Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI TƆ A IŊƆMMƐU VE

Dikeŋnaŋndo Le Piɛileŋ

Dikeŋnaŋndo Le Piɛileŋ

‘Wana toosiaa fondaŋndaŋ choo choo, a lɛŋ ndo’ o yeema mbo tuei piɛile naaleŋ.—Sam 115:​15

1, 2. Le yɛɛ ŋ yiyaŋ yɛ maa piɛileŋ nyɛ kiaa teŋgeŋndo le cho ni? Nduyɛ le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ sina nyɛ Baabuiyo pɛɛku a leŋ okɔɔ wo?

CHƐHOWA, “o toosiaa fondaŋ ndaŋ choo choo, a lɛŋ ndo,” nyɛ taaniŋ ndo waŋnda kpou o lelɛŋ o lelɛŋ niŋ cho ndu o hɔl ni mɛɛ toŋtoŋndeŋ le del naa tue tue o baawaa niŋ yɛ. (Sam 115:​15; Aisaya 40:​15) Mi che bɛɛ naa wanaa taaniŋnda naŋ cho ni te ŋ tuu naapila a choo choo pɛ, kɛ Sam 145:​18, 19 dimi aa, “A cho o bɛɛndiaŋ le teleŋ o teleŋ le wanaa nyuna num diom nda malaa, wanaa nyuna num diom o tonyaa choo wa. Wanaa nɔ bɛɛleŋ le num nda, ma ke nda nyɛ o nyɛ nda hau ba, nduyɛ ma tuei piɛile ndaleŋ, ma chiindiaa nda.” Nuawɔ se dikeŋnaŋ bɛndu naŋ nɔ wo! Chɛhowa, Mɛlɛka kpaaya kpou wo, yeema mbo sɔɔŋguu naa ikɛi kpɛɛluŋ, nduyɛ o yeema mbo yaŋ nilaŋ o piɛile naaleŋ. A tonya, dikeŋnaŋndo piɛileŋ le cho ni, nyɛ kiaa teŋgeŋndo, o Chɛhowa ke naa a pilɛŋ pilɛŋnda kpou wo.

2 Kɛ mɛɛ miŋ soo o Chɛhowa lo o nɛi o chɛllo choo malaŋ o yaŋ naa nilaŋ. Vɛɛ naŋ tosa yɛ keŋ? Ŋ yaasiaŋndɔ nyɛ Baabuiyo dimi a piɛileŋ okɔɔ wo.

LE YƐƐ Ŋ PIƐI YƐ O CHƐHOWA LO?

3. Le yɛɛ ŋ piɛi yɛ o Chɛhowa lo?

3 Chɛhowa yeema num ma piɛi, ɔɔ ma soo o ndulo. Vɛɛ naŋ looku yɛ keŋ sina? Yandii nuawɔ Filipiaŋnda 4:​6, 7Yiyaŋ a veelu kɛndɛ koŋ okɔɔ. Wana toosiaa chieeŋndo kpou wo nɔ yeemɛi yiŋgoloŋnde o num niŋ. Nduyɛ, o yeema num ma dimul ndu nyɛ cho num o kɔl lo vɛlɛ a bahawɛila numndaŋ.

4. Vɛɛ piɛileŋ lɔɔlɔɔ o Chɛhowa lo kindi yɛ chaŋyɛi numnde nya ndu tɛɛŋ?

4 Piɛileŋ le mala naa mi chaŋyɛi kɛndɛi wa naa tɛɛŋ a Chɛhowa. Te wanaa cho o chaŋyɛi niŋnda wa pɛ suukaŋndo a yiyaŋnda ndalaŋ, bahawɛila ndalaŋ, vɛlɛ a yeemaŋ ndaŋ okɔɔ, mi chaŋyɛi ndɛi hiou lachi a kaloo poŋ. Lende koni i cho a piɛileŋ o Chɛhowa lo ni. O chɔm num yiyaŋnda ndɔlaŋ a yeemaŋ ndɔŋ o Baabuiyo niŋ, nduyɛ o dimul num nyɛ o cho hunɔɔ tosa o chilaŋ niŋndo. A dimul ndu nyɛ cho num o kɔllo niŋ di wo o piɛileŋ niŋ teleŋ o teleŋ. Te a wa pɛ hei tosaa, chaŋyɛi numnde a Chɛhowa cho hiouwɔɔ lachi a kaloo poŋ.—Chemisi 4:​8.

YƐƐ NAŊ NƆ YƐ MIŊ TOSA LE MI MƐLƐKA TUEI PIƐILE NAALEŊ?

5. Vɛɛ naŋ looku yɛ sina maa Chɛhowa yeŋ nilaŋ o piɛile waŋnda kpou le?

5 Baa mi Chɛhowa yaŋ piɛile waŋnda kpou nilaŋ? Sako, o yeŋ nilaŋ o ndi kpou le. A boondii wana suaa le Mɛlɛka wo Aisaya, mi Chɛhowa dimul Isɔluɛiya aa: “Te la heelu balaŋ choo choo le ya piɛiyo pɛ, I tofa nya bɛɛ le. Mɛɛ mɛɛ nya piɛi ya, I muli nya diom te, kani fondole, bala nyalaŋ la cho la lindɛi kpou a kooma waŋnda chieeya.” (Aisaya 1:​15) Lelaŋ te ŋ ve yekeŋ te, ŋ tiuba miŋ tosa sɔɔŋ pum ŋ nɔla miŋ yɛɛ naa landaŋ a Chɛhowa wo. Nduyɛ hei tosa mbo puɛɛnuŋ a piɛile naaleŋ.

6. Le yɛɛ tiindaŋndo cho yɛ suɛi sɔvɛ bɛndu? Vɛɛ ŋ chɔm yɛ maa a nɔ tiindaŋndo?

6 Te ŋ yeema pɛ mi Chɛhowa yaŋ nilaŋ o piɛile naaleŋ, ŋ nɔ miŋ dɔu tiindaŋndo o ndu niŋ. (Maki 11:​24) Mi kiilanɔɔ Pɔɔl tɛɛsiaa aa, “Le wana o wana ma nɔla ma nɛŋi Mɛlɛka kɔl mɛɛ ma nɔ tiindaŋndo o ndu niŋ. Kani fuule, lɔɔ pa mi waŋndo muliŋ naa Mɛlɛka chua mɛɛ mbo nɔ tiindaŋndo kpeekpei maa Mɛlɛka cho a tonya, nduyɛ, mbo nɔ tiindaŋndo maa wanaa huŋ naa Mɛlɛka chua wa Mɛlɛka cho nda hunɔɔ fandaa ke.” (Hibuluiya 11:​6) Kɛ o cho ko dimioo a sondo maa ŋ nɔ tiindaŋndo le. Ŋ nɔ miŋ chɔm tiindaŋ naa kpendekele a mɛɛ naŋ diikuŋ Chɛhowa lepaa o lepaa yɛ.—Nuawɔ Chemisi 2:​17.

7. (a) Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tusiŋ nduyɛ miŋ chɔm bɛɛleŋ te ŋ wa pɛ piɛleŋ o Chɛhowa lo? (b) Vɛɛ naŋ chɔm yɛ maa a kɔllo kpou naŋ cho piɛileŋ ni?

7 Ŋ nɔ miŋ tusiŋ nduyɛ miŋ chɔm bɛɛleŋ te ŋ wa pɛ piɛileŋ o Chɛhowa lo. Le yɛɛ? Te o wa pɛ miŋ wa suɛi o masa le lɛŋndo lo, miŋ soo o ndulo o nɛi lebɛɛ bɛndu niŋ. Chɛhowa cho Mɛlɛka Kpuluŋguma Bɛndoo ni. Lelaŋ o bɛnda miŋ chɔm ndu bɛɛle bɛndu bɛnduleŋ a tusiŋndo te ŋ wa pɛ suɛi naa ndu cha? (Chɛnɛsee 17:​1; Sam 138:​6) Ŋ nɔ vɛlɛ miŋ piɛi o Chɛhowa lo a kɔllo kpou, o cho sondoo miŋgioo o nyɛ pilɔɔ choo lepaa o lepaa le. Ŋ nɔ miŋ chɔm nyɛ kpeekpei naŋ hau ba wo.—Maatiu 6:​7, 8.

8. Te ŋ wa pɛ piɛileŋ a nyɛ pum okɔɔ, yɛɛ cheleŋ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa?

8 O mɛɛlulaŋ, te ŋ wa pɛ piɛileŋ a nyɛ pum okɔɔ, ŋ nɔ miŋ dɔu piɛile leŋ o wali niŋ. Le taamaseliiyo, te ŋ wa pɛ Chɛhowa piɛiyo le nyɛm naŋ hau ba woŋ, mɛɛ ŋ nɔ miŋ simnuŋ wanaa siɛlɛi okoŋ miŋ chal Chɛhowa tofaa le naa muŋ kioo le, mi che bɛɛ ŋ tiuba le wali waa lende tosaa. Ŋ nɔ miŋ tosa wallo kekelee nduyɛ miŋ chɛl wali o wali naŋ tiuba le tosaa. (Maatiu 6:​11; Tɛsaloniaŋ Diiŋ Ndɔɔ 3:​10) Ɔɔ te ŋ piɛi o Chɛhowa lo pɛ le naa malaa miŋ kɛɛ suɛi wɔɔŋnde ipum tosaa, ŋ nɔ miŋ kpakpala nyɛ o nyɛ luei naa o tɔɔndaŋndo niŋ. (Kolosiaŋnda 3:​5) Ŋ yaasiaŋndɔ niko nyuuniaala fula lepum a piɛileŋ okɔɔ laŋ.

NYUUNIAALAŊ LAPUM A PIƐIƐLEŊ OKƆƆ

9. O nɛɛ lo naŋ nɔ yɛ miŋ piɛi? Yɛɛ Chɔŋ 14:​6 pɛɛku yɛ naa a piɛileŋ okɔɔ?

9 O nɛɛnɛ lo naŋ nɔ yɛ miŋ piɛi? Mi Chiisu pɛɛku buɛiyaa nduaa le ma piɛi o “Mɛlɛka Finya naa . . . cho hoo ɛchɛnɛ wo” lo. (Maatiu 6:​9) Mbo dimi vɛlɛ aa, “Ya cho nɛiyo ni, a tonyaa, a yoomoo. Wana o wana nɔla mbo fuuluu naa Mɛlɛka Finyaa chua le mɛɛ o sabu nuu niŋ.” (Chɔŋ 14:​6) Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ piɛi sanaa o Chɛhowa lo o diola Chiisulaŋ niŋ. Yɛɛ piɛileŋ o diola Chiisulaŋ niŋ sim yɛ? O sim maa le mi Chɛhowa chɛl piɛile naaleŋ, mɛɛ miŋ chɔm bɛɛleŋ le wali teŋgeŋ Chɛhowa ke Chiisu wo. A mɛɛ naŋ pɛɛku yɛ, Chiisu hiŋ o chieeŋndo choo le naa baŋaa o hakioo niŋ a piɔmndo. (Chɔŋ 3:​16; Luomaŋnda 5:​12) Chɛhowa yulu vɛlɛ Chiisu iso maa Masa wanaa soliaa lasala a wana kɔɔsa ŋwaŋchiee wo.—Chɔŋ 5:​22; Hibuluiya 6:​20.

A piɛi teleŋ o teleŋ

10. Baa nyɛ kpeekpei cho pa miŋ tosa te ŋ wa pɛ piɛileŋ? Tɛɛsiaawɔ.

10 Baa nyɛ kpeekpei cho pa miŋ tosa te ŋ wa pɛ piɛileŋ? Sako. Chɛhowa dimi naa maa mɛɛ miŋ baŋ wulaŋ, ɔɔ miŋ chal, ɔɔ miŋ sim, te ŋ wa pɛ piɛileŋ te. Baabuiyo pɛɛku naa maa ŋ nɔla miŋ soo o Chɛhowa lo ba o ba fee naŋ wa pɛ, o nɛi lebɛɛ niŋ. (Koloniko Tasoo 17:​16; Nɛhimaya 8:​6; Daaniɛɛ 6:​10; Maki 11:​25) O cho nyɛ naŋ tosa te ŋ wa pɛ piɛileŋ ndo le cho nyɛ sɔvɛ bɛndu Chɛhowa o hɔl te. Kɛ, te ŋ wa pɛ suɛi o ndu lo o nɛi kɛndɔɔ choo. Ŋ tiuba miŋ soo choo choo ɔɔ toolo ba o ba fee naŋ wa pɛ, nduyɛ le teleŋ o teleŋ. Te ŋ wa pɛ piɛileŋ o Chɛhowa lo, ŋ nɔ miŋ laalaŋ maa o cho naa nilaŋ yaŋɔɔ mi che bɛɛ wana o wana tuii le.—Nɛhimaya 2:​1-6.

11. A sɔɔŋ kuɛɛ okɔɔ naŋ piɛi yɛ o Chɛhowa lo?

11 Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ piɛi? Ŋ piɛi le nyɛ o nyɛ chɛlaŋ a hɛnaŋ Chɛhowaa. Mi Baabuiyo dimi aa, “Pɛŋgu o pɛŋgu te ŋ nyuna ndu le nyɛ o nyɛ pɛ, nduyɛ mbo wa o hɛnaŋ ndɔɔ niŋ pɛ, nilaŋ o yaŋ naa ni.” (Chɔŋ Tasoo 5:​14) Baa ŋ nɔla pa miŋ piɛi le nyɛm naŋ hau ba woŋ? Ei. Piɛileŋ o Chɛhowa lo le nɔ mi le wa mɛɛ ŋ suaa naa o chaaŋ num kɛndɛ kɛndɔɔ lo yɛ. Ŋ nɔla miŋ dimul Chɛhowa nyɛ o nyɛ cho yiyaŋ naa mbo wa naa o kɔl. (Sam 62:​8) Ŋ nɔla miŋ nyuna ndu le mbo ke naa kpaaya nyina ndɔ diandaa le mbo mala naa le tosaa nyɛ cho o kɛndɔɔ wo. (Luku 11:​13) Ŋ nyuna vɛlɛ Chɛhowa le mbo ke naa taasioo le kɛɛsiaala kɛndɛlaŋ tosaa. Nduyɛ miŋ piɛi le mbo ke naa kpaayaa le miŋ biunuŋ bahawɛila kala kalalaŋ. (Chemisi 1:​5) Ŋ nɔ vɛlɛ miŋ nyuna Chɛhowa le mbo mal naa haki. (Ɛfisiaŋnda 1:​3, 7) Ŋ nɔ vɛlɛ miŋ piɛi le acheleŋnda, nda cho yɛ yuŋgu naa vɛlɛ a puaapiliaa a ndepiliaa o kunda leKilisiɔŋndo niŋ ni.—Walta Wanaa Chiisuaa 12:​5; Kolosiaŋnda 4:​12.

12. Yɛɛ nɔ yɛ mbo wa nyɛ sɔvɛ bɛndu o piɛile naaleŋ niŋ?

12 Yɛɛ nɔ yɛ mbo wa nyɛ sɔvɛ bɛndu o piɛile naaleŋ niŋ? Chɛhowa a hɛnaŋ ndɔɔ. Ŋ nɔ miŋ chandu ndu o kɔl naa niŋ le nyɛ o nyɛ o tosa le naa. (Koloniko Tasoo 29:​10-13) Ŋ sina hei kanifuule, teleŋ Chiisu wa o chieeŋndo choo wo, mbo pɛɛku buɛiyaa nduaa a mɛɛ nda nɔ ma piɛi yɛ. Mbo dimi aa, “La dimi nuaa aa, ‘Mɛlɛka Finya naa o choo choo niŋ, waŋnda kpou ke diola numndaŋ bɛɛleŋ. Masale numndeŋ le huŋ. Hɛnaŋ numndo tosaŋ o chieeŋndo choo mɛɛ o cho tosaŋndo o choo choo niŋ yɛ. Tosa a sabu mi ŋ sɔla nyɛ diaa naŋ dia paale hauleŋ ndo. Mal naa le yɔŋnda wɔɔŋnda naŋ tosa laŋ, mɛɛ naŋ mal wanaa tosal naa ŋ wɔɔŋndoŋ nda yɛ. Tosa a sabu tɔɔndaŋ kala komal naa miŋ tosa yɔŋ wɔɔŋndo le. Manda naa yɔŋi Masa Nyinaa Wɔɔŋnda o tiu naa ba.’” (Maatiu 6:​9-13, NW) Mbo dimi maa a nɔ fɛŋ ma piɛi le mi diola Mɛlɛkalaŋ la sɔla diondɔɔ, ndu cho ni, chuaa laŋ maa nyɛ diandaa ɔɔ nyɛ nɔ sɔŋ te wo. Okoŋ kɔɔli, mi Chiisu chɔm maa ŋ nɔ miŋ piɛi le mi Masale Mɛlɛkaleŋ le hiŋ nduyɛ mi hɛnaŋ Chɛhowaa tosaŋ o lɛŋndeŋ choo. Le nyɛm sɔvɛ sɔvɛŋ muŋ fɛŋ Chiisu dimi ni maa naŋ piɛi, malaŋ naŋ piɛi le bahawɛila naapila laŋ. Te ŋ handu pɛ Chɛhowa a hɛnaŋ ndɔɔ nyɛ tase o piɛile naaleŋ niŋ, mɛɛ ŋ chɔm nyɛ cho o sɔvɛ le naa wo.

13. Vɛɛ kpɛ piɛile naaleŋ le nɔ yɛ mi le viou?

13 Vɛɛ kpɛ piɛile naaleŋ le nɔ yɛ mi le viou? Baabuiyo suu a keŋ te. Piɛile naaleŋ le nɔla mi le bandu ɔɔ mi le biŋgi, kɛ o lo a mɛɛ bahawɛiyo cho yɛ. Le taamaseliiyo, ŋ nɔla miŋ piɛi o biŋgi tuupa miŋ de nyɛdiaa, kɛ ŋ nɔla miŋ piɛi le teleŋ vilɛi te ŋ wa pɛ Chɛhowa balikaa mello ɔɔ te ŋ wa pɛ ndu bahawɛila naalaŋ chɔmndo. (Saamiɛɛ Tasoo 1:​12, 15) Ŋ nɔ miŋ viou o piɛileŋ niŋ le halikpeŋ mi waŋnda muli hɔlla naa kɔɔli, a mɛɛ waŋnda ndaa piɛi o teleŋ Chiisoo niŋ yɛ le. (Luku 20:​46, 47) Nduyɛ Chɛhowa niŋ kɔl pɛɛŋ a piɛiyii suu waa lende le. Nyɛ cho o sɔvɛ le Chɛhowa wo cho ni maa, piɛile naaleŋ le nɔ mi le chɛŋ o kɔllo niŋ di.

14. Vɛɛ kpɛ naŋ nɔ yɛ miŋ piɛi, nduyɛ yɛɛ hei pɛɛku yɛ naa a Chɛhowa okɔɔ?

14 Vɛɛ kpɛ naŋ nɔ yɛ miŋ piɛi? Chɛhowa dimul naa le miŋ soo o ndu lo lɔɔlɔɔ. Baabuiyo dimi maa naŋ nɔ miŋ “piɛi Mɛlɛka,” nduyɛ miŋ “hiou lachi a Mɛlɛka piɛiyo le teleŋ o teleŋ.” (Maatiu 26:​41; Luomaŋnda 12:​12; Tɛsaloniaŋ Tasoo 5:​17) Chɛhowa cho lɔɔlɔɔ o bɛɛndiaŋ le naa nilaŋ yaŋɔɔ. Ŋ nɔla miŋ yil ndu balikaa lepaa o lepaa le kaala ndɔɔ a kɛndɛi nduɛi. Ŋ tuiba vɛlɛ miŋ nyuna ndu le nɛi chɔmaa ndɔɔ, kpaaya ndɔɔ, a manda o cho naa wo. Te ŋ chua pɛ di naŋ nɔ le suɛi o Chɛhowa lo wo nyɛ sɔvɛ, ŋ cho soliŋ teleŋ o teleŋ kpeku le suɛi o ndu lo.

15. Le yɛɛ naŋ dimi yɛ aa “amiina” o piɛileŋ mɛɛlulaŋ?

15 Le yɛɛ naŋ dimi yɛ aa “amiina” o piɛileŋ mɛɛlulaŋ? Diomndo hoo “amiina” sim ni aa “lende fɔ” ɔɔ “maa i yɔŋnuŋ fɔ.” Hei chɔm ni maa nyɛ naŋ dimi o piɛileŋ niŋndo o kɔllo niŋ di o chɛŋ ni. (Sam 41:​13) Baabuiyo pɛɛku naa maa te waŋndo wa pɛ piɛileŋ le faŋgaa, o bɛnda vɛlɛ miŋ dimi aa “amiina,” o wa toolo ɔɔ choo choo, le chɔmndo maa ŋ chɛl nyɛ wa dimiŋndo o piɛileŋ niŋndo.—Koloniko Tasoo 16:​36; Kɔliŋtiaŋ Tasoo 14:​16.

MƐƐ MƐLƐKA MULI PIƐILE NAALEŊ YƐ

16. Baa Chɛhowa muli pa kpeekpei piɛile naaleŋ? Tɛɛsiaawɔ.

16 Baa Mɛlɛka muli pa piɛile naaleŋ? Ei, mbo muli. Baabuiyo veelu ndu aa ndu “cho wana muli piɛileŋ ndo ni.” (Sam 65:​2) Chɛhowa tuɛi nduyɛ mbo muli piɛile waŋnda o miiliɔŋndaŋ niŋ, vɛlɛ o tosa hei o nɛila bɔɔbɔɔ niŋ.

17. Vɛɛ Chɛhowa soliŋ maalikɛiya a buɛiyaa nduaa kpeku o chieeŋndo choo le piɛile naaleŋ mulioo?

17 Chɛhowa soliŋ maalikɛiya a buɛiyaa nduaa kpeku o chieeŋndo choo le piɛile naaleŋ mulioo. (Hibuluiya 1:​13, 14) Taamaseliilaŋ la cho tau. Wanaa bɔɔbɔɔ piɛi niŋ le malaa le ma bii bila nyɛ cho o Baabuiyo niŋndo. Nduyɛ o viu bɛɛ le ma sɔla yilɔɔ Seiyaa Chɛhowaa o ba. Baabuiyo chɔm maa maalikɛiya cho o wali dimiaa ‘yooŋgu kɛndɛ’ cho o chieeŋndo choo kpou wo niŋ. (Nuawɔ Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 14:​6.) Vɛlɛ, naa bɔɔbɔɔ piɛi niŋ o Chɛhowa lo a bahawɛi teŋgeŋndo okɔɔ ɔɔ nyɛ naŋ yeema wo nduyɛ okoŋ kɔɔli, miŋ sɔla mala naŋ yeema wo puaapilɛnɔɔ ɔɔ ndepilɛnɔ Kilisiɔŋnɔɔ o ba.—Pulɔwaa 12:​25; Chemisi 2:​16.

Chɛhowa muli piɛile naaleŋ a mala naŋ sɔla puaapiliaa a ndepiliaa Kilisiɔŋnda o ba wo

18. Vɛɛ Chɛhowa cho yɛ nyina ndɔ diandaa a Baabuiyo soliŋndo kpeku le piɛile naaleŋ mulioo?

18 Chɛhowa cho nyina ndɔ diandaa soliŋndo kpeku le piɛile naaleŋ mulioo. Te ŋ piɛi pɛ le malaa le bahawɛiyo biuwɔŋndo, kɛlɛŋgaa mbo soliŋ nyina ndɔ diandaa kpeku le mbo ke naa nɛi chɔmaa a kpaayaa. (Kɔliŋtiaŋ Diiŋ Ndɔɔ 4:​7) Chɛhowa soliŋ vɛlɛ Baabuiyo kpeku le piɛile naaleŋ mulioo, nduyɛ mbo mala naa le kɛɛsiaalaŋ tosaa a taasi. Te ŋ veelu pɛ diomndaŋ o Baabuiyo niŋ, miŋ saaluŋ bolle Baabuile mala naa leŋ. Chɛhowa tosa vɛlɛ mi waŋndo yɔŋgu mulioo o bɔŋaŋndo a bahawɛi naa okɔɔ ɔɔ mi bɛndu kundaa chɔm naa isɔɔ o bolle Baabuileŋ niŋ.—Kaleesiaŋnda 6:​1.

19. Le yɛɛ naŋ yiyaŋ yɛ lepum maa Chɛhowa muli wɔ piɛile naaleŋ te?

19 Mi che bɛɛ mi kɔndɔfillo bii naa teleŋndaŋ lapum, miŋ nyunaŋ aa, ‘Le yɛɛ Chɛhowa muli wɔ piɛile nileŋ te?’ Loonuŋ maa, o sina teleŋ o muli piɛile naaleŋ ndo nduyɛ a mɛɛ o cho leŋ muli yɛ. O sina nyɛ naŋ yeema wo. Lepum mɛɛ miŋ lambaŋ piɛileŋ le chɔmndo maa a kɔllo kpou naŋ cho ndu nyunaa ni. Nduyɛ le chɔmndo maa ŋ tiindaŋ kɛsɛ o ndu niŋ. (Luku 11:​5-10) Lepum, mi Chɛhowa muli piɛile naaleŋ o nɛi naŋ ve kɔl te wo choo. Le taamaseliiyo, te ŋ piɛi pɛ a bahawɛiyo opum okɔɔ, lepum o feŋa naa bahawɛi koŋ choo le, kɛ mbo ke naa kpaayaa le ndu biuwɔŋndo.—Nuawɔ Kɔliŋtiaŋ Diiŋ Ndɔɔ 4:​7.

20. Le yɛɛ naŋ piɛi yɛ o Chɛhowa lo teleŋ o teleŋ?

20 Nuawɔ se dikenaŋ bɛndu naŋ nɔ le Chɛhowa piɛiyo wo! Ŋ laalaŋ kɛsɛ maa o cho naa nilaŋ yaŋɔɔ. (Sam 145:​18) Nduyɛ mɛɛ naŋ hiau lachi fau a piɛileŋ o Chɛhowa lo a kɔl naa kpou, lende koni chaŋyɛi nɛi a ndu hiau lachi a kaloo poŋ ni.