Ke Wana Nɔ le Bɛɛleŋ Sɔlaa wo Bɛɛleŋ
“Num wana chal hoo o kpeŋgbei lemasaa choo wo, a num Saa Fɔŋndɔɔ saŋgalaa cho le nya, a bɛɛleŋ, a lisaa, a kpaayaa le fɛɛŋ a fɛɛŋ.”
CHONDOŊ: 10, 16
1. Le yɛɛ waŋnda apum sɔla yɛ bɛɛleŋ, nduyɛ yɛɛ naŋ cho yɛ pɛɛku o buŋgɛi hei niŋ?
VƐƐ naŋ ke yɛ waŋnda bɛɛleŋ? Ŋ tosa hei te ŋ ke nda pɛ teleŋ naa nduyɛ miŋ tuisiŋ nda o ba bɛŋgu. Teleŋnda bɔɔbɔɔ, wanaa tosa suɛi sɔvɛi ya ɔɔ wanaa nɔ foofo sɔviɔɔ wa naŋ ke bɛɛleŋ ni. Kɛ o buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho pɛɛku a wana naŋ nɔ miŋ ke bɛɛleŋ ndo, vɛlɛ le sabu naŋ nɔ miŋ ke ndu leŋ ndo.
2, 3. (a) Le yɛɛ Chɛhowa nɔ yɛ mbo sɔla bɛɛleŋ? (Tofa fotueiyo o peeleŋ ndeŋ choo.) (b) Nɛɛ cho yɛ Saa Fɔŋndɔ Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 5:
2 Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 5:
Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 5:
4. Le yɛɛ i wa yɛ suɛi taasi le Chɛhowa nda Kiliti bɛɛleŋ kioo?
4 Chɔŋ 5:
5. Le yɛɛ waŋchieeya kpou nɔ yɛ ma sɔla bɛɛle bɛnda le nda leŋ?
5 O “velaŋ” Mɛlɛkaa niŋ waŋchieeya toosiaŋ ni. (Chɛnɛsee 1:
CHƆM BƐƐLEŊ O NƐI BƐNDA WO CHOO
6, 7. Vɛɛ Seiyaa Chɛhowaa cho yɛ teŋgeŋ a wanaa bɔɔbɔɔ te a wa pɛ acheleŋnda bɛɛleŋ kioo?
6 Ŋ sina maa wanaa cheleŋnda nɔ ma sɔla bɛɛleŋ. Kɛ i wa ikala lepum le sinaa bɛɛle suu naŋ nɔ miŋ ke nda leŋ, nduyɛ a mɛɛ kpɛ naŋ nɔ miŋ ke nda leŋ yɛ. Saboo cho ni maa yiyaŋ chieeŋ Setanaa hoo cho waŋchieeya lahakiaa bɔɔbɔɔ nyindɔɔ ni. Wanaa bɔɔbɔɔ siiŋguu waŋchieeya mɛlɛkaa nda. O cho mɛɛ Chɛhowa yeema yɛ le nda cho waŋnda bɛɛleŋ kioo le. Waŋnda cho bɔɔ waŋchieeya bɛɛle labɛɛla leŋ kioo, nduyɛ ma wa nda biiloo maa mɛlɛkaa nda. Kɛlɛŋgaa ma chuɛɛnuŋ maa masaa chieeŋnda, simlachiaa lekaaŋnda, wanaa luaa bɔlla ɔɔ a tosa pisulta cheleŋnda, wanaa nɔ tɔɔ o vidueilaŋ niŋnda, a wanaa cheleŋaa nɔ tɔɔ bɛndoo wa. Nduyɛ ma tuula vɛlɛ kaala waŋnda haa.
7 Kilisiɔŋaa tonyaa sina maa a nɔ ma ke waŋchieeya bɛɛle waa lende le. O waŋchieeya wa achalla tɛɛŋ kpou, Chiisu koni kɛsul naa taamasi walaŋndo ni, o naŋ nɔ miŋ tol kɔɔli wo. (Pitɛ Tasoo 2:
8, 9. (a) Vɛɛ Seiyaa Chɛhowaa che yɛ masaa waa? (b) Teleŋ kuɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kɛɛ masaa waa diikɔŋndo?
8 Ŋ nɔ miŋ ke waŋnda apum bɛɛleŋ le foofo nda nɔ wo. Le taamaseliiyo, yiyaŋndɔ a wanaa nɔ kpaaya lemasaa wa a nyɛ nda cho tosaa le numndo. A cho malaa le fondaŋ ŋ cho wo mandaa nduyɛ ma wa bahawɛila lelɛŋndaŋ solioo. Tɔnɔlaŋ la cho tau o wali nda cho tosaa wo niŋ. Kiilanɔɔ Pɔɔl dimi maa ŋ nɔ miŋ che “masaa” waa maa nda cho naa bolleŋ ni. Mbo dimul vɛlɛ naa maa ŋ nɔ miŋ bii sawala ndalaŋ. “La yɔŋgu nyɛ nya nɔ le nda yɔŋgoo wo. Te paawaa nya nɔ le malɔɔ ni, mɛɛ la mal paawaa.” Nduyɛ te “bɛɛleŋ nya nɔ le nda kioo ni, mɛɛ la ke nda.”—Luomaŋnda 13:
9 Naa Seiyaa Chɛhowaa nɔ miŋ kei o nɛi o nɛi niŋ le masaa waa bɛɛleŋ kioo. I cho tonya maa lelɛŋ o lelɛŋ nɔ naamula ndɔlaŋ. Lelaŋ, nyɛ masaa waa yeema miŋ ke nda o fondaa opum ndo ve nyɛ pilɛ a fondaa opilɔɔ le. Kɛ a koŋ kpou, ŋ nɔ miŋ chɛl masaa waa diom te a wa pɛ wali ndaa tosaa. Kɛ te o wa pɛ ma dimul naa le tosaa nyɛ kɛɛlu naa Chɛhowa diikɔŋndo wo, ŋ nɔ miŋ chɛl keŋ te. O hei niŋ, Chɛhowa naŋ nɔ ni miŋ diikuŋ, nduyɛ miŋ ke ndu bɛɛleŋ, kɛ o cho wanachioo le.—Nuawɔ Pitɛ Tasoo 2:
10. Vɛɛ buɛiyaa Chɛhowaa o sindɔɔ niŋ kɛsi yɛ taamasi kɛndɔɔ le naa hau?
10 Ŋ nɔla miŋ pɛɛku nyɛ buɛiyaa Chɛhowaa o sindɔɔ niŋ o ba, a ndaa ke masaa waa bɛɛleŋ a wanaa wa wallo a nda latulu wa. Choosɛ nda Meele cho wanaa taamasi kɛndɛ. Mɛɛ Luomaŋnda yeema le sinaa mɛɛ kpɛ waŋnda wa o lɛŋndeŋ niŋ yɛ, mi Choosɛ nda Meele kua Bɛtilɛhɛm le ma poonyiaa diola ndalaŋ, mi che bɛɛ Meele wa niŋ o miaa. (Luku 2:
11, 12. (a) Le yɛɛ ŋ nɔ miŋ ke simlachiaa lekaaŋnda bɛɛle teŋgeŋ ndeŋ te? (b) Yɛɛ ndoo yɔŋnuŋ yɛ mɛɛ Chɛhowɛinɔ pilɛ o lɛŋnde Ɔstilia leŋ niŋ ke masa pilɛ bɛɛleŋ?
11 Kɛ simlachiaa lekaaŋnda yɛ? Baa ŋ nɔ pa miŋ ke nda bɛɛle teŋgeŋ ndeŋ? Ŋ ke nda bɛɛleŋ mɛɛ naŋ ke wana o wana bɛɛleŋ yɛ. Kɛ o bɛnda miŋ ke nda bɛɛle teŋgeŋ ndeŋ te, o yɔŋ bɛɛ ma wa leŋ kɔl. Le sabu yɛɛ? Kanifuule, kaaŋnde lachoowaleŋ le cho waŋnda choolaŋ pɛɛkoo a Mɛlɛka okɔɔ, vɛlɛ a Diom ndɔɔ, Baabuiyo. Mi Chiisu pɛɛsa wanaa pɛɛkaa lachoowaa o kaaŋnde niŋ, nduyɛ, mbo veelu nda maa wanaa sondo yeelɛiya, a simlachiaa wɔɔŋnda nda cho ni. (Maatiu 23:
12 Waŋndo opilɛ o masaa kaŋ tɛɛŋ wa Fallo Hɛnlik Kilisina o lɛŋnde Ɔstilia leŋ niŋ ni. A boondii Chɔu Basu Kuu Diiŋ Ndɔɔ, mi Naasi bii ndu kpau. Mɛɛ nda dɔu ndu o teeniiyo niŋ le kɔlaŋ a ndu o dɔɔŋgɔ ndaa kota waŋnda wo, mbo komal Liopod Aŋgilena, Chɛhowɛinɔ ndoo nɔ dialuŋ fulaŋ o Ɔstilia niŋndo. Mi Ŋgɔɔ Aŋgilena tɛɛsial Fallo Kilisina laalaŋ ndɔɔ a lebɛɛ, nduyɛ mbo yaŋ nilaŋ nyɛkɛndɛi. Mɛɛ chɔuwo chuu, mi Kilisina soliŋ foofo ndɔɔ kpeku daandi daandi le Chɛhowɛiya malaa o Ɔstilia
niŋ. Kɛlɛŋgaa a sina vɛlɛ taamaseliilaŋ lapum a sɔɔŋ kɛndɛŋ yɔŋnuŋ ndoŋ le mɛɛ Kilisiɔŋnda ke masaa waa bɛɛleŋ yɛ.KE ACHELEŊ BƐƐLEŊ
13. Nɛɛ yaa kpeekpei naŋ nɔ yɛ miŋ ke bɛɛleŋ, nduyɛ le sabu yɛɛ?
13 Ŋ nɔ miŋ ke puaapiliaa a ndepiliaa naa bɛɛleŋ. Taama taama puaapiliaa cho chilaŋ chuaa wa, mɛɛ bɛnduaa kundaa, buɛiyaa ibuŋgaa, Kunda Cho Lɛuve Chilaŋndo, a Dialii Kuumbaŋ Choo Ve cho naa yɛ. (Nuawɔ Timoti Tasoo 5:
14, 15. Vɛɛ bɛnduaa kundaa Kilisiɔŋnda cho yɛ teŋgeŋ a simlachiaa lekaaŋaa bɔɔbɔɔ?
14 Bɛnduaa kundaa haa tuisiŋ maa wanaa mandaa lasaa. A yeema miŋ bii nda maa wanaa tɔɔ bɛnduaa le. Lelaŋ, a choŋnuŋ bɔɔ teŋgeŋ a simlachiaa lekaaŋaa bɔɔbɔɔ hau, vɛlɛ a simlachiaa wa o boondii Chiisu ve niŋnda. Mi Chiisu dimi a nda okɔɔ aa, “O bɔŋaŋndaŋ bɛɛ a kuɛ pɛ, o kpeŋgbeila taselaŋ nda hɛnaŋ challe ni. O toŋgola Chuuwa piɛi Mɛlɛka laŋ niŋ bɛɛ a kuɛ pɛ, o kpeŋgbeila hiau naŋɔɔ laŋ kpou nda hɛnaŋ challe ni. A hɛnaŋ te waŋnda wa nda yilɔɔ Maatiu 23:
Te bɛnduaa tuisiŋ pɛ nduyɛ ma diikuŋ nyɛ Chiisu dimi wo, puaapiliaa a ndepiliaa ndaa cho nda kaala nduyɛ ma ke nda bɛɛleŋ
15 Bɛnduaa kundaa Kilisiɔŋnda nɔ ma diikuŋ diomnda Chiisulaŋ ndaŋ aa, “Nya kpou, nyɔɔ o pilɛ kpe nya cho Mɛlɛka o hɔl ni. Lelaŋ, la chɛl ma veelu nya wanaa bɛnduaa laŋ te. Nduyɛ, la veelu wana o wana nya tɛɛŋ chieeŋ nanuŋ aa, ‘Finya naa,’ kɛlɛŋgaa, ‘Masanɔ naa,’ le. Chaaŋaa naa laŋ nya nɔ ni mi la veelaŋ. Kani fondole, wana bɛndu pɛɛku nya wo o pilɛ kpe nya nɔ ni. Nduyɛ, Finyaa o pilɛ kpe nya nɔ ni, ndu cho Mɛlɛka Finya nya o cho ɛchɛnɛ wo ni. Nduyɛ, o koŋ kɔɔli, Masanɔɔ o pilɛ nya nɔ ni, ndu yɔnuŋ maa Kiliti ni. . . . Wana hiou kpou nya tɛɛŋ ndo, o wa buɛiyo le nya. Kani, wana o wana heelu ndu pila pɛ, Mɛlɛka tusi ndu toolo. Kɛ, wana o wana tusi ndu pila toolo pɛ, Mɛlɛka heelu ndu.” (Maatiu 23:
16. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ hiou lachi a wallo tosaa tau le acheleŋnda bɛɛleŋ kioo?
16 Mi teleŋndo chuaŋnuŋ tau le sinaa mɛɛ naŋ ke acheleŋnda bɛɛleŋ yɛ. Lende koni i wa a Kilisiɔŋaa tasiaa ni. (Walta Wanaa Chiisuaa 10:
TƆNƆLA NAŊ SƆLA LE ACHELEŊNDA BƐƐLEŊ KIOO LAŊ
17. Tɔnɔla kuɛɛ naŋ sɔla yɛ lepum te o wa pɛ miŋ ke wanaa nɔ kpaaya lemasaa wa bɛɛleŋ?
17 Te ŋ ke masaa waa bɛɛleŋ o fondaŋ naa pɛ, a nɔla ma soo le di naŋ nɔ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo wo. Kɛlɛŋgaa ma che wali naa dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ nyɛ sɔvɛ. Mi hei yɔŋnuŋ o wɔsiŋ siaama hiou woŋ niŋ o lɛŋnde Chamani leŋ niŋ. Mɛɛ kɔɔfanɔɔ diolaŋ Bɛkit kuɛ o dunyɛi chua ndɔɔ wa sukuuwo chiiyo ve, mi wanaa pɛɛkaa dimul Bɛkit maa a naŋ bɔɔ kɔl le chuauwaa Chɛhowɛiya nɔɔ o sukuu ndaa, o wɔsiŋ hiou woŋ niŋ. Ma cha maa mi chuauwaa Chɛhowɛiya tosa sukuu ndaa fondaŋ kɛndɛ. Mi Bɛkit dimul nda aa, “Ŋ pɛɛku chuauwaa naa le ma tol sawala Mɛlɛkalaŋ kɔɔli le kaa kɛndɔɔ chɔmndo. Bɛɛleŋ wanaa cho nda pɛɛkoo wa kioo a nda diikɔŋndo cho tɛɛŋ.” Mi wana pɛɛkaa opilɛ dimi maa te chuaambuaa kpou ndaa wa pɛ maa Chɛhowɛiya, pɛɛkoo wa simnɔŋ tɛtɛlɛ. Ndaa nɔ yiyaŋ kɛndɛ waa naa a chuauwaa Chɛhowɛiya okɔɔ. Lelaŋ, mɛɛ lɔɔlaŋ la hiou latiŋ, mi wana pɛɛkaa opilɛ huŋ o bɔŋaŋ bɛndoo.
18, 19. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ loonuŋ te ŋ wa pɛ bɛnduaa bɛɛleŋ kioo?
18 Sawala mandaala cho o Diom Mɛlɛkaa niŋndaŋ mala naa le sinaa mɛɛ naŋ nɔ miŋ ke bɛnduaa kundaa bɛɛleŋ yɛ. (Nuawɔ Hibuluiya 13:
19 Te ŋ ke pɛ bɛnduaa kundaa bɛɛle bɛnda le nda leŋ, nduyɛ miŋ bii nda maa wanaa tɔɔ bɛndu le, hei mala nda tau. O nɛi kuɛɛ choo? I cho wa tɛtɛlɛ le ma wa wanaa tuisiaŋ, okoŋ, ma kpakpala yiyaŋndo maa a bɛnda ma hiau acheleŋnda ɔɔ nyɛ nda tosa wo bɛnda lɔɔlɔɔ.
20. Vɛɛ naŋ sɔla yɛ tɔnɔɔ te ŋ ke pɛ acheleŋnda bɛɛleŋ?
20 Bɛɛleŋ waŋnda kioo mala naa ŋ nue ko le dɛnɛ naa kɛndɔɔ suee le, nduyɛ, o mala naa le tuisiaŋndo te waŋnda chua naa pɛ teŋgeŋ. Hei manda naa vɛlɛ, kanifuule, te wana naŋ nɔ bɛɛleŋ le ndu wo tosa suɛi tɛɛmbuu naa kɔlle pɛ, ŋ mel tiindaŋ naa le. Tɔnɔ cheleŋ cho ni maa o tosa miŋ wa o diompilɔɔ niŋ a kɔɔna Chɛhowaa. Kɔɔnaa hoo ke wana o wana bɛɛle hiuwaŋ mɛŋndeŋ te, o wa wana laalaŋ ɔɔ wana cho wana laalaŋ te wo.
21. Tɔnɔ sɔvɛ sɔvɛ kuɛɛ naŋ sɔla yɛ te ŋ ke pɛ acheleŋnda bɛɛleŋ?
21 Tɔnɔ hiou kpou le acheleŋnda bɛɛleŋ kioo wo cho ni maa, mi Mɛlɛka hini kɔl te ŋ tosa keŋ pɛ. Ŋ cho wa tosaa nyɛ o yeema naa miŋ tosa wo, nduyɛ miŋ hiou lachi a tiindaŋndo dɔuwɔɔ o ndu niŋ. Okoŋ, Chɛhowa nɔla mbo mulul Setana, o dimi maa wana o wana nɔla mbo dɔu tiindaŋndo o Mɛlɛka niŋ te wo. (Pulɔwaa 27: