Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI TƆ A PILƐ VE

Le Yɛɛ Nyɛpalaa Hɔba Yɛ?

Le Yɛɛ Nyɛpalaa Hɔba Yɛ?

1, 2. Yɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ nyuna yɛ?

LƐŊNDE nyiiyaaleŋ o mɛŋndaŋ bɛŋgu tɛɛmbuu sɔndɔkɔlɔɔ. Poo wuu waŋnda a yekpandioo o chiɛi lekaaŋndo niŋ. O booluu wanaa bɔɔbɔɔ nduyɛ mbo diu waŋnda chalaŋ. Naa pauwo dii kala chuaa, mbo mɛi chuauwa a ŋuɛɛnu.

2 Te kpundɛla waa naa la yɔŋnuŋ pɛ, mi wanaa bɔɔbɔɔ nyuna aa, “Le yɛɛ?” Mi wanaa bɔɔbɔɔ nyuna le sabu chieeŋndo cho o piaa cha a yɛle tulaaleŋ vɛlɛ a nyɛpalaa wo. Baa num bɛɛ kɔndɔfillo bii num niŋ pa a hei okɔɔ?

3, 4. (a) Nyunala yɛɛ Habakuku ndoo nyuna yɛ? (b) Vɛɛ Chɛhowa ndoo mulul lɛ ndu?

3 O sindɔɔ niŋ, ŋ pɛɛku maa puaa ndaa nɔ tiindaŋ kala kalaa o Mɛlɛka niŋnda bɛɛ nyuna nyunala waa naa. Le taamaseliiyo, mi Habakuku ndoo suaa le Mɛlɛka wo nyuna Chɛhowa aa, “Vɛ ma chɛl mi nyɛ palaa suu waa nuaa o tual la choo? Vɛ mi waŋnda wa sɔɔŋ waa nuaa tosaa a tosa isɔɔ a ndi okɔɔ le? Ba o ba ya nua, waŋnda cho nyɔɔŋ tɛɛmbuuwo ma wa chieiyo. Sɔŋgɔlaŋ a sɛɛŋgiaŋndaŋ la cho la tiuwaa ba o ba.”—Habakuku 1:​3.

4 Habakuku 2:​2, 3 soo a muli Mɛlɛka ke Habakuku wo nduyɛ a buŋgɛi Mɛlɛka chua le bahawɛi koŋ solioo wo. Chɛhowa nɔ kaala yiŋgoloŋndo le waŋchieeya. Baabuiyo dimi aa, ‘Ndu manda naa ni.’ (Pitɛ Tasoo 5:​7) Mɛlɛka tul pɛŋ nyɛpalaa cho yɔŋndo wo leyɛ mbo hiau bɛɛ naa. (Aisaya 55:​8, 9) Lelaŋ, ŋ yaasiaŋndɔ nyunaa hoo, Le yɛɛ nyɛpalaa hɔba yɛ o chieeŋndo choo?

LE YƐƐ NYƐPALAA HƆBA YƐ?

5. Yɛɛ wanaa pɛɛkaa bɔɔbɔɔ o piɛiye niŋ dimi yɛ a nyɛpalaa okɔɔ? Yɛɛ Baabuiyo pɛɛku yɛ?

5 Mi simlachiaa, a wanaa pɛɛkaa o piɛiye niŋ dimi daandi daandi maa Mɛlɛka hɛnaŋ ni le mi waŋnda wa o nyɛpalaa niŋ. Mi apum dimi maa nyɛ o nyɛ yɔŋnuŋ pɛ waŋndo, mɛɛ kpundɛlaŋ la cho naa yɛ, maa Mɛlɛka kɛɛsiaa ndi ni. Nduyɛ maa ŋ nɔla miŋ bii sabu koŋ bila kposoŋ te. Mi wanaa cheleŋ dimi vɛlɛ maa waŋnda, mɛɛ chuaambuaa cho naa yɛ, cho piɔmndo le halikpeŋ ma kɔ wa a Mɛlɛka latulu o choo choo niŋ. Kɛ keŋ cho tonya kposoŋ te. Pɛ pɛ bɛɛ Chɛhowa tosa mi sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ yɔŋnuŋ te. Baabuiyo dimi aa, “Mɛlɛka nɔ kpaayaa kpou wo o cho wana lakafa le. O cho wana dɛnɛ wɔɔŋ te.”—Choobu 34:​10.

6. Le yɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ bii yɛ Mɛlɛka tɔɔyaŋ le nyɛpalaa cho o chieeŋndo choo wo?

6 Mi wanaa bɔɔbɔɔ bii Mɛlɛka tɔɔyaŋ le nyɛpalaa cho o chieeŋndo choo wo kanifuule, a yiyaŋ maa Mɛlɛka cho masaa le chieeŋndo hoo ni. Kɛ ŋ pɛɛku o Buŋgɛi 3 ve niŋ maa, Setana, Masa Nyinaa Wɔɔŋnda cho masa kpeekpeiyo le chieeŋndo hoo ni.

7, 8. Le yɛɛ nyɛpalaa hɔba yɛ o chieeŋndo choo?

7 Baabuiyo dimul naa maa “chieeŋndo hoo kpede o cho Masa Nyinaa Wɔɔŋnda o ba bɛŋgu.” (Chɔŋ Tasoo 5:​19) Setana, masa chieeŋndo hoo nɔ bɔɔ dɛnɛ wɔɔŋndo. Ndu “hui ŋwaŋnda chiee kpou ma tosa yɔŋ wɔɔŋndo ni.” (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 12:​9) Wanaa bɔɔbɔɔ cho kaa ndɔɔ tolɔɔ kɔɔli. Nduyɛ saboo opilɛ cho koŋ ni le mi chieeŋndo wa o piaa cha a choolaŋ, yɛle tulaaleŋ, a dɛnɛ wɔɔŋndo.

8 Sabula cheleŋ la cho la tosa mi nyɛpalaa wa o hɔbɛi o chieeŋndo choo wo. Mɛɛ Adam nda Ifi tosa nila kalulaŋ, ma tɛɛŋguu chuauwaa ndaa hakioo. Nduyɛ hakioo cho tosaa ni mi waŋchieeya wa acheleŋnda saaŋgiaa. A yeema lɔɔlɔɔ ma wa a sɔvɛ mbo hiou acheleŋnda. Ma sɔŋga, ma kuɛ o chɔuwo, nduyɛ ma dɔu acheleŋnda nyɛkindilaa choo. (Ikilisiaatii 4:​1; 8:​9) Lepum, mi waŋnda wa o nyɛpalaa niŋ kanifuule, a ‘sina paale nyɛ kindilaa . . . o cho nda komal te.’ (Ikilisiaatii 9:​12) Te waŋnda wa pɛ o fondaŋ wɔɔŋndo vɛlɛ a teleŋ bɛnda le wo, mi sulɛi a sɔɔŋ wɔɔŋ cheleŋ komal nda.

9. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ laalaŋ maa Chɛhowa nɔ sabu sɔviɔɔ le chɛlɔɔ mi nyɛpalaa wa hiouwɔɔ lachi?

9 O cho Chɛhowa le cho waŋchieeya nyɛpalaa tusioo choo le. Ŋ nɔ miŋ bii ndu tɔɔyaŋ le chɔuwo, sawa tɛɛmbaa, a biyɔɔ wɔɔŋ waŋnda cho acheleŋnda wo le. O cho Mɛlɛka le cho tosaa mi lɛŋnde nyiiyaaleŋ, hueiyii fuku fukuei, a mɛŋma koŋgi bɛnduaŋ ma wa kpundɛlaŋ malɔɔ le. Kɛ mi kɔndɔfillo bii num lepum ma nyuna aa, ‘Te o yɔŋ pɛ aa Chɛhowa cho Mɛlɛka kpaaya kpou kpou wo le choo choo a lɛŋndeŋ ni, le yɛɛ o kuuna sɔɔŋ wɔɔŋ cho yɔŋnɔŋndo woŋ te?’ Ŋ sina maa Mɛlɛka buulaŋ tau le naa. Lelaŋ, o nɔ sabu sɔviɔɔ le chɛlɔɔ mi nyɛpalaa wa hiouwɔɔ lachi.—Chɔŋ Tasoo 4:​8.

LE SABU MƐLƐKA CHƐL NYƐPALAA WO

10. Vɛɛ Setana ndoo simullɛ Chɛhowa?

10 O kpeloo niŋ Idɛŋ, mi Masa Nyina Wɔɔŋnda hui Adam nda Ifi. Mi Setana dimi maa Masa wɔɔŋndo Mɛlɛka cho ni. Mbo dimi maa Mɛlɛka wa nyɛ kɛndɔɔ opum vioŋɔɔ le Adam nda Ifi. Setana ndoo yeema nda ma laalaŋ maa o cho wa masa kɛndɔɔ le nda mbo hiou Chɛhowa. Nduyɛ maa a yeema niŋ mala Mɛlɛka le.—Chɛnɛsee 3:​2-5; tofa Diomnda Chɔɔlaalaŋ 27.

11. Nyuna kuɛɛ naŋ cho yɛ muli?

11 Mi Adam nda Ifi kɛɛ Chɛhowa diikɔŋndo nduyɛ ma simul ndu. Ma yiyaŋ maa a nɔ dioo le kɛɛsiaa tosaa a ba nda le nyɛ cho o kɛndɔɔ a o wɔɔŋndo wo. Vɛɛ Chɛhowa ndoo nɔla yɛ mbo chɔm maa wanaa nila kaluaa haa nɔ di le, nduyɛ maa o sina nyɛ cho o kɛndɔɔ le naa wo?

12, 13. (a) Mi che bɛɛ mi Adam nda Ifi tosa hakioo, kɛ le yɛɛ Chɛhowa dii nda o foofo koŋ choo le? (b) Le yɛɛ Chɛhowa chɛllɛ Setana le mbo wa masaa le chieeŋndo hoo nduyɛ le mi waŋchieeya wa masa ndapila choo?

12 Mɛɛ Adam nda Ifi tosa hakioo, Chɛhowa ndoo nɔla mbo dii nda o foofo koŋ choo, kɛ o tosa lende le. Kɛ, mbo chɛl nda le ma velu chuauwa. Lelaŋ, mi Chɛhowa tosa ndi a sabu le mi chuauwaa Adam nda Ifi wa hɛli wana nda yeema mbo wa nda choo masa wo. Sabu Chɛhowaa wa ni, le mi lɛŋndeŋ le pɛ cha a waŋchieeyaa walaŋnda. Nduyɛ Masa Nyinaa Wɔɔŋnda ndoo kindiŋ bɛɛ le ndi kuunaa, i wa tosaŋ.—Chɛnɛsee 1:​28; Aisaya 55:​10, 11.

13 Mi Setana simul Chɛhowa maalikɛiya o hɔl o miiliɔŋndaŋ niŋ. (Choobu 38:​7; Daaniɛɛ 7:​10) Lelaŋ, mi Chɛhowa ke Setana teleŋndo le chɔmndo te nyɛ o dimi wo cho tonya. Mbo ke vɛlɛ waŋchieeya teleŋndo le ma kila masɛi a ba nda o ba Setanaa bɛŋgu, le chɔmndo maa mi Mɛlɛka mala nda bɛɛ le, a nɔla ma sɔla batiuwaa.

14. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ a nyɛ yɔŋnuŋ o wɔsiŋ hiou o waalaŋ niŋndoŋ?

14 Le wɔsilaŋ waalaŋ o waalaŋ niŋ, waŋchieeya cho kindiŋndo le ma wa masa ndapila choo, kɛ a bumba. Ŋ sina niŋ maa wana lachoowaa Setana cho ni. Waŋchieeya yeema kɛsɛ mala Mɛlɛkaa. Tonyaa nyɛ Chɛluimaya, wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo dimi wo cho ni. Mbo dimi aa, “Oo Chɛhowa, le wanachioo ndu, I sina kɛsɛ kɛsɛ maa o tiuba mbo chɔm ndupila nɛiyo le. O tiuba pɛŋ mbo sina foofo o cho pelii nduɛi handɔɔ wo le.”—Chɛluimaya 10:​23, NW.

LE YƐƐ CHƐHOWA CHUM YƐ NIŊ LE TELEŊ VILƐI?

15, 16. (a) Le yɛɛ Chɛhowa chɛllɛ mi nyɛpalaa wa hiouwɔɔ lachi le teleŋ vilɛi? (b) Le yɛɛ Chɛhowa feŋa wɔ bahawɛila Setana chuu waŋchieeya laŋ te?

15 Le yɛɛ Chɛhowa chɛllɛ mi nyɛpalaa wa hiouwɔɔ lachi le teleŋ vilɛi? Le yɛɛ o kuuna sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ yɔŋnuŋndo le? Teleŋndo hiou niŋ chalaŋ le chɔmndo maa masale Setana leŋ le bumba. Waŋchieeya kindiŋ niŋ le masɛi suu o suu soliŋndo kpeku, kɛ a sɔla batiuwaa le. Mi che bɛɛ a tosa niŋ hiouwɔɔ lachioo o nyɔɔŋ pɛɛkoo niŋ vɛlɛ a nyɛm mapuuloŋ toosiaa, kɛ kafalaŋ, kuɛi, sawa tɛɛmbaa, a chɔulaŋ la cho kuiyo mbo hiau maa paandu. Ŋ tuiba miŋ wa naapila choo masa le, te o ve a mala Mɛlɛkaa le.

16 Kɛ, Chɛhowa feŋa wɔ bahawɛila Setana chuu waŋchieeya laŋ te. Te o tosa keŋ pɛ, i cho wa maa Mɛlɛka cho masale Setana leŋ tooloo. Nduyɛ pɛ pɛ bɛɛ Mɛlɛka tosa keŋ te. Vɛlɛ, waŋchieeya laalaŋ maa a tuiba ma wa ndapila choo masa nyɛkɛndɛi. Kɛ choolaŋ keŋ cho ni. Nduyɛ Chɛhowa sina maa waŋchieeya nɔla ma wa ndapila choo ŋmasa nyɛkɛndɛi le. O dimi choolaŋ te.—Hibuluiya 6:​18.

17, 18. Yɛɛ Chɛhowa cho yɛ tosa a nyɛm Setana tɛɛmbuu woŋ kpou?

17 Baa Chɛhowa cho miŋgi bɛɛndiaa nyɛm Setana a waŋchieeya tɛɛmbuu o nila kalula ndalaŋ niŋndo? Ei. Nyɛ o nyɛ Mɛlɛka bumba tosa le. Chɛhowa sina teleŋ o cho simulta Setanalaŋ kpou faŋa wo. Okoŋ, mbo miŋgi chieeŋndo kpele hɛnɛkiɔɔ a mɛɛ ndoo yeema o tase ndɔ yɛ. Wanaa cho o “sɛila loonaŋndaŋ” niŋ kpou wa cho fulasɛiniŋndo sɔla. (Chɔŋ 5:​28, 29, NW) Waŋchieeya nee lɛ niŋ ɔɔ ma vi le. Chiisu cho nyɛm Setana tɛɛmbuu woŋ kpou bɛɛndiaa. Chɛhowa cho Chiisu soliŋ kpeku “le mbo tɛɛmbuu nyɛ o nyɛ Masa Nyinaa Wɔɔŋnda cho tosaa.” (Chɔŋ Tasoo 3:​8) Ŋ mel Chɛhowa balikaa a teleŋndo hoo le naa biuwɔŋndo miŋ sina ndu, nduyɛ miŋ kɛɛsiaa maa ŋ yeema ndu mbo wa Masa naa. (Nuawɔ Pitɛ Diiŋ Ndɔɔ 3:​9, 10.) Mi che bɛɛ ŋ cho saŋgaa, kɛ o cho naa malaa miŋ wa biuwɔŋndo.—Chɔŋ 4:​23; nuawɔ Kɔliŋtiaŋ Tasoo 10:​13.

18 Chɛhowa beŋ naa le miŋ hɛli ndu maa Masa naa le. O ke waŋchieeya chuaŋ chuaa. Ŋ yaasiaŋndɔ nyɛ ke sɔviɔɔ hoo sim le naa wo.

VƐƐ Ŋ SOLIŊ YƐ CHUAŊ CHUANDA KE NUMNDO KPEKU?

19. Ke sɔvɛ kuɛɛ Chɛhowa ke yɛ naa? Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ chɔm balika melaa le kioo hoo?

19 Di sɔvɛ Chɛhowa ke naa wo tosa ni miŋ wa teŋgeŋ a visiaa. Visiaa nɔ kɔl kaloo le sɔɔŋ tosaa. Kɛ naa waŋchieeya nɔla miŋ hɛli mɛɛ naŋ yeema yoomu naa biyɔɔ yɛ, nduyɛ miŋ kɛɛsiaa te ŋ yeema pɛ miŋ nɛŋi Chɛhowa kɔl. (Pulɔwaa 30:​24) Vɛlɛ, ŋ cho maa maasiila nda toosiaa le nyɔɔ opum suee tosaa wo le. Ŋ nɔ dioo le hɛlioo wanaa suu naŋ yeema le waa wa, wanaa naŋ yeema le waa chaaŋaa naa wa, a nyɛ naŋ yeema le tosaa a yoomu naa wo. Chɛhowa yeema naa miŋ tuei yoomoo yeela.

20, 21. Chuaŋ chua sɔvɛ kuɛɛ ŋ nɔla yɛ ma tosa suŋ suŋ?

20 Chɛhowa yeema naa miŋ kaala ndu. (Maatiu 22:​37, 38) O cho maa finya wa a kɔl kɛndɛ wo te o tuei pɛ mi chua ndɔɔ dimul ndu a kɔl ndɔɔ kpou aa “I kaala num.” Kɛ o cho mi waŋndo baŋ ndu le hei dimioo le. Mi Setana, Adam, a Ifi hɛli le Chɛhowa kiɔɔ. Vɛɛ ŋ cho yɛ di ŋ sɔla wo soliŋ kpeku?

21 Soliŋ di numndo kpeku le Chɛhowa piɛiyo. Wanaa cheleŋnda o miiliɔŋndaŋ niŋ kɛɛsiaa le Mɛlɛka kɔllo nɛŋioo nduyɛ ma kɛɛ Setana. (Pulɔwaa 27:​11) Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa suŋ suŋ le ma huŋ wa o chieeŋ sɛnɛi Mɛlɛkaa niŋ, te o faŋa pɛ nyɛpalaa kpou? Buŋgɛi cho lachi ve cho nyunaa hoo muli.