Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Chɛhowa Dɛɛniaa Naa Kɔltaŋ o Dɛnɛ o Dɛnɛ Palaa Niŋ

Chɛhowa Dɛɛniaa Naa Kɔltaŋ o Dɛnɛ o Dɛnɛ Palaa Niŋ

“Mɛlɛka . . . nyɔɔlu naa kɔltaŋ niŋ o dɛnɛ o dɛnɛ palaa niŋ ni.”KƆLIŊTIAŊ DIIŊ NDƆƆ 1:3, 4.

CHONDOŊ: 33, 41

1, 2. Vɛɛ Chɛhowa dɛɛniaa yɛ naa kɔltaŋ o simulta komal naalaŋ bɛŋgu, nduyɛ diomnde mɛyaale yɛɛ naŋ saaluŋ yɛ o Diom ndɔɔ niŋ?

PUAAPILƐNƆ feleŋgɔnɔ yemboo wa yiyaŋndo a Kɔliŋtiaŋ Tasoo 7:28 okɔɔ. Bolle Baabuileŋ le soo a “sɔɔŋ palaŋ” komal wanaa cho nɔlaŋ chuaa wa. Mi puaapilɛnɔɔ hoo nyuna bɛndu kunda yuu nɔ lanɔɔ wo aa, “Yɛɛ cho yɛ ‘sɔɔŋ palaŋ’ muŋ, nduyɛ vɛɛ ya cho yɛ muŋ chɔulaba te I chua lanɔɔ pɛ?” Tuupa mi bɛndu kundaa muli nyunaa hoo, mbo dimul puaapilɛnɔ feleŋgɔnɔ koŋ le mbo yiyaŋ a nyɛ cheleŋ okɔɔ, o Pɔɔl, wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo poonyiaa wo. Ndu cho ni maa “Mɛlɛka . . . nyɔɔlu naa kɔltaŋ niŋ o dɛnɛ o dɛnɛ palaa niŋ ni,” ɔɔ sɔɔŋ palaŋ.—Kɔliŋtiaŋ Diiŋ Ndɔɔ 1:3, 4.

2 Ŋ sina maa Chɛhowa Finya naa, kaala naa, nduyɛ mbo dɛɛniaa naa kɔltaŋ te bahawɛilaŋ la komal naa pɛ. Kɛlɛŋgaa a loonuŋ teleŋnda Chɛhowa mala num nduyɛ mbo ke num nɛi chɔmaa o Diom ndɔɔ niŋndo. Ŋ nɔ tiindaŋndo maa o yeema o kɛndɔɔ le naa, mɛɛ ndoo yeema o kɛndɔɔ le buɛiyaa nduaa o sindɔɔ niŋ yɛ.Nuawɔ Chɛluimaya 29:11, 12.

3. Nyunala kuɛɛ naŋ cho yɛ muli o buŋgɛi hei niŋ?

3 Lepum, i wa tɛtɛlɛ le bahawɛilaŋ a sɔɔŋ palaŋ biuwɔŋndo te ŋ sina pɛ nyɛ tosa mi la yɔŋnuŋndo. Lelaŋ, le yɛɛ sɔɔŋ palaŋ komallɛ naa lepum o nɔ naa niŋ a o yuŋgu naa niŋ? Nduyɛ taamaseliila Baabui kuɛɛ yɔŋnuŋ yɛ o sindɔɔ niŋ a o teleŋ naa niŋ, la mala naa le saalɔŋndo kɔl dɛɛniaa naŋ yeema wo? Ŋ muliŋ ndɔ nyunalaŋ ndaŋ nduyɛ miŋ che mɛɛ naŋ biunuŋ simultaŋ yɛ.

BAHAWƐILAŊ O NƆƆ NIŊ

4, 5. Sɔɔŋ palaŋ kuɛɛ komallɛ pɔnɔɔ a lanɔɔ lepum?

4 Mɛɛ Chɛhowa toosiaa wana lanɔ tasoo, mbo huŋ a ndu o poo lo, nduyɛ mbo simnuŋ laa ndɔ. Okoŋ, mi Chɛhowa dimi aa, “Le saboo hoo poo mɛi finya ndɔ a kala ndɔ mbo chalnuŋ nda laa ndɔ ni, ma simnuŋ dialle i pilɛ.” (Chɛnɛsee 2:24) A tonya, wanaa lahakiaa naa kpou cho ni. (Luomaŋnda 3:23) Le hei, te poo nda chuaa chal pɛ o nɔɔ niŋ, a nɔ ma wa bahawɛilaŋ kɔl. Le taamaseliiyo, tuupa mi wana lanɔɔ chal o nɔɔ, o nɔ mbo diikuŋ wanaa velu ndu wa. Kɛ Diom Mɛlɛkaa dimi maa te o chal o nɔɔ pɛ, poo simnuŋ bolleŋ le laa ndɔ. (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 11:3) O tase ndɔ, mi pɔnɔɔ che ndi ikala le laa ndɔ nɛi chɔmaa kioo. Nduyɛ, mi lanɔɔ che ndi lepum tɛtɛlɛ le nɛi chɔmaa wanaa velu ndu wa tolɔɔ kɔɔli mbo hiau o pɔnɔ ndɔ wo. Vɛlɛ, te pɔnɔɔ a lanɔɔ chal sɛnɛi o nɔɔ niŋ pɛ, mi kɛɛ sinapɛŋgoo luɛi nda tɛɛŋ nda lefuaa ndaa, nduyɛ lepum, mi hei bɛɛ wa simullo.

5 Yiyaŋndɔ vɛlɛ mɛɛ pɔnɔɔ a lanɔɔ wa yɛ, te a sina pɛ maa a cho hunɔɔ chɛlɛkpɔɔ violɔɔ. Mi che bɛɛ ma wa a kɔl kɛndɔɔ tau, kɛ ma wa vɛlɛ a buulaŋndo. Ma wa yiyaŋndo te folioo cho pɛ o kɛndiaa niŋ, nduyɛ mi buulaŋndo wa nda le kɛndiaa chɛlɛkpɔɔ. A sina vɛlɛ maa bɔnɔɔ cho chɔɔlɔŋ. Te chɛlɛkpɔɔ veluŋ pɛ, pɔnɔɔ a lanɔɔ nɔ ma tosa yɛlɛmiaala cheleŋ. Kalaa nɔ mbo soliŋ teleŋndo kpeku tau le chɛlɛkpɔɔ mandaa. Lelaŋ, pɔnɔɔ a lanɔɔ nɔla lɛ ma mulul opilɛ a o cheleŋndo hɔlla maa paandu le. Finyaa bɛɛ cho chɔɔlu kalaŋndaŋ sɔla. O nɔ mbo tosa a sabu le mi laa ndɔ a chɛlɛkpɔɔ sɔla nyɛm nda hauba woŋ.

6-8. Vɛɛ pɔnɔɔ a lanɔɔ yiyaŋ yɛ lepum te a nɔla ma velu chua le?

6 Piaanduaa a laanduaa nɔ vɛlɛ suɛi palɛi cheleŋ. A cho a yeemɛi kpeekpei le chuauwa sɔlaa, kɛ a tiuba ma sɔla le. Te chuaa chue foli le, mi saŋgaa wa ndu o kɔllo niŋ tau. (Pulɔwaa 13:12) O sindɔɔ niŋ, i wa suɛi sɔvɛ le mi waŋlaanduaa chal o nɔlaŋ nduyɛ ma velu chuauwa. Le sabu koŋ, mi Luechɛl, lanɔɔ Chekɔpu tambu kɔllo tau mɛɛ o bumba le folioo chuaa, mi che bɛɛ keŋ ndii yɔŋnuŋ bɛ ndɔ le. (Chɛnɛsee 30:1, 2) O lɛŋnde ipum niŋ hau, wanaa bɔɔbɔɔ laalaŋ maa i cho suɛi sɔvɛ le chuauwa nɔɔ tau. Mi waŋnda nyuna misiɔnalueiyaa cho o lɛŋii keŋ niŋnda daandi daandi le sabu nda nɔ chua le wo. O yɔŋ bɛɛ mi misiɔnalueiya kindiŋ le nda saboo tɛɛsiallo nyɛkɛndɛi, mi apum dimul nda aa, “Oo, ŋ cho piɛileŋ le nya le halikpeŋ mi la sɔla chuauwa!”

7 Ŋ yaasiaŋndɔ vɛlɛ taamaselii cheleŋ. Ndepilɛnɔɔ o lɛŋnde Iŋkilaŋ ndeŋ niŋ ndoo yeema chuauwa. Mɛɛ o sina maa o tiuba mbo velu chua o chieeŋndo hoo niŋ te, mbo tambu kɔllo tau. Okoŋ, mi nda pɔnɔ ndɔ kɛɛsiaa le ma bii chuaa le mandaa. Kɛ o wa wɔ mɔnɛi biyɔɔ le teleŋ pum. Mbo dimi aa, “I sina maa chuaa biyɔɔ le mandaa cho nyɛ pilɛ a chuaa o nuu violɔɔ le.”

8 Baabuiyo dimi maa wana lanɔɔ “nɔla mbo sɔla pioŋɔɔ o violɔɔ niŋ.” (Timoti Tasoo 2:15) Kɛ hoo sim naa maa o cho yoomu fafɛɛŋndo sɔla le mɛɛ o nɔ chuauwa yɛ le. Lelaŋ, yɛɛ bolle Baabuileŋ ndeŋ le sim yɛ? Kalaa wa o tuandaŋ tau le chuauwa mandaa o bɛɛ. Keŋ mala ndu mbo kpakpala sɔɔŋ mɛɛ choŋgulaŋ ɔɔ luɛiyɔɔ o sɔɔŋ pilaŋ niŋ cho naa yɛ. (Timoti Tasoo 5:13) Kɛ a koŋ kpou, mi bahawɛilaŋ la komal ndu lepum o nɔ ndɔɔ niŋ a yuŋgoo.

Chɛhowa chua buŋgaŋ tau o Diom ndɔɔ niŋ le naa kɔltaŋ dɛɛniaa a teleŋnda bahawɛila kala kalalaŋ la komal naa wo

9. Sɔɔŋ palaŋ kuɛɛ komallɛ lepum wanaa cho o nɔɔ niŋnda?

9 O sɔɔŋ palaŋ wanaa cho o nɔɔ niŋnda tɛɛŋ, piɔm wana nda cho o nɔɔ niŋndo cho opilɛ. Mi che bɛɛ ma yiyaŋ lepum maa hei nɔla mii yɔŋnuŋ nda kposoŋ te, a bɔɔbɔɔ biunuŋ niŋ bahawɛi kala kala waa naa. Kilisiɔŋnda nɔ laalaŋndo o kala kala o fulasɛiniŋndo niŋ, nduyɛ hei cho nda kɔl dɛɛniaa kioo tau. (Chɔŋ 5:28, 29) Finya naa Chɛhowa chua buŋgaŋ tau o Diom ndɔɔ niŋ le naa kɔltaŋ dɛɛniaa a teleŋnda bahawɛila kala kalalaŋ la komal naa wo. Ŋ tofaŋndɔ niko mɛɛ buɛiyaa Chɛhowaa apum ndaa yiyaŋ a kɔl dɛɛniaa koŋ yɛ nduyɛ a mɛɛ o mala nda yɛ.

Kuɛɛ ŋ sɔla yɛ kɔl dɛɛniaa te wana nya cho o nɔɔ niŋndo vi pɛ? (Tofa pɛlta 9, 12)

KƆL DƐƐNIAA TE Ŋ WA PƐ O SIMULTAŊ BƐŊGU

10. Vɛɛ Hana ndoo sɔla yɛ kɔl dɛɛniaa? (Tofa fotueiyo o peele naŋ kandu leŋ choo.)

10 Yiyaŋndɔ a nyɛ ndoo yɔŋnuŋ Hana wo, lanɔ kaalaa Ɛlikanaa wo. Ndoo yeema le chuauwa violɔɔ kɛ mbo bumba. Kɛ, Pɛninaa diɔɔmu ndɔ ndu, ndoo nɔ chuauwa tau. (Nuawɔ Saamiɛɛ Tasoo 1:4-7.) Le mi Hana chɔɔlu kɔllo tambu, “wɔsi o wɔsi” Pɛninaa wa ndu mamɔɔ le hei. Mi hei tuulu Hana kɔllo tau. Yɛɛ ndoo tosa yɛ le kɔl dɛɛniaa sɔlaa? Mbo piɛi o Chɛhowa lo. Mi Hana kua pɛŋ o fondaŋ lepiɛi Chɛhowaa nduyɛ mbo piɛi le teleŋ vilɛi. Mbo nyuna Chɛhowa le mbo ke ndu poo, nduyɛ ndoo nɔ tiindaŋndo maa Chɛhowa cho ndu mala. Mɛɛ o chii piɛileŋ, mbo sinaŋ nyɛkɛndɛi nduyɛ “mi kɔl ndɔ tambɛiyo pɛŋgi.” (Saamiɛɛ Tasoo 1:12, 17, 18) Ndoo sina maa Chɛhowa nɔla mbo ke ndu poo ɔɔ mbo dɛɛniaa ndu kɔllo o nɛi cheleŋ niŋ.

11. Vɛɛ piɛileŋ le dɛɛniaa yɛ naa kɔltaŋ?

11 Le mɛɛ naŋ cho wanaa lahakiaa nduyɛ miŋ wa o chieeŋ Setana wo niŋ yɛ, simultaŋ la cho naa wa komallo. (Chɔŋ Tasoo 5:19) Kɛ ŋ nɔ malaa. Ŋ nɔla miŋ piɛi o Chɛhowa lo, “Mɛlɛka . . . nyɔɔlu naa kɔltaŋ niŋ” ndo. Keŋ Hana ndoo tosa ni. Mbo dimul Chɛhowa nyɛ wa ndu o kɔllo nduyɛ mbo nyɔɔlu ndu le malaa. Naa bɛɛ, te ŋ wa pɛ o nyɛpalaa niŋ, ŋ nɔ miŋ tosa mbo hiou bahawɛila naalaŋ chɔmndo o Chɛhowa lo. Ŋ nɔ miŋ nyɔɔlu ndu le malaa nduyɛ miŋ dimul ndu nyɛ cho naa o kɔllo.—Filipiaŋnda 4:6, 7.

12. Yɛɛ ndoo mala yɛ Ana le waa a kɔl kɛndɛ a simulta komal ndulaŋ kpou?

12 Lepum, mi kɔllo tambu naa le mɛɛ naŋ nɔ ŋchuau le yɛ ɔɔ le mɛɛ wana naŋ kaala wo vi yɛ. Kɛ miŋ sɔla kɔl dɛɛniaa lepum. Yiyaŋndɔ a taamasi Ana wo, o wa o palɛi Chiisu ve niŋndo. Wɔsilaŋ la ŋɔmmɛu kinɛi o chii o nɔɔ ni mi pɔnɔ ndɔ wu. Nduyɛ i wa maa ndoo nɔ ŋchuau le. Kɛ yɛɛ ndoo mala yɛ ndu? “Le paaleŋ a nyumndaŋ o cho Mɛlɛka sooluuwo” o maaŋndo niŋ. Nduyɛ teleŋ Ana wa wɔsilaŋ 84 wo bɛɛ, o wa wɔ kɔlaŋ o maaŋndo niŋ le Chɛhowa piɛiyo a ndu sooluuwo. (Luku 2:37) Keŋ dɛɛniaa ndu kɔllo ni, nduyɛ mii mala ndu le waa a kɔl kɛndɛ a simulta ndɔlaŋ kpou.

13. Vɛɛ chaŋyaŋ kpeekpeiyoŋ dɛɛniaa yɛ naa kɔltaŋ te wanayaŋ naŋ tɛɛmbuu naa pɛ kɔllo?

13 Ŋ sɔla vɛlɛ kɔl dɛɛniaa chaŋyaŋ kpeekpei naŋ sɔla o kundaa niŋndoŋ o ba. (Pulɔwaa 18:24) Pɔɔla wa wɔsilaŋ la ŋuɛɛnu kinɛi mi kala ndɔ kialu Chɛhowa piɛiyo. Mi Pɔɔla tambu kɔllo tau, nduyɛ sɔɔŋ wa ŋ kala le ndu. Kɛ mi ndepilɛnɔ kɔɔfanɔɔ diolaŋ An dɛɛniaa ndu kɔllo nduyɛ mbo nɔ yeemɛi o ndu niŋ. Mi Pɔɔla tɛɛsiaa aa, “Mi che bɛɛ An ve wanayɛi ni le, kɛ mi cha maa buulaŋ o wa le ya wo, malaa o wa le ya ni. Mi hei mala ya le hiouwɔɔ lachi a Chɛhowa piɛiyo.” Chɔŋ a teleŋ koŋ, mi kalaa Pɔɔla miiŋgu o kundaa niŋ, nduyɛ mi hei tosa mi Pɔɔla naŋ kɔl tau. An bɛɛ cho a kɔl kɛndɛ le Pɔɔla malaa mbo hiou lachi a Chɛhowa piɛiyo.

14. Tɔnɔ yɛɛ naŋ sɔla yɛ te ŋ dɛɛniaa pɛ acheleŋnda kɔltaŋ?

14 Te ŋ wa pɛ a tuandaŋ le acheleŋnda sɔɔŋ kɛndɔŋ tosallo, miŋ puɛɛnuŋ lepum a bahawɛila naalaŋ okɔɔ. Le taamaseliiyo, ndepiliaa bɔɔbɔɔ, a cho o nɔlaŋ nda a yembuaa, sina maa te a dimul acheleŋnda yooŋgu kɛndɔɔ pɛ, mɛɛ a cho wallo a Chɛhowa latulu nduyɛ ma wa hɛnaŋ ndɔɔ tosaa. Hei tosa ma naŋ kɔl. Nduyɛ, naa kpou nɔla miŋ chɔm maa ŋ buulaŋ le acheleŋnda te ŋ wa pɛ nda yooŋgu kɛndɔɔ dimullo. (Filipiaŋnda 2:4) Keŋ Pɔɔl, wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo ndoo tosa ni. Mi ndoo buulaŋ le acheleŋnda mɛɛ “kala chuaa bii chua ndɔɔ yɛ.” Mi Pɔɔl dɛɛniaa vɛlɛ puaapiliaa nduaa kɔltaŋ “mɛɛ finyaa o bii chuauwaa nduaa o kɛndɛ yɛ.”—Nuawɔ Tɛsaloniaŋ Tasoo 2:7, 11, 12.

KƆL DƐƐNIAA O YUŊGOO NIŊ

15. Kalaŋ nɛɛnɛ i cho yɛ le feleŋguaa pɛɛkoo a Chɛhowa okɔɔ?

15 Vɛɛ naŋ dɛɛniaa yɛ yuŋgulaŋ kɔltaŋ o kundaa niŋ? Teleŋndaŋ lapum, mi wanaa hiŋ o tonyaa niŋ sɛnɛiya dimul naa le chuauwaa ndaa pɛɛkoo a Chɛhowa okɔɔ ɔɔ le Baabuiyo pɛɛkoo pɛŋ a chuauwaa ndaa feleŋguaa. Baabuiyo dimi maa kalaŋ chuauwa Chɛhowa ke kalaŋndo le chuauwaa ndaa pɛɛkoo ni. (Pulɔwaa 23:22; Ɛfisiaŋnda 6:1-4) Kɛ lepum, mi acheleŋnda mala. I cho suɛi sɔvɛ le mi kalaŋ chuauwa pila pɛɛku chuauwaa ndaa. Kalaŋ chuauwa nɔ ma wa suukaŋndo a chuauwaa ndaa lɔɔlɔɔ.

Kalaŋ chuauwa nɔ ma wa suukaŋndo a chuauwaa ndaa lɔɔlɔɔ

16. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kɛsiŋ o kɔl te ŋ wa pɛ chuaambuaa malaa?

16 Te kala chuaa nyuna naa pɛ le Baabuiyo pɛɛkoo a po ndɔɔ ɔɔ chua ndɔɔ, o bɛnda miŋ loonuŋ maa ŋ nɔ kpaaya mbo hiou kala chuaa le. Lepum, miŋ pɛɛku a chuaambɔ wanaa nduaa cho o tonya niŋ te wa. Te ŋ wa pɛ pɛɛkoo a chuauwaa naŋ vilu le wa, i wa suɛi taasi le pɛɛkoo o ndalo bɛɛ, te wanaa velu nda wa wa pɛ ikɛi ɔɔ Chɛhowɛinɔ nɔ kaasoŋyɛi o Mɛlɛka piɛiyo niŋndo. Ɔɔ ŋ pɛɛku nda o fondaŋ waŋnda wa naa chɔɔ wo. O nɛiyo hoo choo, ŋ nɔla miŋ ke waŋndo yiyaŋ wɔɔŋndo le. Nduyɛ teleŋndo cho fuuluu mi kalaŋ chuauwa pila nɔla chuauwaa ndaa pɛɛkoo a Chɛhowa okɔɔ.

17. Vɛɛ chuauwa dɛɛniaa yɛ acheleŋnda kɔltaŋ o yuŋgoo niŋ?

17 Feleŋguaa pɛɛku le Chɛhowa kaalaa wa nɔla ma dɛɛniaa wanaa nda cho o yuŋgoo niŋnda kɔltaŋ. Vɛɛ nda tosa yɛ keŋ? Wanaa velu nda wa bɛɛleŋ kioo nduyɛ ma tosa wallo kekelee le nda malaa o nɛilaŋ lapum niŋ. Vɛlɛ, te chuauwa lo pɛ o tiindaŋ ndaa choo o Chɛhowa lo, mi hei ke yuŋgoo kpou kɔl dɛɛniaa. Tuupa mi Mɛŋma Koŋgi Bɛnduaŋ ma huŋ, Lamɛki wa Chɛhowa piɛiyo. Mbo dimi a Nuuwa po ndɔ okɔɔ aa, “Hoo cho tosa ni mi ŋ sɔla tiŋ pɛŋgioo a wali ichiɛɛ kala kalaa hoo o lɛŋndeŋ choo, le Mɛlɛka Yaawɛɛ o handu leŋ sendioo lechoo leŋ.” Mi suɛi Baabuiyo dimi hei ve peeluŋ mɛɛ Mɛŋma Koŋgi Bɛnduaŋ ma hiou, teleŋ Chɛhowa faŋa sendioo o lɛŋndeŋ choo wo. (Chɛnɛsee 5:29; 8:21) Hau, chuaambuaa lo o tiindaŋ ndaa choo o Chɛhowa lo wa bɛɛ nɔla ma ke yuŋgu ndaa kɔl dɛɛniaa. A nɔla ma mala wana o wana o yuŋgoo niŋ le simultaŋ biuwɔŋndo suŋ suŋ a o chilaŋ niŋ.

18. Yɛɛ mala yɛ naa le biuwɔŋndo o yɔŋ bɛɛ miŋ wa o simul kɛ kɛ bɛŋgu?

18 Wanaa Chɛhowaa cho hau kɔl dɛɛniaa sɔlaa o piɛileŋ niŋ, yiyaŋndo o taamaseliila cho o Baabuiyo niŋndaŋ choo, vɛlɛ a chaŋyɛi kpɛɛluŋ cho nda tɛɛŋ nda puaapiliaa a ndepiliaa ve. (Nuawɔ Sam 145:18, 19.) Ŋ sina maa Chɛhowa cho lɔɔlɔɔ o bɛɛndiaŋ le naa kɔltaŋ dɛɛniaa. Nduyɛ a tonya, o cho naa mala le biuwɔŋndo simulta kɛ kɛ komal naa pɛ!