Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 48

“La Siou Wali Nya Kandu Wo”

“La Siou Wali Nya Kandu Wo”

“La siou wali nya kandu wo.”—2 KƆLIŊ. 8:​10.

CHONDII 35 “La Hɛli Suɛi Hiou Bɛnda Kpou le Tosaa Ve”

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

1. Yɛɛ Chɛhowa chɛllɛ naa le miŋ tosa?

CHƐHOWA chɛl naa kpou le miŋ tosa kɛɛsiaa a ba naa o yoomu naa niŋ. Mbo pɛɛku naa mɛɛ wana tosa kɛɛsiaa kɛndɔɔ yɛ, nduyɛ te ŋ tosa pɛ kɛɛsiaala nɛŋi ndu kɔllo laŋ, mbo mala naa le miŋ sɔla batiuwaa leniŋ. (Sam 119:​173) Mɛɛ naŋ tual sila taasi cho o Baabuiyo niŋndo kɔɔli fau, lende koni naŋ tosa kɛɛsiaala kɛndɛlaŋ ni.—Hibu. 5:​14.

2. Simul kuɛɛ naŋ sɔla yɛ lepum te ŋ chii pɛ kɛɛsiaa tosa?

2 Kɛ o yɔŋ bɛɛ miŋ tosa kɛɛsiaa kɛndɔɔ, lepum mbo wa ikala le siouwo wali naŋ kandu wo. Tofawɔ taamaseliilaŋ lapum: Puaapilɛnɔ feleŋgɔnɔɔ kɛɛsiaa le diomndaŋ veeloo o Baabuiyo niŋ kpou. Mbo kandu nyɛkɛndɛi le lɔɔlaŋ latiŋ, kɛ mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mbo mal. Ndepilɛnɔɔ kɛɛsiaa le kɔɔfale lɔɔlɔɔleŋ tosaa kɛ mbo wa lɔɔ o cho kandɔɔ wo miŋgioo kɔɔli. Bɛnduaa kundaa kpou tosa kɛɛsiaa maa a cho wa niŋ kɔlaŋ yilɔɔ kɔl dɛɛniaa tosaa o puaapiliaa a ndepiliaa cho o kundaa niŋnda lo chuɛi chuɛi. Kɛ paŋguŋ bɔɔbɔɔ hiou niŋ a kendu wɔ le. Wanaa naŋ soo haa okɔɔ wa kpou tosa kɛɛsiaa pilɛ le, kɛ mi nda kpou tosa nyɛ pilɔɔ. A tosa nyɛ nda kɛɛsiaa le tosaa wo le. Mi Kilisiɔŋnda Kɔliŋ o wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ niŋ sɔla bahawɛi pilɔɔ hoo. Ŋ yaasiaŋndɔ nyɛ naŋ pɛɛku nda o ba wo.

3. Kɛɛsiaa yɛɛ Kɔliŋtiaŋnda ndaa tosa yɛ, kɛ yɛɛ ndoo yɔŋnuŋ yɛ?

3 Mi Kɔliŋtiaŋnda tosa kɛɛsiaa sɔvɛ sɔviɔɔ naapum a wɔsi 55 C.E. Ma tuɛi maa puaapiliaa ndaa Chulusɛlɛm a Chudiaa wa o saŋgaa niŋ a bala fondolaŋ. Nduyɛ maa kundala cheleŋndaŋ la wa nyɛsɔlaa chuuŋgiaa le nda malaa. Le mɛɛ Kɔliŋtiaŋnda ndaa nɔ kaalaa a kɛndɛi yɛ, mi nda bɛɛ yeema malaa yɔŋgoo le puaapiliaa wa haa o saŋgaa niŋnda. Le hei, ma nyuna Pɔɔl, wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo a mɛɛ ndaa yɔŋgu mala koŋ yɛ okɔɔ. Mbo yɔŋgu kundaa Kɔliŋ nɛi chɔmaa nduyɛ mbo viam Taitɔɔ le mbo mala nda nyɛsɔlaa nda wa koŋ chuuŋgiaa wo biyɔɔ. (1 Kɔliŋ. 16:​1; 2 Kɔliŋ. 8:​6) Mɛɛ paŋguŋ tiŋ hiou, mi Pɔɔl saaluŋ maa kundaa Kɔliŋ yɔŋgu nyɛsɔlaa nda dimi wo le. Fulamakɔɔlioo wa ni, naapum a yɔŋ lɛ kela ndalaŋ Chulusɛlɛm a teleŋ kundala cheleŋ wa toolula ndalaŋ yɔŋndo wo le.—2 Kɔliŋ. 9:​4, 5.

4. A mɛɛ Kɔliŋtiaŋ Diiŋ Ndɔɔ 8:​7, 10, 11 dimi yɛ, yɛɛ Pɔɔl ndoo dɛɛniaa yɛ Kɔliŋtiaŋnda le ma tosa?

4 Kɛɛsiaa kɛndɔɔ pila Kɔliŋtiaŋnda ndaa tosa ni. Nduyɛ mi Pɔɔl chandu nda tau le mɛɛ ndaa nɔ tiindaŋ kala kalaa a kɛndɛi yɛ. Kɛ mbo dɛɛniaa nda vɛlɛ le ma siou wali nda kandu wo. (Nuawɔ Kɔliŋtiaŋ Diiŋ Ndɔɔ 8:​7, 10, 11.) Nyɛ yɔŋnuŋ nda hoo wo pɛɛku naa maa mi Kilisiɔŋaa laalaŋnda bɛɛ che ndi lepum ikala le tosaa nyɛ nda kɛɛsiaa wo.

5. Nyunala kuɛɛ naŋ cho yɛ muli?

5 Mɛɛ i yɔŋnuŋ Kɔliŋtiaŋnda yɛ, miŋ che ndi lepum ikala le nyɛ naŋ kɛɛsiaa wo tosaa. Le yɛɛ? Le mɛɛ naŋ cho wanaa lahaki yɛ, miŋ miŋgi sɔɔŋ naŋ nɔ le tosaa woŋ kɔɔli. Ɔɔ mi nyɛ naŋ ve kɔl te wo yɔŋnuŋ naa, nduyɛ mi keŋ kuuna naa nyɛ naŋ kɛɛsiaa wo tosaa. (Ikili. 9:​11; Luomaŋ. 7:​18) Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa te ŋ yeema pɛ kɛɛsiaa naŋ tosa niŋ paandu wo siŋgaa? Nduyɛ yɛɛ mala yɛ naa miŋ siou wali naŋ kandu wo tosa?

NYƐ Ŋ NƆ MA TOSA TUUPA MA TOSA KƐƐSIAA WO

6. Le yɛɛ naŋ tosa yɛ yɛlɛmiaalaŋ a kɛɛsiaalaŋ lapum okɔɔ?

6 Kɛɛsiaala sɔvɛlaŋ lapum, fɛŋ bɛɛ ŋ siŋga laŋ te. Le taamaseliiyo, ŋ nɔ miŋ lo o kɛɛsiaa naa choo le Chɛhowa piɛiyo, nduyɛ miŋ chɔm lo lechoo wo o wana naŋ cho o nɔɔ niŋndo lo. (Maa. 16:​24; 19:​6) Kɛ miŋ tosa yɛlɛmiaalaŋ a kɛɛsiaalaŋ lapum okɔɔ. Le sabu yɛɛ? Kanifuule, mi sɔɔŋ siŋgaŋ. Yɛɛ mala yɛ naa le kɛɛsiaala kɛndɛlaŋ tosaa?

7. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ piɛi, nduyɛ le yɛɛ?

7 Piɛi Mɛlɛka le mbo ke num taasioo. Mi Chɛhowa dimul Chemisi le mbo poonyiaa aa: “Te wana o wana wa nya tɛɛŋ pɛ mbo nɔ taasi le, mɛɛ wana koŋ o nyuna Mɛlɛka diom le mbo ke ndu taasioo. Wana ikɛndɔɔ Mɛlɛka cho naa wana o wana chua ni.” (Chemi. 1:​5) O nɛilaŋ lapum niŋ, ŋ dimi maa naa kpou “nɔ taasi le.” Lelaŋ, nyuna Chɛhowa le mbo mala num te a wa pɛ kɛɛsiaa tosaa vɛlɛ a teleŋ ŋ cho wa kɛɛsiaa koŋ siŋgaa wo.

8. Yaasiaa yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa tuupa miŋ tosa kɛɛsiaa?

8 Tosa yaasiaa nyɛkɛndɛi. Pɛɛku Diom Mɛlɛkaa, veelu diomndaŋ o yaula kɔɔna Chɛhowaa cho toosiaa laŋ niŋ, nduyɛ ma suukaŋ a wanaa ke num sila kɛndɔɔ wa. (Pulɔ. 20:​18) Yaasiaa waa naa tosaa bɛnda bɔɔ tuupa ma kɛɛsiaa le wali ŋ cho tosaa wo siŋgaa, hiouwɔɔ o fanda cheleŋ, ɔɔ tuupa ma tosa kɛɛsiaa a dɛnɛ sinaa ŋ nɔ ma sɔla le num malaa ma hiou lachi a Chɛhowa piɛiyo wo okɔɔ.

9. Vɛɛ naŋ sɔla yɛ tɔnɔɔ te ŋ sandu pɛ a naapila?

9 Yiyaŋ a sabu ŋ yeema le kɛɛsiaa tosaa wo okɔɔ. Chɛhowa che bɔɔ sabu naŋ tosa sɔɔŋ ndo o sɔvɛ. (Pulɔ. 16:​2) O yeema naa miŋ chɔm sandei o nyɛ o nyɛ niŋ. Lelaŋ, te ŋ wa kɛɛsiaalaŋ tosaa pɛ, ŋ nɔ miŋ sandu a naapila nduyɛ miŋ chɔm acheleŋnda sandei a nyɛ naŋ yiyaŋndo okɔɔ. Te ŋ chɔm sandei le, o cho wa ikala le nyɛ naŋ kɛɛsiaa wo tosaa. Le taamaseliiyo, naapum mi puaapilɛnɔ feleŋgɔnɔɔ kɛɛsiaa le waa kɔɔfanɔ lɔɔlɔɔ wo. Kɛ te teleŋ tiŋ hiou pɛ, mbo che ndi ikala le fuuluu wo hawɛila kɔɔfanɔɔ nɔ mbo tosa o wali pollo niŋndo. Nduyɛ mi hei tosa o sɔla lɛ nyaale o wali pollo niŋ te. Kɛlɛŋgaa ndoo yiyaŋ maa le sabu o chua kɔɔfaleŋ ndo wa le Chɛhowa kɔllo nɛŋioo ni. Kɛ naapum le sabu kpeekpei o chua kɔɔfaleŋ ndo wa le wanaa velu ndu wa ɔɔ wana cheleŋ kɔllo nɛŋioo ni.

10. Yɛɛ yeemaŋ yɛ le siŋgaŋndaŋ tosaa?

10 Yiyaŋndɔ a wana cho Baabuiyo pɛɛkoo mbo yeema le malɔɔ sikɛɛtiiyo kolɔɔ wo okɔɔ. Mbo tosa lɔɔ opilɛ ɔɔ latiɔɔŋ o ve kolɔɔ le mi che bɛɛ o ve bɛɛŋ te. Kɛ mɛɛ nyɔɔ viou tiŋ, mbo kandu vɛlɛ sikɛɛtiiyo kolɔɔ. O mɛɛlulaŋ kpɔŋ, mbo sɔla batiuwaa! Kaala ndɔɔ le Chɛhowa a yeemɛi nduɛi le ndu kɔllo nɛŋioo mala ndu ni mbo mal kaa hoo.—Kolo. 1:​10; 3:​23.

11. Le yɛɛ o bɛnda yɛ ma kɛsi teleŋndo le kpeleŋnda numndaŋ?

11 Kɛsi teleŋndo. Te a sina pɛ kpeleŋnda numndaŋ nduyɛ ma kɛsi teleŋndo le laŋ komallo, o cho wa tɛtɛlɛ le ma siou wali ŋ kandu wo tosa. Le taamaseliiyo, naapum ma kɛɛsiaa le waa diomndaŋ veeloo o Baabuiyo niŋ lepaa o lepaa. Kɛ te a kɛsi teleŋ kpeekpei le, a tiuba ma tosa nyɛ ŋ kɛɛsiaa wo le. * Ɔɔ naapum mi bɛnduaa kundaa kɛɛsiaa le waa kɔlaŋ yilɔɔ kɔl dɛɛniaa tosaa o puaapiliaa lo mbo hiou maa paandu. Kɛ mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, a ve lɛ kɛɛsiaa nda tosa wo tolɔɔ kɔɔli le. Le ma sɔla batiuwaa o hei tosaa niŋ, a nɔ ma nyunaŋ aa: “Baa ŋ dɔu niŋ pa diola puaapiliaa a ndepiliaa nɔ ma sɔla yilɔɔ kɔl dɛɛniaa wa o yau choo? Baa ŋ kɛsi niŋ pa teleŋ naŋ cho lakɔ nda yilɔɔ wo?”

12. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa lepum, nduyɛ le yɛɛ?

12 Sina naa yoomuma numndaŋ ma mɛɛlu wa. Wana o wana nɔ teleŋ, nyɛsɔlaa, ɔɔ kpaayaa le nyɛ o yeema wo tosaa kpou le. Lelaŋ, a nɔ ma sina naa yoomuma numndaŋ ma mɛɛlu wa nduyɛ ma chɔm sinapɛŋgoo. Te o bɛnda pɛ, naapum a siŋga kɛɛsiaa ŋ tosa niŋ paandu kɛ ma yiyaŋ maa a nɔla ndu peelu le wo. (Ikili. 3:​6) Kɛ ŋ dimi wɔ maa a mɛɛndaŋ kɛɛsiaa numndo, ma tosa siŋgaŋnda yeemaŋ ndaŋ, nduyɛ ma yiyaŋ maa a nɔla ma tosa ndu. Nuawɔ sɔɔŋ sala ŋuɛɛnu mala num le ma siou wali ŋ kandu tosaa wo.

SƆƆŊ MALA NUM LE KƐƐSIAALA NUMNDAŊ DƆWƆƆ O WALI NIŊNDO

13. Vɛɛ ŋ looku yɛ ma sɔla yoomuaŋ le ma tosa nyɛ ŋ kɛɛsiaa wo?

13 Piɛi le ma sɔla yoomuaŋ le nyɛ ŋ kɛɛsiaa wo tosaa. Mɛlɛka tiuba mbo ke num yoomuaŋ le ma “nɔla nyɛ” ŋ kɛɛsiaa wo tosaa. (Filipi. 2:​13) Lelaŋ, nyuna Chɛhowa le nyina ndɔ diandaa le mbo ke num kpaaya ŋ yeema wo. Hiou lachi a piɛileŋ o yɔŋ bɛɛ ma yiyaŋ maa a sɔla wɔ mulioo le piɛile numndeŋ te. Mi Chiisu dimi aa: “La nyuna Mɛlɛka diom le [nyina ndɔ diandaa.] O nɔla mbo ke nya ndu.”—Luku 11:​9, 13.

14. Vɛɛ sawa mandaa cho o Pulɔwaa 21:​5 niŋndo mala yɛ num le ma tosa nyɛ ŋ kɛɛsiaa wo?

14 Chal ma tuu. (Nuawɔ Pulɔwaa 21:​5.) Le ma kandu wali kɛ kɛ nduyɛ ma chii ndu tosa, mɛɛ ma chal ma tuu nduyɛ, ma tosa wallo a mɛɛ ŋ tuu yɛ. Lelaŋ, te a tosa kɛɛsiaa pɛ, poonyiaa sɔɔŋ mala num ma tosa nyɛ ŋ kɛɛsiaa wo o yau choo. Te a tuu pɛ le suɛi kendu tau ve tosaa, piɔu ndi a pɛltaŋ kpɛ kpɛ. Mi Pɔɔl dɛɛniaa Kɔliŋtiaŋnda le ma kɛsi nyɛsɔlaa pɔmbɔ “o paale o paale kpuya choo” ɔɔ te lɔɔ kanduŋ dɔɔ pɛ. Ndaa nɔ ma chal ndu chum haaa mbo hiŋ malaŋ nda kandu nyɛsɔlaa chuuŋgiaa le. (1 Kɔliŋ. 16:​2) Suɛi piɔuwo a pɛltaŋ kpɛ kpɛ mala num a yiyaŋ naa maa a tiuba le nyɛ ŋ kɛɛsiaa wo tosa le le.

15. Te a chii pɛ tuu sɔɔŋ ŋ yeema tosaa woŋ, yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa?

15 Te a poonyiaa pɛ nyɛ ŋ kɛɛsiaa le tosaa wo o yau choo, o cho wa tɛtɛlɛ le ma tosa ndu. (1 Kɔliŋ. 14:​40) Le taamaseliiyo, bɛnduaa kundaa sɔla niŋ nɛi chɔmaa le ma dimul bɛndu kundaa opilɛ le mbo poonyiaa kɛɛsiaala nda cho wa chɛlaŋndo choo laŋ. O nɔ mbo poonyiaa diola wana nda dimul le wali koŋ tosaa wo, a teleŋ wali koŋ nɔ mbo chuu wo. Bɛnduaa kundaa tual nɛi chɔmaa hoo kɔɔli wa nɔla ma sɔla batiuwaa o kɛɛsiaala ndalaŋ tosaa niŋ. (1 Kɔliŋ. 9:​26) Num bɛɛ kindiŋ le nyɛ pilɛ koŋ tosaa a sɔɔŋ ŋ kɛɛsiaa le tosaa woŋ. Le taamaseliiyo, a poonyiaa sɔɔŋ ŋ kɛɛsiaa le tosaa lepaa o lepaa woŋ o yau choo, nduyɛ ma handu nyɛ ŋ yeema fɛŋ le tosaa wo nyɛ tase o yau koŋ choo. Hei mala num ma siou wali ŋ kandu wo nduyɛ ma tosa tau o teleŋ biŋgi bɛŋgu.

16. Yɛɛ cheleŋ ŋ nɔ yɛ ma tosa le ma lo o kɛɛsiaa numndo choo, nduyɛ vɛɛ Luomaŋnda 12:​11 toolu yɛ hei?

16 Wou sɛmbɔɔ. Sɛmbɔɔ yeemaŋ ni le ma tosa nyɛ ŋ tuu le tosaa wo nduyɛ ma siou wali ŋ kandu wo. (Nuawɔ Luomaŋnda 12:​11.) Mi Pɔɔl dimul Timoti le mbo “hiou lachi” a waŋnda pɛɛkoo nyɛkɛndɛi. Ŋ tual sila Pɔɔllo hoo kɔɔli te ŋ yeema pɛ le nyɛ o nyɛ tosaa le Chɛhowa.—1 Timo. 4:​13, 16.

17. Vɛɛ naŋ duau yɛ Ɛfisiaŋnda 5:​15, 16 o wali niŋ le nyɛ naŋ kɛɛsiaa wo tosaa?

17 Soliŋ teleŋ numndo kpeku a taasi. (Nuawɔ Ɛfisiaŋnda 5:​15, 16.) Kɛsi teleŋ ŋ yeema ma tosa nyɛ ŋ kɛɛsiaa le tosaa wo nduyɛ siŋga teleŋ koŋ te. Chum le mi sɔɔŋ bɛnda fɛŋ kpou o yoomu numndo niŋ malaŋ ŋ kɛsi teleŋndo le nyɛ ŋ kɛɛsiaa wo tosaa le. Naapum sɔɔŋ bɛnda niŋ mɛɛ ŋ yiyaŋ yɛ le. (Ikili. 11:​4) Mandaŋ yɔŋi ŋ chii teleŋ numndo a yoomuma numndaŋ o sɔɔŋ cho ŋ sɔvɛ tau le woŋ tosaa niŋ, okoŋ ma dema le sɔɔŋ hiou wa ŋ sɔvɛ woŋ tosaa. (Filipi. 1:​10) Te a nɔla pɛ, hɛli teleŋ ŋ pɛɛku acheleŋnda paaliaŋ num te wo. Dimul nda maa a yeema teleŋndo le ma handu kɔllo o nyɛ ŋ cho pɛɛkoo wo choo. Nyumi foŋ numndo te a wa pɛɛkoo pɛ nduyɛ ma nua yooŋgula numndaŋ a teleŋ cheleŋ. *

18-19. Yɛɛ mala yɛ num ma hiou lachi a nyɛ ŋ kɛɛsiaa wo tosaa o yɔŋ bɛɛ ma sɔla simultaŋ?

18 Kɛsi kɔllo o fulamakɔɔli kɛndɛ ŋ cho sɔla wo choo. Fulamakɔɔli kɛɛsiaa numndo cho ko maa fondaŋ ŋ tuu le kɔlaŋ ndo. O yɔŋ bɛɛ ma wa niŋ le fuuluu wo naa ŋ cho kɔlaŋnda ma komal kpɔkɔsioo o nɛi, keilaŋ ŋ kei naa cheleŋ ni te a yeema pɛ ma fuuluu o fondaŋ koŋ. O nɛi pilɛ koŋ choo, te ŋ handu pɛ kɔllo o fulamakɔɔli kɛndɛ naŋ cho sɔla o kɛɛsiaala naalaŋ niŋndo choo, ŋ keleŋa ŋdial wu le nduyɛ, ŋ miiŋgu kɔɔli le o yɔŋ bɛɛ mi simultaŋ la komal naa.—Kalee. 6:​9.

19 O cho bɛɛŋ le kɛɛsiaala kɛndɛlaŋ tosaa le, nduyɛ simullo pila i wa vɛlɛ ni le loo o kɛɛsiaa naa choo. Kɛ a mala Chɛhowaa, a tiuba ma sɔla taasioo a kpaaya ŋ yeema wo le siouwo wali ŋ kandu wo tosaa.

CHONDII 65 Hiou Lachi!

^ pɛl. 5 Kani bɛɛ a kel niŋ pa suei a kɛɛsiaala ŋ tosa paandulaŋ latiŋ? Ɔɔ baa ma che ndi pa ikala le kɛɛsiaala kɛndɛlaŋ tosaa nduyɛ a tosaa nyɛ ŋ kɛɛsiaa wo? Buŋgɛi hei cho num chɔm nyɛ mala num ma tiu simullo hoo ba wo. I cho num vɛlɛ chɔm nyɛ mala num ma siou tosa wali ŋ kandu wo.

^ pɛl. 11 Le num malaa ma tosa kɛɛsiaa le waa diomndaŋ veeloo o Baabuiyo niŋ, a soliŋ “Kɛɛsiaa Cho le Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋndo” kpeku o jw.org®.

^ pɛl. 17 Le chɔɔloo sinaa mɛɛ naŋ soliŋ teleŋ naa kpeku nyɛkɛndɛi yɛ, tofa buŋgɛi hei, “20 Ways to Create More Time” o “Tiondoo!” niŋ Nyaakuɛiyo 2010.