Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 7

Chɛhowa Ke Bɛnduaa Kundaa Dioo le Ma Chua Chilaŋ o Kundaa Niŋ

Chɛhowa Ke Bɛnduaa Kundaa Dioo le Ma Chua Chilaŋ o Kundaa Niŋ

‘Kiliti cho dialuŋ ndɔŋ bolleŋ ni, koŋ cho ni, kunda wanaa laalaŋnda, a o piŋi wa.’—ƐFI. 5:​23.

CHONDII 137 Waŋ Laanduaa Laalaŋnda

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

1. Le yɛɛ diompilɔɔ cho yɛ o yuŋgu Chɛhowaa niŋ?

Ŋ CHO a kɔl kɛndɛ tau le waa o yuŋgu Chɛhowaa niŋ. Le yɛɛ kɔl nyuloo a diompilɔɔ cho yɛ o yuŋgoo hoo niŋ? Saboo opilɛ cho ni maa, ŋ nɔ bɛɛleŋ le wanaa Chɛhowa yulu iso le chilaŋ chuaa wa. Nduyɛ pɛŋ, mɛɛ naŋ hiau lachi fau a kɛɛsiaa hoo biyɔɔ bila, lende koni diompilɔɔ hiau lachi a naa waa tɛɛŋ ni.

2. Nyunala kuɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa o buŋgɛi hei niŋ?

2 O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho isɔɔ a chilaŋ chuaa o kundaa niŋ okɔɔ. Nduyɛ ŋ cho vɛlɛ mulilaŋ sɔla le nyunalaŋ ndaŋ. Laŋ la cho ni: Wali yɛɛ Chɛhowa ke yɛ ndepiliaa o kundaa niŋ? Baa puaapiliaa kpou cho ndepiliaa bolleŋ ni? Baa o nɛi pilɔɔ choo kpe bɛnduaa kundaa a wanaa cho yuŋgulaŋ bolle wa chua chilaŋ ni? Le kandɔɔ, ŋ yaasiaŋndɔ fɛŋ a mɛɛ naŋ nɔ miŋ che ndepiliaa yɛ okɔɔ.

VƐƐ NAŊ NƆ YƐ MIŊ CHE NDEPILIAA?

3. Yɛɛ cho yɛ naa mala le miŋ nɔ balika melaa le wali ndepiliaa naa tosa wo?

3 Ŋ nɔ balika melaa tau le ndepiliaa naa cho wallo kalaŋ le yuŋgulaŋ ndalaŋ, yooŋgu kɛndɔɔ dimioo, a le kundaa tooloo wa. Nduyɛ te ŋ yiyaŋ pɛ a mɛɛ Chɛhowa nda Chiisu che nda yɛ, keŋ cho naa nyindɔɔ le miŋ chɔɔlu balika melaa nɔ le nda. Te ŋ yaasiaa vɛlɛ pɛ mɛɛ Pɔɔl, wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo ndoo bii waŋ laanduaa yɛ, keŋ cho naa mala miŋ pɛɛku mɛɛ naa bɛɛ nɔ miŋ bii nda yɛ.

4. A mɛɛ Baabuiyo chɔm yɛ, vɛɛ Chɛhowa che yɛ waŋ laanduaa a puaa?

4 Baabuiyo chɔm maa Chɛhowa che waŋ laanduaa a sɔvɛ, mɛɛ o che puaa a sɔvɛ yɛ. Le taamaseliiyo, o wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ niŋ, mi Chɛhowa ke waŋ laanduaa a puaa nyina ndɔ diandaa le halikpeŋ ma tosa sɔɔŋ kɔndɔfilloŋ, mɛɛ suɛi o sɔɔŋ maŋgalaŋ yɛ yiɔɔŋ niŋ cho naa yɛ. (Walta. 2:​1-4, 15-18) Nduyɛ, o pɔya waŋ laanduaa a puaa apum le halikpeŋ ma kɔ wa o masaleŋ choo a Chiisu latulu. (Kalee. 3:​26-29) O faŋaŋndɔ okoŋ kɔɔli, wana lanɔ ni, wana pɔnɔ ni, naa kpou cho hunɔɔ yoomu fafɛɛŋndo sɔla o chieeŋndo choo. (Sɔɔŋ. 7:​9, 10, 13-15) Nduyɛ naa kpou nɔ ni miŋ dimul waŋnda yooŋgu kɛndɔɔ vɛlɛ miŋ pɛɛku nda. (Maa. 28:​19, 20) Le taamaseliiyo, yau Walta Wanaa Chiisuaa soo a ndepilɛnɔ naa okɔɔ diolaŋ Pilisila. Mi ndepilɛnɔɔ hoo tosa wallo latulu a pɔnɔ ndɔ Akuila, le puaapilɛnɔ dɛnɛ sinaa bɛndu pilɛ diolaŋ Apɔlɔɔ Diom Mɛlɛkaa tɛɛsiallo nyɛkɛndɛi.—Walta. 18:​24-26.

5. A mɛɛ Luku 10:​38, 39, 42 dimi yɛ, vɛɛ Chiisu ndoo che yɛ waŋ laanduaa?

5 Chiisu ndoo nɔ bɛɛleŋ le waŋ laanduaa. O palɛi nduɛi niŋ, Falisiiya ndaa chi waŋ laanduaa a sɔvɛ le. Nduyɛ ndaa suu o nda lo o luŋ kpendekele le, hali a sɔɔŋ iMɛlɛkayaŋ okɔɔ bɛɛ. Kɛ o tul taamasi ndaa kɔɔli le. Mi ndoo suukaŋ a waŋ laanduaa vɛlɛ a puaa o sɔɔŋ iMɛlɛkayaŋ choo. * (Nuawɔ Luku 10:​38, 39, 42.) Nduyɛ pɛŋ, mi ndoo kuɛ a waŋ laanduaa latulu le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo. (Luku 8:​1-3) Mɛɛ o sɔla fulasɛiniŋndo, waŋ laanduaa o dimul ni le ma kɔ dimul buɛiyaa nduaa maa o fula o sɛiyo niŋ.—Chɔŋ 20:​16-18.

6. Vɛɛ Pɔɔl chɔm yɛ maa ndoo nɔ bɛɛleŋ le waŋ laanduaa?

6 Pɔɔl ndoo nɔ bɛɛleŋ le waŋ laanduaa. Le taamaseliiyo, mbo dimul Timoti maa o ke waŋ laanduaa bɛɛleŋ. Mbo dimul ndu vɛlɛ maa, o bii ‘wɛɛŋaa kalla maa kalaa nduaa, nduyɛ mbo bii chuaa laanduaa maa yeemaa nduaa.’ (1 Timo. 5:​1, 2) Mi che bɛɛ Pɔɔl mala Timoti ni mbo simnuŋ kaasoŋnɔ o Mɛlɛka piɛiyo niŋ, kɛ ndoo sina maa kalaa Timoti a mama ndɔ fɛŋ pɛɛku ndu sɔɔŋ tasoŋ o “yau Mɛlɛkaa” niŋ. (2 Timo. 1:​5; 3:​14, 15) Nduyɛ o yau o poonyial Kilisiɔŋnda Luomndo niŋ, mbo yɔŋ yilɔɔ o ndepiliaa bɔɔbɔɔ lo. Mi Pɔɔl cha wali ndepiliaa nduaa wa tosaa wo o sɔvɛ, nduyɛ mbo chandu nda tau.—Luomaŋ. 16:​1-4, 6, 12; Filipi. 4:​3.

7. Nyunala kuɛɛ naŋ cho yɛ niŋ hunɔɔ yaasiaa?

7 O pɛlta naŋ hiou laŋ niŋ, Baabuiyo dimi naa maa puaapiliaa le hiou wa a sɔvɛ a ndepiliaa le. Mi ndepiliaa naa yɔŋgu malaa tau o kundaa niŋ. Nduyɛ bɛnduaa kundaa nɔ tiindaŋndo maa kaa kɛndɛ nda chɔmndo tiuba mbo hiŋ a kɔl nyuloo vɛlɛ a diompilɔɔ o kundaa niŋ. Ŋ yaasiaŋndɔ vɛlɛ nyunalaŋ ndaŋ miŋ che nyɛ cheleŋ naŋ pɛɛku a ndepiliaa okɔɔ wo. Laŋ la cho ni: Le yɛɛ Chɛhowa dimi yɛ maa ndepiliaa nɔ ma kumbu bolleŋ teleŋndaŋ lapum? I cho tonya maa puaapiliaa koni simnuŋ bɛnduaa kundaa a buɛiyaa malalaŋnda ni, kɛ baa hei chɔm ni maa puaapiliaa kpou cho ndepiliaa bolleŋ o kundaa niŋ ni?

BAA PUAAPILIAA KPOU CHO NDEPILIAA BOLLEŊ O KUNDAA NIŊ NI?

8. A mɛɛ Ɛfisiaŋnda 5:​23 dimi yɛ, baa puaapiliaa kpou cho ndepiliaa bolleŋ ni?

8 Baa puaapiliaa kpou cho ndepiliaa bolleŋ o kundaa niŋ ni? Sako! Le yɛɛ? Kanifuule, Chiisu cho kunda leKilisiɔŋndo bolleŋ ni. (Nuawɔ Ɛfisiaŋnda 5:​23.) O yuŋgoo niŋ, pɔnɔɔ cho laa ndɔ bolleŋ ni. Kɛ o yɔŋ bɛɛ ma nɔ poo nduyɛ mi po nda koŋ sɔla yiŋɔɔ, o ve kala ndɔ bolleŋ te. (Ɛfi. 6:​1, 2) Nduyɛ o kundaa niŋ bɛɛ, nyɛɛmbɔ koni bɛnduaa nɔ kpaayaa puaapiliaa a ndepiliaa choo ni. (1 Tɛsa. 5:​12; Hibu. 13:​17) O yɔŋ bɛɛ mi ndepiliaa chellɔ o la nɔ le wa faŋaŋ wanaa velu nda wa o ba, a nɔ ma hiou lachi a nda vɛlɛ a bɛnduaa kundaa bɛɛleŋ kioo. Nduyɛ a nɔ ma loonuŋ maa, a cho ko maa puaa o kundaa niŋ. Waŋndo opilɛ kpe cho nda bolleŋ ni. Ndu cho Chiisu ni.

Puaapiliaa chue wɔ ŋlaandu le wa a ndepiliaa chellɔ o la nɔ le wa nɔ ma loonuŋ maa te a ve lɛ a wanaa velu nda wa le, mɛɛ Chiisu kinɛi cho nda bolleŋ ni (Tofa pɛl 8)

9. Le yɛɛ ndepiliaa nɔ yɛ ma kumbu bolleŋ teleŋndaŋ lapum?

9 Mi che bɛɛ mi waŋ laanduaa pɛɛku acheleŋnda o kundaa niŋ, kɛ puaa kpeekpei Chɛhowa yulu iso ni le ma chua chilaŋ. (1 Timo. 2:​12) Le yɛɛ? Kanifuule o yeema mi sɔɔŋ wa ŋ kɔɔnaa o kundaa niŋ. Kɛ te o wa pɛ mi puaapilɛnɔ suliŋ le wallo opum tosaa wo ve le, nduyɛ mi ndepilɛnɔɔ wa wali koŋ tosaa, Chɛhowa dimi maa o nɔ mbo kumbu bolleŋ. * (1 Kɔliŋ. 11:​4-7) O cho le mi bɛɛle ndepiliaa tol toolo le Chɛhowa dimi hei le, kɛ le halikpeŋ ma ke wanaa o yulu iso le chilaŋ chuaa wa bɛɛleŋ. A hei o kɔl, ŋ muliŋ ndɔ vɛlɛ nyunaa hoo. Ndu cho ni: Baa o nɛi pilɔɔ choo kpe bɛnduaa kundaa a wanaa cho yuŋgulaŋ bolle wa chua chilaŋ ni?

BAA O NƐI PILƆƆ CHOO KPE BƐNDUAA KUNDAA A WANAA CHO YUŊGULAŊ BOLLE WA CHUA CHILAŊ NI?

10. Le yɛɛ bɛnduaa kundaa yiyaŋ yɛ lepum le sawalaŋ kɛsioo o kundaa niŋ?

10 Bɛnduaa kundaa kaala Kiliti tau, nduyɛ a kaala vɛlɛ saa Chɛhowa nda Chiisu ke nda le mandaa wa. (Chɔŋ 21:​15-17) Le mɛɛ bɛnduaa kundaa buulaŋ le kundaa yɛ, lepum ma yiyaŋ maa a cho ko maa finyaa le wanaa cho o kundaa niŋnda. Ma yiyaŋ maa a nɔ dioo le sawalaŋ kɛsioo o kundaa niŋ le saa Mɛlɛkaa mandaa, mɛɛ mɛɛ wana cho yuŋgoo bolleŋndo nɔ dioo le sawalaŋ kɛsioo le yuŋgu ndɔɔ mandaa yɛ. Nduyɛ o faŋaŋ okoŋ kɔɔli, mi puaapiliaa a ndepiliaa apum dimul bɛnduaa kundaa le ma wa nda kɛɛsiaalaŋ tosallo. Kɛ baa o nɛi pilɔɔ choo kpe bɛnduaa kundaa a wanaa cho yuŋgulaŋ bolle wa chua chilaŋ ni?

Mi bɛnduaa kundaa chɔm wanaa cho o kundaa niŋnda kaalaa, nduyɛ ma mala nda ma nɔ chaŋyɛi kpɛɛluŋnde a Chɛhowa. Chɛhowa ke nda dioo le ma soli wanaa kɛɛ yɔŋnda ndala wɔɔŋndaŋ malɔɔ wa o kundaa niŋ (Tofa pɛl 11-12)

11. Te o hiŋ pɛ a chilaŋ chuaa okɔɔ, o nɛila kuɛɛ choo wanaa cho yuŋgulaŋ bolle wa velaŋ yɛ a bɛnduaa kundaa?

11 Mi Pɔɔl chɔm maa, mɛɛ wanaa cho yuŋgulaŋ bolle wa chua chilaŋ yɛ velaŋ o nɛilaŋ lapum niŋ, a mɛɛ bɛnduaa kundaa chua chilaŋ o kundaa niŋ yɛ. (1 Timo. 3:​4, 5) Le taamaseliiyo, Chɛhowa yeema mi wanaa cho o yuŋgoo niŋnda diikuŋ wana cho yuŋgoo bolleŋndo. (Kolo. 3:​20) O nɛi pilɛ koŋ choo, o yeema mi wanaa cho o kundaa niŋnda diikuŋ bɛnduaa kundaa. Chɛhowa yeema vɛlɛ mi wanaa cho yuŋgulaŋ bolle wa a bɛnduaa kundaa pɛɛku wanaa nda cho chilaŋnda le ma kaala ndu a kɔl ndaa kpou vɛlɛ ma chɔm nda kaalaa. Maa wanaa cho yuŋgulaŋ bolle wa, mi bɛnduaa kundaa bɛɛ tosa a sabu, le wanaa cho o bahawɛilaŋ niŋnda malaa. (Chemi. 2:​15-17) Le handɔɔ lechoo, Chɛhowa yeema vɛlɛ mi bɛnduaa kundaa a wanaa cho yuŋgulaŋ bolle wa mala wanaa nda cho chilaŋnda le ma diikuŋ sawala ndɔlaŋ. Nduyɛ o dimul kundala tiɔɔŋndaŋ kpou maa, a nɔ ma ‘huulu diomnda cho la poonyiaalaŋ choo le.’—1 Kɔliŋ. 4:​6.

Chɛhowa ke wanaa cho yuŋgulaŋ bolle wa dioo le ma chua chilaŋ o yuŋgula ndalaŋ niŋ. Kɛ, wana cho yuŋgoo bolleŋndo nɔ fɛŋ mbo suukaŋ a laa ndɔ tuupa mbo tosa kɛɛsiaa kɛ kɛ (Tofa pɛl 13)

12-13. A mɛɛ Pulɔwaa 6:​20 dimi yɛ, teŋgeŋ kuɛɛ cho yɛ wanaa cho yuŋgulaŋ bolle wa tɛɛŋ a bɛnduaa kundaa?

12 Kɛ a koŋ kpou, teŋgeŋndo cho mɛɛ bɛnduaa kundaa chua chilaŋ o kundaa niŋ yɛ tɛɛŋ a mɛɛ wanaa cho yuŋgulaŋ bolle wa chua chilaŋ yɛ. Le taamaseliiyo, Chɛhowa yulu bɛnduaa kundaa iso le ma kɔɔsa saa nduaa. Nduyɛ, o ke nda dioo le ma soli wanaa kɛɛ yɔŋnda ndala wɔɔŋndaŋ malɔɔ wa o kundaa niŋ.—1 Kɔliŋ. 5:​11-13.

13 O baa pilɔɔ choo, Chɛhowa ke wanaa cho yuŋgulaŋ bolle wa kpaayaa o tiŋ o bɛnduaa kundaa nɔ le wo. (Nuawɔ Pulɔwaa 6:​20.) Le taamaseliiyo, wana cho yuŋgoo bolleŋndo nɔ dioo le mbo kɛsi sawalaŋ le yuŋgu ndɔɔ, nduyɛ mbo tosa a sabu le mi wanaa cho o yuŋgu ndɔɔ niŋnda diikuŋ ndaŋ. O nɔ dioo le mbo kɛɛsiaa teleŋ chuauwaa nduaa nɔ ma wa o bɛɛ ichɔllo. Nduyɛ o nɔ vɛlɛ dioo le chuauwaa nduaa lɔɔ, te a kɛɛ pɛ le sawa o kɛsi wo diikɔŋndo. (Ɛfi. 6:​1) Kɛ a koŋ kpou, tuupa mbo kɛsi sawalaŋ le yuŋgu ndɔɔ, o nɔ fɛŋ mbo suukaŋ a laa ndɔ kanifuule, ‘dialle ipilɛ nda cho niŋ ni.’ *Maa. 19:​6.

KE KILITI WANA CHO KUNDA LEKILISIƆŊNDO BOLLEŊNDO BƐƐLEŊ

Chɛhowa cho Chiisu bolleŋ ni. Nduyɛ o ke ndu kpaayaa le mbo wa kunda leKilisiɔŋndo nɛi chɔmaa kioo (Tofa pɛl 14)

14. (a) A mɛɛ Maki 10:​45 dimi yɛ, le yɛɛ naŋ dimi yɛ maa Chɛhowa chaa bɔɔ Chiisu hɛli le mbo wa kunda leKilisiɔŋndo bolleŋ? (b) Wali yɛɛ Dialii Kuumbaŋ Choo Ve tosa yɛ? (Tofa kɔfoo hoo, “ Wali Dialii Kuumbaŋ Choo Ve Tosa Wo.”)

14 Sanaa a sala baŋaa Chiisu wo Chɛhowa pendu yoomula wanaa cho o kunda leKilisiɔŋndo niŋnda ni, a wana o wana dɔu pɛ tiindaŋndo o Po ndɔɔ niŋ. (Nuawɔ Maki 10:​45; Walta. 20:​28; 1 Kɔliŋ. 15:​21, 22) Lelaŋ, Chɛhowa chaa bɔɔ kɛɛsiaa tosa le Chiisu hɛlioo mbo wa kunda leKilisiɔŋndo bolleŋ. Nduyɛ mɛɛ o cho bolle kundaa yɛ, o nɔ dioo le mbo kɛsi sawalaŋ vɛlɛ mbo tosa a sabu mi wana o wana diikuŋ ndaŋ. (Kalee. 6:​2) Kɛ o cho ko sawalaŋ te o kɛsul naa le, o kaala naa nduyɛ o che wana o wana fee o sɔvɛ.—Ɛfi. 5:​29.

15-16. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o nyɛ Bɛŋchamiŋ nda Male dimi wo niŋ?

15 Ndepiliaa chɔm maa a nɔ bɛɛleŋ le Kiliti, te a diikuŋ pɛ nɛi chɔmaa wanaa o yulu iso le ma chua chilaŋnda. Ndepiliaa bɔɔbɔɔ chɛl nyɛ Male cho Amɛlika wo dimi wo. Mbo dimi aa: “I che foofo ya nɔ le waa lanɔɔ a le waa ndepilɛnɔɔ o kunda leKilisiɔŋndo niŋndo o sɔvɛ. I nɔ mi hiou lachi a wallo tosaa kalaŋ, le halikpeŋ mi ke kɛɛsiaa Chɛhowa tosa le mi bɛnduaa kundaa a pɔnɔ nuu wa ya chilaŋndo bɛɛleŋ. Mi pɔnɔ nuu a puaapiliaa cho o kundaa niŋnda tosa ndi tɛtɛlɛ, le mi diikuŋ kɛɛsiaa hoo kanifuule, a nɔ bɛɛleŋ le ya vɛlɛ ma chɔm balika melaa le nyɛ ya tosa wo.”

16 Puaapiliaa bɛɛ chɔm maa a bii kɛɛsiaa Chɛhowa tosa hoo wo bila, te a ke pɛ ndepiliaa bɛɛleŋ. Mi Bɛŋchamiŋ, puaapilɛnɔ pilɛ o Iŋgilaŋ niŋ dimi aa: “I pɛɛku niŋ tau o mulila ndepiliaa yɔŋgu o bɔŋaŋndo laŋ niŋ, o kɛɛsiaala nda yɔŋgu le pɛɛkoo laŋ niŋ vɛlɛ a mɛɛ wana chaa yooŋgu kɛndɔɔ dimi yɛ. I che niŋ kɛsɛ maa, wali ndepiliaa tosa o kundaa niŋndo cho bɔɔ o sɔvɛ.”

17. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ bii kɛɛsiaa Chɛhowa tosa le chilaŋ chuaa wo bila?

17 Te puaa, waŋ laanduaa, wanaa cho yuŋgulaŋ bolle wa, a bɛnduaa kundaa bii pɛ kɛɛsiaa Chɛhowa tosa a chilaŋ chuaa okɔɔ wo bila, keŋ tosa mi kɔl nyuloo wa o kundaa niŋ. Nduyɛ i hiou kpou ve, keŋ tosa mi acheleŋnda saŋgala Chɛhowa, Finya naa kaalaa o choo choo niŋ.—Sam 150:​6.

CHONDII 123 Diikuŋ Nɛi Chɔmaa Mɛlɛkaa

^ pɛl. 5 Wali yɛɛ Chɛhowa ke yɛ ndepiliaa o kundaa niŋ? Baa puaapiliaa kpou cho ndepiliaa bolleŋ ni? Baa o nɛi pilɔɔ choo kpe bɛnduaa kundaa a wanaa cho yuŋgulaŋ bolle wa chua chilaŋ ni? O buŋgɛi hei niŋ, Baabuiyo cho naa mala le miŋ saaluŋ mulilaŋ le nyunalaŋ ndaŋ.

^ pɛl. 5 Tofa pɛl 6 o buŋgɛi hei niŋ, “Ke Waŋ Laanduaa Kilisiɔŋnda Mala Nda Yeema Wo” o Bandu Mɛŋgɛlaa hoo niŋ Tapioo 2020.

^ pɛl. 13 Le sinaa wana nɔ mbo tosa kɛɛsiaa le kunda yuŋgu kɛ kɛ nɔ mbo wa wo, tofa pɛl 17-19 o buŋgɛi hei niŋ, “Chua Wanaa Cho o Kunda Lekilisiɔŋndo Niŋnda a Sɔvɛ” o Bandu Mɛŋgɛlaa hoo niŋ Naandɔɔ 2020.

^ pɛl. 64 Le chɔɔloo sinaa a wali Dialii Kuumbaŋ Choo Ve tosa wo okɔɔ, tofa Bandu Mɛŋgɛlaa hoo Suɛɛsɔɔ 15, 2013, pei 20-25.