Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 6

Finya Naa Cho o Choo Choo Niŋndo Chɛhowa, Kaala Naa Bɔɔ

Finya Naa Cho o Choo Choo Niŋndo Chɛhowa, Kaala Naa Bɔɔ

“Te la wa Mɛlɛka piɛiyo pɛ, la dimi nuaa aa, ‘Mɛlɛka Finya naa.’”​—MAA. 6:​9.

CHONDII 135 Dɛɛniaa Chɛhowaa, “Wa Wana Taasi Po Nuu”

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

1. Yɛɛ ndoo yɔŋnuŋ yɛ tuupa mi waŋndo ndoo luɛi naa masa Paasiaŋnda wa wa?

YIYAŊNDƆ maa a wa o lɛŋnde Paasiaaleŋ niŋ sindɛ, ma yeema le masa lelɛŋndo isɔɔ dimul. Le hei, ma kua o chiee nda bɛndoo niŋ Susa naa masaa wa ichali wa. Kɛ tuupa mi num oo luɛi naa masaa cho wa, mɛɛ mi ndoo veelu num. Te num oo fula kɔɔli pɛ, a sɔla piɔmndo!—Ɛsita 4:​11.

2. Vɛɛ Chɛhowa yeema yɛ naa miŋ soo o ndu lo?

2 Ŋ cho bɔɔ a kɔl kɛndɛ le sinaa maa Chɛhowa cho mɛɛ masa Paasiaŋnda wa yɛ le! Mi chɛ bɛɛ Chɛhowa cho o bɛndu mbo hiau masa kɛ kɛ o chieeŋndo choo, kɛ o dimul naa le miŋ soo o ndu lo teleŋ o teleŋ. O yeema naa miŋ wa fɛɛsɛŋ le suɛi o ndu lo. Le taamaseliiyo, mi che bɛɛ ŋ veelu vɛlɛ Chɛhowa aa Wana Toosiaa Bɛndoo, Mɛlɛka Kpaaya Kpou Kpou Wo, a Kpuluŋguma Bɛndoo, kɛ o yeema naa miŋ chua ndu maa “Finya naa.” (Maa. 6:​9) Ŋ cho bɔɔ a kɔl kɛndɛ le mɛɛ Chɛhowa yeema naa miŋ sɔɔŋguu ndu ikɛi kpɛɛluŋ yɛ!

3. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ chua Chɛhowa maa “Finya naa,” nduyɛ yɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa o buŋgɛi hei niŋ?

3 Ŋ nɔ di le miŋ chua Chɛhowa maa “Finya naa” kanifuule, ndu ke naa yoomoo ni. (Sam 36:​9) Ŋ nɔ miŋ diikuŋ ndu kanifuule ndu cho Finya naa ni. Te ŋ tosa pɛ nyɛ o yeema wo, ŋ cho salala bɔɔbɔɔ tueiyɔɔ yeela. (Hibu. 12:​9) Salalaŋ ndaŋ opilɛ cho yoomu fafɛɛŋndo ni. Apum cho ndu sɔla o choo choo niŋ mi a tuaa sɔla ndu o lɛŋndeŋ choo naŋ. Kɛ suŋ suŋ bɛɛ ŋ nɔla miŋ tuei salalaŋ lapum yeela. Buŋgɛi hei cho yaasiaa nyɛ chɔm maa Finya naa kaalaa Chɛhowa cho ni wo. I cho naa vɛlɛ mala miŋ nɔ tiindaŋndo maa o mel naa niŋ o chilaŋ niŋ te. Kɛ, ŋ yaasiaŋndɔ fɛŋ sabu naŋ nɔ tiindaŋndo maa Finya naa cho o choo choo niŋndo kaala naa nduyɛ maa o buulaŋ a naa okɔɔ tau wo.

FINYA KAALA CHUAUWAA NDUAA NDUYƐ MBO BUULAŊ LE NDA WO CHƐHOWA CHO NI

Chɛhowa yeema mbo sɔɔŋguu naa ikɛi kpɛɛluŋ, mɛɛ finya kaala chuauwaa nduaa wo yeema naa le nda waa ikɛi kpɛɛluŋ yɛ (Tofa pɛl 4)

4. Le yɛɛ waŋnda apum cha yɛ ndi ikala le Chɛhowa chuaa maa Finya nda?

4 Baa ma che ndi pa ikala le Mɛlɛka chuaa maa Finya num? Mi waŋnda apum yiyaŋ maa a cho wanaa sɔvɛ Chɛhowa o hɔl te. Nduyɛ, a nɔ vɛlɛ laalaŋndo maa Mɛlɛka Kpou Kpou Wo buulaŋ a nda le. Kɛ Finya naa kaalaa yeema naa miŋ nɔ yiyaŋ waa lende kposoŋ te. Ndu ke naa  yoomoo ni nduyɛ o yeema naa miŋ nɔ chaŋyɛi kpɛɛluŋnde a ndu. Mɛɛ Pɔɔl, wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo mala wanaa wa Atɛŋ nda le hei sinaa, mbo chɔɔlu nda dimul maa “Mɛlɛka cho levil a wana o wana le.” (Walta. 17:​24-29) Mɛlɛka yeema naa pilɛŋ pilɛŋnda le miŋ soo o ndu lo mɛɛ chuaambɔɔ wa naa fɛɛsɛŋ le suukaŋndo a wanaa velu ndu wa yɛ.

5. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o nyɛ yɔŋnuŋ ndepilɛnɔ pilɛ wo niŋ?

5 Mi apum che ndi vɛlɛ ikala le Chɛhowa chuaa maa Finya nda kanifuule, finyaa velu nda wa ndaa nɔ kaala le nda le. Tofawɔ nyɛ ndepilɛnɔ pilɛ dimi wo. Mbo dimi aa, “Finya nuu ndoo nɔ bɔɔ sondoo. Mɛɛ ya kandu Baabuiyo pɛɛkoo, o wa ikala le mi yaa laalaŋ maa Finya ni cho o choo choo niŋndo kaala ya. Kɛ mɛɛ ya sina Chɛhowa, mi siŋga yiyaŋ nuu.” Baa lende num bɛɛ yiyaŋ ni? Te lende i cho ni, mɛɛ tambu kɔl te. Num bɛɛ cho hunɔɔ sina maa Finya kaala naa wo Chɛhowa cho ni.

6. A mɛɛ Maatiu 11:​27 dimi yɛ, ɔɔ nɛiyo opilɛ o Chɛhowa mala naa le sinaa maa Finya naa kaalaa o cho ni wo?

6 Mi Chɛhowa chɛl ma poonyiaa diomnda Chiisulaŋ o Baabuiyo niŋ. Nɛiyo opilɛ o Chɛhowa mala naa le sinaa maa o cho Finya naa kaalaa wo cho hoo ni. (Nuawɔ Maatiu 11:​27.) Le mɛɛ Chiisu chua kaala Finya ndɔlaŋ kpou yɛ o dimi ni aa: “Wana o wana che ya pɛ, mɛɛ o chii Finya nuu chɔ.” (Chɔŋ 14:​9) Mi Chiisu ndoo veelu Chɛhowa lɔɔlɔɔ aa Kɛkɛ. Mi ndoo soliŋ diomndo hoo “Finyaa” kpeku le suɛi a Chɛhowa okɔɔ. O yaula hiɔɔlula soo a wali ndɔɔ okɔɔ laŋ niŋ kinɛi, naa o soliŋ ndu kpeku le Chɛhowa wa cho le bɛmbɔɔ 165. Le yɛɛ Chiisu ndoo veelu yɛ Chɛhowa lende? Saboo opilɛ cho ni, le mi waŋnda laalaŋ maa Finya kaalaa Chɛhowa cho ni.​—Chɔŋ 17:​25, 26.

7. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ a Chɛhowa okɔɔ a mɛɛ ndoo bii Po ndɔɔ yɛ?

7 Tofawɔ nyɛ naŋ pɛɛku a Chɛhowa okɔɔ wo a mɛɛ ndoo bii Chiisu Po ndɔ yɛ. Mi ndoo tuei piɛile Chiisuleŋ teleŋ o teleŋ. Nduyɛ o cho ko piɛile ndɔleŋ te ndoo tuɛi le, kɛ mi ndoo muli leŋ. (Chɔŋ 11:​41, 42) Mɛɛ mɛɛ tɔɔndaŋndo ndoo komal Chiisu, mi ndoo che kɛsɛ maa Finya ndɔ kaala ndu, nduyɛ maa o wa ndu tooloo.​—Luku 22:​42, 43.

8. O nɛila kuɛɛ choo Chɛhowa ndoo mala yɛ Chiisu?

8 Chiisu ndoo sina maa Finya ndɔ ke ndu yoomoo ni nduyɛ maa ndu wa ndu vɛlɛ mandaa ni. Lelaŋ o dimi ni aa: “Mɛlɛka Finyaa . . . tosa [ni] mi I wa yoomu.” (Chɔŋ 6:​57) Chiisu ndoo tiindaŋ bɔɔ Finya ndɔ, nduyɛ mi Chɛhowa ndoo ke ndu nyɛm ndoo hauba le waa yoomu woŋ. Kɛ i hiou kpou ve, mi Chɛhowa mala ndu mbo lo o laalaŋ ndɔɔ choo.​—Maa. 4:​4.

9. Vɛɛ Chɛhowa ndoo chɔm yɛ Chiisu maa o cho Finya kaalaa nduyɛ maa o buulaŋ a ndu?

9 Le mɛɛ Chɛhowa cho Finya kaalaa yɛ, mbo tosa mi Chiisu sina maa o wa ndu tooloo. (Maa. 26:​53; Chɔŋ 8:​16) Mi che bɛɛ Chɛhowa kuuna sɔɔŋ palaŋ wa Chiisu komallo woŋ kpou le, kɛ mbo mala ndu mbo biuŋ muŋ. Chiisu ndoo sina maa saŋga wa ndu choo wo ve lefafɛɛŋ te. (Hibu. 12:​2) Mi Chɛhowa tuɛi piɛile ndɔleŋ, mbo ke ndu nyɛm o hauba woŋ nduyɛ mbo toolu ndu. Mi hei chɔm kɛsɛ maa Chɛhowa kaala ndu. (Chɔŋ 5:​20; 8:​28) Ŋ yaasiaŋndɔ niko nyɛ chɔm maa Finya naa cho o choo choo niŋndo buulaŋ a naa mɛɛ ndoo buulaŋ a Chiisu yɛ.

NYƐ CHƆM MAA FINYA NAA KAALAA CHO O CHOO CHOO NIŊNDO BUULAŊ A NAA WO

Mi finya kaala chuauwaa nduaa wo (1) yaŋ nda nilaŋ, (2) ke nda nyɛm nda hauba woŋ, (3) pɛɛku nda, nduyɛ (4) mbo manda nda. O nɛilaŋ ndaŋ choo Finya naa kaalaa cho o choo choo niŋndo bɛɛ buulaŋ le naa ni (Tofa pɛlta 10-15) *

10. A mɛɛ Sam 66:​19, 20 dimi yɛ, vɛɛ Chɛhowa chɔm yɛ maa o kaala naa?

10 Mi Chɛhowa tuei piɛile naaleŋ. (Nuawɔ Sam 66:​19, 20.) O yeema naa miŋ wa piɛileŋ o ndu lo teleŋ o teleŋ. Lelaŋ, o chɔm naa mɛɛ kpɛ naŋ nɔ miŋ piɛi o paaleŋ niŋ yɛ le. (1 Tɛsa. 5:​17) Ba o ba naŋ wa, ŋ nɔla miŋ piɛi o Chɛhowa lo a lebɛɛ teleŋ o teleŋ. O cho o bɛɛndiaŋ teleŋ o teleŋ le piɛile naaleŋ tueiyɔɔ. Te ŋ nɔ pɛ balika melaa le mɛɛ Chɛhowa yaŋ piɛile naaleŋ nilaŋ yɛ, keŋ mala naa miŋ chɔɔlu ndu sɔɔŋguu ikɛi kpɛɛluŋ. Mi wana ŋchondoo dimi aa, “I kaala Mɛlɛka Yaawɛɛ, kani fondole, le mɛɛ o tuei piɛile nileŋ, nduyɛ mbo muli ya diom yɛ.”​—Sam 116:​1.

11. Yɛɛ Chɛhowa tosa yɛ te ŋ piɛi pɛ o ndu lo?

11 O cho ko piɛile naaleŋ te Finya naa cho o choo choo niŋndo tuɛi le, kɛ mbo muli leŋ vɛlɛ. Mi Chɔŋ, wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo dimi aa: “Te ŋ nyuna [Mɛlɛka] le nyɛ o nyɛ pɛ, nduyɛ mbo wa o hɛnaŋ ndɔɔ niŋ pɛ, nilaŋ o yaŋ naa ni.” (1 Chɔŋ 5:​14, 15) Kɛ o cho mɛɛ naŋ wa kɔl lɛ le Chɛhowa muli piɛile naaleŋ lepum te. O sina nyɛ bɛnda le naa wo. Lelaŋ, te o sina pɛ maa nyɛ naŋ nyuna le ndu wo yeemaŋ te, o ke naa ndu le. Ɔɔ naapum mbo yeema naa le miŋ chum nyɛɛmbɔ.—2 Kɔliŋ. 12:​7-9.

12-13. O nɛila kuɛɛ choo Finya naa cho o choo choo niŋndo cho yɛ naa mandaa?

12 Mi Chɛhowa ke naa nyɛm naŋ hauba woŋ. Nyɛ Chɛhowa dimul finyaa naa le tosaa wo ndu bɛɛ tosa ni. (1 Timo. 5:​8) Mbo ke chuauwaa nduaa nyɛm nda hauba le waa yoomu woŋ. Lelaŋ, o yeema naa miŋ landuŋ kɔl le nyɛdiaa, nyɛ chuɛyaŋndo, a naa lɔlaa le. (Maa. 6:​32, 33; 7:​11) Le mɛɛ Chɛhowa cho Finya kaalaa yɛ, o chii niŋ pɛŋ kɛɛsiaa le yeemaŋ naŋ kpou peeloo o chilaŋ niŋ.

13 Kɛ i hiou kpou ve, Chɛhowa cho naa kioo nyɛm mala naa le pɛɛkoo a ndu okɔɔ woŋ. O Baabuiyo niŋ, o chɔm naa wana suu o cho wo, mɛɛ o yeema mi nyɛm o toosiaa woŋ wa yɛ, sabu o toosiaa naa wo a nyɛ cho yɔŋnɔŋ o chilaŋ niŋndo. Mbo chɔm maa o kaala naa mɛɛ o soliŋ wanaa velu naa wa kpeku ɔɔ wanaa cheleŋ le naa pɛɛkoo a ndu okɔɔ. Nduyɛ o cho wɔ soliŋndo bɛnduaa kundaa a Kilisiɔŋaa kendu o Mɛlɛka piɛiyo niŋnda kpeku le naa malaa miŋ nɔ chaŋyɛi kpɛɛluŋnde a ndu. O fulawɔ o muŋ kɔɔli, mi Chɛhowa pɛɛku naa vɛlɛ o bɔŋaŋnda naala leKilisiɔŋndaŋ naa puaapiliaa a ndepiliaa naa. O nɛilaŋ ndaŋ niŋ a la cheleŋ Chɛhowa cho naa chɔmndo ni maa Finya naa kaalaa o cho ni.—Sam 32:​8.

14. Le sabu yɛɛ Chɛhowa pɛɛku yɛ naa, nduyɛ vɛɛ o tosa yɛ keŋ?

14 Mi Chɛhowa pɛɛku naa. Ŋ cho maa Chiisu le kanifuule, wanaa lahakiaa naŋ cho ni. Lelaŋ, te Finya naa kaalaa wa naa pɛ pɛɛkoo, mbo ke naa silaa te ŋ benduŋ pɛ. Baabuiyo dimi aa: “Num o chua maa chua ndɔɔ ŋ cho ni wo, num o handu nyɛ palaa choo le suɛi wɔɔŋii ŋ tosa ve ni.” (Hibu. 12:​6, 7) Mi Chɛhowa sila naa o nɛila bɔɔbɔɔ niŋ. Le taamaseliiyo, naapum mbo sila naa a nyɛ naŋ pɛɛku o Baabuiyo niŋndo, ɔɔ nyɛ naŋ tuɛi o bɔŋaŋnda naalaŋndo. Ɔɔ naapum, mi bɛnduaa kundaa ke naa sila naŋ yeema wo. Kɛsiŋ o kɔl maa nɛi o nɛi Chɛhowa soliŋ pɛ kpeku le naa silaa, kaalaa o wa naa koŋ chɔmndo ni.—Chɛlui. 30:​11.

15. O nɛila kuɛɛ choo Chɛhowa cho yɛ naa mandaa?

15 Mi Chɛhowa mala naa miŋ biuŋ sɔɔŋ palaŋ komal naa woŋ. Mɛɛ finya nɔ kaalaa wo mala chuauwaa nduaa o nyɛpalaa niŋ yɛ, lende koni Finya naa cho o choo choo niŋndo mala naa ni. Mi Chɛhowa soliŋ nyina ndɔ diandaa kpeku le naa mandaa yɔŋi nyɛ o nyɛ tɛɛmbuu chaŋyɛi nɛi a ndu. (Luku 11:​13) Mi Chɛhowa dɛɛniaa naa vɛlɛ te ŋ tambu pɛ kɔl. Le taamaseliiyo, o ke naa tiindaŋ sɔvɛ sɔviɔɔ le chilaŋ. Tiindaŋ koŋ mala naa ni miŋ biuŋ sɔɔŋ palaŋ komal naa woŋ. Yiyaŋndɔ a hei okɔɔ: Mɛɛ mɛɛ sɔɔŋ palaŋ komal naa, kɛsiŋ o kɔl maa Finya naa kaalaa cho muŋ hunɔɔ faŋa kpou. Nyɛkindilaa cho naa choo suŋ suŋndo cho wa le fɛɛŋ te, kɛ salala Chɛhowalaŋ la cho wa lefafɛɛŋ.—2 Kɔliŋ. 4:​16-18.

FƐŊ BƐƐ FINYA NAA CHO O CHOO CHOO NIŊNDO MEL NAA LE

16. Yɛɛ ndoo yɔŋnuŋ yɛ mɛɛ Adam kɛɛ le Finya ndɔ cho o choo choo niŋndo diikɔŋndo?

16 Miŋ che vɛlɛ mɛɛ kpɛ Chɛhowa kaala naa yɛ te ŋ yiyaŋ pɛ a nyɛ o tosa wo, mɛɛ Adam kɛɛ le ndu diikɔŋndo. Mɛɛ Adam kɛɛ Finya ndɔ cho o choo choo niŋndo diikɔŋndo, o ve lɛ o yuŋgu Chɛhowaa choo le. Nduyɛ o cho ko ndupilɛ le, kɛ chuauwaa nduaa bɛɛ. (Luomaŋ. 5:​12; 7:​14) Kɛ mi Chɛhowa tosa isɔɔ le chuauwaa Adam nda malaa.

17. Mɛɛ Adam tosa nilakalulaŋ, yɛɛ Chɛhowa ndoo tosa yɛ o foofo koŋ choo?

17 Mi Chɛhowa tusi Adam nyɛpalaa choo kɛ, mbo mɛi lediom le chuauwaa nduaa malaa. O foofo koŋ choo, mbo dimi maa wanaa cho ndu diikɔŋ nda cho vɛlɛ miiŋgu o yuŋgu ndɔɔ niŋ. (Chɛ. 3:​15; Luomaŋ. 8:​20, 21) Sanaa a sala baŋaa Po ndɔɔ Chɛhowa tosa hei ni. Po ndɔ o yɔŋgu hoo mbo wu le naa wo chɔm ni maa o kaala naa bɔɔ.—Chɔŋ 3:​16.

Te ŋ benduŋ pɛ a Mɛlɛka kɛ miŋ mal yɔŋ naa wɔɔŋndo tosaa, Finya naa kaalaa Chɛhowa, cho o bɛɛndiaŋ teleŋ o teleŋ le naa chɛlɔɔ miŋ miiŋgu ndu o ibuŋ (Tofa pɛl 18)

18. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ nɔ tiindaŋndo maa Chɛhowa kaala naa, o yɔŋ bɛɛ miŋ benduŋ a ndu?

18 Mi che bɛɛ wanaa lahakiaa naŋ cho ni, kɛ Chɛhowa yeema wɔ naa o yuŋgu ndɔɔ niŋ. Fɛŋ bɛɛ o saŋga a naa malaa le. Teleŋndaŋ lapum, miŋ tɛɛmbuu ndu kɔl ɔɔ miŋ mal ndu piɛiyo, kɛ mbo nɔ wɔ tiindaŋndo kɛ maa ŋ cho ndu miiŋgu o ibuŋ. Mi Chiisu chɔm mɛɛ kpɛ Chɛhowa kaala naa yɛ mɛɛ o dimi taloo a poombɔ laasiaŋndo okɔɔ. (Luku 15:​11-32) O taloo hoo niŋ, finyaa poombɔɔ hoo wa lɔɔlɔɔ a yeemɛi le mi po ndɔɔ miiŋgu ndu o ibuŋ. Mɛɛ po ndɔɔ miiŋgu, mbo demul ndu a kɔl kɛndɛ. Te ŋ benduŋ pɛ a Chɛhowa kɛ miŋ mal yɔŋ naa wɔɔŋndo tosaa, ŋ nɔ miŋ nɔ tiindaŋndo maa Finya naa kaalaa cho o bɛɛndiaŋ teleŋ o teleŋ le naa chɛlɔɔ miŋ miiŋgu ndu o ibuŋ.

19. Vɛɛ Chɛhowa cho yɛ miŋgi nyɛ Adam tɛɛmbuuwo toosiaa?

19 Finya naa cho miŋgi toosiaa nyɛ o nyɛ Adam tɛɛmbuu. Mɛɛ Adam tosa nilakalulaŋ, mi Chɛhowa kɛɛsiaa le mbo hɛli waŋnda 144,000 ŋwaŋnda chiee tɛɛŋ. Waŋnda haa cho lakɔ wa masaa a wanaa soliaa lasalaa o choo choo niŋ a Po ndɔɔ. Chiisu a wanaa o cho wa haa o masaleŋ choo wa, cho wanaa tusiaŋaa cho wa o chieeŋ sɛnɛiyo niŋnda mala ma simnuŋ wanaa walaŋ. Mɛlɛka cho wanaa cho wa o lɛŋndeŋ choo wa ke yoomu fafɛɛŋndo te tofa mɛɛlaa hiou nda pɛ choo. Finya naa cho wa a kɔl kɛndɛ tau te chuauwaa nduaa cho wa o chieeŋndo choo wa kpou simnuŋ pɛ wanaa walaŋ. Teleŋ nyaaloo kɛsɛ wa niŋ koŋ ni!

20. O nɛila kuɛɛ choo Chɛhowa chɔm yɛ maa o kaala naa tau, nduyɛ yɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa o buŋgɛi cho lachi ve niŋ?

20 Chɛhowa chɔm kɛsɛ maa o kaala naa bɔɔ. Ndu hiou wa Finya kɛndɛ poloŋ. Mbo tuei piɛile naaleŋ, nduyɛ mbo ke naa nyɛm naŋ hauba le waa yoomu woŋ a ŋ mala naa le pɛɛkoo a ndu okɔɔ woŋ. Mbo pɛɛku naa nduyɛ mbo mala naa. O cho naa vɛlɛ sɔɔŋ kɛndɔŋ tosal tau o chilaŋ niŋ. Ŋ cho a kɔl kɛndɛ tau le sinaa maa Finya naa kaala naa bɔɔ nduyɛ maa o buulaŋ a naa! Buŋgɛi cho lachi ve cho naa chɔm nyɛ naŋ nɔ miŋ tosa le chɔmndo maa ŋ kaala ndu wo.

CHONDII 108 Kaala Lo Lechoo Mɛlɛkaa

^ pɛl. 5 Teleŋnda bɔɔbɔɔ, miŋ yiyaŋ maa Chɛhowa cho Wana naa Toosiaa a Kpuluŋgumaa ni. Kɛ ŋ nɔ Sabula kɛndɛlaŋ tau le miŋ chua ndu vɛlɛ maa Finya kaala naa tau wo o cho ni. Ŋ cho pɛɛku a sabulaŋ ndaŋ okɔɔ o buŋgɛi hei niŋ. Ŋ cho vɛlɛ sina le sabu naŋ nɔ tiindaŋndo maa fɛŋ bɛɛ Chɛhowa mel naa le wo.

^ pɛl. 59 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Fotueila hiɔɔlu laŋ ndaŋ o kɛ kɛ cho chɔmndo finyaa nda hɔɔ ndɔɔ: finyaa cho po ndɔɔ nilaŋ yaŋɔɔ, opilɔɔ cho chua ndɔɔ nyɛdiaa kioo mi opilɔɔ wa po ndɔɔ pɛɛkoo, nduyɛ opilɔɔ cho po ndɔɔ dɛɛniaa. A tuula ba Chɛhowaa o fotueila hiɔɔlu laŋ ndaŋ kɔɔli le naa chɔmndo maa lende koni ndu bɛɛ buulaŋ a naa okɔɔ ni.