Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 22

CHONDII 127 Wana Suu Ya Nɔ Mi I Wa Wo

Yɛɛ Mala yɛ Wanaa Cho Nuaŋnaŋndo Wa le Ma Sɔla Batiuwaa?

Yɛɛ Mala yɛ Wanaa Cho Nuaŋnaŋndo Wa le Ma Sɔla Batiuwaa?

“Naŋɔɔ nyaa nɔ mbo wa mɛɛ nya cho o kɔlta nyalaŋ niŋ yɛ. . . . Hei Mɛlɛka chua nyɛ sɔvɛ bɛndu ni.”1 PITƐ 3:4.

NYƐ NAŊ CHO PƐƐKU WO

Ŋ cho pɛɛku nyɛ mala wanaa cho nuaŋnaŋndo wa le ma sɔla batiuwaa wo, vɛlɛ a mɛɛ acheleŋnda o kundaa niŋ toolu nda yɛ.

1-2. Yɛɛ wanaa cho nuaŋnaŋndo wa apum dimi yɛ?

 KƆL kɛndɔɔ wa bɔɔ a teleŋ waŋnda wa nuaŋnaŋndo wo. Te o yɔŋ pɛ maa la cho niŋ nuaŋnaŋndo, mɛɛ la cho teleŋ koŋ tueiyɔɔ yeela tau. Le wanaa bɔɔbɔɔ, teleŋ kɔl kɛndɔɔ wa koŋ le nda ni. Mi ndepilɛnɔ pilɛ fulaa Itoopiaa diolaŋ Siyaŋ a dimi aa: “I wa bɔɔ a kɔl kɛndɛ teleŋ naŋ wa nuaŋnaŋndo naa pɔnɔ nuu wo. Mi naŋ suukaŋ a sɔɔŋ sɔviɔŋ okɔɔ, nduyɛ mi naŋ mam vellaa velle. Mi naŋ kɔl tau le mɛɛ ya saaluŋ wana naŋ kaaliaŋndo yɛ.”

2 Kɛ, mi puaapilɛnɔ pilɛ fulaa Nɛdalaŋ diolaŋ Alisɔɔ dimi aa: “I wa bɔɔ a kɔl kɛndɛ le laa nuu sinaa nyɛkɛndɛi teleŋ naŋ wa nuaŋnaŋndo wo. Kɛ simultaŋ la wa o nuaŋnaŋ naa niŋ.” O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho pɛɛku a simultaŋ lapum okɔɔ la komal wanaa cho nuaŋnaŋndo wa, a sawala mandaala Baabuila mala nda le ma sɔla batiuwaa wo. Ŋ cho vɛlɛ pɛɛku mɛɛ acheleŋnda toolu wanaa cho nuaŋnaŋndo wa yɛ.

LE YƐƐ NUAŊNAŊNDO BƐNDA YƐ?

3. Le yɛɛ nuaŋnaŋndo cho yɛ suɛi sɔvɛ? (Pulɔwaa 20:25)

3 Mi che bɛɛ mi wana tuei teleŋ nya wa nuaŋnaŋndo wo yeela, kɛ wanaa cho nuaŋnaŋndo wa nɔ ma sina maa, a nɔ ma chua chaŋyɛi keŋ i sɔvɛ kanifuule, keŋ cho nda mala ma chal o nɔɔ niŋ. O paale nda chal o nɔɔ niŋ ndeŋ choo, ma chua buŋgɛi Chɛhowa o hɔl maa a cho kaaliaŋ, nduyɛ ma keŋnaŋ bɛɛleŋ vellaa velle haaa a teleŋ nda cho wa yoomu wo. Kɛ tuupa ma chua buŋgɛi keŋ, a nɔ ma yiyaŋ a ndi okɔɔ nyɛkɛndɛi. (Nuawɔ Pulɔwaa 20:25.) Mi nuaŋnaŋndo mala wanaa yeema challe o nɔɔ niŋnda le ma siiniaŋ nyɛkɛndɛi, nduyɛ ma tosa kɛɛsiaala kɛndɛlaŋ. Lepum, ma tosa kɛɛsiaa le challe o nɔɔ niŋ. Lepum yɛ, ma tosa kɛɛsiaa le chaŋyɛi ndɛi kiolɔɔ. Te wanaa cho nuaŋnaŋndo wa kelu pɛ nuaŋnaŋ ndaa, keŋ chɔm nuaa maa a sɔla batiuwaa le le. Kɛ i chɔm maa i wa bɔɔ suɛi kɛndɛ le ma nuaŋnaŋ kanifuule, keŋ mala nda ni ma tosa kɛɛsiaa kɛndɔɔ.

4. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ nɔ yiyaŋ kɛndɔɔ a nuaŋnaŋndo okɔɔ?

4 Le yɛɛ i cho yɛ suɛi sɔvɛ le miŋ nɔ yiyaŋ kɛndɔɔ a nuaŋnaŋndo okɔɔ? Hei cho suɛi sɔvɛ kanifuule, i mala yembuaa a kendu nuaŋnaŋndo a wana nda yeema ma chal o nɔɔ niŋ te wo le. Kɛ o cho ko nda le nɔ ma nɔ yiyaŋ kɛndɔɔ a nuaŋnaŋndo okɔɔ le. Naa kpou nɔ miŋ nɔ yiyaŋ kɛndɔɔ a ndu okɔɔ. Le tamaseliiyo, mi apum yiyaŋ maa te waŋnda wa pɛ nuaŋnaŋndo, a nɔ ma chal o nɔɔ niŋ. Vɛɛ yiyaŋndo hoo nɔɔ piiliaŋ yɛ Kilisiɔŋaa yembuaa? Mi ndepilɛnɔ yembu pilɛ o Amɛlika niŋ diolaŋ Mɛlisa dimi aa: “Te puaapilɛnɔɔ a ndepilɛnɔɔ kandu dɔɔ pɛ nuaŋnaŋndo, mi Seiyaa Chɛhowaa apum wa nda kɔl le ma chal o nɔɔ niŋ. Fulamakɔɔlioo wa ni, mi apum hiou lachi a nuaŋnaŋndo o yɔŋ bɛɛ maa, a cho batiuwaa sɔla le. Nduyɛ mi hei tosa yembuaa apum yeema ma kandu nuaŋnaŋndo le kanifuule, a wa buulaŋndo a ndi okɔɔ.”

LA KINDIŊ MI LA SIINIAŊ NYƐKƐNDƐI

5-6. Yɛɛ wanaa cho nuaŋnaŋndo wa nɔ yɛ ma sina a ndapila okɔɔ? (1 Pitɛ 3:4)

5 Te o yɔŋ pɛ maa la cho nuaŋnaŋndo, yɛɛ mala yɛ nya mi la kɛɛsiaa le challe o nɔɔ niŋ? La kindiŋ mi la siiniaŋ nyɛkɛndɛi. Naapum a sina fɛŋ sɔɔŋ ŋpum a waŋndo okɔɔ tuupa mi la kandu nuaŋnaŋndo. Kɛ, teleŋ nya cho hoo nuaŋnaŋndo wo, a nɔ ma kindiŋ le sinaa, mɛɛ wana koŋ cho kpeekpei ‘o kɔllo niŋ yɛ.’ (Nuawɔ 1 Pitɛ 3:4.) Hei sim ni maa, a nɔ ma sina te wana koŋ kendu pɛ o Mɛlɛka piɛiyo niŋ, a te o nɔ pɛ kaalaŋ a yiyaŋnda kɛndɛlaŋ. Te teleŋ tiŋ hiou pɛ, a cho saalɔŋ mulilaŋ le nyunalaŋ ndaŋ: ‘Baa waŋndo hoo bɛnda pa le miŋ chal o nɔɔ niŋ?’ (Pulɔ. 31:​26, 27, 30; Ɛfi. 5:33; 1 Timo. 5:8) ‘Baa waŋndo hoo chua niŋ pa teleŋndo a ya latulu, nduyɛ mbo kaala ya? Ɔɔ, ya bɛɛ chua niŋ pa teleŋndo a ndu latulu, nduyɛ mi kaala ndu? Baa ŋ nɔla niŋ pa miŋ biuwaŋ vellaa velle?’ b (Luomaŋ. 3:23) Mɛɛ nya chua teleŋndo fau le siiniaŋndo, la nɔ mi la loonuŋ maa, le mi la kɛɛsiaa le challe o nɔɔ niŋ, o cho mɛɛ mi la chɛlaŋ o sɔɔŋ choo kpou le. Kɛ la nɔ mi la yɔŋguŋ le yɛlɛmiaalaŋ tosaa, le halikpeŋ mi la biuwaŋ.

6 Ɔɔ sɔɔŋ cheleŋ ŋ nɔ ma sina a wana nya cho nuaŋnaŋndo wo okɔɔ? Tuupa mi la luɛi yiŋgoloŋ o nuaŋnaŋndo niŋ, la nɔ mi la suukaŋ a sɔɔŋ sɔviɔŋ ŋpum okɔɔ, mɛɛ kpeleŋnda nyalaŋ, kɛndiaa nyaa, nyɛsɔlaa nya nɔ wo, ɔɔ mɛɛ sɔɔŋ yɔŋnuŋ o paandoo niŋndoŋ cho nuaa yɛ. O kpeekpei niŋ, o cho sɔɔŋ kpou le nya nɔ mi la suukaŋ a muŋ okɔɔ te la kandu pɛ nuaŋnaŋndo le. (Tuuwɔ Chɔŋ 16:12.) Te a yiyaŋ pɛ maa o cho wɔ teleŋ le ma muli nyunalaŋ a sɔɔŋ ŋpum okɔɔ le, dimul wana nya cho nuaŋnaŋndo wo. Kɛ te teleŋ tiŋ hiou pɛ, wana nya cho nuaŋnaŋndo wo nɔ mbo sina sɔɔŋ muŋ, okoŋ mbo tosa kɛɛsiaa. Lelaŋ, te teleŋ koŋ fuuluu pɛ, a nɔ ma chɔm ndu nyɛ o nyɛ.

7. Vɛɛ wanaa cho nuaŋnaŋndo wa siiniaŋ yɛ nyɛkɛndɛi? (Tofa vɛlɛ kɔfoo hoo, “ Te la wa pɛ Nuaŋnaŋndo Nya Wana Cho Landaŋndo.”) (Tofa vɛlɛ fotueilaŋ.)

7 Vɛɛ ŋ looku yɛ ma sina mɛɛ waŋndo opilɔɔ cho o kɔllo niŋ yɛ? Nɛiyo opilɛ o nya tosa heiyo cho ni maa, la nɔ mi la wa suukaŋndo fɛɛsɛŋ, nduyɛ mi la chɔm sandei o nyɛ o nyɛ niŋ. La nɔ mi la nyuuniaŋ, nduyɛ mi la yaŋnaŋ nilaŋ. (Pulɔ. 20:5; Chemi. 1:19) Naapum la kɛɛsiaa le sɔɔŋ tosaa latulu, le halikpeŋ mi la suukaŋ o sɔɔŋ muŋ choo. Mɛɛ nyɛdiaa dioo, kɔlaŋ kelaa o fondaŋnda waŋnda wa tau laŋ, a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo diompilɛ cho nuaa yɛ. La tiuba vɛlɛ mi la siiniaŋ nyɛkɛndɛi, te la wa pɛ teleŋndo chuaa a chaaŋaa nyaa, nduyɛ a yuŋgula nyalaŋ latulu. Le handɔɔ lechoo, naapum la kɛɛsiaa le waltaŋ lapum tosaa le halikpeŋ mi la sina mɛɛ nya bii sɔɔŋ teŋgeŋ teŋgeŋndoŋ yɛ, vɛlɛ a mɛɛ nya bii wanaa yɛ yiaa yɛ. Tofawɔ nyɛ puaapilɛnɔ pilɛ fulaa Nɛdalaŋ diolaŋ Ɛsichiwiŋ tosa wo teleŋ nda wa nuaŋnaŋndo nda Alisia wo. Mbo dimi aa: “Mi naŋ tosa sɔɔŋ diompilɛ, ŋ mala naa miŋ siiniaŋ nyɛkɛndɛiyoŋ. Lepum sɔɔŋ tɛtɛlɔŋ naŋ tosa ni, mɛɛ yauwo ɔɔ kpekulaŋ chiɛiniŋ tosaa cho nuaa yɛ. Nduyɛ a teleŋ koŋ, miŋ cha suliŋnda kɛndɛla naŋ nɔlaŋ vɛlɛ a siɔwuŋ naŋ.”

Te wanaa cho nuaŋnaŋndo wa wa pɛ waltaŋ dɔwɔɔ diompilɛ, naapum keŋ mala nda ma siiniaŋ nyɛkɛndɛi (Tofa pɛl 7-8)


8. Tɔnɔ yɛɛ wanaa cho nuaŋnaŋndo wa sɔla yɛ, te a wa pɛ pɛɛkoo diompilɛ?

8 La tiuba vɛlɛ mi la siiniaŋ nyɛkɛndɛi te la wa pɛ pɛɛkoo diompilɛ. Te la huŋ chal pɛ o nɔɔ niŋ, la nɔ mi la wa pɛɛku leyuŋgoo tosaa teleŋ o teleŋ, le mi la nɔ chaŋyɛi kɛndɛi a Mɛlɛka. (Ikili. 4:12) Lelaŋ, o bɛnda mi la kɛɛsiaa teleŋndo le waa pɛɛkoo teleŋ nya cho hoo nuaŋnaŋndo wo. I cho tonya maa, wanaa cho nuaŋnaŋndo wa cho wɔ pɔnɔɔ a lanɔɔ le, nduyɛ puaapilɛnɔ koŋ cho wɔ bolle yuŋgu le ndepilɛnɔ koŋ te. Kɛ mɛɛ nya pɛɛku diompilɛ fau, lende koni nya cha mɛɛ waŋndo opilɔɔ chaŋyɛi nduɛi cho a Chɛhowa yɛ ni. Mi pɔnɔɔ a lanɔ pilɛ o Amɛlika niŋ diolaŋ Masi nda Lisa chɔm tɔnɔ cheleŋ wanaa cho nuaŋnaŋndo wa sɔla wo. Mi Masi dimi aa: “Mɛɛ naŋ kandu dɔɔ nuaŋnaŋndo, miŋ kandu yaula soo a nuaŋnaŋndo, nɔɔ, vɛlɛ a yoomu leyuŋgoo okɔɔ laŋ pɛɛkoo. Mi yaulaŋ ndaŋ la mala naa miŋ suukaŋ a sɔɔŋ sɔviɔŋ ŋpum okɔɔ, ŋ naŋ cha ndi niŋ ikala le suukaŋndo a muŋ okɔɔ woŋ.”

SƆƆŊ CHELEŊ WANAA CHO NUAŊNAŊNDO WA NƆ MA SINA WOŊ

9. A yɛɛ okɔɔ wanaa cho nuaŋnaŋndo wa nɔ yɛ ma yiyaŋ, te a wa pɛ kɛɛsiaa tosaa le waŋnda dimullo a nuaŋnaŋ ndaa okɔɔ?

9 Nɛɛ nya nɔ yɛ mi la dimul a nuaŋnaŋ nyaa okɔɔ? Nyapila nɔ ni mi la kɛɛsiaa a hei okɔɔ. Te la kandu dɔɔ pɛ nuaŋnaŋndo, o cho wana o wana le nya nɔ mi la dimul a ndi okɔɔ le. (Pulɔ. 17:27) Hei tosaa mala nya, la luei o buulaŋndo niŋ le nyunala waŋnda apum nyuna niŋ nya laŋ mulioo le. Nduyɛ la ve o nyɛkindilaa bɛŋgu le keleŋaa challe o nɔɔ niŋ te. Kɛ te la dimul vɛlɛ wana le, keŋ tosa ma nɔ siooŋnde yɔŋii acheleŋnda sina maa la cho nuaŋnaŋndo. Hei cho bɔɔ suɛi kpundɛ bɛndu. Lelaŋ, i cho bɔɔ suɛi taasi le mi la dimul wanaa tiuba ma ke nya sila kɛndɔɔ, nduyɛ ma mala nya wa. (Pulɔ. 15:22) Le tamaseliiyo, naapum la dimul yuŋgula nyalaŋ, chaaŋaa nyaa kendu o Mɛlɛka piɛiyo niŋnda, ɔɔ bɛnduaa kundaa.

10. Yɛɛ wanaa cho nuaŋnaŋndo wa nɔ yɛ ma tosa, le ma fafaŋ balaŋ lueiyo o kaa ihini nɔɔlɛiyo niŋ? (Pulɔwaa 22:3)

10 Yɛɛ mala yɛ nya mi la fafaŋ kaa ihini nɔɔlɛiyo te la wa pɛ nuaŋnaŋndo? Mɛɛ yeemaŋ nyaŋ ŋ hindu fau, lende koni nya nɔ yeemɛi le opilɛ a o cheleŋndo ni. Yɛɛ mala yɛ nya le mi la fafaŋ balaŋ lueiyo o kaa ihini nɔɔlɛiyo niŋ? (1 Kɔliŋ. 6:18) La nɔ mi la fafaŋ suukaŋndo a sɔɔŋ nɔɔlɛiyoŋ okɔɔ, waa yololɛ, a kolɔɔ bɛndoo. (Ɛfi. 5:3) Mi sɔɔŋ muŋ tosa, mi la nɔ yeemɛi le kaa ihini nɔɔlɛiyo tosaa, nduyɛ mi i wa ikala le nyɛ cho o kɛndɔɔ wo tosaa. Te o bɛnda pɛ, la wa suukaŋndo teleŋ o teleŋ a nyɛ mala nya, mi la fafaŋ balaŋ lueiyo o kaa ihini nɔɔlɛiyo niŋndo okɔɔ. (Nuawɔ Pulɔwaa 22:3.) Tofawɔ nyɛ mala puaapilɛnɔ pilɛ nda ndepilɛnɔɔ o Itoopiaa niŋ diolaŋ Dawiti nda Alimaasi wo. Ma dimi aa: “Mi naŋ chua teleŋndo diompilɛ o fondaŋnda waŋnda wa tau laŋ ɔɔ te naŋ wa pɛ a chaaŋaa naa latulu. Pesiŋ bɛɛ naŋ ve o bɛɛ kpeele, o mɔmbillo niŋ ɔɔ chiɛiniŋ te. Nduyɛ miŋ fafaŋ nyɛ o nyɛ ndoo luei naa o tɔɔndaŋndo niŋ.”

11. A yɛɛ okɔɔ wanaa cho nuaŋnaŋndo wa nɔ yɛ ma yiyaŋ te a wa pɛ kɛɛsiaa le sɔɔŋ ŋpum tosaa le kaala cho nda tɛɛŋndo chɔmndo?

11 Baa wanaa cho nuaŋnaŋndo wa nɔ pa ma tosa sɔɔŋ ŋpum le kaala cho nda tɛɛŋndo chɔmndo? Mɛɛ kaala cho nya tɛɛŋndo hiau lachi a hindɔɔ fau, naapum la kɛɛsiaa le sɔɔŋ waa lende tosaa o nɛi bɛnda wo choo. Kɛ la nɔ mi kɛsiŋ o kɔl maa, te ŋ kandu dɔɔ pɛ nya yeemaŋ kpeeŋiaa, i cho wa ikala le mi la tosa kɛɛsiaa a taasi. (Chondii Sɔlɔ. 1:2; 2:6) Sɔɔŋ muŋ tosa vɛlɛ mi i wa tɛtɛlɛ, le mi yeemaŋ nyaŋ chɛŋ, okoŋ mi la luei balaŋ o kaala nɔɔlɛilaŋ niŋ. (Pulɔ. 6:27) Lelaŋ, te la kandu dɔɔ pɛ nuaŋnaŋndo, la nɔ mi la suukaŋ a sawala mandaala Baabuiyo okɔɔ, le sinaa sɔɔŋ nya nɔ mi la tosa woŋ, a sɔɔŋ nya nɔ mi la tosa le woŋ , okoŋ mi la kɛsi sawaa, nduyɛ mi nya ŋiɔɔŋ kpou diikuŋ ndu. c (1 Tɛsa. 4:​3-7) La nyunaŋndɔ aa: ‘Vɛɛ waŋnda o fondaŋ naŋ cho wo yiyaŋ yɛ te a che naa pɛ sɔɔŋ muŋ ŋpum tosaa? Baa sɔɔŋ muŋ cho pa naa yeemaŋ kpeeŋiaa?’

12. Yɛɛ wanaa cho nuaŋnaŋndo wa nɔ yɛ ma kɛsiŋ o kɔl, te o yɔŋ pɛ maa mi kɛɛ sinapɛŋgoo luɛi nda tɛɛŋ teleŋ o teleŋ?

12 Yɛɛ nya nɔ yɛ mi la tosa te kɛɛ sinapɛŋgoo luɛi nya pɛ tɛɛŋ? Te o yɔŋ pɛ maa teleŋ o teleŋ la chɛlaŋ o sɔɔŋ choo le, baa keŋ chɔm ni maa la cho batiuwaa sɔla le? Sako. Lepum o cho wanaa cho nuaŋnaŋndo wa kpou le chɛlaŋ o sɔɔŋ ŋpum choo le. Le mi nɔ wanaa cho nuaŋnaŋndo wa huŋ wa o kala poŋ, a nɔ ma tosa yɛlɛmiaalaŋ, te kɛɛ sinapɛŋgoo luɛi nda pɛ tɛɛŋ. Lelaŋ, te la wa pɛ kindiŋndo le bahawɛila luɛi nya tɛɛŋndaŋ solioo, keŋ cho chɔm maa la cho batiuwaa sɔla te la huŋ chal pɛ o nɔɔ niŋ. La nyunaŋndɔ aa: ‘Te kɛɛ sinapɛŋgoo luɛi naa tɛɛŋ pɛ, baa miŋ suukaŋ pa a suɛi keŋ okɔɔ o nɛi lebɛɛ niŋ? Baa miŋ chɛl pa biondɔŋnda naŋ tosalaŋ, okoŋ miŋ kindiŋ le hiouwɔɔ lachioo tosaa? Baa miŋ wa pa chɔ chɔ le yiyaŋ opilɛ a o cheleŋndo chɛlɔɔ, miŋ nyɔɔlu, nduyɛ miŋ mal haki?’ (Ɛfi. 4:​31, 32) Kɛ te o yɔŋ pɛ maa teleŋ o teleŋ, mi kɛɛ sinapɛŋgoo luɛi nya tɛɛŋ, ɔɔ mi la hiŋaŋ diomndaŋ, mɛɛ la nɔ mi la kɛsiŋ o kɔl maa, o yɔŋ bɛɛ mi la chal o nɔɔ niŋ, nyɛ pilɛ koŋ kpe cho wa yɔŋnɔŋndo ni. Te a yiyaŋ pɛ maa waŋndo hoo bɛnda le num te, mɛɛ o bɛnda bɔɔ mi nya ŋiɔɔŋ kpou kelu nuaŋnaŋ koŋ. d

13. Yɛɛ mala yɛ wanaa cho nuaŋnaŋndo wa le ma kɛɛsiaa mɛɛ kpɛ nda cho teleŋndo chua le nuaŋnaŋndo yɛ?

13 Vɛɛ kpɛ nya nɔ yɛ mi la chua teleŋndo le nuaŋnaŋndo? Te la chue teleŋndo tau le nuaŋnaŋndo le, lepum mi keŋ tosa mi la tosa kɛɛsiaala chuu nya fulamakɔɔlila wɔɔŋndaŋ ndo. (Pulɔ. 21:5) Lelaŋ, o bɛnda mi la chua teleŋndo tau le nuaŋnaŋndo, le halikpeŋ mi la siiniaŋ nyɛkɛndɛi. Kɛ, la nɔ vɛlɛ mi la hiu viouwɔɔ o nuaŋnaŋndo niŋ te. Baabuiyo dimi aa: “Te a wa nyɛ kɔl pɛ, ma sɔla ndu le, kɔllo pila ŋ tambu ni.” (Pulɔ. 13:12) Le handɔɔ lechoo, te la hiu viouwɔɔ o nuaŋnaŋndo niŋ pɛ, mi keŋ tosa ndi ikala le kaa ihini nɔɔlɛiyo fafaŋndo. (1 Kɔliŋ. 7:9) Yɛɛ mala yɛ wanaa cho nuaŋnaŋndo wa, le ma kɛɛsiaa mɛɛ kpɛ nda cho teleŋndo chua le nuaŋnaŋndo yɛ? Nda a pilɛŋ pilɛŋnda nɔ ma nyunaŋ aa: ‘Yɛɛ ya nɔ yɛ mi sina a waŋndo hoo okɔɔ tuupa mi tosa kɛɛsiaa?’

VƐƐ ACHELEŊNDA O KUNDAA NIŊ TOOLU YƐ WANAA CHO NUAŊNAŊNDO WA?

14. O nɛila kuɛɛ choo acheleŋnda toolu yɛ wanaa cho nuaŋnaŋndo wa? (Tofa vɛlɛ fotueiyo.)

14 Te ŋ sina pɛ wanaa cho nuaŋnaŋndo wa, vɛɛ naŋ toolu yɛ nda? Naapum a veelu nda o numndo bɛɛ le nyɛdiaa pɔmbɔ, pɛɛku leyuŋgoo, ɔɔ le yelelaŋndo tosaa. (Luomaŋ. 12:13) A teleŋnda waa nuaa, a tiuba ma siiniaŋ nyɛkɛndɛi. Naapum a kua a nda latulu te a wa pɛ kɔlaŋ inɛ, te a wa pɛ o mɔmbillo niŋ, ɔɔ a veelu nda o numndo bɛɛ le ma suukaŋ o sɔɔŋ choo, yɔŋii nda wa kpeele. (Kalee. 6:10) Mi Alisia nda Ɛsichiwiŋ naŋ soo suŋ a nda okɔɔ wa chɔm nyɛ mala nda wo. Mi Alisia dimi aa: “Mi naŋ kɔl tau mɛɛ puaapiliaa apum dimul naa maa, ŋ tiuba miŋ kuɛ o ndalo bɛɛ te ŋ yeema pɛ miŋ suukaŋ a sɔɔŋ ŋpum okɔɔ, le halikpeŋ ŋ ve kpeele le.” Te wanaa cho nuaŋnaŋndo wa dimul num pɛ le ma wa a nda latulu, chɔ ndi maa dikeŋnaŋndo ŋ sɔla koŋ ni. Nduyɛ te a wa pɛ a nda latulu, mɛi nda kpeele le. Kɛ o bɛnda bɔɔ ma sina teleŋ nda yeema suukaŋndo nda ŋiɔɔŋ kpeele wo, okoŋ ma faŋaŋ tiŋ nda ikɛi.—Filipi. 2:4.

Te ŋ sina pɛ wanaa cho nuaŋnaŋndo wa, ŋ nɔ miŋ nuuviaa nɛila naŋ toolu nda laŋ (Tofa pɛl 14-15)


15. Yɛɛ cheleŋ acheleŋnda nɔ yɛ ma tosa, le wanaa cho nuaŋnaŋndo wa tooloo?

15 Ŋ toolu vɛlɛ wanaa cho nuaŋnaŋndo wa sanaa a nyɛ naŋ dimi wo, ɔɔ nyɛ naŋ dimi le wo. Lepum, o bɛnda miŋ dɔu naapila o mandaa bɛŋgu. (Nuawɔ Pulɔwaa 12:18.) Le tamaseliiyo, te ŋ sina pɛ maa puaapilɛnɔ a ndepilɛnɔɔ cho nuaŋnaŋndo, lepum i wa tɛtɛlɛ le miŋ yeema acheleŋnda dimullo a ndi okɔɔ. Kɛ o kpeekpei niŋ, naapum mi wanaa cho nuaŋnaŋndo wa yeema le mi ndapila dimul acheleŋnda a ndi okɔɔ. Ŋ nɔ miŋ choŋgu nda, ɔɔ miŋ dimi sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ a nda okɔɔ le. (Pulɔ. 20:19; Luomaŋ. 14:10; 1 Tɛsa. 4:11) Le handɔɔ lechoo, ŋ nɔ miŋ dimi isɔɔ, ɔɔ miŋ nyuna nda nyunala tosa ma yiyaŋ maa a nɔ niŋ ma chal o nɔɔ niŋndo le. Mi ndepilɛnɔ pilɛ diolaŋ Ɛlisi nda pɔnɔ ndɔ dimi aa: “Mi siombulaŋ laa bii naa te wanaa cheleŋnda ndaa nyuna naa pɛ, a teleŋ naŋ cho ichali o nɔɔ niŋndo okɔɔ, mi che bɛɛ naŋ suukaŋndɔ o keŋ choo le.”

16. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa te wanaa cho nuaŋnaŋndo wa kelu pɛ nuaŋnaŋ ndaa?

16 Te o yɔŋ yɛ mi wanaa cho nuaŋnaŋndo wa kɛɛsiaa le ma kelu nuaŋnaŋ ndaa? Fafaŋ nyunala tɛɛmbuu nda kɔllo laŋ, ɔɔ waŋndo opilɔɔ tɔɔyaŋndo biyɔɔ, le mɛɛ nda kelu nuaŋnaŋndo yɛ. (1 Pitɛ 4:15) Mi ndepilɛnɔ pilɛ diolaŋ Leya dimi aa: “Mɛɛ ya tuei acheleŋnda suukaŋndo a sabu ya naa puaapilɛnɔ pilɛ kelu nuaŋnaŋndo wo okɔɔ, mi keŋ tɛɛmbuu ya kɔllo tau.” A mɛɛ naŋ che o kandɔŋndo yɛ, te wanaa cho nuaŋnaŋndo wa kelu pɛ nuaŋnaŋ ndaa, keŋ chɔm nuaa maa a sɔla batiuwaa le le. Kɛ i chɔm maa, a sɔla batiuwaa kanifuule, le keŋ kpeekpei nuaŋnaŋndo cho ni. O mala mi puaapilɛnɔɔ a ndepilɛnɔɔ sina te a tiu niŋ pɛ ba ma chal o nɔɔ niŋ. O kpeekpei niŋ, te wanaa cho nuaŋnaŋndo wa kɛɛsiaa pɛ le nuaŋnaŋ ndaa kiolɔɔ, lepum mi keŋ chuu nda kɔl tambɛiyo, nduyɛ ma sinaŋ wanapilɛyɛi. Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ nuuviaa nɛilaŋ le nda tooloo.—Pulɔ. 17:17.

17. Yɛɛ wanaa cho nuaŋnaŋndo wa nɔ yɛ ma hiou lachi a tosaa?

17 A mɛɛ naŋ che niŋ yɛ, mi simultaŋ la komal wanaa cho nuaŋnaŋndo wa. A koŋ kpou, a tiuba ma tuei teleŋ koŋ yeela tau. Mi Chɛsika dimi aa: “O kpeekpei niŋ, sɛmbɔɔ pila yeemaŋ ni te la wa pɛ nuaŋnaŋndo. Kɛ I wa bɔɔ a kɔl kɛndɛ le mɛɛ naŋ dɔu sɛmbɔɔ, nduyɛ miŋ soliŋ teleŋ naa kpeku le siiniaŋndo nyɛkɛndɛi yɛ.” Te o yɔŋ pɛ maa la cho nuaŋnaŋndo suŋ suŋ, la hiou lachi a siiniaŋndo nyɛkɛndɛi. Te la tosa keŋ pɛ, la cho batiuwaa sɔla o nuaŋnaŋ nyaa niŋ, nduyɛ keŋ cho nya mala, mi la tosa kɛɛsiaalaŋ a taasi.

CHONDII 49 Chɛhowa Kɔllo Nɛŋioo

a Diolaŋ lapum la siŋgaŋ.

b Le nyunalaŋ lapum chɔɔ a hei okɔɔ, tofa yauwo hoo, Nyunala Feleŋguaa Nyuna Laŋ, Mulila Mala Ndalaŋ,” o diiŋ ndɔɔ, peele 39-40. O puuluei niŋ.

c Kaa ihini nɔɔlɛiyo pisultaŋ a labɛŋguniŋ waŋndo cho ni. Nduyɛ hei tosa mi bɛnduaa kundaa chal a wana koŋ. Pisultaŋ a mɛɛma waŋndo, a sɔɔŋ nɔɔlɛiyoŋ dimioo ɔɔ poonyiaa o foŋndo choo, tosa vɛlɛ mi bɛnduaa kundaa chal a wana koŋ, o lo a mɛɛ suɛi keŋ wa yɛ.

d Le chɔɔloo sinaa, tofa “Nyunala Wanaa Nua o Yaula Naalaŋ Niŋnda,” o Bandu Mɛŋgɛlaa hoo niŋ, Naandɔɔ 15, 1999.