Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Tol Tamasi Wanaa Ndaa Suaa le Mɛlɛka wa Kɔɔli

Tol Tamasi Wanaa Ndaa Suaa le Mɛlɛka wa Kɔɔli

BAA a nɔ pa nyɛ mbo velaŋ a o wanaa ndaa suaa le Mɛlɛka o sindɔɔ niŋnda ndaa nɔ wo? Baabui “New World Translation” (Traduction du monde nouveau) sɛnɛi nda soli o wɔsi 2013 ve niŋndo nɔ buŋgɛi diolaŋ aa, “Glossary of Bible Terms.” Buŋgɛi hei tɛɛsiaa wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo aa, “Wana chɔm waŋnda sabula Mɛlɛkalaŋ ndo o cho ni. Sondo suaa Mɛlɛkaa wanaa ndaa suaa le Mɛlɛka wa wa ni. Nduyɛ o cho ko kpalolaŋ te ndaa dimi le, kɛ mi ndaa dimul vɛlɛ waŋnda a pɛɛkula Chɛhowalaŋ okɔɔ, sawala ndɔlaŋ, vɛlɛ a yamaŋ ndɔŋ.” Mi che bɛɛ naa a cho kpalola dimi le, kɛ a nɔla ma soo le Mɛlɛka, te a wa pɛ waŋnda dimullo a sɔɔŋ cho o Diom ndɔɔ niŋndoŋ okɔɔ.—Maatiu 24:​14.

Nuawɔ dikeŋnaŋ bɛndu se le wanaa cheleŋnda dimullo a Chɛhowa Mɛlɛka okɔɔ, nduyɛ le nda pɛɛkoo a sabu ndɔɔ le waŋchieeya! Ŋ cho wallo hoo tosaa diompilɛ a maalikɛinɔ “wa hunɔɔ o halaa niŋ choo choo pɔ pɔ” wo. (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 14:​6) Kɛ lepum, mi simultaŋ la komal naa la tosa miŋ faŋa kɔllo o dikeŋnaŋ sɔvɛ bɛndoo hoo choo wo. Ɔɔ simultaŋ ndaŋ lapum? Lepum miŋ saŋga, miŋ tambu kɔl, ɔɔ miŋ yiyaŋ maa ŋ bɛnda Mɛlɛka o hɔl te. Simulta pilɛlaŋ kpe wanaa ndaa suaa le Mɛlɛka o sindɔɔ niŋnda bɛɛ ndaa nɔ ni, kɛ a mel suɛi Mɛlɛkɛi lɛŋ te. Nduyɛ mi Chɛhowa mala nda le viomɔɔ o ke nda wo tosaa. Ŋ tofaŋndɔ tamaseliilaŋ lapum nduyɛ miŋ che mɛɛ naŋ tual tamasi ndaa kɔɔli yɛ.

LA FAFALA KPEEKPEI

Teleŋndaŋ lapum, mi walta naŋ tosa lepaa o lepaa laŋ la saaŋgiaa naa, nduyɛ ŋ nɔ lɛ iyeema le wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ tosaa le. O kpeekpei niŋ, ŋ nɔ miŋ pɛŋgi. Nduyɛ mi Chiisu nda kiilaa nduaa bɛɛ tosa lende. (Maki 6:​31) Kɛ yiyaŋndɔ a Isikiaa o Babilɔŋ niŋ. O wa Isɔluɛiyaa ndaa bii Chulusɛlɛm nda tɛɛŋ, nduyɛ mbo sɔla viomɔɔ. Mi Mɛlɛka dimul Isikiaa teleŋ pilɛ le mbo chua kpilikiei mbo tuuliaa Chulusɛlɛm o kpilikii keŋ choo. Nduyɛ Isikiaa ndoo nɔ mbo tuula mɛɛ yaamɔɔwa a duau naa chioo o piŋndo niŋ le ndu biyɔɔ yɛ. Le hei tosaa, Isikiaa ndoo nɔ mbo hini o ba ndɔ miallo choo le palɛi 390, a o ba ndɔ kɛndɔɔ choo le palɛi 40. Mi Chɛhowa dimul ndu aa, “I cho num yii a yuei, a nɔla ma muliŋ ba o ba le, haaa mbo lo o koŋ mi palɛi ŋ nɔ keŋ le chioo hoo chiŋalaŋndo ve i chuu.” (Isikiaa 4:​1-8) Mi Isɔluɛiyaa nyaanuŋ Babilɔŋnda muli hɔlla o nyɛ Chɛhowa dimi hoo wo choo. Isikiaa ndoo nɔ mbo biunuŋ saŋgaa hoo le hinilaŋ o luŋgbuei ipilɛ choo le wɔsioo opilɛ a nyɛ lechoo. Vɛɛ Isikiaa ndoo nɔla yɛ mbo tosa wali Chɛhowa ke ndu hoo wo?

Mi Isikiaa sinapɛŋgu le sabu Mɛlɛka vem ndu le waa wana ndɔ suaa wo. Mɛɛ Mɛlɛka wa Isikiaa viomɔɔ, mbo dimul ndu aa, “[Isɔluɛiya] haa a yaŋ num lani a yaŋ num lani le num dimul nda suee, a cho sina maa wana suaa le Mɛlɛka wo o cho nda tɛɛŋ.” (Isikiaa 2:​5) Mi Isikiaa kɛsiŋ sabu Mɛlɛka vem ndu wo o kɔl. Nduyɛ mbo tosa a kɔllo wulee a mɛɛ Mɛlɛka dimul ndu le Chulusɛlɛm lueiyo o piŋndo niŋ yɛ. Mbo chɔm maa wana tonya suaa le Mɛlɛka wo o wa ni. Mi yooŋgoo komal ndu a chaaŋaa nduaa nda wa Babilɔŋnda. Yooŋgu koŋ wa ni, “Yaamɔɔwa bii Chulusɛlɛm.” A tonya, mi Isɔluɛiya sina maa wana suaa le Mɛlɛka wo wa nda tɛɛŋ.—Isikiaa 33:​21, 33.

Hau, ŋ cho waŋnda silaa a tambii cho hunɔɔ le chieeŋ Setanaa hoo kpou ve. Mi che bɛɛ naa mi saŋgaa wa naa o dialloŋ niŋ lepum, kɛ miŋ soliŋ yoomuma naŋ kpeku le waŋnda Diom Mɛlɛkaa dimullo, le miiŋgula makɔɔlaŋ, a pɛɛkula Baabuilaŋ tosaa. Sɔɔŋ Mɛlɛka dimi le mɛɛlula chieeŋndo hoo woŋ cho peelɔŋndo. Nduyɛ hei cho naa kɔl hiniaa kioo le mɛɛ Mɛlɛka cho naa soliŋndo kpeku le ‘waŋnda chɔmndo sabula ndɔlaŋ’ yɛ.

MA BIUNUŊ KƆL TAMBƐIYO

Mi nyina Chɛhowaa mala naa le fafalaa kpeekpei. Kɛ a koŋ kpou, teleŋndaŋ lapum, miŋ tambu kɔl le mɛɛ waŋnda kɛɛ nilaŋ yaŋɔɔ o yooŋgu kɛndɛ Mɛlɛkaa yɛ. Te hei yɔŋnuŋ pɛ, ŋ nɔ miŋ yiyaŋ a tamaselii Chɛluimaya wo okɔɔ. Mi Chɛluimaya sɔla yioulaŋ, a mamɔɔ le mɛɛ o wa Isɔluɛiya yooŋgu kɛndɛ Mɛlɛkaa dimullo yɛ. A teleŋ pilɛ, mi Chɛluimaya dimi pɛŋ aa, “I cho puɛɛnɔŋ a Mɛlɛka Yaawɛɛ wo hoo. I cho lɛ wa yooŋgula ndɔlaŋ ndaŋ dimi le.” Yiyaŋnda naŋ nɔlaŋ koni Chɛluimaya bɛɛ ndoo nɔ ni. Kɛ a koŋ kpou, mbo hiau lachi a yooŋgu Mɛlɛkaa dimioo. Le sabu yɛɛ? Mi Chɛluimaya hiau lachi a dimioo aa, “Mɛɛ yiŋndeŋ le wa nuaa waŋndo lumi lumioo yɛ, lende diomnda numndaŋ la wa ya wallo niŋ ni. I kindi bɛɛ le laŋ kɛsiŋndo o kɔl, I nɔla le, mɛɛ mi dimi laŋ.”—Chɛluimaya 20:​7-9.

Lende koni, te naa bɛɛ tambu pɛ kɔl le mɛɛ waŋnda kɛɛ nilaŋ yaŋɔɔ o Diom Mɛlɛkaa yɛ, ŋ nɔla miŋ chɔulaba kɔl tambɛi koŋ te ŋ wa pɛ yiyaŋndo o yooŋgu naŋ cho koŋ dimioo wo choo. Yooŋgu koŋ nɔla mbo wa naa niŋ “mɛɛ yiŋndeŋ le wa nuaa waŋndo lumi lumioo yɛ.” Te ŋ chua ndi pɛ maa kaa naa le diomndaŋ veeloo o Baabuiyo niŋ lepaa o lepaa, yiŋnde leŋ le nɔla mi le hiou lachi a naa lumi lumioo.

MA CHƆULABA YIYAŊNDA WƆƆŊNDAŊ

Mɛɛ nda ke Kilisiɔŋnda apum wallo le tosaa, kɛlɛŋgaa ma buulaŋ kanifuule, ndaa sina wali koŋ tosaa le. Ɔɔ ndaa sina le sabu nda ke nda wali koŋndo le. Lende koni wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo Hoosiaa bɛɛ ndoo yiyaŋ dɔɔ ni. Mi Chɛhowa dimul ndu aa, “Kɔ ma kɔ nuuwa wana lanɔɔ ma chua ndu o nɔɔ niŋ. Kɛ lanɔ ŋ cho hoo chuaa wo, wana lanɔ tiamaa bɛndoo pila o wa niŋ ni. Nduyɛ chuauwaa nya cho violɔɔ nya chua koŋ nda, nda bɛɛ wanaa tiamaa pila nda wa niŋ ni.” (Hoosiaa 1:​2) Yiyaŋndɔ a teleŋ num oo yeema lanɔɔ chuaa wo, kɛ mi Mɛlɛka ndoo dimul num maa lanɔ ŋ cho koŋ chua wo, wana tiamaa o cho wa ni! Mi Hoosiaa chɛl nyɛ Mɛlɛka dimul ndu koŋndo. Mbo chua Komɛɛ o nɔɔ niŋ, nduyɛ mbo vilul ndu wana lanɔɔ a poombɔɔ. Okoŋ kɔɔli, mi Komɛɛ vialu vɛlɛ wana lanɔɔ a poombɔɔ. Kɛ o tiɔmɔɔ niŋ o velu chuauwaa ŋiɔɔŋaa o mɛɛlu haa violɔɔ wa ni. Mi Chɛhowa dimul Hoosiaa maa lanɔ o cho chua wo “nyaanuŋ niŋ samaa nduaa kɔɔli.” Kɛsiŋ ndɔ diomndaŋ ndaŋ o kɔl, “samaa nduaa.” Nduyɛ te chuaa hoo tosa keŋ pɛ, o cho vɛlɛ kindiŋ le Hoosiaa miiŋgoo o ba. Te num oo wa pɛ Hoosiaa, baa a wa vɛlɛ lanɔ koŋ miŋgiŋ o ba? Keŋ kɛsɛ Chɛhowa ndoo dimul Hoosiaa le tosaa ni! Nduyɛ mbo yɔŋgu nyɛsɔlaa chalaŋ le mi chua koŋ simnuŋ vɛlɛ laa ndɔ.—Hoosiaa 2:​7; 3:​1-5.

Kɛlɛŋgaa mi kaamaa bii Hoosiaa te fulamakɔɔli kɛndɔɔ wa niŋ pɛ o nyɛ Mɛlɛka dimul ndu hoo le tosaa wo niŋ. Lelaŋ, ŋ dɔunuŋ tiindaŋndo o Mɛlɛka niŋ le miŋ tosa maa Hoosiaa o yoomu naa niŋ. Tamaselii Hoosiaa wo mala naa le sinaa mɛɛ Chɛhowa ndoo tambu kɔl a nyɛ Isɔluɛiya ndaa tosa wo yɛ. Kɛ i cho tonya maa mi Isɔluɛiyaa ndaa nɔ kɔl sandaa wa miiŋgu Mɛlɛka o ibuŋ.

Mɛlɛka dimul hau wana o wana le “wana lanɔ tiamaa” chuaa o nɔɔ niŋ te. Kɛ yɛɛ nyɛ Mɛlɛka dimul hoo Hoosiaa nduyɛ mbo chɛl le ndu tosaa wo pɛɛku yɛ naa? Nyɛ tase naŋ pɛɛku wo cho chɛlɔɔ le tosaa nyɛ Mɛlɛka dimul naa wo ni, o yɔŋ bɛɛ miŋ che ndi ikala le yooŋgu kɛndɛ leMasaa dimioo ‘waŋnda tɛɛŋ ni a o chiɛila ndalaŋ.’ (Walta Wanaa Chiisuaa 20:​20) Kɛlɛŋgaa wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ tosaa o fondaŋndaŋ lapum ve suɛi kpɛdɛ le num te. Wanaa pɛɛku a Seiyaa Chɛhowaa wa tau dimi niŋ maa a hɛnaŋ a Baabuiyo pɛɛkoo, kɛ kposoŋ bɛɛ a nɔla niŋ ma kuɛ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o chiɛila waŋnda le. Kɛ mi a bɔɔbɔɔ o waŋnda haa tɛɛŋ mɛɛlu tosa nyɛ ndaa yiyaŋ o tase ndɔ maa a tiu niŋ ba le tosaa le wo. Baa a pɛɛku pa nyɛ o hei niŋ?

Ŋ pɛɛku vɛlɛ nyɛ cheleŋ o chɛlɔɔ Hoosiaa chɛl le tosaa suɛi kala Mɛlɛka dimul ndu hei ve. Ndoo nɔ sabulaŋ tau le kiɔɔ lanɔ ndoo sim koŋ le nyɛ cheleŋndo chuaa o nɔɔ niŋ. Nɛɛ cheleŋ wa yɛ sina a suɛi hei okɔɔ te Hoosiaa ndoo poonyiaa ndi le? Mi naa bɛɛ wa o fondaa opum naa naŋ tiuba miŋ dimul waŋndo a Chɛhowaa okɔɔ wa, nduyɛ wana cheleŋ nɔla mbo sina a keŋ okɔɔ le. Mi hei yɔŋnuŋ Ana wa sukuu bɛndoo tosaa o Amɛlika niŋndo. Mi chua wa nda pɛɛkoo wo dimul nda le ma poonyiaa a suɛi nda hɛnaŋ tau ve okɔɔ, nduyɛ ma kindiŋ o nɛi o nɛi niŋ le mi chaaŋaa ndaa sukuuwa laalaŋ a nyɛ nda poonyiaa wo. Ana ndoo nɔla mbo pɛɛsa di o sɔla hoo le seileŋ tɛndaa a Mɛlɛka okɔɔ wo. Kɛ mbo yiyaŋ maa dikenaŋ Mɛlɛkaa wa koŋ ni. Mɛɛ o sina mɛɛ waŋnda wa muli yɛ, mbo piɛi o Chɛhowa lo, nduyɛ mi yeemɛi bii ndu le dikenaŋ koŋ soliŋndo kpeku. Mbo poonyiaa a suɛi lebolle hei aa, “Saboo le Sinaa Maa Nyɔɔŋ Hiŋ a Bandɔ Le.”

Mɛɛ Ana tɛɛsial chaaŋaa nduaa sukuuwa suɛi o poonyiaa ve, mi chuaambɔ ndoo laalaŋ maa a ba ndɔ nyɔɔŋ hiŋ ni wo nyuuniaa Ana puɛɛ le chɔmndo maa choolaŋ Ana wa dimioo ni. Mi Ana tiuba le nyunala chuaambɔ koŋ mulioo kpou. Mi nyɔɔ hɛnaŋ chua wa nda pɛɛkoo wo, nduyɛ mbo ke Ana fandaa le mɛɛ o chaa suɛi nduɛi poonyiaa nyɛkɛndɛi yɛ. Mi Ana hiau lachi a suukaŋndo nda chuaambɔ ndoo simul ndu koŋndo a nyɛm Mɛlɛka toosiaa woŋ okɔɔ. Le mɛɛ Ana chɛl le “wali” Chɛhowa ke ndu hoo wo tosaa yɛ, mbo dimi aa, “I cho niŋ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a dialuŋ fulaa nduyɛ I nɔ lɛ isiooŋ te.”

Mi che bɛɛ naa o kpeekpei niŋ o cho wanaa suaa le Mɛlɛka naŋ cho le, kɛ te ŋ tol pɛ tamasila kaa sala soliaŋ wanaa ndaa suaa le Mɛlɛka wa kɔɔli mɛɛ Isikiaa, Chɛluimaya, a Hoosiaa cho naa yɛ, naa bɛɛ nɔla miŋ sɔla batiuwaa hau le hɛnaŋ Chɛhowaa tosaa! Te ŋ wa pɛ pɛɛku leyuŋgoo ɔɔ pɛɛku ipilayaa tosaa, le yɛɛ ŋ veelu diomndaŋ a wanaa cheleŋaa ndaa suaa le Mɛlɛka o sindɔɔ niŋnda okɔɔ nduyɛ miŋ yiyaŋ a mɛɛ naŋ tual tamasila ndalaŋ kɔɔli yɛ le?