Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 18

Chɛl mi Nyɛ o Nyɛ Kuuna Num Chiisu Tolɔɔ Kɔɔli Le

Chɛl mi Nyɛ o Nyɛ Kuuna Num Chiisu Tolɔɔ Kɔɔli Le

“Wana o wana vi ŋdial o laalaŋ o nɔ o ya niŋ ndo le, mɛɛ o pɛl tɔnɔɔ.”—MAA. 11:​6.

CHONDII 54 “Nɛiyo Cho Hoo Ni”

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HƐI NIŊ *

1. Le yɛɛ kɔndɔfillo bii yɛ num teleŋ tase ŋ kandu waŋnda chɔmndo nyɛ ŋ pɛɛku o Baabuiyo niŋndo?

A LOONUŊ teleŋ tase ŋ sina maa a saaluŋ tonyaa wo? A teleŋ koŋ, i wa tɛtɛlɛ le nyɛ ŋ wa pɛɛkoo o Baabuiyo niŋndo biyɔɔ bila. Ma yiyaŋ maa wanaa cheleŋ bɛɛ cho nɔ yeemɛi le sɔɔŋ ŋ pɛɛku woŋ sinaa. Nduyɛ ma laalaŋ kɛsɛ maa yooŋgu cho o Baabuiyo niŋndo nɔla mbo tosa ma wa a kɔl kɛndɛ suŋ suŋ, vɛlɛ mbo ke nda tiindaŋndo le chilaŋ. (Sam 119:​105) Le hei, ma duau sɛmbɔɔ tau le chaaŋaa numnda, a wanayaŋ numndoŋ nyɛ ŋ pɛɛku wo chɔmndo. Kɛ mi kɔndɔfillo bii num kanifuule, mi a bɔɔbɔɔ kɛɛ le num nilaŋ yaŋɔɔ.

2-3. Yɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ tosa yɛ mɛɛ Chiisu hiŋ o chieeŋndo choo?

2 Te waŋnda kɛɛ naa nilaŋ yaŋɔɔ pɛ, kɔndɔfili nɔ mbo bii naa le. O palɛi Chiisu ve niŋ, mi ndoo tosa kaamaalaŋ le chɔmndo kɛsɛ maa Mɛlɛka vem ndu ni. Kɛ a koŋ kpou, mi a bɔɔbɔɔ kɛɛ le ndu tolɔɔ kɔɔli. Le taamaseliiyo, mi Chiisu tosa kaamaa mbo miŋgi Lasalɔɔ yoomu. Wanaa ndaa simul ndu wa bɛɛ wa loŋ. Lelaŋ, ndaa nɔla ma sɛɛŋgiaa hei le. Kɛ a koŋ kpou, mi simlachiaa lepiɛiya sɛɛŋgiaa maa o cho Chiisu le cho Mɛsayanɔɔ le. Ma yeema pɛŋ le Chiisu a Lasalɔɔ diyɔɔ!—Chɔŋ 11:​47, 48, 53; 12:​9-11.

3 Mi Chiisu sina maa wanaa bɔɔbɔɔ ve laalaŋ maa Mɛsayanɔɔ le o cho le. (Chɔŋ 5:​39-44) Mbo dimul buɛiyaa Chɔŋ wana yiŋaa aa: “Wana o wana vi ŋdial o laalaŋ o nɔ o ya niŋ ndo le, mɛɛ o pɛl tɔnɔɔ.” (Maa. 11:​2, 3, 6) Le yɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ yɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli?

4. Yɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa o buŋgɛi hei niŋ?

4 O buŋgɛi hei niŋ a i cho lachi ve, ŋ cho yaasiaa sabulaŋ latiŋ la tosa mi wanaa bɔɔbɔɔ o wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ niŋ kɛɛ tiindaŋndo dɔwɔɔ o Chiisu niŋndo. Ŋ cho vɛlɛ chɔ nyɛ tosa mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ yooŋgu naa nilaŋ yaŋɔɔ wo. I hiou kpou ve, ŋ cho pɛɛku nyɛ naŋ nɔ miŋ tosa le miŋ nɔ tiindaŋ kala kalaa o Chiisu niŋ, le halikpeŋ miŋ hiou lachi a ndu tolɔɔ kɔɔli wo.

(1) KƆƆLIMA CHIISU WAŊ

Mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli le kɔɔlima nduaŋ. Vɛɛ sɔɔŋ muŋ tosa yɛ mi waŋnda apum kɛɛ naa hau nilaŋ yaŋɔɔ? (Tofa pɛl 5) *

5. Le yɛɛ waŋnda apum ndaa yiyaŋ yɛ maa o cho Chiisu le cho Mɛsayanɔɔ le?

5 Mi kɔɔlima Chiisu waŋ ma tosa mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ laalaŋndo o ndu niŋ. Mi a bɔɔbɔɔ cha maa o chaa pɛɛkoo, nduyɛ ma cha kaamaala o wa tosaa laŋ. Kɛ a koŋ kpou, ma yiyaŋ maa po kaapindɛinɔɔ koni o wa ni. Nduyɛ ma chua ndu chɔdɔ le mɛɛ o fula Naasaluɛi yɛ kanifuule, waŋnda ndaa chi chiee koŋ o sɔvɛ le. Tuupa mi Nataaniɛɛ simnuŋ buɛi Chiisu wo, mbo nyuna teleŋ pilɛ aa: “Naasaluɛi? Wana waa loŋ nɔla mbo tosa suɛi waŋnda sɔla tɔnɔ leniŋ?” (Chɔŋ 1:​46) Naapum Nataaniɛɛ bɛɛ ndoo chi chiee koŋ o sɔvɛ le. Ɔɔ naapum a huului cho o Makal 5:​2 niŋnde okɔɔ o wa yiyaŋndo ni. Mi huuluei hei dimi maa o Bɛtilɛhɛm niŋ Mɛsayanɔɔ cho violɔŋ ni, kɛ o cho Naasaluɛi le.

6. Yɛɛ ndoo nɔla yɛ mbo mala waŋnda le ma sina kɛsɛ maa Chiisu wa Mɛsayanɔɔ ni?

6 Yɛɛ Baabuiyo dimi yɛ? Mi Aisaya wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo dimi maa, yaamɔɔwaa Chiisuaa nɔ niŋ iyeema le sinaa sɔɔŋ kɛ kɛ dimiŋ a ndu okɔɔ woŋ te. (Aisaya 53:​8) Te waŋnda ndaa chua pɛ teleŋndo le sɔɔŋ muŋ yaasiaa, a wa sina maa Bɛtilɛhɛm Chiisu veluŋ ni, nduyɛ maa o pulale Masaa Deeveleŋ choo o fula ni. (Luku 2:​4-7) O fondaŋ Makal 5:​2 soo a ndu okɔɔ wo niŋ Chiisu veluŋ ni. Mɛɛ yɛɛ wa yɛ bahawɛi ndaa? A sina fɛŋ sɔɔŋ kpou a ndu okɔɔ le, ma kilul ndu yamɛi. Nduyɛ mi hei tosa a tul ndu kɔɔli le.

7. Le yɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ yɛ Seiyaa Chɛhowaa nilaŋ yaŋɔɔ?

7 Baa nyɛpilɔɔ hoo cho pa hau yɔŋnɔŋndo? Ei. Wanaa Chɛhowaa a bɔɔbɔɔ cho wanaa sulaa le. Le hei, waŋnda che nda maa a cho wanaa pɛlnuŋ ladio le, nduyɛ maa a cho “wanaa sinaa yau le.” (Walta. 4:​13) Nduyɛ apum yiyaŋ maa, Seiyaa Chɛhowaa tiuba ma pɛɛku waŋnda Baabuiyo le kanifuule, a kue o sukuula bɛndula nda pɛɛku waŋnda Baabuiyo laŋ niŋ te. Apum dimi maa “piɛile Amɛlikaŋnda” Seiyaa Chɛhowaa cho niŋ ni, mi che bɛɛ nyɛɛmbɔ koni Seiyaa Chɛhowaa cho Amɛlika ni. Apum dimi vɛlɛ maa, Seiyaa Chɛhowaa laalaŋ o Chiisu niŋ te. Nduyɛ o wɔsiŋ hiou woŋ niŋ, a veelu niŋ nda aa, “suaŋ suaŋnda le Amɛlika,” “wanaa bii sawa le lɛŋ te wa,” a “wanaa huŋ a piɔuwaŋndo o yuŋgulaŋ niŋnda.” Le mɛɛ wanaa nda dimul sɔɔŋ muŋ nda kindiŋ le tonyaa sinaa le yɛ, mi keŋ tosa a yeŋ Seiyaa Chɛhowaa lani le.

8. A mɛɛ Walta Wanaa Chiisuaa 17:​11 dimi yɛ, yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa te a yeema pɛ ma sina wanaa cho buɛiyaa kpeekpeiyaa Mɛlɛkaa wa?

8 Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa le ma hiou lachi a Chiisu tolɔɔ kɔɔli? A nɔ ma yaasiaa sɔɔŋ dimiŋ a ndu okɔɔ woŋ kpou. Mi Luku, waŋndo opilɛ o poonyiaa a yoomu Chiisu wo okɔɔ wo duau sɛmbɔɔ tau le hei tosaa. Baabuiyo dimi maa, ‘chɔŋ o kandɔŋndo, mbo nyuuniaa fɛsɛ fɛsɛ a nyɛ o nyɛ yɔŋnuŋ okɔɔ.’ Ndoo yeema mi waŋnda ndaa “chɔɔlu sina walaŋ a nyɛ nda chɔm nda” a Chiisu okɔɔ wo. (Luku 1:​1-4) Chuuwaa wa o chioo Bɛluiya wa bɛɛ wa maa Luku. Teleŋ tase nda tuei a Chiisu okɔɔ wo, ma nua o yaula maHibuluilaŋ niŋ le sinaa te nyɛ nda tueiyo cho pɛ tonya. (Nuawɔ Walta Wanaa Chiisuaa 17:​11.) Num bɛɛ nɔ ma tosa nyɛ pilɛ koŋ kpe. A nɔ ma tuu nyɛ Seiyaa Chɛhowaa pɛɛku numndo, a nyɛ Baabuiyo dimi wo. A nɔ vɛlɛ ma pɛɛku sɔɔŋ Seiyaa Chɛhowaa cho tosaa o palɛi nɛi niŋndoŋ. Te a tosa pɛ hei, keŋ cho num mala a chɛl mi kaa hɛliaa, ɔɔ aayoo wo suumiaa num te.

(2) MI CHIISU KƐƐ LE KAAMAALAŊ TOSAA TELEŊNDAŊ LAPUM

Mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli le. mɛɛ o kɛɛ le kaamaalaŋ tosaa teleŋndaŋ lapum yɛ Vɛɛ sɔɔŋ muŋ tosa yɛ mi waŋnda apum kɛɛ naa hau nilaŋ yaŋɔɔ? (Tofa pɛl 9-10) *

9. Yɛɛ yɔŋnuŋ yɛ mɛɛ Chiisu kɛɛ le kaamaa waŋnda nyuna ndu wo tosaa?

9 Pɛɛkula Chiisulaŋ la ve letuu le waŋnda apum o palɛi nduɛi niŋ te. Ndaa yeema mbo tosa kaamaalaŋ. Le taamaseliiyo, teleŋ pilɛ ma nyuna ndu le mbo tosa kaamaa le nda “chɔmndo maa kpaaya Mɛlɛkaa kpeekpei o nɔ ni.” (Maa. 16:​1) Naapum nyɛ nda pɛɛku o Daaniɛɛ 7:​13, 14 niŋndo nyindu nda ni le yiyaŋ waa naa nɔɔ. Kɛ o cho teleŋ koŋ te nyɛ dimiŋ o bolle Baabuileŋ niŋndo ndoo nɔ mbo peeluŋ te. Nyɛ Chiisu wa nda pɛɛkoo wo wa letuu le nda chɔmndo maa Mɛsayanɔɔ o wa ni. Kɛ mɛɛ Chiisu kɛɛ le kaamaa nda nyuna ndu wo tosaa, ma kɛɛ le ndu tolɔɔ kɔɔli.—Maa. 16:​4.

10. Vɛɛ Chiisu peelu yɛ nyɛ Aisaya poonyiaa a ndu okɔɔ wo?

10 Yɛɛ Baabuiyo dimi yɛ? Mi Aisaya wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo poonyiaa a Mɛsayanɔɔ okɔɔ aa: “O ve niŋ wana sim o nɛila bɛndu choo mbo yonda, ɔɔ mbo deŋi, ɔɔ mbo soo choo choo kpeleŋ te.” (Aisaya 42:​1, 2) Mi che bɛɛ Chiisu wa wali pollo tosaa, kɛ ndoo yeema mi waŋnda ndaa muli ndu hɔlla kɔɔli le. O teŋgul maaŋ kɛ kɛ le. Nduyɛ ndoo wounuŋ nyɛla simlachiaa lepiɛiya ndaa wounuŋ ndaŋ te. Kɛlɛŋgaa niŋ te mi ndoo chɛl ma veelu ndu diola simlachiaa lepiɛiya. Mɛɛ nda kuɛ le ndu yamɛi kilullo, mbo kɛɛ le kaamaa Masaa Hɛlɔɔ nyuna ndu wo tosaa. (Luku 23:​8-11) Mi che bɛɛ teleŋndaŋ lapum mi Chiisu ndoo tosa kaamaalaŋ, kɛ nyɛ ndoo handu kɔllo choo wo wa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo ni. Mbo dimul buɛiyaa nduaa aa: “Le saboo hoo ya I hiŋ ni.”—Maki 1:​38.

11. Yɛɛ yusa hau wanaa bɔɔbɔɔ kɔllo a piɛiye okɔɔ?

11 Baa nyɛpilɔɔ hoo cho pa hau yɔŋnɔŋndo? Ei. Hau, mi kɔllo yusa waŋnda le kɔlaŋ o piɛiyii nɔ chiɛila bɛndu bɛndulaŋ, nduyɛ mi la naŋ tau laŋ. Nduyɛ mi waŋnda kuɛ vɛlɛ o piɛiyii nda veelu simlachiaa diola teŋgeŋndaŋ nde, vɛlɛ a piɛiyii cho naamula paandu paandulaŋ tolɔɔ kɔɔli ve. Kɛ wanaa kua o piɛiye hei niŋnda pɛɛku nyɛ o nyɛ a Mɛlɛka, vɛlɛ a sabula ndɔlaŋ okɔɔ le. O baa pilɔɔ choo, mi wanaa kua o bɔŋaŋnda Seiyaa Chɛhowaa wa pɛɛku nyɛ Chɛhowa yeema naa miŋ tosa wo a mɛɛ naŋ duau nyɛ naŋ pɛɛku wo o wali niŋ yɛ. Toŋgola naala leMasalaŋ la cho la diandaa teleŋ o teleŋ, kɛ la cho chiɛila tɔɔma bɛndu le. Wanaa cho chilaŋ chuaa wa wounuŋ nyɛ teŋgeŋndaŋ te, nduyɛ a nɔ diola teŋgeŋnda nda veelu nda laŋ te. O Diom Mɛlɛkaa choo pɛɛkula naalaŋ a laalaŋnda naalaŋ la tɔlnuŋ ni. Kɛ a koŋ kpou, mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ le naa nilaŋ yaŋɔɔ kanifuule, ŋ nɔ naamula yusa nda kɔl te. Nduyɛ nyɛ naŋ pɛɛku nda wo cho teŋgeŋ a nyɛ nda yeema tueiyɔɔ wo.

12. A mɛɛ Hibuluiya 11:​1, 6 dimi yɛ, o yɛɛ choo tiindaŋ naa nɔ yɛ mbo tɔlnuŋ?

12 Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa le ma hiou lachi a Chiisu tolɔɔ kɔɔli? Mi Pɔɔl wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo dimul Kilisiɔŋnda Luom aa: “Yooŋgu Mɛlɛkaa tueiyɔɔ, ndu huŋ a tiindaŋndo dɔwɔɔ o Mɛlɛka niŋ ni. Nduyɛ te a dimul waŋnda a Kiliti okɔɔ pɛ, a tuei yooŋgoo hoo.” (Luomaŋ. 10:​17) Diom Mɛlɛkaa pɛɛkoo mala naa ni miŋ nɔ tiindaŋndo o Mɛlɛka niŋ. O cho naamula Baabuiyo kɛɛ laŋ tolɔɔ kɔɔli le, o yɔŋ bɛɛ mi wanaa bɔɔbɔɔ hɛnaŋ a laŋ. Tiindaŋ naa nɔ mbo tɔlnuŋ o nyɛ Baabuiyo dimi wo choo kanifuule, “le wana o wana ma nɔla ma nɛŋi Mɛlɛka kɔl, mɛɛ ma nɔ tiindaŋndo o ndu niŋ.” (Nuawɔ Hibuluiya 11:​1, 6.) Lelaŋ, ŋ nɔ fɛŋ miŋ che kaamaa malaŋ naŋ laalaŋ maa ŋ saaluŋ tonyaa le. Nyɛ naŋ pɛɛku o Baabuiyo niŋndo nɔla mbo mala naa miŋ laalaŋ kɛsɛ maa ŋ saaluŋ tonyaa, nduyɛ miŋ soliŋ kiisaŋ kɛ kɛ o kɔl.

(3) MI CHIISU KƐƐ NAAMULA CHUUWA TOLƆƆ KƆƆLI

Mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli le. mɛɛ o kɛɛ naamula waŋnda chieeya tolɔɔ kɔɔli yɛ nduyɛ Vɛɛ sɔɔŋ muŋ tosa yɛ mi waŋnda apum kɛɛ naa hau nilaŋ yaŋɔɔ? (Tofa pɛl 13) *

13. Le yɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ yɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli?

13 O palɛi Chiisu ve niŋ, mi kɔndɔfillo bii buɛiyaa Chɔŋ nda, le sabu buɛiyaa Chiisuaa ndaa bii sum te wo. Mi Chiisu tɛɛsial nda maa, ndaa nɔ ma bii sum teleŋ o wa yoomu wo le. (Maa. 9:​14-17) Mi Falisiiya a wanaa ndaa simul ndu wa pɛɛsa ndu, le mɛɛ o kɛɛ naamula ndalaŋ tolɔɔ kɔɔli yɛ. Mɛɛ o siŋgi waŋnda o paale ndale pɛŋgiaaleŋ choo, ma tuulu kɔl tau a ndu. (Maki 3:​1-6; Chɔŋ 9:​16) O baa pilɔɔ choo, mi che bɛɛ mi ndaa chɔm maa a nɔ bɛɛleŋ le paale pɛŋgiaaleŋ, kɛ mi ndaa chɛl waŋnda le yulaleŋ tosaa o maaŋndo niŋ o paale leŋ choo. Mɛɛ Chiisu kuuna wanaa kaŋ yulaleŋ tosaa o maaŋndo niŋ, mi Falisiiya tuulu vɛlɛ kɔl a ndu. (Maa. 21:​12, 13, 15) Nduyɛ mɛɛ Chiisu wa waŋnda yooŋgu kɛndɔɔ dimullo o chiɛi Chuuwa piɛi Mɛlɛka wo niŋ Naasaluɛi, mbo chɔm nda sɔɔŋ wɔɔŋ finyaa ndaa mamaa tosa woŋ a mɛɛ nda kɛɛ tiindaŋndo dɔwɔɔ o Mɛlɛka niŋ yɛ okɔɔ. Le hei, ma chɔɔlu tuulu kɔl a ndu. (Luku 4:​16, 25-30) Mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli, le mɛɛ o kɛɛ sɔɔŋ nda wa kɔl loŋ tosaa yɛ.—Maa. 11:​16-19.

14. Le yɛɛ Chiisu ndoo pɛɛsa yɛ naamula waŋnda chieeya?

14 Yɛɛ Baabuiyo dimi yɛ? Mi Chɛhowa dimul Aisaya aa: “Waŋnda haa a dimi a sondola ndalaŋ maa ya nda cho sooluuwo ni. Nduyɛ bɛɛle nda cho ya kioo leŋ, a sondo koni . . . , kɛ kɔlta ndalaŋ la choŋnuŋ landaŋ a ya. Sawala waŋnda chieeya a dɔu laŋ, laŋ nda cho tolɔɔ kɔɔli ni, ma kɛsiŋ ndaŋ o kɔl ma dimi maa ya nda cho sooluuwo ni.” (Aisaya 29:​13) Chiisu ndoo nɔ dioo le naamula waŋnda chieeya pɛɛsaa kanifuule, laa tolnuŋ o nyɛ Baabuiyo dimi wo choo le. Mi waŋnda haa handu kɔllo o naamula waŋnda chieeya choo, kɛ o cho o nyɛ Baabuiyo dimi wo choo le. Nduyɛ, mi hei chɔm maa a kɛɛ Chɛhowa a Mɛsayanɔɔ.

15. Yɛɛ tosa yɛ mi wanaa bɔɔbɔɔ tuulu kɔl a Seiyaa Chɛhowaa?

15 Baa nyɛpilɔɔ hoo cho pa hau yɔŋnɔŋndo? Ei. Mi wanaa bɔɔbɔɔ dɔɔnuŋ tumbe a Seiyaa Chɛhowaa. Le yɛɛ? Le mɛɛ nda wou laba o naamula Baabuiyo kɛɛ laŋ niŋ te yɛ, mɛɛ wɔsi sɛnɛiyo biiloo, paale vialaŋnde Chiisuleŋ a palɛi vialaŋii cheleŋ cho naa yɛ. Mi apum tuulu vɛlɛ kɔl a Seiyaa Chɛhowaa le mɛɛ nda biilu palɛi bɛnduii le lɛŋnde le yɛ, ɔɔ le mɛɛ nda kɛɛ naamula cho a waŋvilɛiya okɔɔ laŋ tolɔɔ kɔɔli yɛ. Mi wanaa tosa sɔɔŋ muŋ nda yiyaŋ maa a cho Mɛlɛka piɛiyo o nɛi tonyaa choo. Kɛ a nɔla ma nɛŋi Mɛlɛka kɔl te kanifuule, a chua naamula waŋnda chieeya la sɔvɛ mbo hiau nyɛ Baabuiyo dimi wo.—Maki 7:​7-9.

16. A mɛɛ Sam 119:​97, 113, 163-165 dimi yɛ, yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa, nduyɛ le yɛɛ?

16 Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa le ma hiou lachi a Chiisu tolɔɔ kɔɔli? A nɔ ma nɔ kaala yiŋgoloŋndo le sawala Chɛhowalaŋ a sawala ndɔla mandaalaŋ. (Nuawɔ Sam 119:​97, 113, 163-165.) Te a kaala pɛ Chɛhowa, keŋ cho num mala ma kɛɛ balaŋ wouwo o naamula tɛɛmbuu ndu kɔllo laŋ niŋ. Keŋ cho num vɛlɛ mala nyɛ o nyɛ ve o sɔvɛ o yoomu numndo niŋ mbo hiou Chɛhowa le.

(4) CHIISU SIŊGA SƆƆŊ LEMASAŊ A TELEŊ KOŊ TE

Mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli le. mɛɛ o wou laba o masale chieeŋ niŋ te yɛ. Vɛɛ sɔɔŋ muŋ tosa yɛ mi waŋnda apum kɛɛ naa hau nilaŋ yaŋɔɔ? (Tofa pɛl 17) *

17. Le yɛɛ Chuuwaa bɔɔbɔɔ kɛɛ yɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli?

17 Waŋnda apum o palɛi Chiisu ve niŋ ndaa yeema mi sɔɔŋ leMasaŋ muŋ siŋgaŋ. Ndaa nɔ o kɔl maa Mɛsayanɔɔ cho nda soli o masale maLuomaŋndeŋ bɛŋgu. Kɛ mɛɛ nda wa kindiŋndo le Chiisu siiŋguuwo Masaa, mbo kɛɛ. (Chɔŋ 6:​14, 15) Simlachiaa lepiɛiya a wanaa cheleŋ wa buulaŋndo maa, te Chiisu ndoo siŋga sɔɔŋ leMasaŋ pɛ, Luomaŋnda wa dɔɔnɔŋ tumbe a nda nduyɛ mi ndaa puu nda kpaaya ndaa nɔ le sɔɔŋ pum tosaa wo o ba. Le sabulaŋ ndaŋ Chuuwaa bɔɔbɔɔ kɛɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli ni.

18. O yɛɛ choo wanaa bɔɔbɔɔ ndaa kɛɛ yɛ kɔllo handɔɔ a Mɛsayanɔɔ okɔɔ?

18 Yɛɛ Baabuiyo dimi yɛ? Mi che bɛɛ mi huuluŋ bɔɔbɔɔ o Baabuiyo niŋ dimi maa Mɛsayanɔɔ cho simnɔŋ wana kpaaya bɛndu, kɛ mi ŋ cheleŋ dimi maa, o nɔ fɛŋ mbo sɔla piɔmndo le hakila naalaŋ. (Aisaya 53:​9, 12) Mɛɛ le yɛɛ nda wa yɛ kɔl le mi Mɛsayanɔɔ siŋga sɔɔŋ lemasaŋ? Kanifuule, a hendu kɔllo o huuluŋ dimiŋ a ndu okɔɔ woŋ choo le. Kɛ nyɛ ndaa handu kɔllo choo wo wa le bahawɛila ndalaŋ solioo a teleŋ koŋ ni.—Chɔŋ 6:​26, 27.

19. Yɛɛ tosa yɛ mi waŋnda kɛɛ naa nilaŋ yaŋɔɔ?

19 Baa nyɛpilɔɔ hoo cho pa hau yɔŋnɔŋndo? Ei. Mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ naa hau nilaŋ yaŋɔɔ kanifuule, ŋ wou laba o masale chieeŋndeŋ niŋ te. Ma yeema naa miŋ mal yaulaŋ le masaa chuaa. Kɛ ŋ sina maa te ŋ mal pɛ yaulaŋ le masaa chuaa, mɛɛ Chɛhowa naŋ cho koŋ kiɔɔ ni. (1 Saam. 8:​4-7) Ma wa naa kɔl le waŋnda malaa. Ma wa naa vɛlɛ kɔl le chiɛila sukuulaŋ a chiɛila chiɔuwaalaŋ taŋgullo. Ma kɛɛ naa nilaŋ yaŋɔɔ le mɛɛ naŋ handu kɔllo o wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ choo, miŋ kɛɛ le bahawɛila chieeŋndo solioo yɛ.

20. A mɛɛ Maatiu 7:​21-23 dimi yɛ, yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma handu kɔllo choo?

20 Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa le ma hiou lachi a Chiisu tolɔɔ kɔɔli? (Nuawɔ Maatiu 7:​21-23.) Nyɛ ŋ nɔ ma kɛsi kɔllo choo wo cho wali Chiisu ke naa le tosaa wo ni. (Maa. 28:​19, 20) Kindiŋndo le bahawɛila chieeŋndo solioo nɔ mbo faŋa num kɔllo o wali sɔviɔɔ hoo choo le. Nduyɛ yalale chieeŋndeŋ bɛɛ le nɔ mi le faŋa num kɔllo lechoo le. Mi che bɛɛ ŋ kaala waŋnda nduyɛ ŋ buulaŋ tau a bahawɛila ndalaŋ okɔɔ, kɛ ŋ sina maa nɛi sɔviɔɔ le nda malaa cho nda pɛɛkoo a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ vɛlɛ a nda malaa ma nɔ chaŋyɛi kpɛɛluŋnde a Mɛlɛka ni.

21. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kɛɛsiaŋ o kɔl le tosaa?

21 O buŋgɛi hei niŋ, ŋ yaasiaa sɔɔŋ ŋhiɔɔlu ŋ tosa mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli woŋ. Nduyɛ sɔɔŋ muŋ koni cho vɛlɛ hau tosaa ni, mi wanaa bɔɔbɔɔ wa kiɔɔ buɛiyaa Chiisuaa nilaŋ yaŋɔɔ. Kɛ baa sɔɔŋ muŋ koni naŋ nɔ ni miŋ fafaŋ? Sako. O buŋgɛi cho lachi ve niŋ, ŋ cho vɛlɛ chɔɔlu yaasiaa a sɔɔŋ ŋhiɔɔlu okɔɔ. Maa ŋ kɛɛsiaŋ o kɔl le fafaŋndo nyɛ o nyɛ kuuna naa Chiisu tolɔɔ kɔɔli, okoŋ mi tiindaŋ naa wa o kala poŋ!

CHONDII 56 Siiŋguu Tonyaa Nyɛ Num

^ pɛl. 5 Mi che bɛɛ Chiisu wa Wana Pɛɛkaa bɛndoo teleŋ o wa o chieeŋndo choo wo ni, kɛ mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ ndu tolɔɔ kɔɔli. Le yɛɛ? Ŋ cho yaasiaa sabulaŋ la hiɔɔlu o buŋgɛi hei niŋ. Ŋ cho vɛlɛ chɔ le sabu wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ hau buɛiyaa kpeekpeiyaa Chiisuaa nilaŋ yaŋɔɔ wo. I hiou kpou ve, ŋ cho vɛlɛ pɛɛku le sabu naŋ nɔ miŋ nɔ tiindaŋ kala kalaa o Chiisu niŋ, le halikpeŋ miŋ hiou lachi a ndu tolɔɔ kɔɔli wo.

^ pɛl. 60 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Filipi cho Nataaniɛɛ dɛɛniaa le ma chiikaŋ nda Chiisu.

^ pɛl. 62 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Chiisu cho yooŋgu kɛndɔɔ dimioo.

^ pɛl. 64 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Chiisu siŋgi po ba vesɛiyo mi wanaa simul ndu wa wa tofaa.

^ pɛl. 66 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Chiisu kuɛŋnuŋ o pembei choo ndupilɛ kpe.