Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Wanaa Nɔ Kɛndɛiya Nɔ Kɔl Kɛndɔɔ

Wanaa Nɔ Kɛndɛiya Nɔ Kɔl Kɛndɔɔ

“Waŋndo nyɔɔ kioo ndu wana hiou salaa sɔla.”—WALTA WANAA CHIISUAA 20:​35.

CHONDOŊ: 76, 110

1. Yɛɛ chɔm yɛ maa wana ikɛndɔɔ Chɛhowa cho ni?

TELEŊ pum wa Chɛhowa ndupilɛ kpe wa ni. Okoŋ, mbo kɛɛsiaa le mbo ke nyaa yoomaa kɔl kaluaa o choo choo niŋ a o lɛŋndeŋ choo yoomoo. Chɛhowa, “Mɛlɛka kɔl kɛndɔɔ,” kaala nyɛm kɛndɔŋ yɔŋgoo. (Timoti Tasoo 1:​11, NW; Chemisi 1:​17) Nduyɛ le mɛɛ Chɛhowa yeema naa miŋ wa a kɔl kɛndɛ yɛ, o cho naa pɛɛkoo le waa wanaa ikɛndɛ, le waa a bɛɛndiaŋ le acheleŋnda nyɔɔŋ kioo.—Luomaŋnda 1:​20.

2, 3. (a) Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ naŋ kɔl te ŋ wa pɛ wanaa ikɛndɛ? (b) Yɛɛ naŋ cho yɛ pɛɛku o buŋgɛi hei niŋ?

2 Mɛlɛka toosiaa waŋchieeya o velaŋ ndɔɔ niŋ. (Chɛnɛsee 1:​27) Hei sim ni maa a suliŋnda Chɛhowa nɔ laŋ o toosiaa naa ni. Le miŋ nɔ nyaale kpeekpeiyo a sala Chɛhowaa, ŋ nɔ miŋ tol taamasi ndɔɔ kɔɔli. Ŋ nɔ miŋ chɔm yeemɛi kpeekpeiye o wanaa cheleŋnda niŋ nduyɛ miŋ wa nda kɛndɛi tosallo a kɔllo kpou. (Filipiaŋnda 2:​3, 4; Chemisi 1:​5) Le sabu yɛɛ? Kanifuule, lende Chɛhowa toosiaa naa ni. Mi che bɛɛ wanaa lahakiaa naŋ cho ni, ŋ nɔla miŋ tol taamasi Chɛhowaa kɔɔli le waa wanaa ikɛndɛ.

3 Ŋ cho niko yaasiaa sɔɔŋ Baabuiyo pɛɛku naa a kɛndɛi tosaa okɔɔ woŋ. Ŋ cho pɛɛku le sabu Chɛhowa wa a kɔl hiniaa wo te ŋ wa pɛ wanaa ikɛndɛ. Ŋ cho vɛlɛ pɛɛku mɛɛ kɛndɛi tosaa mala naa le wali Chɛhowa ke naa wo tosaa yɛ, nduyɛ le sabu naŋ wa a kɔl kɛndɛ le kɛndɛi tosaa wo. Ŋ cho vɛlɛ yaasiaa le sabu naŋ nɔ miŋ hiou lachi a kɛndɛi tosaa wo.

CHƐHOWA WA A KƆL HINIAA TE Ŋ WA PƐ WANAA IKƐNDƐ

4, 5. Vɛɛ Chɛhowa nda Chiisu cho yɛ wanaa ikɛndɛ? Nduyɛ le sabu yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tol taamasi ndaa kɔɔli?

4 Chɛhowa yeema naa miŋ tol taamasi ndɔɔ kɔɔli, nduyɛ hei tosa mbo naŋ kɔl te ŋ wa pɛ wanaa ikɛndɛ. (Ɛfisiaŋnda 5:​1) Chɛhowa yeema vɛlɛ mi waŋchieeya wa a kɔl kɛndɛ. Ŋ sina hei kanifuule, o nɛi kɔndɔfillo niŋ o toosiaa naa ni. Nduyɛ mbo toosiaa chieeŋ naa kɛndɔɔ a nyɛ o nyɛ leniŋ le miŋ tuei yoomu naa yeela. (Sam 104:​24; 139:​13-16) Lelaŋ, miŋ ke Chɛhowa bɛɛleŋ te ŋ tosa pɛ mi acheleŋnda naŋ kɔl.

5 Ŋ tual vɛlɛ taamasi Chiisoo kɔɔli, wana kɛsul naa taamaseliiyo a mɛɛ wanachioo nɔ mbo wa wana ikɛndɛ yɛ. Mbo dimi aa, “Mɛɛ wana nda veelu aa, Po Wana Pɔnɔɔ wo cho yɛ. O hiŋ le mi wana saaŋgial ndu le, kɛ le mbo saaŋgial waŋnda, o koŋ kɔɔli, mbo yɔŋgu yoomu ndɔɔ le wanaa faŋga faŋga baŋaa.” (Maatiu 20:​28) Nduyɛ mi Pɔɔl, wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo dɛɛniaa Kilisiɔŋnda aa, “Kaa Chiisu Kiliti ndu oo nɔ niŋ ndo, la nɔ kaa koŋ. . . . Mbo siiŋguu ndu pila buɛi. Mbo lo o koŋ, mbo simnuŋ mɛɛ naa ŋwaŋnda chiee ŋ cho yɛ.” (Filipiaŋnda 2:​5, 7) Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ nyunaŋ aa, ‘I nɔla pa mi chɔɔlu taamasi Chiisoo tolɔɔ kɔɔli nyɛkɛndɛi?’—Nuawɔ Pitɛ Tasoo 2:​21.

6. Yɛɛ Chiisu pɛɛku yɛ naa o bundɛi po Sameeliaanɔɔ niŋ? (Tofa fotueiyo o peele naŋ kandu leŋ choo.)

6 Mi Chɛhowa wa a kɔl hiniaa te ŋ tol pɛ taamasi walaŋ ndu a Chiisu kɛsul naa wo kɔɔli. Ŋ tosa hei te ŋ chɔm pɛ yeemɛi le waŋnda, nduyɛ miŋ nuuviaa nɛilaŋ le nda malaa. Mi Chiisu chɔm mɛɛ hei cho suɛi sɔvɛ yɛ o bundɛi o dimi a po Sameeliaanɔɔ okɔɔ ve niŋ. (Nuawɔ Luku 10:​29-37.) Mbo pɛɛku buɛiyaa nduaa maa a nɔ ma mala acheleŋnda, mɛɛ o mɛɛ nda wa nduyɛ ba o ba nda fula pɛ. A loonuŋ le sabu Chiisu dimi bundɛi keŋ ndo? Le mɛɛ po Chuunɔɔ ndoo nyuna ndu yɛ aa, “O nɛɛnɛ cho yɛ wana naa ŋ chiɛɛliaŋndo?” Muli Chiisoo pɛɛku naa maa, ŋ nɔ miŋ wa wanaa ikɛndɛ maa po Sameeliaanɔɔ, te ŋ yeema pɛ miŋ nɛŋi Chɛhowa kɔl.

7. Vɛɛ naŋ chɔm yɛ laalaŋndo maa mɛɛ Chɛhowa tosa sɔɔŋ yɛ hiou bɛnda poloŋ? Tɛɛsiaawɔ.

7 Sabu cheleŋ le waa wana ikɛndɛ chiɛɛliaŋ a nyɛ ndoo yɔŋnuŋ o kpeloo niŋ Idɛŋndo. Mi Setana dimi maa Adam nda Ifi nɔla ma wa a kɔl kɛndɛ te a tosal pɛ Mɛlɛka nila kalulaŋ nduyɛ ma yiyaŋ a ndapila kinɛi. Kaayei pila Ifi ndoo nɔ ni, nduyɛ ndoo yeema le waa maa Mɛlɛka. Wana ikaayioo Adam wa ni, nduyɛ ndoo yeema mbo nɛŋi laa ndɔ kɔl mbo hiau mɛɛ ndoo yeema Mɛlɛka kɔllo nɛŋioo yɛ. (Chɛnɛsee 3:​4-6) Kpundɔɔ wa fulamakɔɔlioo ni. A tonya, wana o wana nɔla mbo wa a kɔl kɛndɛ le te o nɔ pɛ kaayei. Kɛ te ŋ nɔ ikaaye le, nduyɛ miŋ wa wanaa ikɛndɛ, mɛɛ ŋ nɔ laalaŋndo maa mɛɛ Chɛhowa tosa sɔɔŋ yɛ hiou bɛnda poloŋ.

TOSA WALI MƐLƐKA KE NAA LE TOSAA WO

8. Le yɛɛ Adam nda Ifi ndaa nɔ yɛ ma yiyaŋ a wanaa cheleŋnda?

8 Mi che bɛɛ Adam nda Ifi wa nda ŋiɔɔŋ kpe o kpeloo niŋ Idɛŋ, ndaa nɔ ma yiyaŋ a wanaa cheleŋnda. Le sabu yɛɛ? Chɛhowa ndoo ke nda wallo le tosaa. Mbo dimul nda le ma pei chieeŋndo a chuauwaa ndaa nduyɛ ma siiŋguu ndu kpele hɛnɛkiɔɔ. (Chɛnɛsee 1:​28) Adam nda Ifi ndaa yeema mi chuauwaa ndaa vialu niŋ nda wa a kɔl kɛndɛ, mɛɛ Chɛhowa ndoo yeema mi nda kpou wa a kɔl kɛndɛ yɛ. Nda kpou ndaa nɔ ma tosa wallo diompilɛ le chieeŋndo kpede siiŋguu wo kpele hɛnɛkiɔɔ. Wallo pila wa koŋ ni!

9. Le yɛɛ waŋchieeya ndaa wa yɛ niŋ a kɔl kɛndɛ le chieeŋndo siiŋguu wo kpele hɛnɛkiɔɔ?

9 Waŋchieeyaa nɔ haki le wa bɛɛ ndaa nɔ ma tosa wallo latulu a Chɛhowa le chieeŋndo siiŋguu wo kpele hɛnɛkiɔɔ vɛlɛ le mi ndaa peelu sabu ndɔɔ. O nɛiyo hoo choo, a wa luɛiyɔɔ o pɛŋgi Mɛlɛkaa niŋ. (Hibuluiya 4:​11) Yiyaŋndɔ mɛɛ ndaa wa niŋ a nyaale le wallo hoo tosaa yɛ! Chɛhowa wa nda salaa dɔwɔɔ tau le kaayei kiɔɔ chɔmndo nduyɛ le buulaŋndo nɔɔ le acheleŋnda.

10, 11. Yɛɛ mala yɛ naa le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a waŋnda siiŋguu wo buɛiya?

10 Hau, Chɛhowa ke naa wali teŋgeŋndo le tosaa. O yeema naa miŋ dimi yooŋgu kɛndɔɔ nduyɛ miŋ siiŋguu waŋnda buɛiyaa ndɔ. Le wallo hoo tosaa, ŋ nɔ kɛsɛ miŋ buulaŋ le waŋnda. Nduyɛ pɛɛŋ, ŋ nɔla miŋ hiou lachi a wallo hoo tosaa te ŋ nɔ pɛ yiyaŋ kɛndɔɔ. Ndu cho yɛ Chɛhowa kaalaa a waŋchieeya ni.

11 Mi Pɔɔl dimi maa ndu a Kilisiɔŋaa cheleŋ o wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ niŋ, ‘wanaa walla nda wa latulu a Mɛlɛka ni.’ Kanifuule, a wa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo nduyɛ ma wa waŋnda tonyaa pɛɛkoo. (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 3:​6, 9, NW) Hau, naa bɛɛ nɔla miŋ wa ‘wanaa walla latulu a Mɛlɛka’ te ŋ soliŋ pɛ teleŋ naa, yoomuma naŋ, a nyɛm kɛŋ naŋ le wali dimiaa yooŋgu kɛndɛ Mɛlɛka ke naa hoo wo tosaa. Bɛɛle bɛnduleŋ pila le cho leŋ ni!

Waŋndo malaa le tonyaa pɛɛkoo chuu num nyaaloo tau (Tofa pɛl 12)

12, 13. Tɔnɔla kuɛɛ cho yɛ le waŋnda siiŋgoo buɛiya?

12 Waa wanaa ikɛndɛ a teleŋ naa, vɛlɛ a yoomuma naŋ soliŋndo kpeku le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a waŋnda pɛɛkoo chuu naa nyaaloo tau. Keŋ puaapiliaa a ndepiliaa bɔɔbɔɔ sɔla fondaa le pɛɛkula Baabuilaŋ tosaa wa dimi ni. Ŋ wa bɔɔ a kɔl kɛndɛ te ŋ che pɛ wanaa naŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wa nyaaloo dɔɔnɔŋndo le mɛɛ nda bii nyɛ Baabuiyo pɛɛku wo bila, ma taŋgul tiindaŋ kpeekpeiyo, ma tosa siŋgaŋndaŋ o yoomu ndaa niŋ, nduyɛ ma kandu acheleŋnda dimullo a nyɛ nda cho pɛɛkoo wo okɔɔ yɛ. Mi Chiisu bɛɛ naŋ kɔl tau mɛɛ ŋwaŋ 70 o vem le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo wa “miiŋgu a kɔl kɛndɛ bɛndoo” le sɔɔŋ kɛndɛŋ yɔŋnuŋ nda woŋ.—Luku 10:​17-21.

13 Mi puaapiliaa a ndepiliaa naa chieeŋndo balɔɔ silɔ wa a nyaale te a che pɛ mɛɛ yooŋgu Baabuiyo cho waŋnda malaa le yoomula ndalaŋ siŋgaa yɛ. Le taamaseliiyo, ndepilɛnɔ yembu feleŋgɔnɔɔ diolaŋ Ana ndoo yeema chɔɔloo wallo tosaa le Chɛhowa. * (Tofa tɛɛsiaa amatou.) Okoŋ, mbo kua o fondaa opum o Yulopi niŋ, naa ndaa yeema wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa tau wa. Mbo poonyiaa aa, “Waŋnda nɔ bɔɔ yeemɛi le Baabuiyo pɛɛkoo nanuŋ, nduyɛ keŋ hɛnaŋ ya bɔɔ. Wali Mɛlɛkaa cho ya bɔɔ nyaaloo kioo. Te I miiŋgu pɛ o bɛɛ, I nɔ teleŋ le yiyaŋndo a yapila okɔɔ le. Kɛ mi yiyaŋ a wanaa ya cho pɛɛkoo wa okɔɔ, bahawɛila ndalaŋ a buulaŋnda ndalaŋ. Mi nuuviaa nɛilaŋ le nda kɔllo dɛɛniaa nduyɛ mi mala nda o nɛilaŋ bɛnda laŋ choo. Nduyɛ I laalaŋ niŋ kɛsɛ maa ‘waŋndo nyɔɔ kioo ndu wana hiou salaa sɔla a waŋndo num nyɔɔ kioo.’”—Walta Wanaa Chiisuaa 20:​35.

Waŋnda yaŋ lani ɔɔ a yaŋ lani le, yooŋgu Mɛlɛkaa dimioo tosa miŋ wa a kɔl kɛndɛ

14. Vɛɛ naŋ tuɛi yɛ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo yeela o yɔŋ bɛɛ mi waŋnda ve nila yaŋɔɔ le?

14 O yɔŋ bɛɛ mi waŋnda kɛɛ naa nilaŋ yaŋɔɔ te ŋ wa pɛ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo, ŋ tiuba miŋ wa a kɔl kɛndɛ kanifuule, ŋ ke nda dioo le ma tuei yooŋgu kɛndɔɔ. Chɛhowa yeema naa miŋ tosa nyɛ ndoo dimul Isikiaa le tosaa wo. Mbo dimul ndu aa, “Nyɛ o nyɛ ya I cho num dɔwɔɔ o sondo, kɔ ma kɔ dimul nda ndu. . . . A yaŋ num lani, a yaŋ num lani le, num dimul nda suee.” (Isikiaa 2:​7; Aisaya 43:​10) Lelaŋ, mɛɛ mɛɛ waŋnda muli, Chɛhowa che kindiŋ naŋ cho wo nyɛ sɔvɛ. (Nuawɔ Hibuluiya 6:​10.) Mi puaapilɛnɔ pilɛ dimi a wali poli ndɔɔ okɔɔ aa, “Ŋ tɔl, miŋ pɔɔla, nduyɛ miŋ piɛi a tiindaŋndo maa Chɛhowa cho tosa mi yeemɛi keŋ hindu.”—Kɔliŋtiaŋ Tasoo 3:​6.

Te ŋ kuɛ pɛ o chiɛi kɛ kɛ o tanda naa niŋ, miŋ ke waŋnda dioo le nilaŋ yaŋɔɔ o yooŋgu kɛndɛ leMasaa (Tofa pɛl 14)

MƐƐ NAŊ NƆLA MIŊ WA A KƆL KƐNDƐ YƐ

15. Baa wanaa mel naa balikaa wa koni naŋ tosal kɛndɛi ni? Tɛɛsiaawɔ.

15 Chiisu yeema naa miŋ wa wanaa ikɛndɛ kanifuule, keŋ tosa miŋ wa a kɔl kɛndɛ. Te ŋ wa pɛ wanaa ikɛndɛ, wanaa bɔɔbɔɔ cho naa wa kɛndɛi tosallo. Lelaŋ, mbo dɛɛniaa naa aa, “La ke chaaŋnda. Koŋ tosa ni mi Mɛlɛka ke nya. Mɛlɛka cho bɔlɔla nyalaŋ pei cha. O dɔu pɛ, o diliŋa, o hiiluu, o peelu, la pɛ, la choŋ lekɔɔli waa. Mɛɛ num tuulul chaaŋnda yɛ, lende koni Mɛlɛka tuulul num ni.” (Luku 6:​38) O kpeekpei niŋ, te a wa pɛ wana ikɛndɛ, o cho waŋnda kpou le chɔm balika melaa le. Kɛ o yɔŋ bɛɛ ma kɛɛ balika melaa chɔmndo, hiou lachi a kɛndɛi tosaa. A sina mɛɛ kɛndɛi waŋndo tosallo huŋ niŋ a fulamakɔɔli kɛndɔɔ yɛ le.

16. Nɛɛ yaa naŋ nɔ yɛ miŋ tosal kɛndɛi, nduyɛ le yɛɛ?

16 Wanaa nɔ kɛndɛi kpeekpeiya tosa kɛndɛi le mi waŋndo miŋgul nda le. Mi Chiisu dimi aa, “Te a toosiaa nyɛ diaa . . . pɛ, veelu wanaa cho a tambɛi ya, a namtaa, a wanaa bɛvɛiya, a wanaa sumɛiya. Te a tosa lende pɛ, Mɛlɛka tosa ma wa a kɔl kɛndɛ, kani fondole, nda nda nɔla ma miŋgul num te.” (Luku 14:​13, 14) Baabuiyo dimi vɛlɛ aa, “Wana ikɛndɔɔ salaa Mɛlɛka o duau ndu ni,” nduyɛ maa “Wana mala hoo wana cho o nyɛ palaa niŋ ndo wo o pɛl tɔnɔɔ.” (Pulɔwaa 22:​9; Sam 41:​1) Ŋ nɔ miŋ wa wanaa ikɛndɛ kanifuule, ŋ yeema kɛsɛ le acheleŋnda malaa.

17. O nɛila kuɛɛ choo kɛndɛi tosaa ke yɛ naa kɔl kɛndɔɔ?

17 Mɛɛ Pɔɔl wa diomnda Chiisulaŋ miŋgioo sondo maa “waŋndo nyɔɔ kioo ndu wana hiou salaa sɔla a waŋndo num nyɔɔ kioo,” o cho ko a nyɔɔŋ waŋnda kioo okɔɔ le o wa suɛi le. Ŋ nɔla vɛlɛ miŋ ke waŋnda kɔl dɛɛniaa, silaa nda o Baabuiyo niŋ, a kioo nda mala bɛnda wo. (Walta Wanaa Chiisuaa 20:​31-35) Nyɛ Pɔɔl dimi nduyɛ mbo tosa wo pɛɛku naa mɛɛ i cho suɛi sɔvɛ le kɛndɛi tosaa a teleŋ naa, yoomuma naŋ, acheleŋnda hɔlla mulullo, a kaalaa nɔɔ yɛ.

18. Yɛɛ wanaa yaasiaa ŋsɔɔ waa bɔɔbɔɔ dimi yɛ a kɛndɛi tosaa okɔɔ?

18 Wanaa yaasiaa ŋsɔɔ wa a pɛɛku a kaala waŋchieeya okɔɔ wa, saaluŋ vɛlɛ maa kɛndɛi tosaa ke waŋnda nyaaloo. A mɛɛ yau pum dimi yɛ, mi waŋnda dimi maa ma wa a kɔl kɛndɛ tau te a tosal pɛ acheleŋnda sɔɔŋ kɛndɔŋ. Wanaa yaasiaa ŋsɔɔ wa dimi maa, te ŋ mala pɛ acheleŋnda, miŋ sinaŋ maa yoomu naa nɔ saboo. Wanaa tosa pɛɛku bɛndoo wa apum dimi maa, mi waŋnda yɔŋguŋ le wallo le halikpeŋ ma wa kɛndiaa nduyɛ ma wa a kɔl kɛndɛ. Kɛ nyɛ nda saaluŋ hoo wo cho suɛi kaamaa le naa le, kanifuule, Wana Toosiaa naa kaalaa, Chɛhowa, dimi lɔɔlɔɔ maa, kɛndɛi waŋnda tosallo tosa miŋ wa a kɔl kɛndɛ.​—Timoti Diiŋ Ndɔɔ 3:​16, 17.

HIOU LACHI A WAA WANA IKƐNDƐ

19, 20. Le yɛɛ naŋ yeema yɛ le waa wanaa ikɛndɛ?

19 Te wanaa cho naa a balaa wa buulaŋ pɛ suee le ndapila, o wa ikala le miŋ hiou lachi a kɛndɛi tosaa. Kɛ mi Chiisu loonuŋ naa maa sawala bɛndula tiɔɔŋnda hiou sawalaŋ kpou laŋ la cho Chɛhowa kaalaa a kɔl naa kpou, yoomu naa kpou, yiyaŋ naa kpou, a yoomuma naŋ kpou ni. Nduyɛ a chaaŋ naa wanachioo kaalaa mɛɛ naŋ kaala naapila yɛ. (Maki 12:​28-31) Ŋ pɛɛku o buŋgɛi hei niŋ maa, mi wanaa kaala Chɛhowa wa tol taamasi ndɔɔ kɔɔli. Wanaa tosal waŋnda kɛndɛiya Chɛhowa nda Chiisu cho ni. Nduyɛ a dɛɛniaa naa le miŋ tol taamasi ndaa kɔɔli, kanifuule, a sina maa hei tosa miŋ wa a kɔl kɛndɛ kpeekpei. Te ŋ wa pɛ wanaa ikɛndɛ o nyɛ naŋ tosal Mɛlɛka vɛlɛ a wanaa naŋ chiɛɛliaŋnda lo, ŋ cho Chɛhowa bɛɛleŋ ke, nduyɛ o wa tɔnɔɔ le naa a wanaa cheleŋnda.

20 A tonya, a cho kindiŋndo le waa wana ikɛndɔɔ, nduyɛ le acheleŋnda malaa, taama taama puaapiliaa a ndepiliaa numnda. (Kaleesiaŋnda 6:​10) Te a hiou pɛ lachi a hei tosaa, waŋnda cho num balikaa mel nduyɛ ma kaala num. Hei cho tosa ma wa a kɔl kɛndɛ. Baabuiyo dimi aa, “Wana o wana cho wana ikɛndɔɔ, dɛnɛ kɛndɔɔ ndu o sɔla ni. Te a mala waŋndo pɛ, num bɛɛ waŋndo mala num.” (Pulɔwaa 11:​25) O yoomu naa niŋ vɛlɛ a o wali pol naŋ tosa wo niŋ, nɛilaŋ la cho tau le waŋnda kɛndɛi tosallo a kɔllo kpou. Ŋ cho suukaŋ a nɛilaŋ ndaŋ lapum okɔɔ o buŋgɛi cho lachi ve niŋ.

^ pɛl. 13 Diolaŋ la siŋgaŋ.