Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUNDƐI A NDU OKƆƆ

I Che Niŋ Laalaŋ Wanaa Chɛhowaa o Sɔɔŋ Bɔɔbɔɔ Niŋ

I Che Niŋ Laalaŋ Wanaa Chɛhowaa o Sɔɔŋ Bɔɔbɔɔ Niŋ

NAAPUM a loonuŋndɔ balta ŋ dɔu a waŋndo, mi la wa la sɔvɛ tau le numndaŋ. Mi duau balta waa nuaa a chaaŋ ni pilɛ o Kenya niŋ, mɛɛ naŋ wa haŋgɔɔ ichɔl pilɛ. Wɔsioŋ 50 hiou niŋ ni chɔŋ a teleŋ koŋ. Mɛɛ naŋ chua paŋguŋ bɔɔbɔɔ o kelaa niŋ, mi kɔɔle naaleŋ le siŋgaŋ. Kanifuule, paaleŋ le wa naa lɔɔ tau. O kela koŋ niŋ, ŋ wa suukaŋndo a viduei soo a suɛi lebolii pum a kaŋndeŋ okɔɔ wo. Mi chaaŋ nuu dimulla aa: “Nyɛ viduei koŋ dimi wo chɛlaŋ a nyɛ Baabuiyo dimi wo le.”

Mi mam kanifuule, chaaŋ ni koŋ ndoo kue o lekaŋ te. Mi nyuna ndu aa: “Yɛɛ ŋ sina yɛ a Baabuiyo okɔɔ?” Kɛ o keleŋa ya mulul te. Mɛɛ nyɔɔ viou tiŋ, mbo dimulla maa Sei Chɛhowaa kala ndɔ wa ni, nduyɛ maa ndu o ba o pɛɛku sɔɔŋ ŋtiŋ ni. Yaa nɔ yeemɛi tau o hei niŋ. Lelaŋ, mi dimul ndu le mbo chɔɔlu ya sɔɔŋ ŋpum tɛɛsial.

Teleŋnda bɔɔbɔɔ, mi naŋ dɔu baltaŋ haaa mi nyumndaŋ ma tol. Mi chaaŋ nuu dimulla a nyɛ Baabuiyo dimi maa Setana cho masaa le chieeŋndo hoo ni wo okɔɔ. (Chɔŋ 14:30) Naapum num ma sina hei chɔŋ o chuaambɔyɛi numnde niŋ. Kɛ le ya, suɛi sɛnɛiye i wa ni. Nduyɛ yaa nɔ yeemɛi tau le chɔɔloo sinaa a ndi okɔɔ. Teleŋnda bɔɔbɔɔ, mi yaa tuei waŋnda dimioo maa Mɛlɛka nɔ kɛndɛi, nduyɛ mbo wa sakpo wo cho masaa le chieeŋndo hoo ni. Kɛ yaa chi taasi kposoŋ o hei niŋ te. Kanifuule le sɔɔŋ ya wa chɔɔ ­yɔŋnɔŋndo woŋ. A teleŋ ya wa wɔsilaŋ 26, mi sɔɔŋ bɔɔbɔɔ yaa cha woŋ muŋ tɛɛmbuu ya kɔllo tau.

Mi finya nuu ndoo kuɛ a dɛndɛ choo wa le sovɛiya o Amɛlika niŋndo. Lelaŋ a teleŋ ya wa o pɔmbɔ wo, mi sina kpendekele maa sovɛiya Amɛlika wa a bɛɛndiaŋ le bɔmndaŋ malɔɔ teleŋ o teleŋ. A teleŋ ya wa kɔlaŋ o sukuu bɛndoo niŋ Kalifooniaa wo chɔuwo del o Viatinam niŋ ni. Mi tual sukuwaa ndaa kei sɔŋgɔlaŋ mɛlioo wa kɔɔli. Mi polisiiya ndaa nyaanuŋ naa kɔɔli a nyɛm chɔuwoŋ. Te ndaa bii naa pɛ, a saa naa bololaŋ okoŋ a dɔu naa nyɛ pum o lahɔl, nɛiyo maa ŋkisa. Mi nyɛ koŋ ndoo tosa le teleŋ tiŋ naŋ chi lapi le. A teleŋ koŋ, mi naŋ tosa nilakalulaŋ tau, nduyɛ mi ndaa tusi naa nyɛpalaa choo le keŋ. A boondii keŋ, sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ wa tau. Mi waŋnda ndaa dii wanaa wa o masaleŋ choo wa, mi ndaa kei sɔŋgɔlaŋ mɛlioo, nduyɛ mi wooluŋ wooluŋndo ndoo wa vɛlɛ tau o fondaŋnda bɔɔbɔɔ. Waŋnda ndaa nɔ yiyaŋnda yɛ yɛlaŋ a nyɛ ndoo nɔ mi ndoo tosaŋndo okɔɔ. Sɔɔŋ wa bɔɔ laasi laasi.

Chɔnɔŋndo Lɔndɔŋ mi kua Sɛntila Afilika

A wɔsi 1970, mi sɔla wallo Alasika baluaŋndo, o pee mɛŋma ihɛllo kɔŋgɔ. Nduyɛ mi ndaa paawa ya tau. Okoŋ mɛɛ ya kuɛ Lɔndɔŋ, mi piandu kandu pupullo. Okoŋ kɔɔli, mi hel o kandu koŋ choo, mi kandu kɔlaŋ kpeŋgii batouve. Kɛ yaa sina naa kpeekpei yaa nɔ mi kuɛ wa le. Mɛɛ paŋgoŋ hiou ŋtiŋ okoŋ kɔɔli, mi fuuluu Afilika. Mi komal wanaa bɔɔbɔɔ ndaa nɔ yeemɛi le faŋaŋndo o fondaŋnda ndalaŋ, okoŋ ma fula o bahawɛila nda wa niŋndaŋ.

Mi sɔɔŋ ya wa chɔɔ, nduyɛ mi wa tueiyɔɔ woŋ tosa mi cha kɛsɛ maa taasioo cho o nyɛ Baabuiyo dimi wo niŋ maa, wana dɛnɛ wɔɔŋndo cho masaa le chieeŋndo hoo kpou ni. Kɛ te o cho Mɛlɛka le cho masaa le chieeŋndo hoo le, mɛɛ yɛɛ o cho yɛ tosaa? Yaa yeema mi chɔɔlu sina a hei okɔɔ.

Mɛɛ paŋgoŋ ŋtiŋ hiou, mi sɔla mulioo le nyuna koŋ. Nduyɛ mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mi pɛɛku vɛlɛ a wanaa ndaa dɔu laalaŋndo o Mɛlɛka tonyaa niŋ, nduyɛ ma kaala ndu wa, mi che bɛɛ sɔɔŋ bɔɔbɔɔ wa nda komallo.

“FONDAŊ WAŊNDA NDAA MAL BƆMNDAŊ, NDUYƐ MI NDAA WUU YEKPAŊNDAŊ TAU WO” AILAŊ BALUAŊNDO WA NI

Mɛɛ ya miiŋgu Lɔndɔŋ, mi kua o chaaŋ nuu kala ndɔ lo, nduyɛ mbo ke ya Baabuiyo. Okoŋ kɔɔli, mɛɛ ya kuɛ Aŋtadaŋ o lɛŋnde Nidalaŋndeŋ niŋ, mi Sei Chɛhowaa cha ya diomndaŋ veeloo o Baabui koŋ niŋ o nɛi bɛndoo choo, o nyɛ wawoŋndo bɛŋgu. Nduyɛ mbo mala ya mi chɔɔlu sɔɔŋ sina tau. Mi kua Dɔbiliŋ o lɛŋnde Ailaŋndeŋ niŋ, nduyɛ mi saaluŋ lɛuvii Seiyaa Chɛhowaa loŋ. Mi kua o lɛuvii keŋ, okoŋ mi kundu dioo. Mɛɛ nda kumbil dioo, mi luɛi. Nduyɛ miŋ chiikaŋ naa Atɔɔ Maatiu. Puaapilɛnɔɔ hoo ndoo nɔ taasioo tau. Mi dimul ndu le mbo pɛɛku ya Baabuiyo, nduyɛ mbo chɛl.

Mi duau sɛmbɔɔ tau le pɛɛku nuu, nduyɛ yaa nɔ yeemɛi tau le diomndaŋ veeloo o yaula Seiyaa Chɛhowaa ndaa soli laŋ niŋ. Mi yaa veelu vɛlɛ diomndaŋ o Baabuiyo niŋ. Mi hei ndii chuu ya nyaaloo tau. O bɔŋaŋnda leKilisiɔŋndaŋ, mi cha maa chuaambuaa pɔmbuaa bɛɛ ndaa sina mulilaŋ le nyunala laa bii kaasoŋaa bɔɔbɔɔ kɔndɔfillo laŋ le wɔsilaŋ o kɛmɛlaŋ niŋndo. Nyunala laŋ latiŋ la cho ni, ‘Le yɛɛ dɛnɛ wɔɔŋndo cho yɛ? Nɛɛ cho yɛ Mɛlɛka? Yɛɛ yɔŋnuŋ yɛ naa te ŋ vi pɛ?’ Seiyaa Chɛhowaa kinɛi wa chaaŋaa niaa ni. Hei wa tɛtɛlɛ kanifuule, yaa sina wana cheleŋ o lɛŋnde leŋ niŋ te. Ma mala ya le mi kaala Chɛhowa vɛlɛ mi tosa hɛnaŋ ndɔɔ.

Nikɛl, Dɛnisi, a ya

Mi sɔla yiŋɔɔ a wɔsi 1972. Wɔsioo pilɛ okoŋ kɔɔli, mi kandu kɔɔfaleŋ tosaa. Okoŋ mi kua o kunda pɔmbɔ pum niŋ Niule, Ailaŋ Baluaŋndo. Mi chua chiɛiyo naa yololiaa o pembei holnɔŋndo. Fondaŋ ndaa manda nauwa wo wa ya ikɛi. Nduyɛ nauwaa kaŋ lachi yaa sim ni le sɔɔŋ nuŋ bɛɛndiaa. Mi nauwa haa ndaa tosa naŋ chaa nilaŋ nda cho yaŋɔɔ ni te ndaa wa pɛ billo dioo. Mi che bɛɛ ndaa tiuba le ya sila ke le, kɛ ma mala ya le sinaa mɛɛ wana tofa wanaa challa yɛ, te a wa pɛ suɛi yɔŋgoo. O wɔsi 1974 niŋ, ma yulu ya isu le waa kɔɔfanɔ teŋgeŋndo. Nduyɛ mi tosa kɔɔfaleŋ latulu a Nikɛl Pit. Chɔŋ a teleŋ koŋ, mbo simnuŋ chaaŋ ni kpɛɛluŋndo.

A teleŋ koŋ, chɔulabaa wa tau Ailaŋ Baluaŋndo. Le saboo hoo kpeekpei waŋnda ke fondɛi keŋ diolaŋ ni aa, “fondaŋ waŋnda ndaa mal bɔmndaŋ, nduyɛ mi ndaa wuu yekpaŋndaŋ tau wo.” I wa tɛtɛlɛ le waŋnda chɔɔ sɔŋgɔɔ o nɛi bɛndoo choo, waŋnda yekpaŋndaŋ wuuwo, vɛlɛ a mɔmbiltaŋ malɔɔ o yiŋ. Sɔɔŋ muŋ ŋ bɔɔbɔɔ, o yalale chieeŋndeŋ a o sɔɔŋ lekaŋndoŋ choo muŋ tɔlnuŋ ni. Kɛ mi Polotɛstaŋnda a Katolikiiya cha maa Seiyaa Chɛhowaa wou laba o yalale chieeŋndeŋ niŋ te. Le saboo hoo, ŋ wa fɛɛsɛŋ, nduyɛ siooŋii ve naa le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo le. Lepum wanaa bɔɔbɔɔ naŋ komalla, mi ndaa sina teleŋ chɔulabaa ndoo kanduŋndo a fondaŋ o wa wo. Lelaŋ mi ndaa dimul naa le mi naŋ wa yekeŋ.

A koŋ kpou, mi bahawɛila cheleŋ laa komal naa. Paale pilɛ, mi ya a chaaŋ ni pilɛ diolaŋ Dɛnisi Kaliŋga kua yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o chiee wa naa ikɛiyo niŋ, naa Seiyaa Chɛhowaa ve le wa. Nduyɛ lepilɛ kpe naŋ kuɛ wɔ loŋ ni. Mi chua pilɛ nyiinduu naa choolaŋ choo maa sovɛiyaa sɔɔ sɔɔwa naŋ cho le Bilitiŋ ni. Naapum le mɛɛ naŋ suu maa waŋnda o Ailaŋ niŋ te yɛ ndoo dimi lende ni. Mi hei luei naa siooŋnde tau. A teleŋ koŋ, te waŋnda ndaa saaluŋ pɛ maa a cho o chaŋyɛi niŋ a sovɛiya, mi ndaa dii num ɔɔ ma wuu num o wuleŋ. Ŋ wa isisi o bɛɛ mɔmbillo chumndo, nduyɛ siooŋnde wa naa, okoŋ miŋ cha mi mɔmbillo huŋ sim o fondɛi chuaa ndoo nyiinduu naa choolaŋ choo ve lachi. Mi chua nyiinduu naa choolaŋ choo wo fula o bɛɛ, okoŋ mbo kandu suukaŋndo a puaa ŋiɔɔŋaa wa o mɔmbillo niŋnda. Mbo yuluu naa sooŋ o hɔl a mamɔɔ. Okoŋ mi puaa ŋiɔɔŋnda haa huŋ a mɔmbillo dɛɛ naa naŋ wa isisi wa, nduyɛ ma nyuuniaa naa a mɔmbil bɛndu naŋ wa chumndo wo okɔɔ. Mɛɛ mɔmbil bɛndu koŋ hiŋ, mi puaa ŋiɔɔŋnda haa suukaŋ a wana wa kɔlaŋ a mɔmbil koŋ ndo. Ŋ ve nyɛ nda wa dimioo wo bila biyɔɔ le. Wana ve o mɔmbil bɛndu koŋ niŋ amakɔɔ le. Le hei miŋ laalaŋ maa suukaŋndo nda wa ni le ma soli naa o chiee koŋ niŋ, okoŋ ma tosa nyɛ nda yeema wo a naa. Kɛ i yɔŋnuŋ lende le. Okoŋ mɛɛ ya fula o mɔmbil bɛndu koŋ niŋ, mi nyuna wana wa kɔlaŋ a mɔmbillo wo aa: “Le yɛɛ puaa ŋiɔɔŋaa kaŋ wa yɛ nyuuniaa a naa okɔɔ?” Mbo mulul la aa: “I sina ­wanaa nya cho wa. Nduyɛ I chii nda tɛɛsial a nya okɔɔ. Lelaŋ la yɔŋ isiooŋ te. Nyɛ o nyɛ cho nya yɔŋnɔŋ te.”

O paale nɔ kɛsiaa naa choo, Fuoo 1977

O wɔsi 1976 niŋ, mi kua o bɔŋaŋ bɛndoo Dɔbiliŋ. Loŋ naŋ chiikaŋ ni naa ndepilɛnɔ pilɛ diolaŋ Pɔɔliŋ Lɔmasi. Kɔɔfanɔɔ teŋgeŋndo o wa ni fulaa Iŋkilaŋ. Pɔɔliŋ ndoo kendu tau o Mɛlɛka pɛiyo niŋ, ndoo tusiŋ, nduyɛ ndoo nɔ kaa kɛndɔɔ. O chuaambɔyɛi niŋ ndu nda yema ndɔ diolaŋ Luee pɛɛku tonyaa ni. Wɔsioo pilɛ okoŋ kɔɔli, miŋ chal o nɔɔ niŋ naa Pɔɔliŋ. Miŋ hiau lachi a kɔɔfale teŋgeŋndeŋ tosaa o Balemɛna niŋ, Ailaŋ Baluaŋndo.

Miŋ tosa buɛile ibuŋgaleŋ le teleŋ tiŋ. Mi naŋ kuɛ puaapiliaa wa Bɛlifasi, Lɔndɔŋdeli a o fondaŋnda cheleŋnda wɔɔŋ wɔɔŋndaŋ nda yilɔɔ. Mi laalaŋ puaapiliaa a ndepiliaa mal laalaŋnda ndala paandulaŋ, kaa hɛliaŋndo a nɛyɔŋndaŋ le Chɛhowa piɛiyo wo dɛɛniaa naa kɔllo tau. Mi Chɛhowa duau nda sala, nduyɛ mbo manda nda.

I chii wɔsilaŋ tɔ o Ailaŋ niŋ. A wɔsi 1981, ma veelu naa le sukuuwo Kiliaadi. Nduyɛ toŋgo 72 wa koŋ ni. Mɛɛ naŋ chii sukuuwo, ma yɔŋ naa Saloŋ, Afilika Ba Paaleŋ le Dello.

PUAAPILIAA SALOŊ NDAA NƆ LAALAŊNDO TAU MI CHE BƐƐ WANAA BALA FONDUAA NDA WA NI

Naa kpou, wana pɔnɔ ni, wana lanɔ ni, o chiɛi lemisiɔnaluei pilɔɔ niŋ naŋ wa ni. Nduyɛ ŋ wa kpou kpou ŋwaŋ 11. Nyɛm naa kpou naŋ soliŋ kpeku woŋ wa muŋ ni: fondaŋ yawaa opilɛ, kabinalaŋ layaa, fondaŋnda pulaŋndaŋ latiɔɔŋ, foŋndo opilɛ, maasii tuaa nyɛlaŋ ndo opilɛ, vɛlɛ a o veesiaa nyɛlaŋ ndo opilɛ. Mi naŋ sɔla yiŋnde chɛnɛwɛileŋ. Kɛ naŋ tiindaŋ ndeŋ kposoŋ te. Mi bɛlla ndaa keeku o kaa le luɛiyɔɔ chiɛiniŋ, nduyɛ mi kɛuwa bɛɛ ndaa kei lɛŋ le luɛiyɔɔ chiɛiniŋ.

Ŋ cho pioo taŋɔɔ le kɔlaŋ o bɔŋaŋ bɛndoo Kini

Mi che bɛɛ yoomoo ve bɛɛŋ bɛɛŋ te, kɛ mi naŋ tuei yooŋgu kɛndɔɔ dimioo yeela tau. Waŋnda ndaa ke bɔɔ Baabuiyo bɛɛleŋ. Lelaŋ mi ndaa yaŋ naa nilaŋ nyɛkɛndɛi. Okoŋ mi wanaa bɔɔbɔɔ pɛɛku Baabuiyo, nduyɛ ma simnuŋ Seiyaa Chɛhowaa. Mi waŋnda o tanda koŋ niŋ ndaa veelu ya aa “Kɛkɛ Lɔbɔti,” okoŋ mi ndaa veelu Pɔɔliŋ aa “Nde Lɔbɔti.” Teleŋ yaa chua o lɛuve le wallo tosaa wo ndoo hiau a o yaa chua o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo niŋndo. Lelaŋ mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mi waŋnda kandu Pɔɔliŋ veeloo aa “Nde Pɔɔliŋ,” nduyɛ ma veelu ya aa “Kɛkɛ Pɔɔliŋ.” Kɛ Pɔɔliŋ ndoo hɛnaŋ bɔɔ a diolaŋ ndaŋ.

Ŋ chɛŋ o tanda wali pollo niŋ Saloŋ

Wanaa bala fonduaa puaapiliaa bɔɔbɔɔ wa ni. Kɛ teleŋ o teleŋ mi Chɛhowa ndoo ke nda nyɛm ndaa hauba woŋ o nɛi ndaa ve kɔl te wo choo. (Maa. 6:33) I loonuŋ, ndepilɛnɔ pilɛ wa ndoo nɔ nyɛsɔlaa pɔmbɔ le nyɛdiaa piondɔɔ le ndu nda chuauwaa nduaa le paaleŋ lepilɛ kinɛi. Kɛ mbo ke puaapilɛnɔ pilɛ, o wa a naa, nduyɛ ndoo nɔ nyɛsɔlaa le kooma piondɔɔ kposoŋ te wo nyɛsɔlaa koŋ. O paale pilɛle leŋ choo, mi chua pum huŋ le mi ndepilɛnɔ naa hoo toosiaa ndu yiinde, okoŋ mbo paawa ndu. O ve hei kɔl kposoŋ te. Mi sɔɔŋ waa nuaa muŋ yɔŋnuŋ teleŋnda bɔɔbɔɔ.

NAAMU SƐNƐIYO PƐƐKOO O NAŊCHIILIAA NIŊ

Wɔsilaŋ la ŋɔmahiɔɔlu naŋ chii Saloŋ ni. Okoŋ ma yɔŋ naa o lɛuve Naŋchiiliaa. Fondaŋ bɛndoo pila lɛuve Naŋchiiliaa wa ni. Wali yaa tosa Saloŋ ndo yaa tosaa vɛlɛ o lɛuve Naŋchiiliaa ni. Kɛ le Pɔɔliŋ ndu ndu, mi siŋgaŋ bɛndu bɛndoo komal ndu. Hawɛilaŋ 130 ndoo tosa o paŋgei niŋ ni o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo niŋ. Nduyɛ ndoo nɔ pɛɛkula Baabuilaŋ tau. Kɛ ma dimul ndu niŋ le mbo wa nyɛlaŋ sɔndɔɔ. Wali koŋ ndoo niilu tosaa kpɛŋ ni. Mbo chua teleŋndo tau le yɛlɛmiaalaŋ tosaa. Kɛ mbo mɛɛlu sina maa waŋnda ndaa che bɔɔ wali o wa koŋ tosaa wo o sɔvɛ. Le hei, mbo handu niko kɔllo o Bɛtɛlaitiiya apiliaa kɔltaŋ dɛɛniaa choo.

Suɛi sɛnɛiye pila i wa le naa ni le naamu sɛnɛiyo pɛɛkoo o Naŋchiiliaa niŋ. Sɔɔŋ wa tau le pɛɛkoo. Paale pilɛ, mi puaapilɛnɔ pum huŋ o fondaŋ yaa tosa wallo wo le ya ndepilɛnɔ ndoo hiŋ sɛnɛi le wallo tosaa o Bɛtɛɛllo chɔmndo. Mɛɛ ya kuɛ le ndepilɛnɔɔ hoo yilɔɔ, mbo beŋ ya wulaŋ. Mi kɔndɔfillo bii ya tau! Mi loonuŋ a bolii Baabui ŋiiŋnde hei sakpo: Walta Kiilaa 10:​25, 26 a Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 19:10. Mi nyunaŋ yapila aa: ‘Baa I dimul ndu pa maa o nɔ mbo tosa keŋ kposoŋ te?’ Kɛ o baa pilɔɔ choo, yaa sina maa wana ndaa chɛl le wallo tosaa o Bɛtɛɛllo o wa ni. Mɛɛ, ndoo sina nyɛ Baabuiyo dimi wo.

I wa a hɔlla a yiyaa lende, yaa sina nyɛ yaa dimi wo le. Nduyɛ mi tosa yaasiaa a ndi okɔɔ. Mi pɛɛku maa, ndepilɛnɔɔ hoo wa hei tosaa a mɛɛ naamoo wa o ­lɛŋnde ndaleŋ niŋ yɛ. Waŋnda ndaa che wɔ naamu koŋ nyɛ sɔvɛ o fondaŋnda bɔɔbɔɔ o lɛŋnde leŋ niŋ a teleŋ koŋ. Waŋpiaanduaa bɛɛ pɛŋ mi ndaa beŋ waŋnda wulaŋ. Nɛiyo hoo ndaa soliŋ kpeku ni le waŋnda bɛɛleŋ kioo. O cho sooluu le ndaa sooluu wana le. Nduyɛ hei cho pɛŋ o Baabuiyo niŋ. (1 Saam. 24:8) I wa bɔɔ a kɔl kɛndɛ le mɛɛ yaa dimi nyɛ ndoo tɛɛmbuu ndepilɛnɔ nuu kɔllo wo yɛ le.

Miŋ komal puaapiliaa ndaa chɔm niŋ laalaŋndo le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ wa o Naŋchiiliaa niŋ. Wana pilɛ wa Aisaya Adakabona ni. a O feleŋgɔyɛi nduɛi niŋ o pɛɛku tonyaa ni. Kɛ mi wanaa chiɔuwaa saaluŋ ndu naa ŋlɛlɔɔ lekɔɔ. Okoŋ ma yɔŋ ndu o fondaŋ wanaa naa ŋlɛliaa wa wo. Ndupilɛ kinɛi wa Sei Chɛhowaa nda tɛɛŋ ni. Mi che bɛɛ simullo hoo wa ndu choo, kɛ mbo mala wanaa wa a naa ŋlɛlɔɔ wa hiouwɔɔ 30 le tonyaa pɛɛkoo. Le hei mbo kila kundaa loŋ.

MI PUAAPILIAA BIUNUŊ YA TAU O KENYA NIŊ

Mi cha visi pɔmbɔ ndoo nɔ kala le wo o Kenya niŋ

O wɔsi 1996 niŋ, ma yɔŋ naa o lɛuve Kenya. Teleŋ tasoo wa hoo ni le miiŋgoo vɛlɛ Kenya chɔŋ a teleŋ ya fula yilɔɔ loŋ ndo. O Bɛtɛɛl naŋ wa ni. Mi wanaa bɔɔbɔɔ ndaa hiŋ yilɔɔ o Bɛtɛɛl. Nduyɛ mi tɔmnda bɛɛ ndaa hiŋ loŋ. Mi ndaa “chiimbuu” nyɛdiaa ndepiliaa ndaa yoo waŋnda wo. Paale pilɛ, mi ndepilɛnɔ pum mɛi wundɛi ndɔɔ o kumbiaa. Mɛɛ o miiŋgu, mbo saaluŋ tɔmnda nyɛdiaa ndoo kɛsi o lumui ndɔɔ niŋndo dioo. Okoŋ mbo deŋi choo, mbo fula o bɛɛ a kiltaŋ. Kɛ mi tɔmnda fuuliaŋ kpou o wundɛiyo.

Mi ya a Pɔɔliŋ kua o kunda ndoo dimi Swahiliye wo niŋ. Mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, ma dimulla le Pɛɛku Bukui Kundaa tosaa (ŋ veelu ndu suŋ suŋ aa Pɛɛku Baabui Kundaa). Kɛ yaa chiee wɔ suɛi maŋgalɛi hei dimioo tau le. Teleŋndo ndoo lo landaŋ mi kandu ndu pɔɔ pɛɛkoo le halikpeŋ mi nɔla nyuuniaalaŋ veeloo. Kɛ te waŋndo ndoo muli pɛ, nduyɛ mi diomndaŋ la chɛlaŋ tau a laŋ o yauwo choo le, yaa bii ndu bila le. Hei ndii wɔu bɔɔ! Mi yaa tambu kɔl tau le puaapiliaa a ndepiliaa. Kɛ mi kɔndɔfillo bii ya tau le mɛɛ ndaa chɛl kɛɛsiaa koŋ yɛ vɛlɛ a kaa biuwaŋ ndaa chɔmndo.

PUAAPILIAA O AMƐLIKA NIŊ NDAA NƆ LAALAŊNDO MI CHE BƐƐ NDAA NƆ NYƐSƆLAA TAU

Ŋ chii wɔsi pilɛ o Kenya niŋ te, ma veelu naa Niu Yɔk o wɔsi 1997 niŋ. Mɛɛ miŋ kua niko o lɛŋnde waŋnda ndaa nɔ nyɛsɔlaa tau leŋ niŋ. Hei ndii tiuba mi i hiŋ a bahawɛilaŋ tau. (Pulɔ. 30:​8, 9) A koŋ kpou, puaapiliaa naa kendu tau o Mɛlɛka piɛiyo niŋ o lɛŋndeŋ ndeŋ niŋ. Mi puaapiliaa ndaa soliŋ teleŋ ndaa a nyɛm ndaŋ kpeku le wali Chɛhowaa tooloo, kɛ o cho le tɔnɔ ndapilaa le.

O wɔsila hiou laŋ niŋ, miŋ cha kɛsɛ laalaŋ puaapiliaa naa chɔm o sɔɔŋ bɔɔbɔɔ niŋndo. O Ailaŋ niŋ, miŋ cha mɛɛ puaapiliaa chɔm laalaŋndo yɛ mi che bɛɛ sɔŋgɔlaŋ la wa tau o lɛŋnde leŋ niŋ. O Afilika niŋ, miŋ cha mɛɛ puaapiliaa chɔm laalaŋndo yɛ mi che bɛɛ wanaa bala fonduaa nda wa ni, nduyɛ ma wa o fondaŋnda Seiyaa Chɛhowaa ve le wa. O Amɛlika niŋ, miŋ cha mɛɛ puaapiliaa chɔm laalaŋndo yɛ mi che bɛɛ ndaa nɔ nyɛsɔlaa tau. Chɛhowa wa bɔɔ a kɔl kɛndɛ te o mɛɛndaŋ pɛ, okoŋ mbo che wanaa nduaa kaalaa chɔmndo le ndu o sɔɔŋ kindilaa bɔɔbɔɔ bɛŋgu!

Ya naa Pɔɔliŋ o Bɛtɛɛl Wɔɔwik

Wɔsioŋ “keleŋa bɔɔ chuwɔɔ, mɛɛ wana luaa kolaa o keleŋa nuaa a bolo ndɔ luaa kolaa yɛ.” (Choobu 7:6) Suŋ suŋ niŋ, a wanaa cho o fondaŋnda leboltaŋ Wɔɔwik, o Niu Yɔk niŋnda naŋ tosa wallo ni. Ŋ cho bɔɔ a kɔl kɛndɛ le mɛɛ naŋ cho wallo tosaa latulu a wanaa kaaliaŋ vellaa velle wa yɛ. Ŋ cho a nyaale, ŋ nɔ kɔl hiniaa, nduyɛ ŋ cho a kɔl kɛndɛ tau le mɛɛ naŋ cho tosaa o naŋ tiuba wo yɛ, le Masa naa Chiisu Kiliti tooloo. Ŋ sina maa, o cho suŋ hunɔɔ buɛiyaa nduaa laalaŋaa chuu chɔm te wa fandaa ke.​—Maa. 25:34.

a Suɛi yɔŋnaŋii Aisaya Adagabona ve cho o Bandu Mɛŋgɛlaa hoo niŋ, Nyaakuɛiyo 1, 1998, peele 22-27. O wɔsi 2010 niŋ o sɔla piɔmndo ni.