Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 19

Nyɛ o Nyɛ Kuuna Wanaa Kaala Chɛhowa wa Chiisu Tolɔɔ Kɔɔli Le

Nyɛ o Nyɛ Kuuna Wanaa Kaala Chɛhowa wa Chiisu Tolɔɔ Kɔɔli Le

“Wanaa kaala sawala numndaŋ nda, le teleŋ o teleŋ kɔl nyulu bɛndoo ndu wa le nda ni. Nyɛ o nyɛ tosa ma del te.”—SAM 119:​165.

CHONDII 122 Sim Yi, Nɔ Dialuŋ Kalaŋ!

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

1-2. Yɛɛ wana poonyiaa pilɛ dimi yɛ, nduyɛ yɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa o buŋgɛi hei niŋ?

HAU, mi waŋnda o miiliɔŋndaŋ niŋ dimi maa a laalaŋ o Chiisu niŋ. Kɛ a cho pɛɛkula ndɔlaŋ tolɔɔ kɔɔli le. (2 Timo. 4:​3, 4) Nduyɛ pɛŋ, mi wana sinaa dɛnɛ pilɛ dimi aa: “Te ndoo yɔŋ pɛ maa waŋndo cho naa tɛɛŋ mi ndoo wa sɔɔŋ dimioo a tosaa maa Chiisu kpeekpeiyo . . . , baa ŋ ve ndu kɛɛ mɛɛ waŋnda ndaa kɛɛ Chiisu yɛ le? . . . Kaala wanaa bɔɔbɔɔ nɔ hau laŋ a sɔɔŋ nda tosa woŋ chɔm kpendekele maa ŋ wa ndu kɛɛ.”

2 Mi che bɛɛ mi wanaa bɔɔbɔɔ tuɛi Chiisu waŋnda pɛɛkoo nduyɛ ma cha ndu kaamaalaŋ tosaa, kɛ ma kɛɛ le tiindaŋndo dɔwɔɔ o ndu niŋ. Le yɛɛ? O buŋgɛi naŋ hiou ve niŋ, miŋ cha sabulaŋ la hiɔɔlu la tosa mi waŋnda kɛɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli wo. Ŋ yaasiaŋndɔ vɛlɛ sabulaŋ la hiɔɔlu. Te ŋ wa pɛ laŋ yaasiaa, ŋ cho vɛlɛ chɔ le sabu waŋnda kɛɛ buɛiyaa kpeekpeiyaa Chiisu wa nilaŋ yaŋɔɔ wo, a le sabu naŋ nɔ miŋ chɛl mi nyɛ o nyɛ kuuna naa Chiisu tolɔɔ kɔɔli le wo.

(1) CHIISU NDOO HƐLI ŊWAŊNDA CHIEE LE

Mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli le mɛɛ ndoo hɛli ŋwaŋnda chiee le yɛ. Vɛɛ sɔɔŋ muŋ tosa yɛ mi waŋnda apum kɛɛ naa hau nilaŋ yɔŋɔɔ? (Tofa pɛl 3) *

3. Yɛɛ Chiisu ndoo tosa yɛ mi waŋnda kɛɛ ndu tolɔɔ kɔɔli?

3 Teleŋ Chiisu wa o chieeŋndo choo wo, mi ndoo bii wana o wana ichaŋya. Mi che bɛɛ mi ndoo de nyɛdiaa a wanaa sulaa, kɛ mi ndoo chua vɛlɛ teleŋndo a wanaa bala fonduaa vɛlɛ a wanaa waŋnda ndaa chua chɔdɔ wa. Le handɔɔ lechoo, ndoo nɔ vɛlɛ nyiɛɛye le wanaa waŋnda ndaa chua maa “wanaa yɔŋ wɔɔŋnda” wa. Mi wanaa heelaŋnda apum kɛɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli le sɔɔŋ ndoo tosa woŋ. Teleŋ pilɛ, ma nyuna pɛŋ buɛiyaa Chiisuaa aa: “Vɛ mi la dia nyɛ diaa nya kɔsɔŋnda a wanaa fonduaa cheleŋ bɛɛ?” Mi Chiisu mulul nda aa: “Wanaa cho kɛndiaa wa, a heu ba a wana chiɔu waŋnda wo le, mɛɛ wanaa cho a naalaŋ nda. I hiŋ le wanaa sakpo veelu le. I hiŋ mahunaa le wanaa yɔŋ wɔɔŋnda dimullo ma mal yɔŋnda ndala wɔɔŋndaŋ.”—Luku 5:​29-32.

4. A mɛɛ Aisaya poonyiaa yɛ, yɛɛnɛ Chuuwa ndaa nɔ yɛ ma wa kɔl a Mɛsayanɔɔ okɔɔ?

4 Yɛɛ Baabuiyo dimi yɛ? Tuupa mi Mɛsayanɔɔ huŋ o chieeŋndo choo, mi Aisaya wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo dimi maa, wanaa bɔɔbɔɔ yeŋ ndu niŋ lani le. Mbo poonyiaa aa: “Mi wana o wana pɛɛsa ndu, nduyɛ mi ŋ kɛɛ ndu. . . . Mi wana o wana mulul ndu kɔɔ, nduyɛ mi ŋ pɛɛsa ndu. Wana o wana ndu oo buulaŋ bɛɛ a ndu le.” (Aisaya 53:​3) Mi Aisaya dimi maa, ‘waŋnda’ wa Mɛsayanɔɔ kɔɔ mulul. Lelaŋ, Chuuwa ndaa nɔ ma wa kɔl maa waŋnda cho Chiisu kɛɛ.

5. Vɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ che yɛ hau buɛiyaa kpeekpeiyaa Chiisuaa?

5 Baa nyɛpilɔɔ hoo cho pa hau yɔŋnɔŋndo? Ei. Mi simlachiaa lepiɛiyaa bɔɔbɔɔ wa a kɔl kɛndɛ tau, te wanaa sulaa a wanaa pɛlnuŋ ladio wa, wa pɛ kɔlaŋ o kaaŋii ndɛi niŋ. Ma chɛl mi waŋnda haa wa o kaaŋii ndɛi niŋ o yɔŋ bɛɛ ma wa balaŋ o kaala nɔɔlɛilaŋ niŋ, nduyɛ ma wa yoomu ndaa biyɔɔ o nɛi Mɛlɛka chɛl te wo choo. Kɛ o baa pilɔɔ choo, ma che wanaa cho sɛmbɔɔ dɔwɔɔ le hɛnaŋ Chɛhowaa tosaa, nduyɛ ma wa yoomula ndalaŋ biyɔɔ o nɛi diandaa choo wa chɔdɔ le mɛɛ nda pelnuŋ ladio le yɛ. A mɛɛ Pɔɔl dimi yɛ, mi Mɛlɛka hɛli “wanaa waŋnda chua maa wanaa fondo, nduyɛ ma pɛɛsa nda wa,” le waa wanaa ndɔ. (1 Kɔliŋ. 1:​26-29) Nduyɛ Chɛhowa che buɛiyaa nduaa kpou a sɔvɛ.

6. A mɛɛ Maatiu 11:​25, 26 dimi yɛ, vɛɛ naŋ tuallɛ kaa Chiisu wo kɔɔli?

6 Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa le ma hiou lachi a Chiisu tolɔɔ kɔɔli? (Nuawɔ Maatiu 11:​25, 26.) Chɛl mi yiyaŋ chieeŋndo nɔ a wanaa Mɛlɛkaa okɔɔ wo paaliaŋ num te. Kɛsiŋ o kɔl maa, wanaa tusiaŋnda kinɛi Chɛhowa soliŋ kpeku ni le hɛnaŋ ndɔɔ tosaa. (Sam 138:​6) Yiyaŋndɔ a mɛɛ kpɛ wanaa o cho soliŋndo kpeku wa sɔla niŋ batiuwaa yɛ, mi che bɛɛ chieeŋndo chi nda maa wanaa taasi ɔɔ wanaa sinaa dɛnɛ le.

(2) MI CHIISU CHƆƆMUU PƐƐKULA LACHOOWALAŊ

7. Le yɛɛ Chiisu veelu yɛ Falisiiya maa wanaa sondo yeelɛiya nda cho ni, nduyɛ vɛɛ kɔltaŋ la wa yɛ nda?

7 Mi Chiisu chɔm kɔl simulaa le simlachiaa lepiɛiya dimullo maa nyɛ nda wa waŋnda pɛɛkoo wo ve tonya le. Le taamaseliiyo, mbo dimul Falisiiya maa wanaa sondo yeelɛiya nda cho ni. Kanifuule, ma handu kɔllo o balaŋ pulɔɔ choo, mbo hiau wanaa velu nda wa mandaa. (Maa. 15:​1-11) Naapum buɛiyaa nduaa bɛɛ, mi kɔndɔfillo bii nda a diomnda o soliŋ kpeku laŋ. Le hei ma dimul ndu aa: “Kunda Falisiiya tambu kɔl a num maa diomnda ŋ wa laŋ dimioo laŋ maa yeiyo ŋ yei nda koŋ ni.” Mi Chiisu mulul nda aa: “Finya nuu o cho o fondaŋ ndɔɔ wo, tɔlɔɔ o tɔlɔɔ cho tɔlɔɔ o tɔl te, o cho hunɔɔ ndu suŋgɔɔ. Lelaŋ, la saalaŋ nda le. Kani, nda cho machuaa wanaa sumɛiya a kindi le chaaŋaa ndaa wanaa sumɛiya tindaa seelal lo wa.” (Maa. 15:​12-14) Chiisu chɛl mi sɔɔŋ simlachiaa lepiɛiya wa dimioo a ndu okɔɔ woŋ kuuna ndu tonyaa dimioo le.

8. Vɛɛ Chiisu chɔm yɛ maa o cho piɛiye kpou le Mɛlɛka chɛl te?

8 Mi Chiisu chɔɔmuu vɛlɛ pɛɛkula lachoowala simlachiaa lepiɛiya wa waŋnda pɛɛkoo laŋ. Pesiŋ bɛɛ o dimi naa maa piɛiye kpou le cho hɛnaŋ Mɛlɛkaa tosaa le. Mbo dimi maa wanaa bɔɔbɔɔ cho wa o nɛi tuaŋgaa yaa wana o tambii fafɛɛŋnde wo choo, kɛ maa waŋnda nyɛɛmbɔ koni cho wa o nɛi sɔɔkɛnyɛɛ yaa wana o yoomu kpeekpeiyo wo choo ni. (Maa. 7:​13, 14) Mbo dimi kpendekele maa wanaa bɔɔbɔɔ cho chɔm maa Mɛlɛka nda cho piɛiyo ni, kɛ mi sɔɔŋ nda tosa woŋ chɔm maa a cho ndu piɛi le. Mbo sila aa: ‘Wanaa lachoowaa a balu dimioo maa wanaa suaa le Mɛlɛka wa nda cho ni . . . wa, la mandaŋ a nda. . . . Ma chɔm o hɔlla maa wanaa kɛndɛ. Kɛ kɔlta ndalaŋ la cho ko mɛɛ visiaa biyaa luɛi nuaa saa kundaa tɛɛŋ yɛ. O kelala ndalaŋ nya looku niŋ nda pɛŋgu sina ni.’—Maa. 7:​15-20.

Mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli le mɛɛ. o chɔɔmuu pɛɛkula lachoowalaŋ a nyɛ simlachiaa lepiɛiya wa tosaa wo yɛ. Vɛɛ sɔɔŋ muŋ tosa yɛ mi waŋnda apum kɛɛ naa hau nilaŋ yɔŋɔɔ? (Tofa pɛl 9) *

9. Pɛɛkula lachoowala kuɛɛ Chiisu ndoo chɔɔmuu yɛ?

9 Yɛɛ Baabuiyo dimi yɛ? Mi Baabuiyo dimi maa Mɛsayanɔɔ cho nɔ kaalaa tau le chiɛi Chɛhowaa. (Sam 69:​9; Chɔŋ 2:​14-17) Kaalaa hoo nyindu Chiisu ni le pɛɛkula lachoowalaŋ chɔɔmuuwo a sɔɔŋ simlachiaa lepiɛiya wa tosaa woŋ. Le taamaseliiyo, Falisiiya ndaa nɔ laalaŋndo maa te waŋndo vi pɛ, nyɛ cho ndu niŋ, o fula mbo kɔ wa naa cheleŋndo. Kɛ mi Chiisu tuu piɔmndo a luaŋ. (Chɔŋ 11:​11) Sadusiiya ndaa laalaŋ maa waŋnda miiŋgu yoomu le. Kɛ mi Chiisu miŋgi Lasalɔɔ chaaŋ ndɔ yoomu. (Chɔŋ 11:​43, 44; Walta. 23:​8) Mi Falisiiya ndaa pɛɛku vɛlɛ waŋnda maa Mɛlɛka kɛɛsiaa mɛɛ yoomu waŋndo nɔ le waa yɛ ni. Kɛ mi Chiisu pɛɛku maa, wana pila nɔ ni ma tosa kɛɛsiaa te o hiŋ pɛ a Mɛlɛka piɛiyo okɔɔ ɔɔ le sɔɔŋ cheleŋndoŋ.—Maa. 11:​28.

10. Le yɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ yɛ naa nilaŋ yaŋɔɔ?

10 Baa nyɛpilɔɔ hoo cho pa hau yɔŋnɔŋndo? Ei. Mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ le naa nilaŋ yaŋɔɔ kanifuule, miŋ soliŋ Baabuiyo kpeku le waŋnda chɔmndo maa pɛɛkula bɔɔbɔɔ o kaaŋnde niŋ cho tonya le. Mi simlachiaa lepiɛiya pɛɛku waŋnda maa mi Mɛlɛka lom wanaa dɛnɛwɔɔŋnda o yiŋndeŋ niŋ. A tosa hei le waŋnda siooŋnde lueiyo le halikpeŋ ma lo o kaaŋii ndɛi niŋ. Kɛ mi naŋ cho Chɛhowa Mɛlɛka kaalaa piɛiyo wa, mala waŋnda ma bii bila maa keŋ cho tonya le. Mi simlachiaa lepiɛiya pɛɛku vɛlɛ waŋnda maa te waŋndo vi pɛ, nyɛ cho ndu niŋ o fula mbo kɔ wa naa cheleŋndo. Te pɛɛkoo hoo cho pɛ tonya, mɛɛ tiindaŋ naŋ nɔ le miiŋgoo yoomu wo cho o sɔvɛ le. Lelaŋ, miŋ chɔm waŋnda o Baabuiyo niŋ maa pɛɛku lachoowaa o cho ni. Nduyɛ mi che bɛɛ ma pɛɛku waŋnda o kaaŋnde niŋ maa Mɛlɛka kɛɛsiaa mɛɛ yoomu waŋndo nɔ le waa yɛ ni, kɛ miŋ pɛɛku waŋnda maa, wana pila nɔ ni ma tosa kɛɛsiaa te a cho pɛ Mɛlɛka piɛi ɔɔ a cho ndu piɛi le. Vɛɛ kɔllo wa yɛ simlachiaa lepiɛiya, te ŋ chɔɔmuu pɛ pɛɛkula ndala lachoowalaŋ? Teleŋnda bɔɔbɔɔ ma dɔɔnuŋ tumbe a naa!

11. A mɛɛ Chiisu dimi o Chɔŋ 8:​45-47 niŋ yɛ, yɛɛ Mɛlɛka yeema yɛ mi wanaa nduaa tosa?

11 Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa le ma hiou lachi a Chiisu tolɔɔ kɔɔli? Te a kaala pɛ tonyaa, mɛɛ a nɔ ma laalaŋ nyɛ Mɛlɛka dimul naa wo nduyɛ ma diikuŋ ndu. (Nuawɔ Chɔŋ 8:​45-47.) Hei cho num mala ma sim yi o tonyaa niŋ, a ve maa Setana le. Hei cho num vɛlɛ mala, a tosa nyɛ o nyɛ chɛlaŋ a laalaŋnda naalaŋ te wo le. (Chɔŋ 8:​44) Mɛlɛka yeema wanaa nduaa ma ‘tul dɛnɛ wɔɔŋndo leyɛ,’ nduyɛ ma ‘bii nyɛ cho o kɛndɔɔ wo kpiŋ’ maa Chiisu.—Luomaŋ. 12:​9; Hibu. 1:​9.

(3) MA TUSI CHIISU NYƐPALAA CHOO

Mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli le mɛɛ. o sɔla piɔmndo o yɔmndo choo yɛ, nduyɛ Vɛɛ sɔɔŋ muŋ tosa yɛ mi waŋnda apum kɛɛ naa hau nilaŋ yɔŋɔɔ? (Tofa pɛl 12) *

12. Le yɛɛ Chuuwaa bɔɔbɔɔ kɛɛ yɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli mɛɛ o vi o yɔmndo choo?

12 Yɛɛ cheleŋ ndoo kuuna yɛ Chuuwa Chiisu tolɔɔ kɔɔli? Mi Pɔɔl dimi aa: “Kɛ naa naa, waŋnda naa ŋ dimul a piɔm Kiliti vi o [yɔmndo] choo wo okɔɔ ni. Chuuwa nda nda chua yooŋgu koŋ maa suɛi ndɛi leyaamɔɔ.” (1 Kɔliŋ. 1:​23) Mi Chuuwaa bɔɔbɔɔ kɛɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli, le mɛɛ o vi o yɔmndo choo yɛ. Le yɛɛ? Kanifuule, ma yiyaŋ maa piɔm o sɔla wo wa ko maa viinɔ ɔɔ wana dɛnɛwɔɔŋ.—Ditɔnɔ. 21:​22, 23.

13. Yɛɛ Chuuwaa ndaa kɛɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli wa kɛɛ yɛ le sinaa?

13 Mi Chuuwa haa kɛɛ le sinaa maa Chiisu tosa nyɛ o nyɛ le ma nyiinduu ndu choolaŋ choo, nduyɛ ma bii ndu biyɔɔ wɔɔŋndo. O cho o nɛi sakpoo choo le nda kɔɔsa a Chiisu le. Kanifuule mɛɛ waŋnda nyiinduu ndu choolaŋ choo, haupa mi wanaa kialaa ŋyamaa chuuŋgiaŋ le ndu kɔɔsaa. Nduyɛ a tul sawala ndaa kɔɔsa waŋnda laŋ kɔɔli le ndu kɔɔsaa le. (Luku 22:​54; Chɔŋ 18:​24) Wanaa kialaa ŋyamaa haa kindiŋ le tonyaa sinaa o sɔɔŋ lachoowaŋ waŋnda ndaa dimi woŋ niŋ te. Nduyɛ ndapila bɛɛ wa nɛilaŋ nuuviaa “le Chiisu suɛi lachoovɛi holɔɔ, le hali kpeŋ ma dii ndu.” Kɛ a tiu Chiisu ba le. Le hei, mi masa wanaa soliaa lasalaa bɛɛ nuuviaa nɛilaŋ, le halikpeŋ mi Chiisu dimi isɔɔ ma yaala ndu. Hei ndii chɛlaŋ kposoŋ a sawala ndaa kɔɔsa a waŋnda laŋ te. (Maa. 26:​59; Maki 14:​55-64) Nduyɛ mɛɛ Chiisu miiŋgu yoomu, mi wanaa kialaa ŋyamaa haa paawa sovɛiyaa maLuomaŋaa wa sɛi ndɔɔ mandaa wa “nyɛ sɔlaa tau,” le ma dimi choolaŋ maa a boondii nda wa o luaŋ nde buɛiyaa nduaa huŋ chiimbuu dialuŋ ndɔŋ ni.—Maa. 28:​11-15.

14. Yɛɛ Baabuiyo ndoo dimi yɛ paandu pa a piɔm Mɛsayanɔɔ okɔɔ?

14 Yɛɛ Baabuiyo dimi yɛ? Mi che bɛɛ Chuuwa o palɛi Chiisu ve niŋ ve kɔl maa Mɛsayanɔɔ cho piɔmndo sɔla le, kɛ tofawɔ nyɛ Baabuiyo ndoo dimi paandu pa wo. Mbo dimi aa: ‘Mbo yɔŋgu yoomu ndɔɔ, mbo sɔla piɔmndo . . . , mbo chɛl ma chua ndu maa wana yɔŋ wɔɔŋndo opilɛ o cho ni. . . . Mbo chɛl mbo yɔŋgu yoomu ndɔɔ le yɔŋnda wɔɔŋnda waanaa bɔɔbɔɔ. Nduyɛ mbo nyuna ya Mɛlɛka le mi mal waŋnda le yɔŋnda ndala wɔɔŋndaŋ.’ (Aisaya 53:​12) Le hei, mɛɛ Chiisu sɔla piɔmndo maa wana dɛnɛwɔɔŋ, Chuuwa ndaa nɔ sabu o sabu le ma kɛɛ ndu le.

15. Chɔmndɔ taamaseliilaŋ lapum, la tosa mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ le Seiyaa Chɛhowaa nilaŋ yaŋɔɔ wo.

15 Baa nyɛpilɔɔ hoo cho pa hau yɔŋnɔŋndo? Ei. Mi waŋnda nyiinduu Chiisu choolaŋ choo, nduyɛ ma kilul ndu yamɛi lakafɛi. Nduyɛ hau bɛɛ, mi waŋnda tosa nyɛ pilɛ koŋ kpe a Seiyaa Chɛhowaa. Ŋ tofaŋndɔ taamaseliilaŋ lapum. Chɔŋ wɔsiŋ 1930 haaa wɔsiŋ 1940, mi ndaa kuɛ a Seiyaa Chɛhowaa Amɛlika o lemasa le mɛɛ nda wa Chɛhowa piɛiyo yɛ. Nduyɛ mi wanaa kialaa ŋyamaa apum ndaa chɔm kaa hɛliaa le Seiyaa Chɛhowaa. O Kuɛbɛk niŋ, lɛŋnde Kanadaleŋ, mi simlachiaa lepiɛiya a masaa waa ndaa tosa wallo diompilɛ le wali Seiyaa Chɛhowaa simullo. Mi ndaa dɔu Seiyaa Chɛhowaa a bɔɔbɔɔ o chiɛila manyumndaŋ niŋ le mɛɛ nda wa waŋnda yooŋgu kɛndɔɔ dimullo a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ yɛ. O Chamani niŋ, mi kunda lemasa nda veelu aa Naasi wo diu puaapiliaa feleŋguaa bɔɔbɔɔ. O wɔsila hiou laŋ niŋ, a dɔu niŋ puaapiliaa naa bɔɔbɔɔ o chiɛila manyumndaŋ niŋ Lɔɔsiaa, le mɛɛ nda cho suɛi a Baabuiyo okɔɔ yɛ. Nduyɛ masaleŋ le chua niŋ pɛŋ puaapiliaa o lɛŋnde leŋ niŋ maa wanaa bii sawa lelɛŋ te wa nda cho ni. Masaleŋ le kuuna niŋ puaapiliaa cho Lɔɔsiaa wa New World Translation cho o suɛi ndɛi maŋgalɛi niŋndo soliŋndo kpeku. A dimi pɛŋ maa yau wɔɔŋ wɔɔŋndo o cho ni kanifuule, o nɔ diola Mɛlɛkalaŋ leniŋ.

16. Chɔŋ Tasoo 4:​1 dimi maa ŋ nɔ miŋ yaŋ nilaŋ o choola nda dimi a naa okɔɔ laŋ te. Le yɛɛ hei cho yɛ suɛi sɔvɛ?

16 Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa le ma hiou lachi a Chiisu tolɔɔ kɔɔli? Kindiŋ ma sina tonyaa o suɛi kɛ kɛ niŋ. Mɛɛ Chiisu wa waŋnda pɛɛkoo o pembei choo, mbo dimul buɛiyaa nduaa maa waŋnda cho ‘diomnda wɔɔŋnda faŋga dimi a nda okɔɔ o choolaŋ choo fondo fuu.’ (Maa. 5:​11) Setana cho puunduleŋ ni le choola waa naa. Ndu cho wanaa simul naa wa nyindɔɔ ni, le choola wɔɔŋ wɔɔŋndaŋ dimioo a naa okɔɔ. (Sɔɔŋ. 12:​9, 10) Ŋ nɔ miŋ yaŋ waŋnda haa lani le. Fɛɛŋ bɛɛ ŋ chɛlnuŋ mi choola waa naa la tosa mi tiindaŋ naa yɔŋnuŋ pɔmbɔlɔsɔɔ le.—Nuawɔ Chɔŋ Tasoo 4:​1.

(4) MI BUƐI CHIISU WO OPILƐ PISI NDU, NDUYƐ MI A TUAA KPOU MAL NDU

Mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli le mɛɛ.Chuda pisi ndu yɛ. Vɛɛ sɔɔŋ muŋ tosa yɛ mi waŋnda apum kɛɛ naa hau nilaŋ yɔŋɔɔ? (Tofa pɛl 17-18) *

17. Sɔɔŋ kuɛɛ buɛiyaa Chiisu wa tosa yɛ, ŋ kuuna wanaa bɔɔbɔɔ le ndu tolɔɔ kɔɔli woŋ?

17 Tuupa mi Chiisu sɔla piɔmndo, mi buɛi ndɔɔ opilɛ pisi ndu. Mi opilɛ viinuŋ leyaa maa o sina ndu le. Nduyɛ mi a tuaa kpou mal ndu o nyumma o wa piɔmndo sɔlaa waŋ choo. (Maa. 26:​14-16, 47, 56, 75) Kɔndɔfili bii Chiisu le hei le kanifuule, mbo dimul buɛiyaa nduaa maa lende i cho yɔŋnɔŋ ni. (Chɔŋ 6:​64; 13:​21, 26, 38; 16:​32) Mɛɛ waŋnda che hei, ma kɛɛ le Chiisu tolɔɔ kɔɔli kanifuule, naapum ma yiyaŋ maa te buɛiyaa Chiisu wa tosa lende pɛ, mɛɛ o bɛnda ma wa buɛiyaa ndɔ le.

18. Huuluŋ kuɛɛ muŋ peeluŋ yɛ a piɔm Chiisu wo okɔɔ?

18 Yɛɛ Baabuiyo dimi yɛ? O sindɔɔ niŋ pa Chɛhowa dimi ni maa, a cho Mɛsayanɔɔ pisi le kaniŋ humboŋ 30. (Sɛka. 11:​12, 13) Mi Chɛhowa dimi vɛlɛ maa chaaŋaa Chiisu wa opilɛ cho ndu pisi ni. (Sam 41:​9) Mi wana suaa le Mɛlɛka wo Sɛkalaya bɛɛ poonyiaa aa: “Soŋ wana cho saa mandaa wo, mi saa o cho mandaa wa a sɛŋiŋ.” (Sɛka. 13:​7) Sɔɔŋ muŋ kuuna wanaa tusiaŋnda Chiisu tolɔɔ kɔɔli le. Nduyɛ pɛŋ, miŋ tosa mi tiindaŋ ndaa kiandu poŋ, mɛɛ nda che muŋ o peelɔŋndo.

19. Yɛɛ wanaa kaala tonyaa wa sina yɛ?

19 Baa nyɛpilɔɔ hoo cho pa hau yɔŋnɔŋndo? Ei. O palɛi nɛi hei niŋ, Seiyaa Chɛhowaa apum a waŋnda ndaa sina tau wa mal niŋ tonyaa, ma kandu ndu simullo, nduyɛ ma wa kindiŋndo le mi acheleŋnda bɛɛ tol nda kɔɔli. Mi waŋnda haa pɛŋgɛla choolaŋ a Seiyaa Chɛhowaa okɔɔ o yaula la konalaŋ niŋ a o Intanɛtiiyo choo. Kɛ wanaa kaala tonyaa wa mel ndu le hei le. Nduyɛ pɛŋ, a sina vɛlɛ maa nyɛ Baabuiyo dimi wo cho koŋ peelɔŋndo ni.—Maa. 24:​24; 2 Pitɛ 2:​18-22.

20. Yɛɛ mala yɛ num ma hiou lachi a Chiisu tolɔɔ kɔɔli, o yɔŋ bɛɛ mi wanaa simul tonyaa wa pɛŋgɛla choolaŋ a naa okɔɔ? (Timoti Diiŋ Ndɔɔ 4:​4, 5)

20 Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa le ma hiou lachi a Chiisu tolɔɔ kɔɔli? A nɔ ma hiou lachi a tiindaŋ numndo kindioo sanaa a pɛɛkoo, piɛileŋ o Chɛhowa lo, vɛlɛ a hiouwɔɔ lachi a wali o ke naa wo tosaa teleŋ o teleŋ. (Nuawɔ Timoti Diiŋ Ndɔɔ 4:​4, 5.) Te a nɔ pɛ tiindaŋ kala kalaa, o yɔŋ bɛɛ mi waŋnda pɛŋgɛla yooŋgula lachoowalaŋ a puaapiliaa naa okɔɔ, a mel Chɛhowa piɛiyo le keŋ te. (Aisaya 28:​16) Kaala ŋ nɔ le Chɛhowa, Diom ndɔɔ, a puaapiliaa naa wo nɔla mbo mala num ma hiou lachi a Chiisu tolɔɔ kɔɔli, o yɔŋ bɛɛ mi wanaa simul tonyaa wa pɛŋgɛla choolaŋ a puaapiliaa naa okɔɔ.

21. Mi che bɛɛ mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ naa nilaŋ yaŋɔɔ, kɛ tiindaŋ yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ nɔ?

21 Mi wanaa bɔɔbɔɔ kɛɛ le Chiisu tolɔɔ kɔɔli o teleŋ ndɔɔ niŋ. Kɛ a koŋ kpou, mi apum chɛl le simnɔŋndo buɛiyaa nduaa. Le taamaseliiyo, mi wana pilɛ o wanaa kialaa ŋyamaa tɛɛŋ a “wanaa soliaa lasalaa a ka ka” simnuŋ buɛiyaa nduaa. (Walta. 6:​7; Maa. 27:​57-61; Maki 15:​42-43) Hau bɛɛ, mi waŋnda o miiliɔŋndaŋ niŋ yaŋ Seiyaa Chɛhowaa nilaŋ. Le yɛɛ? Kanifuule a sina maa tonya cho o Baabuiyo niŋndo nda dimi ni, nduyɛ a kaala ndu. Diom Mɛlɛkaa dimi aa: “Wanaa kaala sawala numndaŋ nda, le teleŋ o teleŋ kɔl nyulu bɛndoo ndu wa le nda ni. Nyɛ o nyɛ tosa ma del te.”—Sam 119:​165.

CHONDII 124 Lo Lechoo Wo

^ pɛl. 5 O buŋgɛi naŋ hiou ve niŋ, miŋ yaasiaa sabulaŋ la hiɔɔlu la tosa mi waŋnda kɛɛ Chiisu tolɔɔ kɔɔli o palɛi nduɛi niŋndo. Nduyɛ sabulaŋ ndaŋ koni la tosa vɛlɛ hau ni, mi waŋnda kɛɛ buɛiyaa nduaa kpeekpeiya nilaŋ yaŋɔɔ. O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho vɛlɛ chɔɔlu sabulaŋ la hiɔɔlu yaasiaa. Ŋ cho vɛlɛ chɔ le sabu wanaa kaala Chɛhowa wa, nɔ ma chɛl mi nyɛ o nyɛ kuuna nda Chiisu tolɔɔ kɔɔli le wo.

^ pɛl. 60 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Chiisu cho nyɛdiaa dioo latulu a Maatiu vɛlɛ a kɔsɔŋaa cheleŋ.

^ pɛl. 62 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Chiisu cho wanaa leyulaa touwɔɔ o maaŋndo niŋ

^ pɛl. 65 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Chiisu cho kɔlaŋ a yɔm nda cho lakɔ ndu baŋɔɔ choo wo o choŋgu

^ pɛl. 66 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Chuda cho Chiisu kuuwo sɔsaa le waŋnda chɔmndo maa Chiisu cho koŋ ni.