Chɛhowa Dɛɛniaa Naa Kɔltaŋ o Dɛnɛ o Dɛnɛ Palaa Niŋ
“Mɛlɛka . . . nyɔɔlu naa kɔltaŋ niŋ o dɛnɛ o dɛnɛ palaa niŋ ni.”
CHONDOŊ: 33, 41
1, 2. Vɛɛ Chɛhowa dɛɛniaa yɛ naa kɔltaŋ o simulta komal naalaŋ bɛŋgu, nduyɛ diomnde mɛyaale yɛɛ naŋ saaluŋ yɛ o Diom ndɔɔ niŋ?
PUAAPILƐNƆ feleŋgɔnɔ yemboo wa yiyaŋndo a Kɔliŋtiaŋ Tasoo 7:
2 Ŋ sina maa Chɛhowa Finya naa, kaala naa, nduyɛ mbo dɛɛniaa naa kɔltaŋ te bahawɛilaŋ la komal naa pɛ. Kɛlɛŋgaa a loonuŋ teleŋnda Chɛhowa mala num nduyɛ mbo ke num nɛi chɔmaa o Diom ndɔɔ niŋndo. Ŋ nɔ tiindaŋndo maa o
3. Nyunala kuɛɛ naŋ cho yɛ muli o buŋgɛi hei niŋ?
3 Lepum, i wa tɛtɛlɛ le bahawɛilaŋ a sɔɔŋ palaŋ biuwɔŋndo te ŋ sina pɛ nyɛ tosa mi la yɔŋnuŋndo. Lelaŋ, le yɛɛ sɔɔŋ palaŋ komallɛ naa lepum o nɔ naa niŋ a o yuŋgu naa niŋ? Nduyɛ taamaseliila Baabui kuɛɛ yɔŋnuŋ yɛ o sindɔɔ niŋ a o teleŋ naa niŋ, la mala naa le saalɔŋndo kɔl dɛɛniaa naŋ yeema wo? Ŋ muliŋ ndɔ nyunalaŋ ndaŋ nduyɛ miŋ che mɛɛ naŋ biunuŋ simultaŋ yɛ.
BAHAWƐILAŊ O NƆƆ NIŊ
4, 5. Sɔɔŋ palaŋ kuɛɛ komallɛ pɔnɔɔ a lanɔɔ lepum?
4 Mɛɛ Chɛhowa toosiaa wana lanɔ tasoo, mbo huŋ a ndu o poo lo, nduyɛ mbo simnuŋ laa ndɔ. Okoŋ, mi Chɛhowa dimi aa, “Le saboo hoo poo mɛi finya ndɔ a kala ndɔ mbo chalnuŋ nda laa ndɔ ni, ma simnuŋ dialle i pilɛ.” (Chɛnɛsee 2:
5 Yiyaŋndɔ vɛlɛ mɛɛ pɔnɔɔ a lanɔɔ wa yɛ, te a sina pɛ maa a cho hunɔɔ chɛlɛkpɔɔ violɔɔ. Mi che bɛɛ ma wa a kɔl kɛndɔɔ tau, kɛ ma wa vɛlɛ a buulaŋndo. Ma wa yiyaŋndo te folioo cho pɛ o kɛndiaa niŋ, nduyɛ mi buulaŋndo wa nda le kɛndiaa chɛlɛkpɔɔ. A sina vɛlɛ maa bɔnɔɔ cho chɔɔlɔŋ. Te chɛlɛkpɔɔ veluŋ pɛ, pɔnɔɔ a lanɔɔ nɔ ma tosa yɛlɛmiaala cheleŋ. Kalaa nɔ mbo soliŋ teleŋndo kpeku tau le chɛlɛkpɔɔ mandaa. Lelaŋ, pɔnɔɔ a lanɔɔ nɔla lɛ ma mulul opilɛ a o cheleŋndo hɔlla maa paandu le. Finyaa bɛɛ cho chɔɔlu kalaŋndaŋ sɔla. O nɔ mbo tosa a sabu le mi laa ndɔ a chɛlɛkpɔɔ sɔla nyɛm nda hauba woŋ.
6-8. Vɛɛ pɔnɔɔ a lanɔɔ yiyaŋ yɛ lepum te a nɔla ma velu chua le?
6 Piaanduaa a laanduaa nɔ vɛlɛ suɛi palɛi cheleŋ. A cho a yeemɛi kpeekpei le chuauwa sɔlaa, kɛ a tiuba ma sɔla le. Te chuaa chue foli le, mi saŋgaa wa ndu o kɔllo niŋ tau. (Pulɔwaa 13:
7 Ŋ yaasiaŋndɔ vɛlɛ taamaselii cheleŋ. Ndepilɛnɔɔ o lɛŋnde Iŋkilaŋ ndeŋ niŋ ndoo yeema chuauwa. Mɛɛ o sina maa o tiuba mbo velu chua o chieeŋndo hoo niŋ te, mbo tambu kɔllo tau. Okoŋ, mi nda pɔnɔ ndɔ kɛɛsiaa le ma bii chuaa le mandaa. Kɛ o wa wɔ mɔnɛi biyɔɔ le teleŋ pum. Mbo dimi aa, “I sina maa chuaa biyɔɔ le mandaa cho nyɛ pilɛ a chuaa o nuu violɔɔ le.”
8 Baabuiyo dimi maa wana lanɔɔ “nɔla mbo sɔla pioŋɔɔ o violɔɔ niŋ.” (Timoti Tasoo 2:
Chɛhowa chua buŋgaŋ tau o Diom ndɔɔ niŋ le naa kɔltaŋ dɛɛniaa a teleŋnda bahawɛila kala kalalaŋ la komal naa wo
9. Sɔɔŋ palaŋ kuɛɛ komallɛ lepum wanaa cho o nɔɔ niŋnda?
9 O sɔɔŋ palaŋ wanaa cho o nɔɔ niŋnda tɛɛŋ, piɔm wana nda cho o nɔɔ niŋndo cho opilɛ. Mi che bɛɛ ma yiyaŋ lepum maa hei nɔla mii yɔŋnuŋ nda kposoŋ te, a bɔɔbɔɔ biunuŋ niŋ bahawɛi kala kala waa naa. Kilisiɔŋnda nɔ laalaŋndo o kala kala o fulasɛiniŋndo niŋ, nduyɛ hei cho nda kɔl dɛɛniaa kioo tau. (Chɔŋ 5:
KƆL DƐƐNIAA TE Ŋ WA PƐ O SIMULTAŊ BƐŊGU
10. Vɛɛ Hana ndoo sɔla yɛ kɔl dɛɛniaa? (Tofa fotueiyo o peele naŋ kandu leŋ choo.)
10 Yiyaŋndɔ a nyɛ ndoo yɔŋnuŋ Hana wo, lanɔ kaalaa Ɛlikanaa wo. Ndoo yeema le chuauwa violɔɔ kɛ mbo bumba. Kɛ, Pɛninaa diɔɔmu ndɔ ndu, ndoo nɔ chuauwa tau. (Nuawɔ Saamiɛɛ Tasoo 1:
11. Vɛɛ piɛileŋ le dɛɛniaa yɛ naa kɔltaŋ?
11 Le mɛɛ naŋ cho wanaa lahakiaa nduyɛ miŋ wa o chieeŋ Setana wo niŋ yɛ, simultaŋ la cho naa wa komallo. (Chɔŋ Tasoo 5:
12. Yɛɛ ndoo mala yɛ Ana le waa a kɔl kɛndɛ a simulta komal ndulaŋ kpou?
12 Lepum, mi kɔllo tambu naa le mɛɛ naŋ nɔ ŋchuau le yɛ ɔɔ le mɛɛ wana naŋ kaala wo vi yɛ. Kɛ miŋ sɔla kɔl dɛɛniaa lepum. Yiyaŋndɔ a taamasi Ana wo, o wa o palɛi Chiisu ve niŋndo. Wɔsilaŋ la ŋɔmmɛu kinɛi o chii o nɔɔ ni mi pɔnɔ ndɔ wu. Nduyɛ i wa maa ndoo nɔ ŋchuau le. Kɛ yɛɛ ndoo mala yɛ ndu? “Le paaleŋ a nyumndaŋ o cho Mɛlɛka sooluuwo” o maaŋndo niŋ. Nduyɛ teleŋ Ana wa wɔsilaŋ 84 wo bɛɛ, o wa wɔ kɔlaŋ o maaŋndo niŋ le Chɛhowa piɛiyo a ndu sooluuwo. (Luku 2:
13. Vɛɛ chaŋyaŋ kpeekpeiyoŋ dɛɛniaa yɛ naa kɔltaŋ te wanayaŋ naŋ tɛɛmbuu naa pɛ kɔllo?
13 Ŋ sɔla vɛlɛ kɔl dɛɛniaa chaŋyaŋ kpeekpei naŋ sɔla o kundaa niŋndoŋ o ba. (Pulɔwaa 18:
14. Tɔnɔ yɛɛ naŋ sɔla yɛ te ŋ dɛɛniaa pɛ acheleŋnda kɔltaŋ?
14 Te ŋ wa pɛ a tuandaŋ le acheleŋnda Filipiaŋnda 2:
KƆL DƐƐNIAA O YUŊGOO NIŊ
15. Kalaŋ nɛɛnɛ i cho yɛ le feleŋguaa pɛɛkoo a Chɛhowa okɔɔ?
15 Vɛɛ naŋ dɛɛniaa yɛ yuŋgulaŋ kɔltaŋ o kundaa niŋ? Teleŋndaŋ lapum, mi wanaa hiŋ o tonyaa niŋ sɛnɛiya dimul naa le chuauwaa ndaa pɛɛkoo a Chɛhowa okɔɔ ɔɔ le Baabuiyo pɛɛkoo pɛŋ a chuauwaa ndaa feleŋguaa. Baabuiyo dimi maa kalaŋ chuauwa Chɛhowa ke kalaŋndo le chuauwaa ndaa pɛɛkoo ni. (Pulɔwaa 23:
Kalaŋ chuauwa nɔ ma wa suukaŋndo a chuauwaa ndaa lɔɔlɔɔ
16. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kɛsiŋ o kɔl te ŋ wa pɛ chuaambuaa malaa?
16 Te kala chuaa nyuna naa pɛ le Baabuiyo pɛɛkoo a po ndɔɔ ɔɔ chua ndɔɔ, o bɛnda miŋ loonuŋ maa ŋ nɔ kpaaya mbo hiou kala chuaa le. Lepum, miŋ pɛɛku a chuaambɔ wanaa nduaa cho o tonya niŋ te wa. Te ŋ wa pɛ pɛɛkoo a chuauwaa naŋ vilu le wa, i wa suɛi taasi le pɛɛkoo o ndalo bɛɛ, te wanaa velu nda wa wa pɛ ikɛi ɔɔ Chɛhowɛinɔ nɔ kaasoŋyɛi o Mɛlɛka piɛiyo niŋndo. Ɔɔ ŋ pɛɛku nda o fondaŋ waŋnda wa naa chɔɔ wo. O nɛiyo hoo choo, ŋ nɔla miŋ ke waŋndo yiyaŋ wɔɔŋndo le. Nduyɛ teleŋndo cho fuuluu mi kalaŋ chuauwa pila nɔla chuauwaa ndaa pɛɛkoo a Chɛhowa okɔɔ.
17. Vɛɛ chuauwa dɛɛniaa yɛ acheleŋnda kɔltaŋ o yuŋgoo niŋ?
17 Feleŋguaa pɛɛku le Chɛhowa kaalaa wa nɔla ma dɛɛniaa wanaa nda cho o yuŋgoo niŋnda kɔltaŋ. Vɛɛ nda tosa yɛ keŋ? Wanaa velu nda wa bɛɛleŋ kioo nduyɛ ma tosa wallo kekelee le nda malaa o nɛilaŋ lapum niŋ. Vɛlɛ, te chuauwa lo pɛ o tiindaŋ ndaa choo o Chɛhowa lo, mi hei ke yuŋgoo kpou kɔl dɛɛniaa. Tuupa mi Mɛŋma Koŋgi Bɛnduaŋ ma huŋ, Lamɛki wa Chɛhowa piɛiyo. Mbo dimi a Nuuwa po ndɔ okɔɔ aa, “Hoo cho tosa ni mi ŋ sɔla tiŋ pɛŋgioo a wali ichiɛɛ kala kalaa hoo o lɛŋndeŋ choo, le Mɛlɛka Yaawɛɛ o handu leŋ sendioo lechoo leŋ.” Mi suɛi Baabuiyo dimi hei ve peeluŋ mɛɛ Mɛŋma Koŋgi Bɛnduaŋ ma hiou, teleŋ Chɛhowa faŋa sendioo o lɛŋndeŋ choo wo. (Chɛnɛsee 5:
18. Yɛɛ mala yɛ naa le biuwɔŋndo o yɔŋ bɛɛ miŋ wa o simul kɛ kɛ bɛŋgu?
18 Wanaa Chɛhowaa cho hau kɔl dɛɛniaa sɔlaa o piɛileŋ niŋ, yiyaŋndo o taamaseliila cho o Baabuiyo niŋndaŋ choo, vɛlɛ a chaŋyɛi kpɛɛluŋ cho nda tɛɛŋ nda puaapiliaa a ndepiliaa ve. (Nuawɔ Sam 145: