Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI 2

Vɛɛ Ŋ Manda yɛ Kɔl Num Iyamaa?

Vɛɛ Ŋ Manda yɛ Kɔl Num Iyamaa?

“Manda kɔl num iyamaa nyɛkɛndɛi.”​—PITƐ TASOO 3:​16, NW.

1, 2. Te a yeema pɛ kɔlaŋ o fondaŋ ŋ sina paale pilɛ bɛɛ le wo, yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa, nduyɛ, le yɛɛ?

TE A yeema pɛ kɔlaŋ o fonda ŋ sina paale pilɛ bɛɛ le wo, yɛɛ mala yɛ num a laasiaŋ te? Wana sina fonda koŋ ndo ŋ nyuna ni le mbo chɔm num nɛiyo. Te a nyuna ndu pɛ, a laasiaŋ te. Kɛ te a kuɛ pɛ a bolle num, a cho fuuluu naŋ cho kɔlaŋ nda le ma laasiaŋ.

2 Wana cho num nɛiyo chɔmndo wo bɛɛ nɔ mbo sina nɛiyo nyɛkɛndɛi. Kanifuule, te o sina nɛiyo le, nya ŋiɔɔŋ kpou la cho laasiaŋ. A fuuluu naŋ yeema kɔlaŋ nda le. Kɛ te o chɔm num pɛ nɛi kɛndɔɔ, a cho fuuluu naŋ cho kɔlaŋ nda. Mɛɛ lende koni kɔl iyama Chɛhowa ke naa hoo wo cho ni. (Chemisi 1:​17) Te ŋ nɔ kɔl iyama le, mɛɛ ŋ nɔ tiindaŋ kposoŋ te. Koŋ cho ni, ŋ sina kpeekpei fondaŋ naŋ cho kɔlaŋ ndo le. Nduyɛ ŋ nɔ ndu bɛɛ, kɛ te ŋ manda ndu nyɛkɛndɛi le, o tosa miŋ laasiaŋ o yoomu naa niŋ. Kɛ te ŋ manda ndu pɛ nyɛkɛndɛi, o tiuba mbo chɔm naa nɛi sakpoo o yoomoo niŋ. Ŋ pɛɛku wɔ niko nyɛ cho kɔl iyamaa wo, vɛlɛ a mɛɛ o tosa baalaa yɛ. Okoŋ kɔɔli, miŋ pɛɛku sɔɔŋ sala yaawoŋ muŋ a kɔl iyamaa okɔɔ. Muŋ cho ni: (1) Vɛɛ naŋ manda yɛ kɔl naa iyamaa? (2) Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ ke kɔlta iyamala chaanda bɛɛleŋ? (3) Vɛɛ kɔl iyama kɛndɔɔ chuu yɛ naa tɔnɔɔ?

YƐƐNƐ CHO YƐ KƆL IYAMAA, NDUYƐ VƐƐ O TOSA YƐ WALLO?

3. O Kilikiiye niŋ, yɛɛ “kɔl iyamaa” sim yɛ? Nduyɛ sɔɔŋ suu kuɛɛ o yaasiaa yɛ o wanachioo niŋ?

3 O Kilikiiye niŋ diomndo hoo “kɔl iyamaa” ndu sim ni, kɔlkalu sinaa isɔɔ, ɔɔ kɔlkalu ipilayaa. O nyaa yoomaa Mɛlɛka toosiaa wa niŋ kpou, waŋchieeya kinɛi o ke kɔl iyamaa ni. Kɔl iyamaa cho ko maa yamanɔ. O mala naa miŋ yaasiaŋ naapila okoŋ, miŋ sina siɔwuŋ naŋ. O nɔla vɛlɛ mbo yaasiaa chuaŋ chua naŋ tosa wo. O mala naa le miŋ tosa kɛɛsiaa kɛndɔɔ, nduyɛ mbo kɛɛlu naa le o wɔɔŋndo tosaa. Te ŋ tosa pɛ kɛɛsiaa kɛndɔɔ, kɔl naa iyamaa chandu naa tau. Kɛ te ŋ tosa pɛ kɛɛsiaa wɔɔŋndo, o pɛɛsa naa.

4, 5. (a) Vɛɛ naŋ looku yɛ sina maa Adama nda Ifi bɛɛ ndaa nɔ kɔl iyamaa? Nduyɛ, yɛɛ wa yɛ fula makɔɔlioo mɛɛ nda tɛɛmbuu sawa Mɛlɛkaa? (b) Chɔmndɔ taamaseliilaŋ mɛɛ kɔl iyamaa tosa baalaa o wanaa laalaŋaa Mɛlɛkaa niŋ sindɛ yɛ?

4 Waŋchieeyaa tasiaa Mɛlɛka toosiaa wa bɛɛ, ndaa nɔ kɔl iyamaa. Vɛɛ naŋ looku yɛ hei sina? Mɛɛ nda tosa hakioo, mi siɔmbulaŋ la bii nda. (Chɛnɛsee 3:​7, 8) Kɔl nda iyamaa mala nda kposoŋ a boondii keŋ te. Kanifuule, mbo hui nda. A hɔlaa vesɛi sɛɛŋ nda tɛɛmbuu sawa Mɛlɛkaa ni. Nduyɛ mɛɛ nda tɛɛmbuu sawa Mɛlɛkaa, ma simnuŋ yaamɔɔwaa nduaa. A waŋnuŋ walaŋ. Le hei, ndaa sina nyɛ o nyɛ nda wa tosaa. Lelaŋ, nɛi o nɛi ve lɛ le nda ma sɔla malɔɔ hakioo Mɛlɛka o ba le.

5 Adama nda Ifi chiee kɔl nda iyamaa kpeku soliŋ te. Mi che bɛɛ naa wanaa lahakiaa naŋ cho ni, kɛ wanaa bɔɔbɔɔ yaŋ niŋ nilaŋ o kɔl nda iyamaa. Le taamaseliiyo, mi wana laalaŋ pilɛ diolaŋ Choobu, dimi aa, “I cho lo o diom nuu choo maa I cho sakpo, nyɛ pɔmbɔ bɛɛ i feŋaŋ o diom koŋ cho le. Haaa a teleŋ ya I cho yoomu wo, kɔl nuu o cho ya walaŋ a nyɛ ya I cho dimioo wo.” (Choobu 27:​6) A tonya, wana ndoo nɔ kɔl iyama kɛndɔɔ wo Choobu wa ni. Lɔɔlɔɔ fee, o wa kɔl ndɔ iyamaa nilaŋ yaŋɔɔ o sɔɔŋ ndoo tosa woŋ niŋ vɛlɛ a kɛɛsiaala ndoo tosalaŋ. Lelaŋ o dimi a dialuŋ fulaa ni maa, o chɛl mi kɔl ndɔ iyamaa hui ndu le. Nduyɛ o chɛl vɛlɛ mbo tuisi ndu lasiɔmbu le. Ŋ tuuwɔ niko Choobu nda Deeve. Mɛɛ Deeve kɛɛ Sɔɔ bɛɛleŋ kioo, wana Chɛhowa yulu iso le mbo wa masa wo, “okoŋ kɔɔli mi kɔl ndɔɔ wa ndu kɔɔsɔɔ niŋ.” (Saamiɛɛ Tasoo 24:​4-6) Kɛ mi kɔl iyama wa hoo Deeve kɔɔsɔɔ niŋndo chuu ndu tɔnɔɔ tau. Mbo pɛɛku ndu maa, o nɔ mbo tosa lɛ i waa naa o siɔdii lachioo niŋ te.

6. Yɛɛ chɔm yɛ maa waŋchieeya kpou nɔ kɔl iyamaa?

6 Baa wanaa cho Chɛhowa piɛiyo wa koni nɔ kɔl iyamaa ni? Sako bɛɛ. Ŋ tofawɔ nyɛ kiilanɔɔ Pɔɔl poonyiaa o Baabuiyo niŋndo. Mbo dimi aa, “Sawala Mɛlɛka ke Muuse laŋ la ve la yɔŋgaa o wanaa cho a Chuu le wa lo le. Kɛ nduyɛ, te nda pila kɔlta ndalaŋ la dimul nda pɛ maa a tosa nyɛ sawalaŋ ndaŋ la dimi wo, nduyɛ ma tosa ndu pɛ, mɛɛ koŋ chɔm ni maa mi che bɛɛ sawala kalalaŋ la ve la yɔŋgaa le nda le ni, kɛ maa a sina nyɛ wanachioo nɔ mbo tosa wo a nyɛ o nɔ mbo tosa le wo. Sɔɔŋ nda tosa woŋ, muŋ chɔm ni maa nyɛ sawalaŋ la dimi maa a tosa wo o cho nda o lakɔl. Nduyɛ mi kɔlta ndalaŋ la tɛndal nda seileŋ. Teleŋndaŋ lapum waŋndo pila mi kɔl ndɔɔ yaala ndu. Teleŋndaŋ lapum mbo ke ndu di.” (Luomaŋnda 2:​14, 15) Teleŋndaŋ lapum, wanaa cho Chɛhowa piɛile wa bɛɛ soliŋ kɔl nda iyamaa kpeku le nyɛ o dimi wo tosaa.

7. Vɛɛ kɔl naa iyamaa hui yɛ naa teleŋndaŋ lapum?

7 Kɛ teleŋndaŋ lapum, mi kɔl naa iyamaa hui naa. Le yɛɛ naŋ dimi yɛ lende? Ŋ muli wɔ vɛlɛ hɔlla o wana cho num nɛiyo chɔmndo wo lo. Te o yɔŋ pɛ mi nɛiyo laasiaŋ ndu o hɔl, nya ŋiɔɔŋ kpou la cho laasiaŋ. Mɛɛ lende kɔl iyamaa hui naa ni. Te ŋ handu pɛ kɔl naa o sɔɔŋ wana chieeyɛi nɛi dimul naa le tosaa woŋ choo, koŋ cho tosa mi kɔl naa iyamaa hui naa. Nduyɛ te ŋ soliŋ Baabuiyo kpeku o sɔɔŋ pum choo le, ŋ tiuba miŋ sina teŋgeŋndo nyɛ Mɛlɛka chɛl a nyɛ o kɛɛ wo tɛɛŋ te. O kpeekpei niŋ, le mi kɔl naa iyamaa tosa wallo nyɛkɛndɛi, mɛɛ mi Chɛhowa mala naa a nyina ndɔ diandaa. Mi Pɔɔl poonyiaa o Diom Mɛlɛkaa niŋ aa, “Kɔl ni iyamaa cho ya seileŋ tɛndallo a mɛɛ nyina diandaa Mɛlɛkaa cho ya kɔɔli yɛ.” (Luomaŋnda 9:​1, NW) Vɛɛ naŋ chɛllɛ le mi kɔl naa iyamaa tosa baalaa a nyina diandaa Mɛlɛkaa latulu? Mɛɛ miŋ manda ndu.

VƐƐ NAŊ MANDA YƐ KƆL NAA IYAMAA?

8. (a) Vɛɛ nyɛ huŋ naa o kɔllo paaliaŋ yɛ kɔl naa iyamaa? Nduyɛ, yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kɛsiŋ o kɔl te ŋ wa pɛ kɛɛsiaa tosaa? (b) Le yɛɛ kɔl iyama walaŋndo nɔɔ cho le tuu le Kilisiɔŋnɔɔ le? (Tofa tɛɛsiaa amatou.)

8 Vɛɛ ŋ soliŋ yɛ kɔl num iyamaa kpeku le kɛɛsiaa kɛndɔɔ tosaa? Waŋnda apum te suɛi komal nda pɛ, a chel fɛŋ ma yiyaŋ te. Nyɛ huŋ nda o kɔllo kinɛi nda tosa ni. Naapum ma dimi aa, “I tosa bɛɛ hei nyɛ o nyɛ yɔŋnuŋ ya le.” O cho yiyaŋ kɛndɛ le cho koŋ kposoŋ te. Kanifuule, te ŋ yiyaŋ o sɔɔŋ pum choo le, o tosa mi kɔl naa iyamaa laasiaŋ. Lelaŋ Baabuiyo dimi ni aa, “Kɔl wana chioo o hui wana o hiou nyɛ o nyɛ, nduyɛ o cho dɛnɛ wɔɔŋ bɛndu. Wana o wana nɔla ma sina nyɛ cho wana chioo o kɔllo le.” (Chɛluimaya 17:​9) O cho sɔɔŋ fau le kɔl naa dimul naa le tosaa miŋ tol ndu dɔɔ kɔɔli le. Tuupa miŋ chɛl nyɛ kɔl naa dimi le tosaa wo, ŋ yiyaŋndɔ fɛŋ te suɛi keŋ i nɛŋi pɛ Chɛhowa kɔl. *

9. Yɛɛ cho yɛ siooŋii Mɛlɛkɛi? Nduyɛ, vɛɛ siooŋii waa naa piiliaŋ yɛ kɔl naa iyamaa?

9 Te ŋ soliŋ pɛ kɔl iyamaa kpeku le kɛɛsiaa kɛndɔɔ tosaa, mɛɛ hoo chɔm ni maa ŋ nɔ siooŋii Mɛlɛkɛi. O cho nyɛ kɔl naa dimul naa le tosaa wo le. Tofawɔ taamaseliiyo hoo. Wana laalaŋ pilɛ wa sindɛ diolaŋ aa Nɛhimaya. Nɛhimaya ndoo nɔ kpaayaa le wanaa wa Chulusɛlɛm nda chuuŋgiaa biyɔɔ o ba. Kɛ o tosa lende le. Le yɛɛ? Kanifuule te ndoo baŋ pɛ waŋnda haa le chuuŋgiaa yɔŋgoo, o wa Chɛhowa Mɛlɛka kɔllo tɛɛmbuu. Lelaŋ o dimi ni aa, “Kɛ ya ya I tosa lende le, kani I nɔ siooŋii Mɛlɛkɛi.” (Nɛhimaya 5:​15) Te ŋ nɔ pɛ siooŋii Mɛlɛkɛi o kɔllo niŋ di, koŋ mala naa ŋ tosa suɛi tɛɛmbuu ndu kɔllo ve le. Nduyɛ o mala vɛlɛ naa miŋ tofa o Diom ndɔɔ niŋ le nɛi chɔmaa te ŋ wa pɛ kɛɛsiaa tosaa.

10, 11. Te o hiŋ pɛ o nɛi mamuɛiyo choo, sawala Baabui kuɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kɛsiŋ o kɔl? Nduyɛ vɛɛ naŋ looku yɛ nɛi chɔmaa Mɛlɛka wo sɔla le sawalaŋ ndaŋ biyɔɔ?

10 Ŋ chua wɔ taamaselii mamuɛiyo. Teleŋndaŋ lapum, miŋ chuuŋgiaŋ le pisultaŋ. O chuuŋgiaŋndo hoo choo yɛ, mi muɛiyaŋ ma wa loŋ le kolɔɔ. O chuuŋgiaŋ waa lende choo naŋ nyunaŋ ni aa, ‘I kol muɛiyaŋ maŋ, baa I kol te?’ Nyɛ tase naŋ nɔ miŋ sina wo cho ni, ŋ nɔ fɛŋ miŋ sina nyɛ Baabuiyo dimi a muɛiyaŋ kolɔɔ okɔɔ wo. Baabuiyo kuuna naa muɛiyaŋ kolɔɔ tuuleŋ te. Kanifuule, nyɛ Chɛhowa ke naa wo ma cho ni. Ŋ nɛŋi ndu kɔl tau te ŋ kol maŋ pɛ tuuleŋ. (Sam 104:​14, 15) Muɛiyaŋ kolɔɔ bɛndu bɛndoo a kuuliaa laŋ lechoo Baabuiyo kɛɛ ni. (Luku 21:​34; Luomaŋnda 13:​13) Le handɔɔ lechoo, muɛiyaŋ kolɔɔ bɛndu bɛndoo cho o hakila cheleŋndaŋ tɛɛŋ mɛɛ tiɔmɔɔ a suundaa cho naa yɛ. *Kɔliŋtiaŋ Tasoo 6:​9, 10.

11 Num wana Mɛlɛkaa, kɔl num iyamaa nɔ mbo wa yiyaŋndo o sawalaŋ ndaŋ choo. Lelaŋ, te o yɔŋ pɛ miŋ kuɛ o chuuŋgiaŋndo, nduyɛ mi muɛiyaŋ ma wa loŋ, ŋ nɔ miŋ nyunaŋ aa, ‘Chuuŋgiaŋ suu kuɛɛ cho yɛ hoo? Baa wanaa cho lachi wa tiu niŋ pa ba ma kɔɔna sɔɔŋ nyɛkɛndɛi o simnuŋ chuuŋgiaŋ kolaa le? Yɛɛ ya nɔ yɛ mi tosa? Baa le muɛiyaŋ kinɛi ya cho lakɔ ni? Baa te I kol muɛiyaŋ te, I nɔla mi soo faŋgaa tɛɛŋ te? I tiu niŋ pa ba mi kol maŋ tuuleŋ?’ Ŋ chal pɛ miŋ yiyaŋ o nyunalaŋ ndaŋ choo, koŋ mala naa miŋ sina nyɛ Baabuiyo dimi a kolɔɔ okɔɔ wo. Ŋ piɛi vɛlɛ o Chɛhowa lo le mbo mala naa miŋ tol sila ndɔɔ kɔɔli. (Nuawɔ Sam 139:​23, 24.) Te ŋ chɛl pɛ hei, Chɛhowa cho naa manda a nyina ndɔ diandaa. Hoo chɔm vɛlɛ ni maa ŋ cho kɔl naa iyamaa mandaa a mɛɛ sawala Mɛlɛkalaŋ la dimi yɛ. Te ŋ wa pɛ kɛɛsiaa tosaa, nyɛ cheleŋ cho vɛlɛ o naŋ nɔ miŋ tosa wo.

VƐƐ NAŊ NƆ YƐ MIŊ CHE KƆLTA IYAMALA ACHELEŊNDA?

Te a manda pɛ kɔl num iyamaa o nɛi Baabuiyo choo, o mala num ma sina nyɛ ŋ nɔ ma tosa a muɛiyaŋ ndo

12, 13. Le sabula yɛɛ Kilisiɔŋaa tonyaa kpou nɔ kɔl iyama pilɛ o sɔɔŋ pum choo le? Nduyɛ vɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ bii kɔlta iyamala chaaŋnda?

12 Kilisiɔŋaa tonyaa kpou nɔ kɔl iyama pilɛ o sɔɔŋ pum choo le. Naapum, nyɛ waŋndo kɔl ndɔɔ chɛllo, o cho ndu le kɔl numndo chɛl te. Te o wa yɛ pɛ lende, mɛɛ a nɔ ma pɛɛsa nyɛ kɔl ndɔɔ chɛl koŋ ndo le. Le taamaseliiyo, waŋndo o pum o chi muɛiyaŋ kolɔɔ o faŋgaa tɛɛŋ nda chaaŋaa nduaa suɛi wɔɔŋ te. Kɛ le waŋndo o pum ndu, suɛi wɔɔŋnde i cho le ndu ni. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ yiyaŋnda teŋgeŋ suu waa naa? Nduyɛ, vɛɛ i piiliaŋ yɛ kɛɛsiaa naŋ tosa wo?

13 Waŋnda nɔ yiyaŋnda teŋgeŋnda suu waa naa le sabulaŋ tau. Naa kpou ŋ fula o kɔɔlima yɛ yiaŋ niŋ. Waŋnda apum, mi ndaa kol muɛiyaŋ paandu tau. Mi che bɛɛ naa o ve suɛi bɛɛŋ bɛɛŋ le maŋ malɔɔ le, kɛ ma chɔulaba haaa ma mal maŋ. (Masaa Bɛnduaa Tasiaa 8:​38, 39) Le taamaseliiyo, te o yɔŋ pɛ mi wana kindiŋ paandu mbo mal muɛiyaŋ kolɔɔ wo hiŋ num yilɔɔ, okoŋ ma ke ndu muɛiyaŋ, o cho kɛɛ. Kanifuule, kɔl ndɔ iyamaa kuuna ndu. O hei niŋ, yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa? Baa suɛi cho num pala? Baa baŋɔɔ ŋ cho ndu ni mbo kol kaŋgalaŋ? O cho lende le i nɔ mii wa le. O yɔŋ bɛɛ mbo dimul num sabu o kɛɛ wo, ɔɔ mbo dimul num te, kaala ŋ nɔ le ndu wo cho tosa ni ma tosa yeemɛi nduɛi.

14, 15. O sindɔɔ niŋ, o yɛɛ choo Kilisiɔŋnda ndaa nɔ yɛ kɔlta iyamala pilɛ le? Nduyɛ yɛɛ Pɔɔl ndoo dimullɛ nda le ma tosa?

14 O sindɔɔ niŋ bɛɛ, mi kiilanɔɔ Pɔɔl cha maa Kilisiɔŋaa tasiaa ndaa nɔ kɔlta iyama pilɛ le. O sindɛ koŋ niŋ, Kilisiɔŋnda apum ndaa di nyɛdiaa la sooluu wo le. (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 10:​25) Le Pɔɔl ndu, kɔl ndɔ iyamaa pɛɛsa ndu le nyɛdiaa nda pisi o lɔɔlaŋ niŋndo dioo le. Chɛhowa toosiaa nyɛ o nyɛ fee ni. Ndu ko toosiaa nyɛdiaa ni. Lelaŋ, Pɔɔl chi keŋ maa suɛi wɔɔŋ te. Kanifuule, piɔmnda nɔ nyɛdiaa a ba nda le. Kɛ mi Pɔɔl huŋ sinapɛŋgu maa kɔl ndɔ iyamaa o chɛlaŋ a kɔlta iyamala acheleŋnda o suɛi hei choo le. Tuupa mi waŋnda apum simnuŋ Kilisiɔŋnda, piɔmnda ndaa sooluu ni. Le waŋnda haa yɛ, nyɛ o nyɛ chiɛɛliaŋ pɛ a piɛile ŋpiɔmndeŋ, suɛi pila pala nda ni. Kɛ vɛɛ Pɔɔl soli yɛ bahawɛiyo hoo?

15 Mi Pɔɔl poonyiaa o Baabuiyo niŋ aa, “Naa ŋ cho a dialuŋ kalaŋ nda ŋ nɔ mi ŋ biuŋ wanaa nɔ dialuŋ kala le wa, a yiyaŋnda nda laŋ la cho teŋgeŋ a sɔɔŋ muŋ okɔɔ wa. O cho ko nyɛ nɛŋi naa pila kɔltaŋ ndo le naa ŋ nɔ mi ŋ tosa le. Kani fondole, nyɛ Kiliti tosa wo o tosa ndu le ndu pila kɔl nɛŋi suee le.” (Luomaŋnda 15:​1, 3) Yiyaŋ Pɔɔllo cho ni maa, ŋ nɔ miŋ handuŋ yeemɛi puaa piliaa naa lachi. O cho ko yeemɛi nɛi suee le. Lende koni Kiliti bɛɛ tosa ni. O suɛi pilɛi hei choo kpe, mi Pɔɔl dimi maa te visioŋ tosa ni mi chaaŋ ndɔ laalaŋndo o kiisaŋ a ndu, mɛɛ o di muŋ te. Kanifuule wanaa Chiisu vi haa le nda ma simnuŋ saa ndɔ wa, o yeema mbo yɔŋul kɔlta ndala iyamalaŋ te.—Nuawɔ Kɔliŋtiaŋ Tasoo 8:​13; 10:​23, 24, 31-33.

16. Wanaa kɔlta ndalaŋ la kɛɛ le sɔɔŋ pum tosaa wa, le yɛɛ a nɔ ma pɛɛsa wanaa kɔlta ndalaŋ la chɛl le sɔɔŋ muŋ tosaa wa le?

16 O baa pilɔɔ choo, wanaa kɔlta ndala iyamalaŋ la kɛɛ le sɔɔŋ pum tosaa wa, a nɔ ma pɛɛsa wanaa kɔlta ndalaŋ la chɛlla le. A nɔ ma baŋ maa nda kpede a nɔ ma nɔ yiyaŋ pilɔɔ o sɔɔŋ kpou choo le. (Nuawɔ Luomaŋnda 14:​10.) O kpeekpei niŋ, ŋ soliŋ kɔl iyamaa kpeku le naapila yamɛi kilul lo. O cho le acheleŋnda yamɛi kilul te. Mi Chiisu dimi aa, “Wana o wana la kilul wana iyama le. Koŋ tosa ni, Mɛlɛka kilul nya iyama le.” (Maatiu 7:​1) O kunda leKilisiɔŋndo niŋ, wana o wana fee sina nyɛ kɔl ndɔ iyamaa chɛl ndu le tosaa wo. Lelaŋ, te kɔl naa iyamaa chɛl pɛ le nyɛ tosa, te koŋ te, mbo kɛɛ, ŋ nɔ miŋ kɔɔsa acheleŋnda le. Nyɛ bɛnda le miŋ tosa wo cho ni, nɛilaŋ nuuviaa le kaalaa chɔmndo o kundaa niŋ, a waa diompilɛ, a dɛɛniaŋndo vellaa velle. Ŋ nɔ miŋ puusiaa kunda wanaa laalaŋnda le.—Luomaŋnda 14:​19.

KƆL IYAMA KƐNDƆƆ CHUU NAA TƆNƆƆ TAU

Kɔl iyama walaŋndo chɔm naa nɛiyo o yoomoo niŋ. O chuu naa nyaaloo a kɔl nyuloo

17. Yɛɛ yɔŋnuŋ yɛ hau a kɔlta iyamala wanaa bɔɔbɔɔ?

17 Mi kiilanɔɔ Pitɛ poonyiaa o Baabuiyo niŋ aa, “Manda kɔl num iyamaa nyɛkɛndɛi.” (Pitɛ Tasoo 3:​16, NW) Te kɔl num iyamaa wa pɛ walaŋ Mɛlɛka Chɛhowa o hɔl, o chuu num tɔnɔɔ tau. Wanaa bɔɔbɔɔ nɔ hau kɔl iyama walaŋ te. Ŋ nɔ miŋ wa maa wanaa kaŋ te. Pɔɔl dimi maa kɔlta waŋnda haa la yɔŋnuŋ tindiŋ. (Timoti Tasoo 4:​2) Te chiliŋnde diu pɛ ma kei ndi o dialloŋ, te fonda koŋ seŋgu pɛ, o yɔŋnuŋ tindiŋ. Mɛɛ lende koni kɔlta iyamala waŋnda apum la cho hau ni. La choŋnuŋ la vilɛi. La yɔŋnuŋ tindiŋ. La sinaŋ lɛ le. La kɔɔsa lɛ nda le. Nduyɛ siɔmbula bii nda le i wɔɔŋii nda tosa ve le. Wanaa bɔɔbɔɔ hau, te a tosa pɛ suɛi wɔɔŋnde mi kɔl nda iyamaa pɛɛsa nda le, ma naŋ kɔl.

18, 19. (a) Te ŋ tosa pɛ yɔŋ wɔɔŋndo mi kɔl naa pɛɛsa naa le nyɛ naŋ tosa koŋ ndo miŋ kɔ chɔɔmuu, tɔnɔ yɛɛ o chuu yɛ naa? (b) Te ŋ sɔla pɛ malɔɔ hakioo le yɔŋ wɔɔŋ naŋ tosa wo, kɛ mi kɔl naa iyamaa wa wɔ naa paaliaŋndo kɛ, yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa?

18 O kpeekpei niŋ, te ŋ tosa pɛ hakioo, kɔl naa iyamaa cho wa kɔɔsɔɔ a naa. Nduyɛ te wana tosa koŋ hakioo wo kɔ chɔɔmuu pɛ yɔŋ ndɔ wɔɔŋndo, okoŋ, mbo mal yɔŋ wɔɔŋ o wa koŋ tosaa wo, malɔɔ Mɛlɛka mal ndu haki ni. O yɔŋ bɛɛ aa haki wɔɔŋ wɔɔŋndo o tosa ni. Le taamaseliiyo, mɛɛ Masaa Deeve tosa yɔŋ wɔɔŋ wɔɔŋndo, mi kɔl ndɔ iyamaa paaliaŋ ndu tau. Kɛ mɛɛ o chɔɔmuu yɔŋ ndɔ wɔɔŋndo, mi Mɛlɛka mal ndu haki. Nduyɛ mbo mal kaala wɔɔŋnda o wa tosaa laŋ. Okoŋ kɔɔli, mi Deeve tul niko yɔŋ wɔɔŋndo leyɛ. Nduyɛ mbo luaŋ ibuŋ le Chɛhowa diikɔŋndo tei a yoomu ndɔɔ mɛɛlulaŋ. O hei choo Deeve sina niko ni maa, Chɛhowa cho bɔɔ ‘wana kɛndɛ naa nda chua, nduyɛ le teleŋ o teleŋ o cho o bɛɛndiaŋ le naa malɔɔ le yɔŋnda naala wɔɔŋndaŋ.’ (Sam 51:​1-19; 86:​5) Te o yɔŋ yɛ miŋ sɔla malɔɔ hakioo, kɛ mi siɔmbulaŋ la wa wɔ naa, miŋ wa wɔ tuŋ yiyaŋndo a nyɛ naŋ tosa wo okɔɔ?

19 Teleŋndaŋ lapum, mi kɔl naa iyamaa wa wɔ kɔɔsɔɔ a naa le haki naŋ tosa paandu wo. Kɛ nyɛ naŋ nɔ miŋ kɛsiŋ o kɔllo cho ni maa, o cho lɛ kɔɔsɔ kɛndɛ le kɔl naa iyamaa cho lɛ koŋ te. Kanifuule ŋ chii niŋ malɔɔ hakioo sɔla. O hei niŋ, ŋ nɔ miŋ sina pɛŋgu maa o cho mɛɛ naŋ cha naapila yɛ le Chɛhowa ndu cha naa le. Ŋ sina maa Mɛlɛka kaalaa o cho ni. Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ laalaŋ o ndu niŋ, nduyɛ miŋ chɛl haki o mal naa wo, mɛɛ naŋ dɛɛniaa acheleŋnda yɛ koni. (Nuawɔ Chɔŋ Tasoo 3:​19, 20.) O baa pilɔɔ choo, kɔl iyama walaŋndo chuu naa kɔl nyuloo. O tosa vɛlɛ miŋ sɔla nyaale kpeekpeiyo o yoomoo niŋ. Wanaa bɔɔbɔɔ tosa niŋ paandu hakioo, nduyɛ mi kɔl nda iyamaa kɔɔsa nda le nyɛ nda tosa koŋ ndo. Waŋnda haa nɔ niŋ hau kɔl iyama walaŋndo le Chɛhowa piɛiyo o nɛi sɔviɔɔ choo.—Kɔliŋtiaŋ Tasoo 6:​11.

20, 21. (a) Yɛɛ yauwo hoo cho yɛ num mala le ma tosa? (b) Yɛɛ Chɛhowa tosallɛ naa Kilisiɔŋnda? Nduyɛ vɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ soliŋ baŋa o baŋa naa wo kpeku?

20 Yauwo hoo toosiaŋ le num malaa ma wa a kɔl nyulu. Nduyɛ, ma wa a kɔl iyama walaŋndo o palɛi mɛɛlɛi chieeŋ Setanaa hoo niŋ. Sawala Baabui ŋ nɔ ma tol kɔɔli lɔɔlɔɔ laŋ la cho tau. Kɛ o cho a laŋ okɔɔ kpede le yauwo hoo soo le. Te o hiŋ pɛ o nɛi kɔl iyamaa choo, o cho naa maa mɛɛ mi sawa o sawa wa fɛŋ o poonyiaa o yau choo le. Sabu yauwo hoo cho ni, le num malaa ma manda kɔl num iyamaa nyɛkɛndei. A tosa hei a mɛɛ ŋ pɛɛku le nyɛ Diom Mɛlɛkaa dimi wo tosaa lɔɔlɔɔ o yoomu numndo niŋ yɛ. Sawala Mɛlɛka ke Muuse laŋ, la poonyiaa laŋ la wa ni. Kɛ ‘nyɛ o nyɛ Kiliti dimul naa le tosaa,’ o cho kpou le cho o poonyiaa le. Mɛɛ miŋ soliŋ kɔl naa iyamaa kpeku o sɔɔŋ pum choo. (Kaleesiaŋnda 6:​2) Chɛhowa tosa a sabu mi Chiisu huŋ baŋa naa. Kɛ o wa bɛɛ lende ni, ŋ puuluŋ baŋa naŋ sɔla hoo wo miŋ wou balaŋ o yɔŋ wɔɔŋndo tosaa niŋ te. (Pitɛ Tasoo 2:​16) Kɛ baŋa o baŋa naa hoo wo ke naa dioo, le miŋ chɔm kaala naa kpeekpei le ndu.

21 Nyɛ mala naa vɛlɛ le sawala Baabuiyo tolɔɔ kɔɔli wo cho piɛileŋ ni. Nduyɛ kɛɛsiaa o kɛɛsiaa kɛndɛ naŋ tosa pɛ, ŋ nɔ miŋ tol kɛɛsiaa koŋ kɔɔli. Hei mala naa miŋ hiou lachi a Chɛhowa kaalaa. A nɔla vɛlɛ ma sina “yɛ yɔɔ suɛi naŋ le tosaa ve tɛɛŋ a suɛi niŋ le tosa le ve.” (Hibuluiya 5:​14) Te a manda pɛ kɔl num iyamaa o nɛila Baabuiyo choo, hei chuu num tɔnɔɔ lɔɔlɔɔ o yoomu numndo niŋ. Mɛɛ waŋndo chɔm num naa nɛiyo le kɔlaŋ o fondaŋ ŋ sina le wo cho yɛ, lende kɔl naa iyamaa mala naa ni le kɛɛsiaala nɛŋi Chɛhowa kɔllo laŋ tosaa. Nɛiyo kpeekpei cho hoo ni le loo o kaala Mɛlɛka wo bɛŋgu.

^ pɛl. 8 Baabuiyo dimi maa kɔl iyama walaŋndo nɔɔ cho le tuu le. Le taamaseliiyo, mi Pɔɔl poonyiaa o Baabuiyo niŋ aa, “Kɔl nuu cho walaŋ. Kɛ nduyɛ, i wa dɔɔ lende ni, kɛ o cho keŋ te chɔm maa tɔɔyaŋ cho ya choo le le. Masanɔɔ Mɛlɛka ndu pɛɛsa ya ni.” (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 4:​4) Wanaa tuisi buɛiyaa Chiisuaa nyɛpalaa choo wa bɛɛ, ma yiyaŋ maa wali Mɛlɛkaa nda cho koŋ tosaa ni. Lende koni Pɔɔl bɛɛ ndoo yiyaŋ ni. Lelaŋ, te kɔl naa iyamaa wa pɛ walaŋ naapila o hɔl, mɛɛ mbo wa vɛlɛ walaŋ Mɛlɛka o hɔl.—Walta Wanaa Chiisuaa 23:​1; Timoti Diiŋ Ndɔɔ 1:​3.

^ pɛl. 10 Wanaa chiɔwaa bɔɔbɔɔ dimi maa, wanaa kol muɛiyaŋ kolɔɔ bɛndoo wa, a nɔla maŋ kolɔɔ “tuuleŋ” te. Le nda, muɛiyaŋ kolɔɔ “tuuleŋ” sim ni maa, a kol lɛ kposoŋ te.