Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Le Sabu Naŋ Hiau Lachi a Yooŋgu Kɛndɔɔ Dimioo Wo

Le Sabu Naŋ Hiau Lachi a Yooŋgu Kɛndɔɔ Dimioo Wo

“Te la yɔŋgu komɔɔ kɛndɔɔ pɛ tau, mɛɛ o nɛiyo hoo niŋ la chɔm waŋnda maa buɛiyaa niaa nya cho ni. Nduyɛ o hei niŋ koni nya tosa ni mi waŋnda che mɛɛ finya nuu cho wana kɔndɔfili yɛ.”CHƆŊ 15:​8.

CHONDOŊ: 53, 60

1, 2. (a) Yɛɛ Chiisu dimullɛ buɛiyaa nduaa o nyumma ndoo nɔ le piɔmndo sɔlaa waŋ niŋ? (Tofa fotueiyo o peeleŋ ndeŋ choo.) (b) Le yɛɛ i cho yɛ suɛi sɔvɛ le loonɔŋndo sabu naŋ dimi yooŋgu kɛndɔɔ wo? (c) Yɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa?

O NYUMMA Chiisu ndoo nɔ le piɔmndo sɔlaa waŋ niŋ, mbo duau fɛŋ baltaŋ le teleŋ vilɛi a wanaa o vem hɔlte ndɔ wa. Mbo ke nda tiindaŋndo maa o kaala nda tau. Mbo dimul nda vɛlɛ taloo a tɔlɔɔ naŋ yaasiaa o buŋgɛi naŋ hiou ve niŋndo. Chiisu ndoo yeema mbo dɛɛniaa buɛiyaa nduaa le hiouwɔɔ lachi a “komɔɔ kɛndɔɔ” yɔŋgoo. Koŋ sim ni, le ma biunuŋ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ.—Chɔŋ 15:​8.

2 Chiisu dimul ko buɛiyaa nduaa nyɛ nda nɔ ma tosa wo le, kɛ mbo dimul nda vɛlɛ le sabu nda nɔ ma tosa ndu wo. Mbo chɔm nda sabula ndaa nɔ ma hiou lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo wo. I cho suɛi sɔvɛ le mi naa bɛɛ loonuŋ sabula naŋ nɔ miŋ hiou lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo wo. Yiyaŋndo a hei okɔɔ nyindu naa le miŋ biunuŋ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo “ba o ba fee o chieeŋndo choo.” (Maatiu 24:​13, 14) O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho sabulaŋ la hiɔɔlu yaasiaa o Baabuiyo niŋ a yooŋgu kɛndɛ naŋ dimi wo okɔɔ. Ŋ cho vɛlɛ yaasiaa kelaŋ la hiɔɔlu, la fula Chɛhowa o ba le naa malaa miŋ hiou lachi a komɔɔ yɔŋgoo wo.

Ŋ CHO CHƐHOWA SAŊGALAA

3. (a) A mɛɛ Chɔŋ 15:​8 dimi yɛ, yɛɛ cho yɛ sabu sɔvɛ sɔvɛ naŋ dimi yooŋgu kɛndɔɔ wo? (b) Yɛɛ tɔlɔɔ o tale Chiisoo niŋ sim yɛ, nduyɛ le yɛɛ taamaseliiyo hoo bɛnda yɛ?

3 Sabu sɔvɛ sɔvɛ naŋ dimi yooŋgu kɛndɔɔ wo cho ni, ŋ yeema miŋ saŋgala Chɛhowa nduyɛ miŋ dindi diola ndɔlaŋ. (Nuawɔ Chɔŋ 15:​1, 8.) Mɛɛ Chiisu dimi taloo a tɔlɔɔ okɔɔ, mbo tuu Chɛhowa a wana manda tɔlɔɔ wo, ɔɔ wana tual kpele makilepiiyo wo. Mi Chiisu dimi maa ndupila wa tɔlɔɔ koŋ ni nduyɛ buɛiyaa nduaa wa lɛuwoŋ ni. (Chɔŋ 15:​5) Lelaŋ, o taloo hoo niŋ, komɔɔ tɔlɔɔ koŋ sim le kɔmnde buɛiyaa Chiisuaa cho yɔŋgoo leŋ, ɔɔ wali poli nda cho tosaa wo. Mi Chiisu dimul wanaa o vem hɔlte ndɔ wa aa, “Te la yɔŋgu komɔɔ kɛndɔɔ pɛ tau, . . . o hei niŋ koni nya tosa ni mi waŋnda che mɛɛ Finya nuu cho wana kɔndɔfili yɛ.” Te tɔlɔɔ yɔŋgu pɛ kɔmnde kɛndɛleŋ, mbo chuu wana tualaa tɔɔ kɛndɔɔ. O nɛi pilɛ koŋ choo, te ŋ dimi pɛ yooŋgu kɛndɔɔ a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ a yoomuma naŋ fau, ŋ cho Chɛhowa bɛɛleŋ ke, ɔɔ miŋ chuu ndu saŋgalaa.—Maatiu 25:​20-23.

Te ŋ dimi pɛ yooŋgu kɛndɛ leMasaa a yoomuma naŋ fau, ŋ cho Chɛhowa bɛɛleŋ ke, ɔɔ miŋ chuu ndu saŋgalaa

4. (a) Vɛɛ naŋ dindi yɛ diola Mɛlɛkalaŋ? (b) Vɛɛ ŋ yiyaŋ yɛ a dikeŋnaŋ ŋ nɔ le diola Mɛlɛkalaŋ dindioo wo?

4 Diola Mɛlɛkalaŋ la cho niŋ la diandaa. Ŋ nɔla miŋ tosa nyɛ o nyɛ le laŋ chɔɔloo dindioo le. Lelaŋ, vɛɛ naŋ dindi yɛ diola Mɛlɛkalaŋ o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo niŋ? Nuawɔ nyɛ Aisaya, wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo dimi wo, “Chɛhowa, Mɛlɛka puaa chɔuwa, ndu ŋ nɔ ni ma chua maa Mɛlɛka diandaa.” (Aisaya 8:​13, NW) Ŋ dindi diola Mɛlɛkalaŋ, Chɛhowa, te o yɔŋ pɛ miŋ chua laŋ maa diola nɔ tɔɔ bɛndoo mbo hiau diola kɛ kɛ laŋ la cho ni, nduyɛ te ŋ mala pɛ acheleŋnda le biyɔɔ bila maa diola diandaa laŋ la cho ni. (Maatiu 6:​9, NW) Le taamaseliiyo, te ŋ pɛɛku pɛ waŋnda tonyaa a suliŋnda kɛndɛla Chɛhowalaŋ okɔɔ, nduyɛ a sabu ndɔɔ le mi waŋchieeya wa achal lefafɛɛŋ o Kpele Hɛnɛkiɔɔ niŋ, mɛɛ ŋ cho nda malaa le chɔɔ maa choolaŋ Setana dimi a Chɛhowa okɔɔ ni. (Chɛnɛsee 3:​1-5) Ŋ dindi vɛlɛ diola Mɛlɛkalaŋ te ŋ mala pɛ waŋnda le sinaa maa Chɛhowa nɔ di le mbo ‘sɔla lisaa, a bɛɛleŋ, a balikaa le mɛɛ o cho wana kpaaya yɛ.’ (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 4:​11) Mi Luŋ cho niŋ kɔɔfaleŋ tosaa le wɔsilaŋ 16 dimi aa, “Sinaa maa I sɔla dikeŋnaŋndo le waa seiyo le Wana Toosiaa chieeŋndo wo tosa mi nɔ balika melaa. Hei ke ya yeemɛi le hiouwɔɔ lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo.”

Ŋ KAALA CHƐHOWA A PO NDƆƆ

5. (a) Sabu yɛɛ cho yɛ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o Chɔŋ 15:​9, 10 niŋ? (b) Vɛɛ Chiisu mala yɛ buɛiyaa nduaa le biyɔɔ bila maa a nɔ ma biuŋ?

5 Nuawɔ Chɔŋ 15:​9, 10. Sabu diiŋ ndɔ naŋ dimi yooŋgu kɛndɛ leMasaa wo cho ni, ŋ kaala Chɛhowa a Chiisu. (Maki 12:​30; Chɔŋ 14:​15) Mi Chiisu dimul buɛiyaa nduaa maa a ‘hiou lachi a waa o kaala ndɔɔ bɛŋgu.’ Le yɛɛ Chiisu dimi yɛ hei? Kanifuule, ndoo sina maa tol kɔɔliaa nduaa ndaa nɔ ma biuŋ le waa Kilisiɔŋaa tonyaa. Nduyɛ dimioo hoo “hiou lachi,” ŋ che maa mi Chiisu soliŋ ndu kpeku tau o Chɔŋ 15:​4-10 niŋ, le buɛiyaa nduaa malaa ma bii bila maa a nɔ ma biuŋ.

6. Vɛɛ naŋ chɔm yɛ maa ŋ yeema le hiouwɔɔ lachi a waa o kaala Kiliti wo bɛŋgu?

6 Vɛɛ naŋ chɔm yɛ maa ŋ yeema miŋ hiou lachi a waa o kaala Kiliti wo bɛŋgu le mbo hini kɔl a naa? Mɛɛ miŋ diikuŋ ndu o ba bɛŋgu. Nyɛ Chiisu pila tosa wo koni o yeema naa ni miŋ tosa. Mbo dimi aa, “Mɛɛ ya I chua sawala Finya nuu, mi I wa hiouwɔɔ lachi a waa o kaala ndɔɔ bɛŋgu.” (Chɔŋ 15:​10) Chiisu kɛsul naa Taamaseliiyo.—Chɔŋ 13:​15.

7. Vɛɛ diikɔŋndo chiɛɛliaŋ yɛ a kaalaa?

7 Mi Chiisu chɔm kpendekele maa diikɔŋndo chiɛɛliaŋ a kaalaa. Mbo dimi aa, “Wana o wana chua sawala nilaŋ pɛ, mɛɛ ndu kaala ya ni.” (Chɔŋ 14:​21) Finya ndɔ o ba sawala Chiisulaŋ la fula ni. Lelaŋ, te ŋ diikuŋ pɛ sawa Chiisoo le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo, mɛɛ ŋ chɔm maa ŋ kaala Chɛhowa. (Maatiu 17:​5; Chɔŋ 5:​19) Nduyɛ te ŋ chɔm pɛ maa ŋ kaala Chɛhowa nda Chiisu, nda bɛɛ cho hiouwɔɔ lachi a naa kaalaa.

MIŊ SILA WAŊNDA

8, 9. (a) Le sabu cheleŋ kuɛɛ naŋ dimi yɛ yooŋgu kɛndɔɔ? (b) Vɛɛ nyɛ Isikiaa 3:​18, 19, a 18:​23 dimi wo nyindu yɛ naa le hiouwɔɔ lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo?

8 Sabu yaa ndɔ naŋ dimi yooŋgu kɛndɔɔ wo cho ni, le waŋnda silaa a paale Chɛhowa le cho hunɔɔ leŋ okɔɔ. Mi Baabuiyo dimi a Nuuwa okɔɔ maa wana ndoo “dimul waŋnda a mɛɛ wana wa o nɛi sakpoo choo yɛ” o wa ni. (Nuawɔ Pitɛ Diiŋ Ndɔɔ 2:​5.) Tuupa mi Mɛŋma Koŋgi Bɛnduaŋ ma huŋ, mi Nuuwa sila waŋnda a tɛɛmbuu wa hunɔɔ wo okɔɔ. Le yɛɛ naŋ dimi yɛ lende? Kanifuule, mi Chiisu dimi aa, “Lende koni i wa o palɛi keŋ niŋ ni lɔɔ pa piɔɔ bɛndu koŋ o sia, waŋnda wa diola nda. Waŋ laanduaa a wa piaanduaa chuaa, mi puaa bɛɛ a wa hiouwɔɔ lachi a laanduaa puwɔɔ. A lo muŋ tosaa haaa mbo fuuluu a boondii Nuuwa luɛi o dɛndɛ bɛndoo niŋ nde. Waŋnda haa a ve kɔl maa piɔɔ bɛndu cho hunɔɔ le. Mbo lo o koŋ mi mɛŋndaŋ ma huŋ, mi ma huŋ diu nda kpou. Te wana nda veelu aa, Po Wana Pɔnɔɔ wo o [“hiŋ,” NW] pɛ, lende i wa niŋ ni.” (Maatiu 24:​38, 39) Mi che bɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ yeŋ Nuuwa lani le, kɛ mbo hiau lachi a yooŋgu sila Chɛhowa ke ndu wo dimioo a tiindaŋndo.

9 Hau, ŋ cho waŋnda dimullo a yooŋgu kɛndɛ leMasaa okɔɔ, le nda dikeŋnaŋndo kioo le pɛɛkoo a nyɛ Mɛlɛka cho tosa le waŋchieeya o chilaŋ niŋndo. Maa Chɛhowa, ŋ yeema kɛsɛ mi waŋnda yaŋ nilaŋ o yooŋgoo hoo le halikpeŋ ma “hiou lachi a waa yoomu.” (Isikiaa 18:​23) Te ŋ dimi pɛ yooŋgu kɛndɔɔ chiɛiyo a chiɛiyo, a fondaŋnda waŋnda wa tau laŋ, mɛɛ ŋ cho waŋnda tau silaa maa Masale Mɛlɛkaleŋ le cho hunɔɔ chieeŋ dɛnɛ wɔɔŋndo hoo tɛɛmbuu.—Isikiaa 3:​18, 19; Daaniɛɛ 2:​44; Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 14:​6, 7.

Ŋ KAALA WAŊCHIEEYA

10. (a) Sabu kuɛɛ cho yɛ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o Maatiu 22:​39 niŋ? (b) Vɛɛ Pɔɔl nda Sailaa ndaa mala yɛ wana ndoo manda waŋnda o chiɛi manyumndo niŋ o Filipai niŋndo?

10 Sabu hiɔɔlu naŋ dimi yooŋgu kɛndɔɔ wo cho ni maa ŋ kaala waŋchieeya. (Maatiu 22:​39) Kaalaa hoo mala naa le hiouwɔɔ lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo kanifuule, ŋ sina maa mi waŋnda siŋga kaala ndalaŋ te sɔɔŋ siŋgaŋ pɛ o yoomula ndalaŋ niŋ. Le taamaseliiyo, mi yaamɔɔwa wou Pɔɔl nda Sailaa o chiɛi manyumndo niŋ Filipai chiee. Kɛ a ditɛɛŋndo, mi lɛŋndeŋ le nyiiya, mi chiɛi manyumndo hiiluŋ, okoŋ, mi diolaŋ la kuumbuŋ. Mi siooŋnde bii wana manda waŋnda o chiɛi manyumndo niŋndo. Mbo yeema le ndupila diinɔŋndo kanifuule, ndoo yiyaŋ ko maa wanaa wa o chiɛi manyumndo niŋnda nyaanuŋ. Kɛ mi Pɔɔl kuuna ndu, mbo deŋi aa, “Yɔŋ num pila nyɛ le.” Mi wana manda waŋnda o chiɛi manyumndo niŋndo nyuna aa, “Yɛɛnɛ ya tosa yɛ le mi peŋ?” Mi Pɔɔl nda Sailaa dimul ndu aa, “Laalaŋ a Masanɔɔ Chiisu, koŋ tosa ni num ni, a yuŋgu numndo kpou, mi la peŋ.”—Walta Wanaa Chiisuaa 16:​25-34.

Ŋ dimi yooŋgu kɛndɔɔ kanifuule, ŋ kaala Chɛhowa, Chiisu, a waŋchieeya (Tofa pɛlta 5, 10)

11, 12. (a) Yɛɛ bundɛi a wana ndoo manda waŋnda o chiɛi manyumndo niŋndo pɛɛku yɛ naa a wali pollo okɔɔ? (b) Le sabu yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ hiou lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo?

11 Yɛɛ bundɛi a wana ndoo manda waŋnda o chiɛi manyumndo niŋndo pɛɛku yɛ naa a wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ okɔɔ? Ŋ nɔ miŋ sina maa, mɛɛ mi lɛŋndeŋ le nyiiya malaŋ wana ndoo manda waŋnda o chiɛi manyumndo siŋga yiyaŋ ndɔɔ. Nduyɛ mbo nyuna le malaa. O nɛi pilɛ koŋ choo, lepum mi wanaa bɔɔbɔɔ ndaa yeema nila yaŋɔɔ o yooŋgu Baabuiyo le wa siŋga yiyaŋ ndaa, nduyɛ ma nuuviaa malaa te kpundɔɔ komal nda pɛ. Le taamaseliiyo, mi kɔndɔfillo bii waŋnda apum te wallo hɛluŋ nda pɛ, ɔɔ te a kɛyaŋ pɛ o nɔɔ niŋ. Mi acheleŋnda wa a kɔl tambɛiyo tau te a saaluŋ pɛ maa a nɔ naa wɔɔŋndo, ɔɔ le mɛɛ wana nda kaala wo vi yɛ. Te sɔɔŋ waa naa yɔŋnuŋ pɛ, mi waŋnda kandu nyuuniaalaŋ a yoomoo okɔɔ, nyunala ndaa yiyaŋ paale pilɛ bɛɛ le laŋ. Naapum ma kandu yiyaŋndo pɛɛŋ aa, ‘Yɛɛnɛ ya nɔ yɛ mi tosa le mi sɔla pioŋɔɔ?’ Le teleŋ tasoo o yoomu ndaa niŋ, ma yeema le nilaŋ yaŋɔɔ o yooŋgu naa nɔ tiindaŋndo wo.

12 Lelaŋ, te ŋ hiou pɛ lachi a lo lechoo wo chɔmndo o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo niŋ, ŋ cho wa a yɔŋgaŋ te waŋnda chɛl pɛ kɔl dɛɛniaa naŋ chuu nda wo. (Aisaya 61:​1) Mi Sialɔti, o cho niŋ kɔɔfaleŋ le wɔsilaŋ 38 wo dimi aa, “Waŋnda cho hau a laasiaŋnda. A cho nuuviaa le yooŋgu kɛndɔɔ tueiyɔɔ.” Mi Ivɔ cho niŋ kɔɔfaleŋ le wɔsilaŋ 34 wo dimi aa, “Hau, waŋnda cho a kɔlta tambɛilaŋ mbo hiau teleŋ kɛ kɛ. I yeema bɔɔ mi mala nda. Keŋ cho ya nyindɔɔ ni le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo.” A tonya, kaalaa le waŋchieeya cho sabu sɔvɛ sɔviɔɔ le hiouwɔɔ lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo ni!

KELA MALA NAA LE BIUWƆNNDO LAŊ

13, 14. (a) Ke yɛɛ cho yɛ o Chɔŋ 15:​11 niŋ?(b) Vɛɛ naŋ sɔla yɛ kɔl kɛndɛ Chiisu ndoo nɔ wo? (c) Vɛɛ kɔl kɛndɔɔ mala yɛ naa o wali pollo niŋ?

13 O nyumma ndoo nɔ le piɔmndo sɔlaa waŋ niŋ, mi Chiisu suaa vɛlɛ a kela wa wanaa o vem hɔlte ndɔ wa mala le hiouwɔɔ lachi a kɔmndeŋ yɔŋgoo wo. Yɛɛ wa yɛ kelaŋ ndaŋ, nduyɛ vɛɛ la mala yɛ naa hau?

14 Ke kɔl kɛndɔɔ. Baa kalaŋndo i cho le naa le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo ni? Sako bɛɛ. Mɛɛ Chiisu chii taloo dimi a tɔlɔɔ okɔɔ, mbo dimi maa te ŋ dimi yooŋgu kɛndɔɔ pɛ, ŋ cho kɔl kɛndɛ ndɔɔ sɔla. (Nuawɔ Chɔŋ 15:​11.) Vɛɛ keŋ looku yɛ mii yɔŋnuŋ? Loonuŋ maa o tale Chiisoo niŋ, mbo tuunuŋ ndupila a tɔlɔɔ, nduyɛ mbo tuu buɛiyaa nduaa a lɛuwoŋ. Mi lɛuwoŋ sɔla mɛŋndaŋ a nyɛdiaa ŋ yeema woŋ te o yɔŋ pɛ miŋ lo ŋ holnaŋ o tɔlɔɔ. O nɛi pilɛ koŋ choo, ŋ nɔla miŋ wa a kɔl kɛndɛ mɛɛ Chiisu wa a kɔl kɛndɛ yɛ, te ŋ tol pɛ peluŋ ndɔŋ kɔɔli nyɛkɛndɛi. Okoŋ, ŋ nɔla miŋ sɔla kɔl kɛndɛ ndoo nɔ wo, kɔl kɛndɛ naŋ sɔla o hɛnaŋ Mɛlɛkaa tosaa niŋndo. (Chɔŋ 4:​34; 17:​13; Pitɛ Tasoo 2:​21) Mi Haŋ cho niŋ kɔɔfaleŋ le wɔsilaŋ 40 wo dimi aa, “Kɔl kɛndɛ ya sɔla te I chii pɛ wali pollo wo nyindu ya le hiouwɔɔ lachi a wali Chɛhowaa tosaa ni.” Mi kɔl kɛndɔɔ ke naa yoomuaŋ le hiouwɔɔ lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o yɔŋ bɛɛ mi wanaa bɔɔbɔɔ ve nila yaŋɔɔ le.—Maatiu 5:​10-12.

15. (a) Ke yɛɛ cho yɛ o Chɔŋ 14:​27 niŋ? (b) Vɛɛ kɔl nyuloo mala yɛ naa le hiouwɔɔ lachi a kɔmndeŋ yɔŋgoo?

15 Ke kɔl nyuloo. (Nuawɔ Chɔŋ 14:​27.) Tuupa mi Chiisu sɔla piɔmndo o nyumma ndoo nɔ le piɔmndo sɔlaa waŋ niŋ, mbo dimul wanaa o vem hɔlte ndɔ wa aa, “Kɔl nyuloo ya I cho nya mel ni.” Vɛɛ kɔl nyulu Chiisoo mala yɛ naa le hiouwɔɔ lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo. Te ŋ wa pɛ hiouwɔɔ lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo, miŋ nɔ kɔl nyuloo kanifuule, ŋ sina maa ŋ cho Chɛhowa nda Chiisu kɔllo nɛŋioo. (Sam 149:​4; Luomaŋnda 5:​3, 4; Kolosiaŋnda 3:​15) Mi Ulf cho niŋ kɔɔfaleŋ tosaa le wɔsilaŋ 45 wo dimi aa, “Mi wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ tosa mi saŋga yɔkɔɔ. Kɛ mbo ke ya kɔl hiniaa kpeekpeiyo a sabu sɔviɔɔ o yoomu nuu niŋ.” Ŋ nɔ bɔɔ balika melaa le saalɔŋndo kɔl nyulu nɔ lamɛɛlu le wo!

16. (a) Ke yɛɛ cho yɛ o Chɔŋ 15:​15 niŋ? (b) Vɛɛ wanaa Chiisu vem hɔlte ndɔ wa ndaa looku yɛ ma wa ndiaamɔɔwaa Chiisuaa?

16 Ke chaŋyɛi. Mɛɛ Chiisu dimul wanaa o vem hɔlte ndɔ wa maa o yeema nda ma wa a kɔl kɛndɛ, mbo tɛɛsial nda le sabu i wa suɛi sɔvɛ le chɔmndo kaala nɔ ikaaye le wo yɛ. (Chɔŋ 15:​11-13) Okoŋ kɔɔli mbo dimi aa, “I veelu niŋ maveelaa nya aa ndiaamɔɔwaa niaa.” Ke sɔviɔɔ pila o cho le waa chaaŋ o Chiisu ni! Kɛ vɛɛ wanaa o vem hɔlte ndɔ wa looku yɛ wa ndiaamɔɔwaa nduaa? Mi Chiisu tɛɛsiaa aa, “La yɔŋgu komɔɔ.” (Nuawɔ Chɔŋ 15:​14-16.) O baa pilɔɔ choo, dimioo o wa ni maa a hiou lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo. Kɛ o wɔsioŋ ŋmuuŋ kɔɔli tuupa mi Chiisu dimul nda keŋ, mbo dimul wanaa o vem hɔlte ndɔ wa aa, “La mi la kɔ dimul waŋnda suɛi Mɛlɛkɛi aa, ‘Paale Mɛlɛka cho wa Masaa waŋnda choo leŋ le cho niŋ a nya kpɛɛluŋ.’” (Maatiu 10:​7) Le sabu koŋ, o nyumma Chiisu ndoo nɔ le piɔmndo sɔlaa waŋ niŋ, mbo dɛɛniaa buɛiyaa nduaa le ma biunuŋ o wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ tosaa niŋ. (Maatiu 24:​13; Maki 3:​14) A tonya, Chiisu ndoo sina maa tolɔɔ sawa ndɔɔ kɔɔli ve wa suɛi kpɛdɛ le. Kɛ ndaa nɔla ma tosa ndi, nduyɛ ma wa ndiaamɔɔwaa nduaa. Vɛɛ nda wa yɛ tiuba? A mala ke cheleŋ.

17, 18. (a) Ke yɛɛ cho yɛ o Chɔŋ 15:​7 niŋ? (b) Vɛɛ ke koŋ ndoo mala yɛ buɛiyaa Chiisuaa? (c) Ke kuɛɛ mala yɛ naa hau?

17 Kioo le piɛile naaleŋ mulioo. Mi Chiisu dimi aa, “La nɔla mi la nyuna Finya nuu le nyɛ o nyɛ nya yeema, nduyɛ, kioo o ke nya ni.” (Chɔŋ 15:​7, 16) Mi diomnde mɛyaale Chiisuleŋ ndeŋ le luei kɛsɛ wanaa o vem hɔlte ndɔ wa yoomuaŋ! * (Tofa tɛɛsiaa amatou.) Wanaa Chiisu vem hɔlte ndɔ wa ndaa bii ndi bila nyɛkɛndɛi maa Chiisu wa keleŋa piɔmndo sɔla le. Kɛ piɔm ndɔɔ ndoo sim naa maa a cho lɛ wa mala sɔla le le. Chɛhowa wa o bɛɛndiaŋ le piɛile ndaleŋ mulioo, vɛlɛ le nda malaa o wali nda dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ niŋ. Nduyɛ mbo tosa keŋ. Mɛɛ Chiisu sɔla ndɔɔ piɔmndo, mi wanaa Chiisu vem hɔlte ndɔ wa nyɔɔlu Chɛhowa le mbo ke nda kɔl sikpaa, nduyɛ mi Chɛhowa muli piɛile ndalaŋ.—Walta Wanaa Chiisuaa 4:​29, 31.

Ŋ nɔ tiindaŋndo maa mi Chɛhowa muli piɛile naaleŋ le malaa (Tofa pɛl 18)

18 Tonya keŋ cho vɛlɛ hau ni. Te ŋ biunuŋ pɛ o wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ niŋ, ŋ cho wa ndiaamɔɔwaa Chiisuaa. Nduyɛ ŋ nɔla miŋ nɔ tiindaŋndo maa Chɛhowa cho o bɛɛndiaŋ le piɛile naŋ nyuna le malaa leŋ mulioo, te ŋ che ndi pɛ ikala le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo. (Filipiaŋnda 4:​13) Ŋ cho bɔɔ a kɔl kɛndɛ le mɛɛ Chɛhowa muli piɛile naaleŋ, nduyɛ le mɛɛ naŋ nɔ Chiisu maa chaaŋ naa yɛ. Mi kela Chɛhowalaŋ ndaŋ la luei naa yoomuaŋ le hiouwɔɔ lachi a kɔmndeŋ yɔŋgoo.—Chemisi 1:​17.

19. (a) Le sabu yɛɛ naŋ hiau yɛ lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo? (b) Yɛɛ mala naa le siouwo wali Mɛlɛka ke naa wo?

19 O buŋgɛi hei niŋ, ŋ pɛɛku a sabulaŋ la hiɔɔlu la mala naa le hiouwɔɔ lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo wo. Le Chɛhowa saŋgalaa a diola ndɔlaŋ kɛsioo la diandaa, le kaala naa chɔmndo le Chɛhowa nda Chiisu, le waŋnda silaa, nduyɛ le chɔmndo maa ŋ kaala waŋchieeya. Miŋ pɛɛku vɛlɛ a kelaŋ la hiɔɔlu. Kɔl kɛndɔɔ, kɔl nyuloo, chaŋyɛi, a piɛile naaleŋ mulioo. Kelaŋ ndaŋ la luei naa yoomuaŋ le wali Chɛhowa ke naa le tosaa wo siouwo ni. Mi Chɛhowa naŋ kɔl tau te o che naa pɛ wallo tosaa kekelee le ‘yɔŋgoo komɔɔ kɛndɔɔ’!

^ pɛl. 17 Teleŋ Chiisu wa suukaŋndo a wanaa o vem hɔlte ndɔ wa wo, mbo loonuŋ nda teleŋnda bɔɔbɔɔ maa Chɛhowa cho piɛile ndaleŋ muli.—Chɔŋ 14:​13; 15:​7, 16; 16:​23.