu. Nduyɛ, ma dii ndu. (Saamiɛɛ Diiŋ Ndɔɔ 11:​1-17) Le mɛɛ naŋ veluŋ o hakioo niŋ yɛ, o wa ikala le mi wanaa cho waŋnda chilaŋ nda bii nda nyɛkɛndɛi. Nduyɛ te wanaa cho waŋnda chilaŋ nda nɔ lebɛɛ le Chɛhowa le, hiouwɔɔ tuŋ nda hiau lachi a waŋnda biyɔɔ wɔɔŋndo ni. Mi wana waa Bilitiŋ tɛɛsiaa a mɛɛ wanaa lebolla o piɛile Katolikiileŋ niŋ a tuisi waŋnda nyɛpalaa choo yɛ. Mbo poonyiaa aa, “Masaleŋ le tosa mi sɔɔŋ laasiaŋ. Nduyɛ, te waŋndo sɔla pɛ masaleŋ, mbo laasiaa sɔɔŋ kpede.” Ŋ kɛsiŋ nyɛ finyaa hoo dimi wo o kɔl. Kɛ ŋ muli wɔ niko hɔlla o nyunaa hoo. Ndu cho ni, le yɛɛ o bɛnda yɛ miŋ ke wanaa cho naa chilaŋ nda bɛɛleŋ?

LE YƐƐ NAŊ KE YƐ WANAA CHUA CHILAŊ NDA BƐƐLEŊ?

6, 7. (a) Yɛɛ kaala naŋ nɔ le Chɛhowa wo nyindu yɛ naa le tosaa? Nduyɛ le yɛɛ? (b) Te i wa pɛ i kala kpoke teleŋndaŋ lapum le diikɔŋndo, yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa? Nduyɛ le yɛɛ?

6 Te ŋ nɔ pɛ kaalaa le Chɛhowa, naapila, vɛlɛ a chaaŋaa naa waŋchieeya, o tosa miŋ ke wanaa chua chilaŋ nda bɛɛleŋ. Ŋ kaala Chɛhowa nduyɛ, ŋ yeema miŋ nɛŋi ndu kɔl. (Nuawɔ Pulɔwaa 27:​11; Maki 12:​29, 30.) Chɛhowa nɔ di ni le mbo wa masaa ŋwaŋnda chiee choo. Kɛ mi di o nɔ hoo wo sɔla simullo o kpeloo niŋ Idɛŋ. O hei niŋ, mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ masale Chɛhowaleŋ, ma tual Setana kɔɔli. Nyɛ Baabuiyo dimi o Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 4:​11 niŋndo pilaŋ bɔɔ naa kɔllo. Nyɛ dimiŋ o bolle Baabuileŋ ndeŋ niŋndo chɔm naa kpendekele maa, Chɛhowa nɔ di ni le mbo wa Masaa le chieeŋndo. Le hei, ŋ chɛl a dialuŋ fulaa le mi Chɛhowa wa naa choo masa. Lelaŋ, nyɛ o nyɛ o dimul naa pɛ le tosaa, ŋ nɔ miŋ tuei ndu diom.

7 Ŋ nɔ bɛɛleŋ le Chɛhowa. Nduyɛ, ŋ diikuŋ ndu o nɛi o nɛi niŋ. Le yɛɛ naŋ diikuŋ yɛ Chɛhowa? Le mɛɛ naŋ kaala ndu yɛ. Kɛ teleŋndaŋ lapum, mi i wa i kala kpoke le diikɔŋndo. A mɛɛ naŋ che taamaseliiyo a chuaambɔ pɔmbɔɔ yɛ, ŋ nɔ miŋ pɛɛku le diikɔŋndo. Ŋ loonuŋndɔ a Chiisu. O teleŋndo pum niŋ, mi i wa ndu choo ikala kpoke. Kɛ a koŋ kpou, mbo diikuŋ le hɛnaŋ Finya ndɔ wo tosaa. Lelaŋ o dimul Finya ndɔ ni aa, “Tosa nyɛ cho ya o kɔl lo le. Tosa nyɛ cho num o kɔl lo.”—Luku 22:​42.

8. (a) Vɛɛ naŋ diikuŋ yɛ hau Chɛhowa? Nduyɛ, te ŋ kɛɛ pɛ wanaa o kɛsi naa chilaŋ nda diikɔŋndo, vɛɛ o yiyaŋ yɛ? (b) Yɛɛ mala yɛ naa miŋ chɛl silaa? (Tofa kɔfoo o  pei 46-47.)

8 Chɛhowa pila hiŋ hau mbo soo o naa lo le. Kɛ o soliŋ Diom ndɔɔ kpeku, vɛlɛ a wanaa o yulu iso wa, le suɛi o naa lo. Lelaŋ, ŋ chɔm bɛɛleŋ le Chɛhowa te ŋ tuisiŋ pɛ wanaa cho naa chilaŋ nda o babɛŋgu. Kanifuule, Chɛhowa pila chɛl nda ni ma wa o foofola laŋ le chilaŋ chuaa. Te o yɔŋ pɛ miŋ kɛɛ sila nda ke naa o Baabuiyo niŋndo, mɛɛ Chɛhowa kpeekpei naŋ simul koŋ ni. Le taamaseliiyo, mɛɛ Isɔluɛiya ŋɔɔchiaŋ a Muuse, mi Chɛhowa cha ndi kɛsɛ maa, a ndu pila nda ŋɔɔchiaŋ ni.—Nɔmbaa 14:​26, 27.

9. Yɛɛ kaala naŋ nɔ le chaaŋaa naa waŋnda chieeya wo nyindu yɛ naa le tosaa? Chɔmndɔ taamaseliiyo.

9 Yɛɛ tosa yɛ miŋ ke wanaa cho naa chilaŋ nda bɛɛleŋ? Kaala naŋ nɔ le chaaŋaa naa waŋchieeya wo tosa ni. Le yɛɛ naŋ dimi yɛ lende? Yiyaŋndɔ maa wana chɔuwo ŋ cho ni, nduyɛ mi la kua o chɔuwo nya chaaŋaa numbaa chɔuwa. Te a yeema pɛ mi la kinda o chɔu koŋ, te koŋ te, mi la yem ndu, mɛɛ mi wana o wana fee diikuŋ masa puaa chɔuwa, nduyɛ, ma tuei ndu diom. Kɛ te a tuii masa puaa chɔuwa diom te, mɛɛ a cho chaaŋaa numbaa nya kuɛ o chɔuwo wa luei o kpundɔɔ niŋ. Puaa chɔuwa o lɛŋii bɔɔbɔɔ niŋ tuisi niŋ hau chaanda kpundɔɔ choo. Chɛhowa bɛɛ nɔ puaa chɔuwa. Kɛ puaa nduaa chɔuwa nda o kɛndɔɔ nda tosa ni. Lelaŋ Baabuiyo veelu Chɛhowa ni aa, “Chɛhowa, masa puaa chɔuwa.” Veeloo hoo “Chɛhowa, masa puaa chɔuwa” cho o Baabuiyo niŋ hiouwɔɔ bɛmbɔɔ kɛmɛ. (Saamiɛɛ Tasoo 1:​3, NW) Le nyaa yoomaa inyinaya cho o choo choo niŋnda kinɛi, Chɛhowa cho masa nda chɔuwo ni. Teleŋndaŋ lapum, mi Chɛhowa veelu buɛiyaa nduaa aa puaa chɔuwa. (Sam 68:​11; Isikiaa 37:​1-10) Naa bɛɛ puaa chɔuwa naŋ cho le Chɛhowa ni. Te ŋ tuii wanaa Chɛhowa kɛsi naa chilaŋ nda diom te, mɛɛ ŋ luei chaaŋaa naa laalaŋnda o kpundɔɔ niŋ. Te Kilisiɔŋnɔɔ kɛɛ pɛ le wanaa chua chilaŋ o kunda leKilisiɔŋndo niŋnda diikɔŋndo, wanaa tuaa kpou o kundaa niŋ a saŋga. (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 12:​14, 25, 26) Te chuaambɔ pɔmbɔɔ tosal pɛ wanaa velu ndu wa nila kalulaŋ, wanaa tuaa o yuŋgoo niŋ kpou a saŋga. Mɛɛ te o yɔŋ pɛ miŋ chɔm bɛɛleŋ nduyɛ, miŋ maaliaŋ vellaa velle, koŋ chɔm maa ŋ kaala chaaŋaa naa waŋchieeya.

10, 11. Te ŋ yeema pɛ tɔnɔɔ le naapila, yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa?

10 Chɛhowa dimul naa fuu le diikɔŋndo wanaa cho naa chilaŋ nda le. Kanifuule, o sina maa te ŋ diikuŋ nda pɛ, o wa tɔnɔɔ le naa. Le taamaseliiyo, mbo dimi maa te chuauwa diikuŋ pɛ wanaa velu nda wa, a cho viouwɔɔ achallo sɔla. (Maatiu 15:​4; Ɛfisiaŋnda 6:​2, 3) Ndu koni dimul naa vɛlɛ ni maa ŋ diikuŋ wanaa chua chilaŋ o kundaa niŋnda. Le yɛɛ? Kanifuule te ŋ diikuŋ nda le, mɛɛ chaŋyɛi nɛi naa ndaa tɛɛŋ cho i tambu. (Hibuluiya 13:​7, 17, NW) Nduyɛ, o dimul naa vɛlɛ maa naŋ diikuŋ masaa lelɛŋnda. Le yɛɛ? Le dɛnɛ naa kɛndɔɔ.—Luomaŋnda 13:​4.

11 Te ŋ sina sabu Chɛhowa yeema naa miŋ diikɔŋndo pɛ, o mala naa miŋ ke wanaa cho naa chilaŋ nda bɛɛleŋ. Fondaŋ nda sɔvɛlaŋ la yaa naŋ nɔ ni miŋ chɔm bɛɛleŋ. Ŋ pɛɛkuŋndɔ a laŋ okɔɔ.

CHƆM BƐƐLEŊ O YUŊGOO NIŊ

12. Kalaŋ yɛɛ Chɛhowa ke yɛ wana pɔnɔɔ o yuŋgoo niŋ? Nduyɛ, vɛɛ o nɔ yɛ mbo bii kalaŋ koŋ?

12 Chɛhowa pila kila yuŋgoo ni. Mɛlɛka tosa ŋsɔɔ laasi laasi le. Le saboo hoo o kila yuŋgoo ni, nduyɛ, mbo kɔɔna ndu nyɛkɛndɛi halikpeŋ mi sɔɔŋ tosaŋ leniŋ sakpo. (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 14:​33) Chɛhowa ke wana pɔnɔɔ dioo le mbo wa yuŋgoo bolleŋ. Wana pɔnɔɔ bɛɛ nɔ mbo ke Chiisu Kiliti bɛɛleŋ. Kanifuule, Chiisu Kiliti cho ndu Bolleŋ ni. O nɔ mbo tol taamasi Chiisoo kɔɔli. O nɔ mbo sina mɛɛ Chiisu ndoo bii kunda wanaa laalaŋnda yɛ. (Ɛfisiaŋnda 5:​23) Wana pɔnɔɔ nɔ mbo tosa nyɛ cho ndu kuee le tosaa wo. O nɔ mbo wa wana la kasi kasi le. O nɔ vɛlɛ mbo wa ŋuasu ŋuasu le. Kɛ o nɔ mbo chɔm kaalaa, kɛndɛi, vɛlɛ a sinapɛŋgoo. O nɔ mbo sina maa Mɛlɛka handu ndu yuŋgoo bolleŋ ni. O nɔ mbo huulu kpeleŋ Chɛhowa ke ndu wo le.

Wana pɔnɔɔ nɔ mbo tuula Chiisu a mɛɛ o nɔ mbo chua chilaŋ o yuŋgoo niŋ yɛ

13. Le mi Chɛhowa hini kɔl a wana lanɔɔ, yɛɛ o nɔ yɛ mbo tosa o yuŋgoo niŋ?

13 Lanɔɔ cho machuaa wana malaa o yuŋgoo niŋ. Ndu mala pɔnɔ ndɔ ni. Ndu bɛɛ Chɛhowa ke ndu nyɛ le tosaa o yuŋgoo niŋ. Le yɛɛ naŋ dimi yɛ lende? Kanifuule, Baabuiyo dimul chualeŋ a silala kala ndɔlaŋ okɔɔ. (Pulɔwaa 1:​8) Kɛsiŋ o kɔl maa pɔnɔɔ cho lanɔɔ bolleŋ ni. Vɛɛ lanɔ Kilisiɔŋnɔɔ ke yɛ pɔnɔ ndɔ bɛɛleŋ? O tosa hei a mɛɛ o toolu pɔnɔ ndɔ le tosaa wali Mɛlɛka ke ndu wo o yuŋgoo niŋ yɛ. O nɔ mbo che pɔnɔ ndɔ chɔdɔ le. O nɔ vɛlɛ mbo hiŋ ndu lahɔl te. O cho ndu le nɔ mbo chua chilaŋ o yuŋgoo niŋ te. Mɛɛ yɛɛ lanɔɔ nɔ yɛ mbo tosa niko? O nɔ mbo chɛl pɔnɔ ndɔ diom, nduyɛ mbo toolu ndu. Te pɔnɔ ndɔ kɛɛsiaa pɛ le isɔɔ tosa, kɛ mi i hɛnaŋ kɔl ndɔɔ le, lanɔɔ chɔm ndu nyɛ o yiyaŋ o suɛi keŋ choo wo a lebɛɛ. Te a nɔ laalaŋ pilɛ nda pɔnɔ ndɔ le, hei wa simullo tau le ndu. Kɛ a koŋ kpou, kaa tuisiaŋ o cho wa chɔmndo o pɔnɔ ndɔ lo wo cho tosa ni, mi ndu bɛɛ huŋ piɛi Chɛhowa.—Nuawɔ Pitɛ Tasoo 3:​1.

14. Yɛɛ chuauwa nɔ yɛ ma tosa le mi Chɛhowa a wanaa velu nda wa dɔunuŋ nyaale?

14 Le mi Chɛhowa hini kɔl a chuauwa, yɛɛ nda nɔ yɛ ma tosal wanaa velu nda wa? Chuauwa nɔ ma diikuŋ wanaa velu nda wa. Te a tosa hei pɛ, wanaa velu nda wa bɛɛ dɔunuŋ nyaale. (Pulɔwaa 10:​1) Te o wa yɛ aa nya kala num, te koŋ te, nya finya num kinɛi cho niŋ chiɛiniŋ ni, yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa? A nɔ ma tol sawa pilɔɔ hoo kpe kɔɔli. A nɔ ma diikuŋ ndu. Sinapɛŋgu maa a boondei hei kala num, te koŋ te, finya num, yeema num malaa o ba ni. A tosa hei a mɛɛ ŋ diikuŋ ndu yɛ. Te wana o wana fee tosa pɛ wali Mɛlɛka ke ndu le tosaa wo, kɔl nyuloo a nyaaloo nɔla mbo hiŋ o yuŋgoo niŋ. Hei huŋ vɛlɛ a bɛɛleŋ naa Chɛhowa cha, wana kila yuŋgoo wo.—Ɛfisiaŋnda 3:​14, 15.

CHƆM BƐƐLEŊ O KUNDA LEKILISIƆŊNDO NIŊ

15. (a) Yɛɛ naŋ tosa yɛ o kundaa niŋ le chɔmndo maa ŋ diikuŋ Chɛhowa? (b) Sawa kuɛɛ mala yɛ naa le wanaa chua chilaŋ o kundaa niŋnda diikɔŋndo? (Tofa kɔfoo o  pei 48-49)

15 Chiisu Kiliti Chɛhowa yulu iso ni maa, ndu cho kunda leKilisiɔŋndo bolleŋ ni. (Kolosiaŋnda 1:​13) Okoŋ kɔɔli, mi Chiisu bɛɛ yulu buɛi nɔ kɔl kaloo, nduyɛ, mbo wa sakpo wo iso. Le yɛɛ? Le mbo wa wanaa Mɛlɛkaa nyɛm nda nɔ ma pɛɛku a Mɛlɛka okɔɔ woŋ kioo a teleŋ nda nɔ ma sɔla muŋ ndo. (Maatiu 24:​45-47) Dialii Kuumbaŋ Choo Seiyaa Chɛhowaa cho Buɛiyo hoo ni. Wanaa wa chilaŋ chuaa o kundala leKilisiɔŋndaŋ niŋ sindɛ wa, Dialii Kuumbaŋ Choo ve o ba ndaa sɔla nɛi chɔmaa ni. Hau bɛɛ, lende koni. Wanaa chua chilaŋ o kundaa niŋnda, Dialii Kuumbaŋ Choo ve o ba nda sɔla nɛi chɔmaa vɛlɛ a silaa ni. Naapum, mi Dialii Kuumbaŋ Choo ve vem hɔlte ndɔ o lɛuve. Naapum, mbo vem buɛi kelaa choo wo o kundalaŋ niŋ. Te ŋ diikuŋ pɛ wanaa chua chilaŋ o kundaa niŋnda, mɛɛ Chɛhowa naŋ diikuŋ koŋ ni.—Nuawɔ Hibuluiya 13:​17, NW; Tɛsaloniaŋ Tasoo 5:​12

16. O nɛi kuɛɛ choo i cho yɛ maa nyina diandaa Mɛlɛkaa yulu wanaa chua chilaŋ o kundaa niŋnda iso ni?

16 Wanaa chua chilaŋ o kundaa niŋnda, wanaa lahakiaa nda cho ni. Nduyɛ, wanaa mala nda wa bɛɛ, wanaa lahakiaa nda cho ni. Mi nda bɛɛ benduŋ mɛɛ naŋ bianduŋ yɛ koni. Wanaa chua chilaŋ o kundaa niŋnda cho machuaa nyɛm Chiisu ke naa o kundaa niŋndoŋ. A mala waŋnda o kundaa niŋ le mi chaŋyɛi kɛndɛi wa nda tɛɛŋ a Chɛhowa. (Ɛfisiaŋnda 4:​8) Nyina diandaa Mɛlɛkaa yulu wanaa chua chilaŋ o kundaa niŋnda iso ni. (Walta Wanaa Chiisuaa 20:​28) Le yɛɛ naŋ dimi yɛ lende? Kanifuule, diom o diom cho o yau Mɛlɛkaa niŋ, nyina Mɛlɛkaa tosa ni ma poonyiaa ndu. Tuupa ma yulu waŋndo iso le chilaŋ chuaa o kundaa niŋ, mɛɛ mbo komal fɛŋ suiliŋnda cho la poonyiaa o Baabuiyo niŋ ndaŋ. (Timoti Tasoo 3:​1-7, 12; Taitɔɔ 1:​5-9) Nduyɛ, te wanaa chua chilaŋ o kundaa niŋnda chal pɛ le yaasiaa suiliŋnda wana koŋ, a cho fɛŋ piɛi le nɛi chɔmaa nyina diandaa Mɛlɛkaa.

17. Te ndepilɛnɔɔ wa pɛ baala puaapilɛnɔɔ nɔ mbo tosa wo tosaa, le yɛɛ o nɔ yɛ mbo kumbu bolleŋ?

17 Naapum, wanaa chua chilaŋ o kundaa niŋnda vɛlɛ a wanaa mala nda wa, a ve le. Nduyɛ, nda sim bɔŋaŋnda naala leKilisiɔŋndaŋ lachi ni. Le taamaseliiyo, mɛɛ bɔŋaŋ naŋ bii le kɔlaŋ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo wo cho naa yɛ. Te o yɔŋ pɛ ma ve kposoŋ te, puaapilɛnɔ yiŋndo sim o foofo ndaa. Kɛ te puaapilɛnɔ yiŋndo bɛɛ ve loŋ kposoŋ te, ndepilɛnɔ yiŋ mbo nɔ taamasi kɛndɔɔ wo miiŋgu o foofo ndaa. Te ndepilɛnɔɔ wa pɛ tosaa baala puaapilɛnɔɔ nɔ mbo tosa wo, o nɔ mbo kumbu bolleŋ. * (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 11:​3-10) Hoo chɔm naa maa waŋlaanduaa cho chɔdɔ le. Kɛ dioo nda sɔla hoo ni le bɛɛleŋ chɔmndo le kɛɛsiaa Chɛhowaa. Ndu cho ni, wanaa o kɛsi bolleŋ o yuŋgoo niŋ vɛlɛ a o kunda leKilisiɔŋndo niŋnda.

BƐƐLEŊ LE MASAA CHO NAA CHOO WA

18, 19. (a) Vɛɛ ŋ tɛɛsiaa yɛ sawa cho o Luomaŋnda 13:​1-7, NW niŋndo? (b) Vɛɛ naŋ chɔm yɛ maa ŋ nɔ bɛɛleŋ le masaa waa?

18 Mi Kilisiɔŋaa tonyaa diikuŋ a kɔl ndaa kpou sawa mandaa cho o Luomaŋnda 13:​1-7, NW niŋndo. (Nuawɔ.) Kilisiɔŋaa tonyaa cho a chɛlaa a kɔl ndaa kpou le sawaa hoo biyɔɔ. Te a nua pɛ bolle Baabuileŋ ndeŋ, a cho sina maa a masaa waa okɔɔ Baabuiyo cho suɛi ni. Chɛhowa chɛl nda ni ma wa o masaleŋ choo nduyɛ, a cho baala sɔviɔɔ tosaa. Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ diikuŋ nda. Vɛɛ naŋ chɔm yɛ bɛɛleŋ le nda? Mɛɛ miŋ bii sawala nda duau laŋ. Le taamaseliiyo, te a dimi pɛ maa ŋ soli yau paawaa, ŋ nɔ miŋ soli. Te sawaa dimi pɛ maa ŋ soli yau o yau masaa waa yeema, ŋ nɔ miŋ soli ndu. Te a dimi pɛ maa ŋ soli yauwo le yulale naŋ cho leŋ, ŋ nɔ miŋ soli. Kɛ te masaa waa dimul naa pɛ le nyɛ tosa, kɛ mbo chɛlaŋ a sawa Chɛhowaa le, ŋ nɔ miŋ diikuŋ nda o i waa ndoo niŋ te. Ŋ nɔ miŋ tol taamasi wanaa Chiisu vem hɔlte ndɔ wa kɔɔli. Mɛɛ nda kuuna nda le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ, ma dimi aa, “Nyɛ Mɛlɛka dimul naa wo, ndu naa ŋ nɔ ni mi ŋ tosa, o cho nyɛ waŋnda chieeya dimi wo le.”—Walta Wanaa Chiisuaa 5:​28, 29. Le chɔɔloo sinaa, tofa kɔfoo o pei 42. Suɛi lebolle aa, “ Nɛɛ Ya Nɔ yɛ Mi Diikuŋ?

19 Ŋ ke vɛlɛ masaa waa bɛɛleŋ a mɛɛ naŋ suaa o nda lo yɛ. Teleŋndaŋ lapum, miŋ wa masaa waa lachi. Le taamaseliiyo, o teleŋ pum niŋ, Pɔɔl wa Masaa Akilipa a Masaa Fɛstɔɔ lachi. Masaa wɔɔŋnda pila nda wa ni. Kɛ mi Pɔɔl bii nda a lebɛɛ. (Walta Wanaa Chiisuaa 26:​2, 25) Ŋ nɔ miŋ tol taamasi Pɔɔllo kɔɔli. O yɔŋ bɛɛ aa masa lelɛŋndo, masa chioo, masa kɔlɛiyo, masa ibuŋgaa, polisiinɔɔ, mbo kɔ bii a masaa cheleŋnda, ŋ nɔ miŋ bii nda o nɛi lebɛɛ niŋ. Sukuuwa bɛɛ nɔ ma bii wanaa ndaa pɛɛkaa a wanaa cho nda chilaŋ nda o nɛi lebɛɛ niŋ. Wanaa kua wallo wa bɛɛ, a nɔ ma bii wana cho nda bolleŋ o wallo niŋndo vɛlɛ a wanaa nda cho wallo latulu wa o nɛi lebɛɛ niŋ. O cho ko wanaa yeema a laalaŋ naa wa le naŋ ke bɛɛleŋ te. Kɛ wanaa tul naa leyɛ wa bɛɛ, ŋ nɔ miŋ ke nda bɛɛleŋ. Wana dimi isɔɔ a tonya, wanaa naŋ nɔ laalaŋ pilɛ le wa bɛɛ nɔ ma che maa, ŋ nɔ bɛɛleŋ le nda.—Nuawɔ Luomaŋnda 12:​17, 18; Pitɛ Tasoo 3:​15, NW.

20, 21. Salala yɛɛ naŋ sɔla yɛ te ŋ ke pɛ wanaa cho naa chilaŋ nda bɛɛle kpeekpei leŋ?

20 Te ŋ wa pɛ waŋnda bɛɛleŋ kioo, ŋ nɔ miŋ hɛli le. Mi kiilanɔɔ Pitɛ poonyiaa o Diom Mɛlɛkaa niŋ aa, “La ke waŋnda kpede bɛɛleŋ.” (Pitɛ Tasoo 2:​17) Te waŋnda che pɛ maa ŋ nɔ bɛɛle kpeekpei leŋ le nda, koŋ tosa nda ma naŋ kɔl tau. Kɛ sinapɛŋgu maa bɛɛle waŋnda nɔ ma ke chaaŋaa ndaa waŋchieeya leŋ le cho tolɔɔ toolo. Kɛ te naŋ wa pɛ waŋnda bɛɛleŋ kioo, mɛɛ nɛiyo o pilɛ cho koŋ ni le nyɛ Chiisu dimi wo tolɔɔ kɔɔli. Mi Chiisu dimi aa, ‘Nyɛ wawoŋ nya nɔ wo o nɔ le diondɔɔ. Koŋ tosa ni, te waŋnda che pɛ sɔɔŋ kɛndɛŋ nya tosa woŋ, a saŋgala Mɛlɛka Finya nya o cho o fondaŋ ndɔɔ wo.’—Maatiu 5:​16.

21 Chieeŋndo hoo cho hau o nyumndaŋ niŋ kpiŋgbi. Kɛ waŋnda cho leniŋ a yeema pɛɛkoo a Mɛlɛka okɔɔ wa. A cho nɛilaŋ nuuviaa le hunɔɔ o nyɛ ndɔ wawoŋndo niŋ. Te o yɔŋ pɛ miŋ chɔm bɛɛleŋ o yuŋgoo niŋ, o kunda leKilisiɔŋndo niŋ, vɛlɛ a o masaa waa lo, koŋ tosa mi waŋnda hiŋ o nyɛ wawoŋndo hoo niŋ. Suɛi kɛndɛi pila cho hei ni. Kɛ mi waŋnda hiŋ bɛɛ ma sina Mɛlɛka le, nyɛ naŋ nɔ miŋ loonuŋndo cho hoo ni. Te ŋ ke pɛ chaaŋaa naa waŋchieeya bɛɛleŋ, Chɛhowa hini kɔl tau a naa nduyɛ, koŋ mala naa miŋ lo o kaala ndɔɔ bɛŋgu. Mɛɛ ŋ dimi niko maa, nyɛ o nyɛ cheleŋ ke naa nyaaloo mbo sulaŋ a fanda Chɛhowa ke naa wo le.

^ pɛl. 17 Le chɔɔloo sinaa a suɛi hei okɔɔ, tofa yooŋgula chɔɔlaalaŋ o pei 209-212 o yauwo hoo niŋ.