Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔl Numndo Baatiuwo—Mɛɛ Ma Nɔ Suliŋndo Hoo Malaŋ Ŋ Nɛŋi Chɛhowa Kɔl

Kɔl Numndo Baatiuwo—Mɛɛ Ma Nɔ Suliŋndo Hoo Malaŋ Ŋ Nɛŋi Chɛhowa Kɔl

Mi laŋunɔ pilɛ diolaŋ Pɔɔl dimi aa, “Mɛɛ tooŋgoo nuu del la choo a chɔulabaa, mi kpuuwa ndu bololaŋ okoŋ, mi kandu ndu laŋ pundɔɔ. Yaa yeema mi dii ndu paaleleŋ.”

Mi Malko bɛɛ dimi aa, “Mi yaa dɔunuŋ tumbe tau te yuŋgu nuu ndoo pilaŋ ya pɛ tana. Mi yaa bɛɛsa kpɛŋɛlaŋ nduyɛ mi tɛɛmbuu nyɛm bɔɔbɔɔ o tumboo niŋ.”

Naapum naŋ cho maa wanaa ŋiɔɔnda haa le. Kɛ o wa bɛɛ lende, naa kpou miŋ che ndi lepum ikala le kɔl naa tiuwo ba. Le sabu hei yɔŋnuŋ ndo cho le mɛɛ naŋ sɔla hakioo Adam o ba yɛ ni. (Luomaŋ. 5:​12) Yemii Pɔɔl nda Malko ndaa nɔ ve waŋnda apum nɔ ni. Le hei, ma tuulu kɔl tau te waŋndo benduŋ pɛ a nda. Waŋnda apum yɛ, ma che ndi ikala le yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ soliŋndo o kɔl. Teleŋ o teleŋ, ma yiyaŋ o sɔɔŋ chuu nda kɔl tambɛiyo woŋ choo. Mi a bɔɔbɔɔ che ndi vɛlɛ ikala le yeemaŋ ndaŋ ŋdialloŋ dɔwɔɔ o mandaa bɛŋgu. Mi yeemɛi bii nda ikala kala le kaa ihini nɔɔlɛiyo tosaa, muɛiyaŋ kolɔɔ bɛndoo a taando ɔɔ sikɛɛtiiyo kolɔɔ.

Mi yoomu waŋndo laasiaŋ kpou te o dema pɛ le yiyaŋ ndɔɔ, yeemaŋ ndɔŋ a kaala ndɔlaŋ dɔwɔɔ o mandaa bɛŋgu. Kɛ ŋ nɔla miŋ fafaŋ fulamakɔɔli wɔɔŋ waa lende. Vɛɛnɛ? Te ŋ kindiŋ pɛ kpoke miŋ tiu kɔl naa ba. Ŋ yaasiaŋndɔ nyunalaŋ la yaa le sinaa nyɛ mala naa miŋ sɔla batiuwaa hoo wo. (1) Yɛɛ o sim yɛ le kɔl numndo baatiuwo? (2) Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tiu kɔl naa ba? (3) Yɛɛ mala yɛ naa miŋ nɔ suliŋ cho hoo o nyɛm “nyina Mɛlɛkaa . . . tosa mi waŋnda a tosa woŋ” tɛɛŋndo? (Kalee. 5:​22, 23) Te ŋ chii pɛ a nyunalaŋ ndaŋ, ŋ cho vɛlɛ yaasiaa nyɛ naŋ nɔ miŋ tosa wo te ŋ dema pɛ le kɔl naa baatiuwo.

YƐƐ O SIM YƐ LE KƆL NUMNDO BAATIUWO?

Wana tiu kɔl ndɔɔ ba wo tul yeemaŋ ndɔŋ kɔɔli kpou le. O soliŋ suɛi wɔɔŋ o sondo le nduyɛ, o tosa vɛlɛ nyɛ tɛɛmbuu Mɛlɛka kɔllo wo le.

Mi Chiisu chɔm nyɛ o sim le kɔllo baatiuwo wo

Taamasi Chiisu wo nɔla mbo chɔm naa nyɛ o sim le kɔl naa baatiuwo wo. Baabuiyo dimi aa: “Mi waŋnda yiou Kiliti, kɛ, o miŋgi le. Ma tusi ndu nyɛ palaa choo, kɛ ndu kɔŋgɔlaŋ bɛɛ nda le nda nyɛ palaa tusi choo le. Kɛ, mbo duau tiindaŋ ndɔɔ o Mɛlɛka niŋ o cho yamanɔ sakpoo wo.” (1 Pitɛ 2:​23) Teleŋ nda baŋ ndu o yɔmndo choo wo bɛɛ, yaamɔɔwaa nduaa wa ndu mamɔɔ kɛ o mulul nda le. (Maa. 27:​39-44) Tuupa mi keŋ yɔŋnuŋ, mi simlachiaa lepiɛiyaa ndaa tul ndu leyɛ wa nyuuniaa ndu tau le ndu malɔɔ o suɛi niŋ. Kɛ o koŋ niŋ bɛɛ, mbo tiu kɔl ndɔɔ ba. (Maa. 22:​15-22) Mi Chiisu chɔm vɛlɛ kɛsɛ maa o cho wana tiu kɔl ndɔɔ ba mɛɛ Chuuwa chɔuviaa poutaŋ teleŋ pilɛ le ndu vii viiyo. O sim le sɔŋgɔ kposoŋ te. “Kɛ, mi Chiisu viaŋnuŋ mbo mal chiɛi Mɛlɛkaa mbo kuanuŋ.”​—Chɔŋ 8:​57-59.

Baa ŋ nɔla pa miŋ tol taamasi Chiisu wo kɔɔli? Ei. Mi Pitɛ wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo dimi aa: “Kiliti . . . chɔm nya suɛi hei maa taamasi, a mɛɛ nya nɔ mi la biunuŋ mɔnɛi biyɔɔ mɛɛ o biunuŋ mɔnɛi biyɔɔ yɛ.” (1 Pitɛ 2:​21) Mi che bɛɛ wanaa lahakiaa naŋ cho ni, ŋ nɔla miŋ tol taamasi Chiisoo kɔɔli le kɔl naa baatiuwo mɛɛ ndoo tiu kɔl ndɔɔ ba yɛ. Le yɛɛ o bɛnda yɛ miŋ tosa hei?

LE YƐƐ NAŊ NƆ YƐ MIŊ TIU KƆL NAA BA?

Ŋ nɔ miŋ tiu kɔl naa ba te ŋ yeema pɛ mi Chɛhowa hini kɔl a naa. O yɔŋ bɛɛ aa ŋ piɛi niŋ Chɛhowa le teleŋ vilɛi, chaŋyɛi naŋ nɔ a ndu ve nɔla mii tambu. Hei nɔla mii yɔŋnuŋ te ŋ dema pɛ le sondo naa a kaa naa dɔwɔɔ o mandaa bɛŋgu.

Tofawɔ taamasi Muuse wo. Baabuiyo dimi maa “o chieeŋndo choo kpou, wana o wana ve mi ndu oo tusiŋ maa ndu” o teleŋ ndɔɔ niŋ te. (Nɔm. 12:​3) Mbo biunuŋ ŋɔɔchiaŋ Isɔluɛiya wa wo le wɔsila bɔɔbɔɔ. Kɛ paale pilɛ, mi Muuse pia kɔl a nda. Mbo duaunuŋ tumbe tau mɛɛ nda ŋɔɔchiaŋ vɛlɛ naa ndu chua le mɛŋma kolaŋ okoŋ mbo dimul nda a kɔl tuu aa: “La yaŋ ya nilaŋ nya wanaa simul haa wana wa. I che maa mɛɛ mi ŋ solul nya niŋ mɛŋndaŋ o pouwo niŋ malaŋ nya hini kɔl.”—Nɔm. 20:​2-11.

Mi Muuse dema le kɔl ndɔɔ tiuwo ba. Chɛhowa ndoo solul waŋnda mɛŋndaŋ o pou koŋ ni. Kɛ, mbo lisaŋ maa ndu soli maŋ ni. (Sam 106:​32, 33) Le hei, mi Chɛhowa kuuna ndu le luɛiyɔɔ o Lɛŋnde Mɛyaaleŋ niŋ. (Nɔm. 20:​12) Naapum tei a piɔm ndɔɔ, mi Muuse kial dɔɔ suei le kɔl o tuulu koŋ paaleleŋ ndo.—Ditɔnɔ. 3:​23-27.

Yɛɛ hei pɛɛku yɛ naa? O yɔŋ bɛɛ aa ŋ viou niŋ o tonyaa niŋ, te waŋndo pilaŋ naa pɛ tana ɔɔ mbo tosa biondɔŋndo, fɛŋ bɛɛ ŋ nɔ miŋ dimul ndu diomnde wɔɔŋndeŋ te. (Ɛfi. 4:​32; Kolo. 3:​12) I cho tonya maa mɛɛ naŋ sɔɔŋguu o yuuwɛi ikɛi fau, lende koni i wa ikala ni le kaa biuwaŋndo nɔɔ. Kɛ ŋ nɔ miŋ yiyaŋ lɔɔlɔɔ a taamasi Muuse wo okɔɔ. Tɔɔ kɛndɛ naŋ nɔ o kɔɔna Chɛhowaa niŋ le wɔsila bɔɔbɔɔ wo cho bɔɔ nyɛ sɔvɛ. Lelaŋ, o bɛnda kposoŋ miŋ chɛl mi nyɛ o nyɛ tɛɛmbuu ndu le. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le suliŋ sɔviɔɔ hoo nɔɔ?

YƐƐ MALA YƐ NAA MIŊ TIU KƆL NAA BA?

Piɛi le nyina diandaa Mɛlɛkaa. Le yɛɛ? Kanifuule, kɔl naa baatiuwo cho suliŋndo opilɛ o nyɛm nyina Mɛlɛkaa tosa mi waŋnda a tosa woŋ tɛɛŋ. Nduyɛ, Chɛhowa dimi maa te wana nyuna ndu pɛ le nyina ndɔ diandaa, mbo ke num. (Luku 11:​13) Chɛhowa nɔla mbo soliŋ nyina ndɔɔ kpeku le naa yoomuaŋ lueiyo miŋ tiu kɔl naa ba. (Filipi. 4:​13) O nɔla vɛlɛ mbo mala naa miŋ nɔ suliŋnda cheleŋnda nyina Mɛlɛkaa tosa miŋ nɔ laŋ mɛɛ kaalaa choo naa yɛ. Nduyɛ, kaalaa nɔla mbo mala naa miŋ tiu kɔl naa ba.—1 Kɔliŋ. 13:​5.

Fafaŋ nyɛm tosa ndi ikala le ma tiu kɔl numndo ba woŋ

Fafaŋ nyɛm tosa ndi ikala le ma tiu kɔl numndo ba woŋ. Le taamaseliiyo, te a wa pɛ o intanɛtiiyo choo, kua o tɛɛŋguŋ wɔɔŋndoŋ te. Nduyɛ, luei vɛlɛ balaŋ o yelelaŋnda nɔ sɔɔŋ nɔɔlɛiyoŋ leniŋ ndaŋ te. (Ɛfi. 5:​3, 4) Ŋ nɔ miŋ fafaŋ nyɛ o nyɛ tosa miŋ luei balaŋ o sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ niŋ. (Pulɔ. 22:​3; 1 Kɔliŋ. 6:​12) Le taamaseliiyo, wana nɔ yeemɛi kala kalɛi le kaa ihini nɔɔlɛiyo tosaa wo nɔ mbo nua yaulaŋ ɔɔ vidueila cho a sɔɔŋ pɔnɔɔ a lanɔɔ okɔɔ laŋ kposoŋ te.

Lepum miŋ che ndi ikala le silaa hoo dɔwɔɔ o wali niŋ. Kɛ te ŋ kindiŋ pɛ kpoke le hei tosaa, Chɛhowa cho naa siou mala miŋ tiu kɔl naa ba. (2 Pitɛ 1:​5-8) O cho naa mala miŋ dɔu yiyaŋ naa, nyɛ naŋ suaa wo a kaa naa o mandaa bɛŋgu. Le sinaa maa hei cho tonya, mi Pɔɔl nda Malko naŋ soo suŋ a nda okɔɔ wa o kɛ kɛ pɛɛku le kɔl ndɔɔ tiuwo ba. Tofawɔ vɛlɛ taamasi puaapilɛnɔ pilɛ. Te ndoo wa pɛ kɔlaŋ a mɔmbillo, mi ndoo tuulu kɔl tau a chaaŋaa nduaa wa o mɔmbilta cheleŋ niŋ nda. Nduyɛ, mi ndaa sɛɛŋgiaŋ lepum. Yɛɛ o tosa yɛ le kɔl ndɔɔ baatiuwo? Mbo dimi aa, “Mi yaa piɛi tau o paaleŋ niŋ. Mi chua teleŋndo le pɛɛkoo buŋgaŋ soo a kɔllo baatiuwo okɔɔ woŋ o yaula naalaŋ niŋ. Nduyɛ, mi kindiŋ le bolii Baabuiye ipum biyɔɔ o kɔl. Mi che bɛɛ I cho niŋ kɔl ni tuuwo chɔulabaa le wɔsila bɔɔbɔɔ, kɛ lepaa o lepaa tuupa mi fula, mi kɛɛsiaŋ o kɔl le waa bɛɛŋ te waŋndo tiŋ ya pɛ. Nduyɛ, mi pena vɛlɛ chɔnɔŋ pum te I nɔ pɛ le kɔlaŋ inɛ yɔŋi teleŋndo mɛi ya mi kandu lauwo.”

YƐƐ NAŊ NƆ YƐ MIŊ TOSA TE Ŋ BUMBA PƐ LE KƆL NAA BAATIUWO?

Lepum miŋ bumba le kɔl naa tiuwo ba. Nduyɛ te hei yɔŋnuŋ pɛ, mi siɔmbulaŋ la wa naa le piɛileŋ o Chɛhowa lo. Kɛ a teleŋnda waa naa kpeekpei naŋ nɔ ni miŋ piɛi o ndu lo. Lelaŋ te a dema pɛ le kɔl numndo tiuwo ba, piɛi o Chɛhowa lo o foofu koŋ choo. Nyuna ndu le mbo mal num haki nduyɛ mbo mala num ma tiu kɔl numndo ba lɔɔ cheleŋ. Kɛɛsiaŋ o kɔl maa fɛŋ bɛɛ a miŋgi lɛ suɛi wɔɔŋii waa lende tosa le. (Sam 51:​9-11) Te a piɛi pɛ a kɔl numndo kpou, mi Chɛhowa yaŋ num nilaŋ nyɛkɛndɛi. (Sam 102:​17) Mi kiilanɔɔ Chɔŋ dimi maa kooma Po Mɛlɛkaa “ma dindi naa, [nduyɛ] mi ma faŋa yɔŋ o yɔŋ wɔɔŋ naa ŋ tosa.” (1 Chɔŋ 1:​7; 2:​1; Sam 86:​5) Loonuŋ maa Chɛhowa dimul buɛiyaa nduaa le ma mal waŋnda haki teleŋ o teleŋ. Lelaŋ, ŋ nɔla miŋ nɔ tiindaŋndo maa ndu bɛɛ cho naa tosal nyɛ o dimul naa wo.—Maa. 18:​21, 22; Kolo. 3:​13.

Mi Chɛhowa tambu kɔl tau mɛɛ Muuse bumba le kɔl ndɔɔ tiuwo ba le teleŋ biŋgi o yondo pollo niŋ. Kɛ mi Chɛhowa mal ndu Haki. Baabuiyo dimi pɛŋ maa wana ndoo dɔu tiindaŋ kala kalaa o Mɛlɛka niŋndo Muuse wa ni. Nduyɛ maa, naŋ tol taamasi ndɔɔ kɔɔli le tiindaŋ waa lende dɔwɔɔ o Mɛlɛka niŋ. (Ditɔnɔ. 34:​10; Hibu. 11:​24-28) Chɛhowa chɛl mi Muuse luɛi o Lɛŋnde Mɛyaaleŋ niŋ te. Kɛ o cho ndu hunɔɔ chɛlɔɔ mbo luɛi o Kpele Hɛnɛkiɔɔ niŋ o lɛŋndeŋ choo nduyɛ mbo ke ndu tiindaŋndo le waa achal lefafɛɛŋ. Naa bɛɛ nɔla miŋ nɔ tiindaŋndo hoo te ŋ hiou pɛ lachi a kindiŋndo le kɔl naa baatiuwo.—1 Kɔliŋ. 9:​25.