Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 21

CHONDII 107 Mɛlɛka Chɔm Naa Mɛɛ Naŋ Chɔm Kaalaa Yɛ

Yɛɛ Mala yɛ Num Ma Saaluŋ Wana Nya Cho Ichali o Nɔɔ Niŋndo?

Yɛɛ Mala yɛ Num Ma Saaluŋ Wana Nya Cho Ichali o Nɔɔ Niŋndo?

“Lanɔ kaa kɛndɔɔ o kendu sɔla. Kani fondole, o nɔ baa, o hiou nyɛm baa kalaŋ bɛndoŋ poloŋ.”PULƆ. 31:10.

NYƐ NAŊ CHO PƐƐKU WO

Ŋ cho pɛɛku sawala mandaala Baabuila mala yembuaa yeema nɔlaŋ chuaa wa, le ma saaluŋ wana nda cho ichali o nɔɔ niŋndo, nduyɛ a mɛɛ kundaa mala nda yɛ.

1-2. (a) A yɛɛ okɔɔ Kilisiɔŋnɔ yemboo nɔ yɛ mbo yiyaŋ, tuupa mbo kandu nuaŋnaŋndo a waŋndo? (b) Yɛɛ cho yɛ “nuaŋnaŋndo”? (Tofa “Tɛɛsiaa le Diomndaŋ.”)

 BAA a yeema pa ma chua nɔɔ? Mi che bɛɛ o cho ko nɔɔ le tosa mi wana wa a kɔl kɛndɛ le, kɛ mi Kilisiɔŋaa yembuaa bɔɔbɔɔ kɛɛsiaa le nɔɔ chuaa, o yɔŋ bɛɛ ma wa feleŋguaa ɔɔ ma wa niŋ o kaasoŋyɛi niŋ. I cho tonya maa, tuupa ma kandu nuaŋnaŋndo a waŋndo, a nɔ ma wa o bɛɛndiaŋ. Keŋ sim ni maa, a nɔ ma nɔ chaŋyɛi kɛndɛi a Chɛhowa, ma sina numpila nyɛkɛndɛi, nduyɛ ma nɔ nyɛsɔlaa le bahawɛila numndaŋ solioo. a (1 Kɔliŋ. 7:36) Te a bɛɛndiaŋ pɛ nyɛkɛndɛi, naapum keŋ mala mi la huŋ sɔla batiuwaa o nɔ nyaa niŋ.

2 Kɛ o kpeekpei niŋ, i ve bɛɛŋ bɛɛŋ le wana nya cho ichali o nɔɔ niŋndo saalɔŋndo le. (Pulɔ. 31:10) Nduyɛ, o yɔŋ bɛɛ ma saaluŋ wana kpeekpei ŋ yeema sinaa nyɛkɛndɛiyo, lepum i ve bɛɛŋ bɛɛŋ le mi la kandu nuaŋnaŋndo b le. O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho pɛɛku nyɛ mala yembuaa Kilisiɔŋnda, le ma saaluŋ wana nda cho ichali o nɔɔ niŋ, okoŋ ma kandu nuaŋnaŋndo wo. Ŋ cho vɛlɛ pɛɛku mɛɛ acheleŋnda o kundaa niŋ mala wanaa yeema nɔlaŋ chuaa wa yɛ.

YƐƐ MALA YƐ NUM MA SAALUŊ WANA NYA CHO ICHALI O NƆƆ NIŊNDO?

3. A sɔɔŋ kuɛɛ okɔɔ Kilisiɔŋnɔ yemboo nɔ yɛ mbo yiyaŋ, te o wa pɛ wana nda cho ichali o nɔɔ niŋndo nuuviaa?

3 Te o yɔŋ pɛ maa a yeema ma chua nɔɔ, o bɛnda ma sina suliŋnda ŋ yeema mi wana nya cho ichali o nɔɔ niŋndo nɔlaŋ. c Te a tosa lende le, keŋ cho tosa a mulul wana kpeekpei bɛnda le numndo hɔlla le. Okoŋ, ma kandu nuaŋnaŋndo a wana bɛnda kposoŋ le num te wo. Nduyɛ a nɔ ma loonuŋ maa, wana ŋ yeema mi la chal o nɔɔ niŋndo nɔ mbo wa Kilisiɔŋnɔ yiŋndo. (1 Kɔliŋ. 7:39) A koŋ kpou, a nɔ ma sina maa, o cho Kilisiɔŋaa yiŋ nda kpou le bɛnda mi la chal o nɔɔ niŋ te. Lelaŋ, naapum o bɛnda ma nyunaŋ aa: ‘Kpeleŋnda kuɛɛ ya nɔ yɛ o yoomoo niŋ? Suliŋnda kuɛɛ ya yeema yɛ mi wana naŋ cho ichali o nɔɔ niŋndo nɔ? Baa nyɛ ya cho kɔl lo cho pa suɛi sɔvɛ?’

4. Sɔɔŋ kuɛɛ waŋnda apum dimullɛ niŋ Chɛhowa o piɛileŋ niŋ?

4 Te o yɔŋ pɛ ma yeema le nɔɔ chuaa, naapum a piɛi niŋ o Chɛhowa lo, le mbo mala num ma saaluŋ wana bɛnda le numndo. (Filipi. 4:6) I cho tonya maa, Chɛhowa mɛi lediom le naa kioo wana naŋ cho ichali o nɔɔ niŋndo le. Kɛ o buulaŋ a yeemaŋ numndoŋ, vɛlɛ a bahawɛila numndaŋ okɔɔ. Nduyɛ o cho num mala ma saaluŋ wana bɛnda le numndo. Lelaŋ, hiou lachi a ndu yeemaŋ numndoŋ vɛlɛ a yiyaŋnda numndaŋ chɔmndo. (Sam 62:8) Piɛi o ndu lo le mbo mala num ma biunuŋ, nduyɛ ma nɔ taasioo. (Chemi. 1:5) Mi puaapilɛnɔ yembu pilɛ o Amɛlika niŋ diolaŋ Chɔŋ d tɛɛsiaa nyɛ o dimul Chɛhowa o piɛileŋ niŋndo. Mbo dimi aa: “Mi chɔm Chɛhowa suliŋnda ya yeema mi wana naŋ cho ichali o nɔɔ niŋndo nɔ laŋ. Mi nyuna ndu le mbo mala ya miŋ chiikaŋ naa wana koŋ. Mi dimul ndu le mbo mala ya vɛlɛ mi nɔ suliŋnda tosa mi wa pɔnɔ kɛndɛ laŋ.” Mi ndepilɛnɔ pilɛ o Sili Laŋka niŋ diolaŋ Tania dimi aa: “Mi che bɛɛ I wa wana naŋ cho ichali o nɔɔ niŋndo nuuviaa, kɛ mi nyuna Chɛhowa le mbo mala ya mi lo o laalaŋndo choo, mi nɔ yiyaŋ kɛndɔɔ, nduyɛ mi wa a kɔl kɛndɛ.” O yɔŋ bɛɛ ma sɔla wɔ wana nya cho ichali o nɔɔ niŋndo suŋ suŋ te, Chɛhowa mɛi lediom maa o cho hiouwɔɔ lachi a num nyɛm ŋ hauba woŋ kioo, mbo kaala num, nduyɛ mbo manda num.—Sam 55:22.

5. Yɛɛ mala yɛ Kilisiɔŋaa yembuaa, le ma saaluŋ wana kaala Chɛhowa wo? (1 Kɔliŋtiaŋ 15:58) (Tofa vɛlɛ fotueiyo.)

5 Baabuiyo dɛɛniaa naa maa, ŋ nɔ miŋ “hiou lachi a tosaa tau o wali Masanɔɔ niŋ.” (Nuawɔ 1 Kɔliŋtiaŋ 15:58.) Te a wa pɛ kpɔndi kpɔndi o wali Chɛhowaa niŋ, nduyɛ ma wa teleŋndo chuaa a puaapiliaa a ndepiliaa yɛ yiaa, keŋ cho num mala o cho ko le ma tuei chaŋyɛi kpɛɛluŋnde yeela le, kɛ le ma saaluŋ wana nya cho ichali o nɔɔ niŋndo. Kanifuule, a cho chɔ maa wana koŋ bɛɛ handu kɔllo o Chɛhowa piɛiyo choo. A tonya, te a tosa pɛ o ŋ tiuba wo le Chɛhowa kɔllo nɛŋioo, keŋ mala num ma nɔ kɔl kɛndɛ kpeekpeiyo.

Te a wa pɛ kpɔndi kpɔndi o wali Chɛhowaa niŋ, nduyɛ ma wa teleŋndo chuaa a puaapiliaa a ndepiliaa yɛ yiaa, keŋ cho num mala ma saaluŋ wana nya cho ichali o nɔɔ niŋndo (Tofa pɛl 5)


6. Te Kilisiɔŋnɔ yemboo wa pɛ wana nda cho ichali o nɔɔ niŋndo nuuviaa, a yɛɛ okɔɔ o nɔ yɛ mbo wa yekeŋ?

6 Kɛ a nɔ ma wa yekeŋ. A nɔ ma chɛl mi wana nya cho ichali o nɔɔ niŋndo nuuviaa, simnuŋ nyɛ sɔvɛ hiou kpou wo o yoomu numndo niŋ te. (Filipi. 1:10) Wa yembu ɔɔ chua nɔɔ, le ma nɔ kɔl kɛndɛ kpeekpeiyo, a nɔ ma nɔ chaŋyɛi kɛndɛi a Chɛhowa. (Maa. 5:3) Nduyɛ teleŋ ŋ cho hoo yembu wo, naapum a tiuba ma tosa tau o wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ niŋ. (1 Kɔliŋ. 7:​32, 33) Soliŋ teleŋ ŋ nɔ hoo wo kpeku nyɛkɛndɛi. Mi ndepilɛnɔ pilɛ fulaa Amɛlika diolaŋ Chɛsika, chal o nɔɔ mɛɛ o wa fuuluuwo wɔsilaŋ 40. Mbo dimi aa: “I wa kpɔndi kpɔndi o wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ niŋ. Nduyɛ keŋ mala ya ni mi nɔ kɔl hiniaa, okoŋ mi chum le mi sɔla wana naŋ chal o nɔɔ niŋndo.”

CHUA TELEŊNDO LE WANA NYA CHO ICHALI O NƆƆ NIŊNDO MƐƐNDAŊNDO

7. Le yɛɛ i cho yɛ suɛi taasi, le wana nya cho ichali o nɔɔ niŋndo mɛɛndaŋndo, tuupa ma dimul ndu maa a nɔ yeemɛi o ndu niŋ? (Pulɔwaa 13:16)

7 Te o yɔŋ yɛ ma che wana ŋ yiyaŋ maa o bɛnda le mi la chal o nɔɔ niŋndo? Baa o bɛnda pa ma keleŋa wana koŋ dimul maa a nɔ yeemɛi o ndu niŋ? Baabuiyo dimi maa wana taasioo, sɔla fɛŋ sinapɛŋgoo a suɛi okɔɔ, malaŋ o tosa nyɛ. (Nuawɔ Pulɔwaa 13:16.) Lelaŋ, o bɛnda fɛŋ ma chua teleŋndo, le wana ŋ yeema mi la chal o nɔɔ niŋndo mɛɛndaŋndo a taasi, tuupa ma dimul ndu maa a nɔ yeemɛi o ndu niŋ. Mi puaapilɛnɔ pilɛ fulaa Nɛdalaŋ diolaŋ Ɛsichiwiŋ dimi aa: “Haupa miŋ nɔ yeemɛi o waŋndo niŋ, nduyɛ haupa mi yeemɛi keŋ fula naa o kɔl. Lelaŋ, te a chua pɛ teleŋndo le waŋndo mɛɛndaŋndo nyɛkɛndɛi, keŋ cho num mala a keleŋa nuaŋnaŋndo kandɔɔ a ndu le mɛɛ ŋ nɔ yeemɛi o ndu niŋ yɛ le.” Le handɔɔ lechoo, te a mɛɛndaŋ pɛ waŋndo le teleŋ tiŋ, naapum a cho sina maa, o cho ndu kpeekpei le bɛnda le num te.

8. Vɛɛ Kilisiɔŋnɔ yemboo mɛɛndaŋ yɛ wana o yeema ma chal o nɔɔ niŋndo? (Tofa vɛlɛ fotueiyo.)

8 Mɛɛ, vɛɛ ŋ mɛɛndaŋ yɛ waŋndo o nɛi taasi niŋ? Naapum te la wa pɛ o bɔŋaŋndo ɔɔ o chuuŋgiaŋndo, a cho chɔ kaala wana koŋ, mɛɛ o bii sɔɔŋ yɛ, a te o kendu pɛ o Mɛlɛka piɛiyo niŋ. A cho vɛlɛ chɔ wanaa cho chaaŋaa nduaa wa, vɛlɛ a nyɛ o suaa a ndu okɔɔ wo. (Luku 6:45) Baa kpeleŋnda ndɔlaŋ la chɛlaŋ pa a la numndaŋ? Naapum, a suukaŋ a bɛnduaa kundaa o kunda ndɔɔ niŋ ɔɔ Kilisiɔŋnɔ kendu o Mɛlɛka piɛiyo niŋ mbo sina ndu nyɛkɛndɛiyo. (Pulɔ. 20:18) Kɛlɛŋgaa a nyuna vɛlɛ wanaa cheleŋ a kaa wana koŋ okɔɔ, nduyɛ a suliŋnda kɛndɛla o nɔlaŋ. (Lutu 2:11) Te a wa pɛ wana koŋ mɛɛndaŋndo, tosa a sabu maa, kposoŋ bɛɛ a tosa isɔɔ paaliaŋ ndu ve le. Ke wana koŋ bɛɛleŋ. Hiu teleŋndo chua a ndu latulu, ɔɔ ma nyuna ndu le sinaa nyɛ o nyɛ a ndu okɔɔ le.

Tuupa ma dimul waŋndo maa a yeema ndu, a nɔ fɛŋ ma chua teleŋndo le ndu mɛɛndaŋndo o nɛi taasi niŋ (Tofa pɛl 7-8)


9. Tuupa ma dimul waŋndo maa a yeema ndu, tiindaŋ yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma nɔ?

9 Vɛɛ kpɛ ŋ nɔ yɛ ma chua teleŋndo, le waŋndo mɛɛndaŋndo tuupa ma dimul ndu maa a yeema ndu? Te a keleŋa pɛ waŋndo dimul maa a yeema ndu, naapum wana koŋ cho yiyaŋ maa, a yiyaŋ nyɛkɛndɛi a ndi okɔɔ le. (Pulɔ. 29:20) O baa pilɔɔ choo, te a chua pɛ teleŋndo tau le wana koŋ mɛɛndaŋndo, o cho yiyaŋ maa, kposoŋ bɛɛ a tiuba ma tosa kɛɛsiaa le, taama taama te o sina pɛ maa, a nɔ yeemɛi o ndu niŋ. (Ikili. 11:4) Loonuŋ maa, o cho mɛɛ ma nɔ tiindaŋndo kɛsɛ maa la cho ichali o nɔɔ niŋ nya wana koŋ, malaŋ ŋ dimul ndu maa a nɔ yeemɛi o ndu niŋ te. Kɛ a nɔ ma nɔ tiindaŋndo maa, a bɛɛndiaŋ le nɔɔ chuaa, nduyɛ maa naapum wana koŋ bɛnda le num ni.

10. Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa te a sina pɛ maa waŋndo nɔ yeemɛi o num niŋ, kɛ num yeema ndu le?

10 Kɛ te o wa yɛ ma sina maa waŋndo nɔ yeemɛi o num niŋ? Te a yeema wana koŋ te, chɔm ndu kpendekele o sɔɔŋ ŋ tosa woŋ niŋ maa, a yeema ndu le. I ve suɛi kɛndɛ kposoŋ le waŋndo tosaa mbo yiyaŋ maa, num bɛɛ nɔ yeemɛi o ndu niŋ te.—1 Kɔliŋ. 10:24; Ɛfi. 4:25.

11. Te a dimul num pɛ, le ma nuuvial waŋndo wana nda cho ichali o nɔɔ niŋndo, yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma kɛsiŋ o kɔl?

11 O lɛŋnde ipum niŋ, kalaŋ chuauwa ɔɔ kaasoŋnɔɔ o yuŋgoo niŋ, nuuvial yembuaa cho o yuŋgu ndaa niŋnda, wanaa nda cho ichali o nɔɔ niŋnda ni. Kɛ o lɛŋii cheleŋ niŋ, wanayaŋ ɔɔ chaŋyaŋ nuuvial waŋndo wana nda cho ichali o nɔɔ niŋndo ni, nduyɛ ma kɛɛsiaa le mi wanaa kaŋ chiikaŋ, okoŋ ma sina te a tiu pɛ ba ma chal o nɔɔ niŋ. Te a dimul num pɛ le ma nuuvial waŋndo wana nda cho ichali o nɔɔ niŋndo, yiyaŋ a wanaa kaŋ yeemaŋ ndaŋ, vɛlɛ a bahawɛila ndalaŋ okɔɔ. Te a saaluŋ pɛ wana ŋ yiyaŋ maa o bɛnda wo, kindiŋ ma sina kaala ndɔlaŋ, a suliŋnda ndɔlaŋ. I hiou kpou ve, kindiŋ ma sina te wana koŋ kendu pɛ o Mɛlɛka piɛiyo niŋ. Chaŋyɛi kɛndɛi nɔɔ a Chɛhowa hiou wa isɔvɛ, a nyɛsɔlaa, dɛnɛ sinaa, wallo, ɔɔ tɔɔ waŋndo nɔ wo. Nduyɛ, a nɔ ma loonuŋ maa, puaapilɛnɔ feleŋgɔnɔ koŋ, a ndepilɛnɔ feleŋgɔnɔ koŋ nɔ ni ma tosa kɛɛsiaa mɛɛlaa, te a cho pɛ ichali o nɔɔ niŋ.—Kalee. 6:5

VƐƐ Ŋ KANDU YƐ NUAŊNAŊNDO A WANA NYA CHO ICHALI O NƆƆ NIŊNDO?

12. Te o yɔŋ pɛ ma yeema nuaŋnaŋndo kandɔɔ a waŋndo, yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa le ndu dimullo maa a yeema ndu?

12 Te o yɔŋ pɛ ma yeema nuaŋnaŋndo kandɔɔ a waŋndo, yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa le ndu dimullo maa a yeema ndu? e Tosa kɛɛsiaa le ma suukaŋ a wana koŋ, o wa waŋnda o hɔl kpendekele, ɔɔ o foŋndo choo. Dimul wana koŋ kpendekele nyɛ cho num o kɔl lo. (1 Kɔliŋ. 14:9) Te o bɛnda pɛ, a ke wana koŋ teleŋndo le mbo yiyaŋ lechoo, okoŋ mbo ke num mulioo. (Pulɔ. 15:28) Te wana koŋ yeema num te, ke yiyaŋnda ndɔlaŋ bɛɛleŋ.

13. Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa te waŋndo dimul num pɛ maa o yeema num? (Koloosiaŋnda 4:6)

13 Te o yɔŋ yɛ mi waŋndo dimul num maa o yeema num? Naapum kɔl simulaa pila ndoo yeemaŋ wana koŋ o ba ni, le num dimullo maa o yeema num. Lelaŋ, chɔm kaa kɛndɔɔ nduyɛ ma ke ndu bɛɛleŋ. (Nuawɔ Koloosiaŋnda 4:6.) Te a chɛl pɛ le mi la kandu nuaŋnaŋndo nya wana koŋ, dimul ndu kpendekele. Kɛ te o yɔŋ pɛ maa a cho yiyaŋ lechoo, mɛɛ keleŋa ndu dimul. (Pulɔ. 13:12) Te a nɔ iyeema o ndu niŋ te, chɔm kaa kɛndɔɔ nduyɛ ma dimul ndu kpendekele. Mi puaapilɛnɔ pilɛ fulaa Ɔsitiaa diolaŋ Haŋsi tɛɛsiaa nyɛ o tosa wo, mɛɛ ndepilɛnɔɔ dimul ndu maa o kaala ndu. Mbo dimi aa: “Mi chɔm ndepilɛnɔ koŋ kɛɛsiaala nilaŋ kpendekele, nduyɛ mi keleŋa isɔɔ o ndu lo kanifuule, yaa yeema ndu mbo yiyaŋ maa, naapum I cho chɛlɔɔ miŋ kandu nuaŋnaŋndo naa ndu le. Mi kindiŋ kpoke, le mi fafaŋ nyɛ o nyɛ tosa mbo yiyaŋ maa I cho kɔl nuu siŋga.” O baa pilɔɔ choo, te num bɛɛ nɔ pɛ yeemɛi o wana koŋ niŋ, chɔm ndu yeemaŋ numndoŋ a nyɛ ŋ yeema mi la tosa teleŋ nya cho wa nuaŋnaŋndo wo. Naapum nyɛ nya ŋiɔɔŋ kpou cho kɔl lo ve nyɛ pilɛ le, taama taama te la fula pɛ o kɔɔlima yɛ yiaaŋ niŋ, ɔɔ mi la nɔ sɔɔŋ cheleŋ o kɔl.

VƐƐ ACHELEŊNDA TOOLU YƐ KILISIƆŊAA YEMBUAA?

14. Vɛɛ naŋ toolu yɛ Kilisiɔŋaa yembuaa a nyɛ naŋ dimi wo?

14 Vɛɛ naa kpou toolu yɛ Kilisiɔŋaa yembuaa yeema ma chua nɔɔ wa? Nɛiyo opilɛ o naŋ tosa heiyo cho ni maa, ŋ nɔ miŋ wa yekeŋ a nyɛ naŋ dimi wo. (Ɛfi. 4:29) Ŋ nɔ miŋ nyunaŋ aa: ‘Baa mi mam pa wanaa yeema ma chal o nɔɔ niŋnda? Te I che pɛ puaapilɛnɔ yemboo a ndepilɛnɔ yemboo baltaŋ dɔwɔɔ, baa mi kelu pa yamɛi maa puaapilɛnɔɔ a ndepilɛnɔ koŋ nɔ yeemɛi ndapila tɛɛŋ vellaa velle?’ (1 Timo. 5:13) Le handɔɔ lechoo, kposoŋ bɛɛ ŋ nɔ miŋ tosa mi Kilisiɔŋaa yembuaa yiyaŋ maa, le mɛɛ nda chue wɔ nɔ le yɛ, a cho a sɔvɛ le le. Mi Haŋsi naŋ laŋga soo a ndu okɔɔ wo dimi aa: “Mi puaapiliaa apum nyuna ya aa, ‘Le yɛɛ a chue wɔ lanɔ le? A cho lɛ chuaambɔ le.’ Mi sɔɔŋ waa nuaa tosa mi yembuaa sinaŋ maa, a cho a sɔvɛ le, nduyɛ maa a nɔ ma keleŋa nɔlaŋ chua.” Lelaŋ, i cho bɔɔ sɔvɛ kɛndɛ bɛndu, le Kilisiɔŋaa yembuaa chandɔɔ.—1 Tɛsa. 5:11.

15. A mɛɛ sawa mandaa cho o Luomaŋnda 15:2 niŋndo dimi yɛ, yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa te ŋ wa pɛ waŋndo malaa le mbo saaluŋ wana nda cho ichali o nɔɔ niŋndo? (b) Sɔɔŋ sɔvɛŋ kuɛɛ ŋ pɛɛku yɛ o vidueiyo hoo niŋ? (Tofa vɛlɛ fotueiyo.)

15 Kɛ te o yɔŋ yɛ miŋ yiyaŋ maa puaapilɛnɔ yemboo a ndepilɛnɔ yemboo, bɛnda ma chal o nɔɔ niŋ? Baabuiyo dimul naa le miŋ chua yeemaŋ acheleŋnda ŋ sɔvɛ. (Nuawɔ Luomaŋnda 15:2.) O cho yembuaa kpede le yeema mi waŋndo nuuvial nda wana nda cho ichali o nɔɔ niŋndo le. Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ ke yiyaŋ ndaa bɛɛleŋ. (2 Tɛsa. 3:11) Kɛ, mi apum yeema le mi waŋndo mala nda. A koŋ kpou, ŋ nɔ miŋ tosa keŋ te, mɛɛ mi waŋndo dimul naa. f (Pulɔ. 3:27) Kilisiɔŋaa yembuaa apum yeema mi waŋndo kaala nda le waŋndo le. Mi ndepilɛnɔ yembu pilɛ fulaa Chamani diolaŋ Lidiaa dimi aa: “Naapum a tosa chuuŋgiaŋndo nduyɛ mi puaapilɛnɔɔ a ndepilɛnɔ koŋ wa o chuuŋgiaŋ koŋ le halikpeŋ ma chiikaŋ, okoŋ ma mal nda niko sɔɔŋ o ba.”

Mi chuuŋgiaŋndaŋ la tosa mi Kilisiɔŋaa yembuaa chiikaŋ (Tofa pɛl 15)


16. Yɛɛ Kilisiɔŋaa yembuaa nɔ yɛ ma loonuŋ?

16 Ŋ wa yembu ɔɔ ŋ chua nɔɔ, naa kpou nɔla miŋ wa a kɔl kɛndɛ, nduyɛ miŋ nɔ kɔl hiniaa o yoomoo niŋ. (Sam 128:1) Lelaŋ, te o yɔŋ pɛ ma yeema le nɔɔ chuaa, kɛ a seeluŋ ndɔ wana nya cho ichali o nɔɔ niŋndo le, hiou lachi a waa kpɔndi kpɔndi o Chɛhowa piɛiyo niŋ. Mi ndepilɛnɔ pilɛ fulaa Makao diolaŋ Siŋ Yi dimi aa: “Yiyaŋndɔ mɛɛ ŋ chua niŋ teleŋndo latulu a wana ŋ cho ichali o nɔɔ niŋndo o Kpele Hɛnɛkiɔɔ niŋ yɛ. Hei tosaa cho num mala, ma sina maa teleŋ biŋgi koni ŋ cho wa yembu ni. Lelaŋ, chua teleŋ koŋ o sɔvɛ, nduyɛ ma soliŋ ndu kpeku o nɛi taasi niŋ.” Kɛ te o yɔŋ yɛ ma saaluŋ wana nya cho ichali o nɔɔ niŋndo, nduyɛ mi la kandu nuaŋnaŋndo? O buŋgɛi cho lachi ve niŋ, ŋ cho pɛɛku nyɛ mala nya mi la sɔla batiuwaa o nuaŋnaŋ nyaa niŋndo.

CHONDII 137 Waŋ Laanduaa Laalaŋnda

a Le num malaa ma sina te a bɛɛndiaŋ pɛ le nɔɔ chuaa, tofa buŋgɛi hei o jw.org choo, “Nuaŋnaŋndo—Pɛl 1: Baa I Bɛɛndiaŋ pa le Miŋ Kandu Nuaŋnaŋndo?

b TƐƐSIAA LE DIOMNDO: O buŋgɛi hei a i cho lachi ve niŋ, “nuaŋnaŋndo” cho teleŋ wana pɔnɔɔ nda wana lanɔɔ chua le siiniaŋndo nyɛkɛndɛi, okoŋ ma laalaŋ kɛsɛ maa a tiuba ma chal o nɔɔ niŋndo ni. O lɛŋnde ipum niŋ, a veelu ndu aa siiniaŋndo nyɛkɛndɛi, ɔɔ chaŋyɛi teŋgeŋnde. Mi poo a chuaa kandu nuaŋnaŋndo te a chɛlaŋ pɛ maa a kaaliaŋ. Nduyɛ, ma lo nuaŋnaŋndo haaa a teleŋ nda cho ichali o nɔɔ niŋndo ɔɔ a teleŋ nda cho chaŋyɛi keŋ kiolɔɔ wo.

c Le sɔɔŋ tosaa tɛtɛlɛ, o pɛlta cho lachi laŋ niŋ, a puaapilɛnɔɔ okɔɔ naŋ cho wa suɛi ni maa, ndu cho wana o yeema le ma chal o nɔɔ niŋndo nuuviaa ni. Kɛ sawala mandaala cho o buŋgɛi hei niŋndaŋ la cho vɛlɛ le ndepiliaa.

d Diolaŋ lapum la siŋgaŋ.

e O naamulaŋ lapum niŋ, puaapilɛnɔɔ kaala ndepilɛnɔɔ ni. Kɛ o kpeekpei niŋ, ndepilɛnɔɔ bɛɛ tiuba mbo dimul puaapilɛnɔɔ maa o yeema ndu. (Lutu 3:​1-13) Le ma chɔɔlu hei sina, tofa buŋgɛi hei, “Nyuna Feleŋguaa Nyuna Wo, . . . Vɛɛ Ya Dimullɛ Ndu Mɛɛ Ya Cho Sinaŋndo Yɛ?” O Tiondoo hoo niŋ, Saa 22, 2004. O puuluei niŋ.