Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Tiindaŋndo, Suliŋ Luei Naa Yoomuaŋndo o Cho Ni

Tiindaŋndo, Suliŋ Luei Naa Yoomuaŋndo o Cho Ni

TIINDAŊNDO nɔla mbo ke naa kpaaya. Le taamaseliiyo, mi che bɛɛ Setana yeema le chaŋyɛi cho naa tɛɛŋ a Chɛhowa ve tɛɛmbuu wo, kɛ tiindaŋndo mala naa miŋ “nyumi chiŋɔma leyiŋndaŋ ma Masa Nyinaa Wɔɔŋnda wuu le [naa] viɔɔ waŋ.” (Ɛfi. 6:​16) O yɔŋ bɛɛ mi bahawɛila komal naalaŋ la wa maa pembuŋ bɛndu, tiindaŋndo mala naa miŋ biuŋ. Mi Chiisu dimul buɛiyaa nduaa aa, “Te la nɔ [tiindaŋndo, NW] pɛ a yɔŋ bɛɛ mbo wa mɛsɛlaa mɛɛ kulu mɛsɛlɛi yɔm nda veelu hoo aa, Mɔsitaa wo cho nuaa yɛ pɛ, la dimul pembei hei aa, ‘Faŋaŋ nanuŋ ma kuɛ nda.’ Nduyɛ, i nɔla mi i faŋaŋ mi i kuɛ.” (Maa. 17:​20) Mɛɛ naŋ sina niŋ naa maa tiindaŋndo tosa mi chaŋyɛi cho naa tɛɛŋ a Chɛhowa ve kendu poŋ yɛ, o bɛnda bɔɔ miŋ yaasiaa nyunalaŋ ndaŋ. Yɛɛ cho yɛ tiindaŋndo? Vɛɛ yeemaŋ cho naa o kɔl loŋ piiliaŋ yɛ tiindaŋ naa? Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le tiindaŋ naa kindioo? Nduyɛ o nɛɛ niŋ naŋ nɔ yɛ miŋ dɔu tiindaŋndo?—Luomaŋ. 4:​3.

YƐƐ CHO YƐ TIINDAŊNDO?

O cho ko laalaŋndo nyɛ Baabuiyo dimi wo le cho tiindaŋndo le. Kanifuule, “nyinaa wɔɔŋnda bɛɛ a laalaŋ maa Mɛlɛka o pilɛ kpe o cho ni. Nduyɛ nyiiyaa nda nyiiya a siooŋnde le Mɛlɛka ni.” (Chemi. 2:​19) Mɛɛ yɛɛ cho yɛ niko tiindaŋndo?

Mɛɛ naŋ nɔ tiindaŋndo maa paaleŋ a nyumndaŋ ma cho wa lɔɔlɔɔ yɛ, lende koni naŋ nɔ tiindaŋndo ni maa sɔɔŋ Mɛlɛka dimi le tosaa woŋ cho yɔŋnɔŋ

Baabuiyo tɛɛsiaa tiindaŋndo o nɛilaŋ sala tiɔɔŋ choo. O tasoo, “tiindaŋndo nɔɔ cho ni, sinaa o kɔl numndo niŋ a tonya maa a cho nyɛ ŋ cho lehɔl le ndu wo sɔla.” (Hibu. 11:​1a) Tiindaŋndo nɔɔ tosa ni ma laalaŋ kɛsɛ maa nyɛ o nyɛ Chɛhowa mɛi lediom nɔ le peelɔŋndo. Le taamaseliiyo, mi Chɛhowa dimul Isɔluɛiya aa, “Di ya I ke paaleŋ a nyumndaŋ ndo, te wana nɔla di koŋ tɛɛmbuu pɛ, ma tosa paaleŋ le fula lɛ a teleŋ le nɔ le fulaa wo le, nyumndaŋ bɛɛ ma tosa ma tul lɛ a teleŋ ma nɔ le tolɔɔ wo le pɛ, mɛɛ kpemala tiɔɔŋnda ya I yii laŋ a waŋnda haa laŋ, o ya I yii a buɛi nuu Deeve wo, . . . mɛɛ wana nɔla ma tɛɛmbuu kpemala laŋ.” (Chɛlui. 33:​20, 21) Kani ma vialuŋ, a che niŋ pa mi paaleŋ le kɛɛ le siɔɔ ɔɔ mi nyumndaŋ ma kɛɛ le tolɔɔ? Te o yɔŋ pɛ ma nɔ kiisaŋ maa fɛŋ bɛɛ paaleŋ le kɛɛ niŋ le siɔ le le, baa o bɛnda pa ma kiisaŋ maa wana toosiaa leŋ ndo cho bumba nyɛ o dimi wo tosa? Sako bɛɛ!—Aisaya 55:​10, 11; Maa. 5:​18.

O diiŋ ndɔɔ, tiindaŋndo cho vɛlɛ ni, “Nyɛm naa ŋ chi wɔ le woŋ, kɛ, mi ŋ sina kpeekpei maa nyɛm muŋ ŋ cho a tonya kpeekpei yoŋ.” Baabuiyo dimi maa tiindaŋndo nɔɔ cho sinaa “a tonya kpeekpei” ɔɔ “nyɛ chɔm a tonya kɛsɛ” maa nyɛm naŋ chi wɔ le woŋ cho wo, mi che bɛɛ ŋ chi muŋ a le hɔl te. (Hibu. 11:​1b) Taamasi kuɛɛ chɔm yɛ maa ŋ nɔla miŋ laalaŋ nyɛ naŋ chi wɔ le wo? Te o yɔŋ pɛ mi chuaambɔ pɔmbɔɔ nyuna num aa, ‘Vɛɛ ŋ looku yɛ sina maa hueiye cho?’ Mi che bɛɛ a chi wɔ hueiye paale pilɛ bɛɛ le, a nɔla ma tɛɛsial ndu nyɛ chɔm maa hueiye cho wo. A dimul ndu mbo handuŋ baa o miŋndo bɛŋgu mbo yoomu ɔɔ ma nyuna ndu nyɛ tosa mi pei yɔmnde wa hiilɔŋndo wo. Te chuaambɔ koŋ laalaŋ pɛ o nyɛm chɔm muŋ maa hueiye cho wo niŋ, mɛɛ o nɔla mbo sina maa wana laalaŋ nyɔɔ ma chi bɛɛ ndu le. Mɛɛ lende koni tiindaŋndo bɛɛ nɔ ni mbo tɔlnuŋ o nyɛ choo.—Luomaŋ. 1:​20.

VƐƐ YEEMAŊ CHO NAA O KƆL LOŊ PIILIAŊ YƐ TIINDAŊ NAA?

Mɛɛ i cho yɛ dɔɔ maa tiindaŋndo nɔ mbo tɔlnuŋ o nyɛ choo yɛ, le mi waŋndo nɔ ndu, mɛɛ mbo “sina tonya cho a” Mɛlɛka okɔɔ wo. (1 Timo. 2:​4) Kɛ tonyaa sinaa a Mɛlɛka okɔɔ cho letuu le. Mi Pɔɔl, wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo poonyiaa aa, “[Tiindaŋndo, NW] nɔɔ o kɔllo niŋ ndu huŋ a Mɛlɛka nya siiŋguuwo wanaa sakpo ndu pila o hɔl ni.” (Luomaŋ. 10:​10) O cho ko tonya cho o Baabuiyo niŋndo le waŋndo nɔ mbo sina le, kɛ o nɔ mbo che ndu nyɛ sɔvɛ. Mɛɛ mi waŋndo che tonya Baabuiyo nyɛ sɔvɛ malaŋ o duau tiindaŋndo leniŋ. Ndu cho ni, dɔwɔɔ nyɛ o pɛɛku wo o wali niŋ. (Chemi. 2:​20) Kɛ te waŋndo kaala tonya cho o Baabuiyo niŋndo a kɔllo kpou le, nduyɛ, mbo kɛɛ le laalaŋnda ndɔla lachoowalaŋ siŋgaa le yeemaŋ ndɔŋ ŋdialloŋ peeloo, mɛɛ mɛɛ o pɛɛku tonyaa, kiɔɔ o kɛɛ ndu ni. (2 Pitɛ 3:​3, 4; Chudi 18) Lelaŋ, o cho wanaa che kaamaala Mɛlɛkalaŋ sindɛ wa kpou le ndaa dɔu tiindaŋndo o ndu niŋ te. (Nɔm. 14:​11; Chɔŋ 12:​37) Wanaa kaala tonya cho o Baabuiyo niŋnda kinɛi nyina diandaa Mɛlɛkaa mala ni ma nɔ tiindaŋndo.—Kalee. 5:​22; 2 Tɛsa. 2:​10, 11.

NYƐ MALA DEEVE LE TIINDAŊ KALA KALAA NƆƆ WO

Deeve wa waŋndo opilɛ o wanaa ndaa nɔ tiindaŋ kala kalaa sindɛ wa tɛɛŋ. (Hibu. 11:​32, 33) Kɛ o ve wanaa wa o yuŋgu Deeve wo niŋnda kpou le ndaa nɔ tiindaŋndo maa ndu le. Le taamaseliiyo, mi Deeve bɛndɔ bɛndoo Ɛliaabi chɔm tiindaŋ lepɛŋndo teleŋ pilɛ. Mɛɛ Deeve tuu le Koolaya chiŋalaŋndo a sɔŋgɔɔ, mbo duaunuŋ tumbe a ndu. (1 Saam. 17:​26-28) A vilu wana a tiindaŋ te, nduyɛ o cho nyɛ wanaa velu numnda nɔla ma mel num te. Lelaŋ, chaŋyɛi Deeve pila ndoo nɔ a Mɛlɛka ve mala ndu ni mbo nɔ tiindaŋndo.

O Sam 27 niŋ, mi Deeve chɔm mɛɛ o looku tiindaŋ kala kalaa taŋgul lɛ. (Suɛi 1) Mi Deeve ndoo yiyaŋ o sɔɔŋ yɔŋnuŋ ndu paandu woŋ choo a mɛɛ Chɛhowa piŋi ndu yaamɔɔwaa nduaa o ba yɛ. (Sɔɔŋ 2, 3) Mbo chɔm balika melaa le kɛɛsiaa Chɛhowaa le ndu piɛiyo o maaŋ ndɔɔ niŋ. (Sɔɔŋ 4) Mi Deeve ndoo kuɛ le Mɛlɛka saŋgalaa a chaaŋaa nduaa laalaŋnda latulu o maaŋ Mɛlɛkaa niŋ. (Sɔɔŋ 6) Mi ndoo muliŋ o Chɛhowa lo o piɛileŋ niŋ lɔɔlɔɔ. (Sɔɔŋ 7, 8) Deeve ndoo yeema bɔɔ mi ndaa ke ndu silaa o nɛi Mɛlɛkaa choo. (Sɔɔŋ 11) Deeve ndoo che bɔɔ tiindaŋndo nyɛ sɔvɛ. Lelaŋ mbo nyuna pɛŋ aa, “Te yaa nɔ tiindaŋndo le, kuɛɛ kpeekpei yaa wa yɛ niŋ?”—Sɔɔŋ 13, NW.

NYƐ Ŋ TOSA LE TIINDAŊ NUMNDO KINDIOO WO

A nɔla ma nɔ tiindaŋndo maa Deeve, te o yɔŋ pɛ ma tosa nyɛ cho o Sam 27 niŋndo. Mɛɛ mi waŋndo sina tonya cho a Mɛlɛka okɔɔ wo malaŋ o nɔ tiindaŋndo. Mɛɛ i cho yɛ dɔɔ lende yɛ, ŋ nɔ miŋ wa Diom Mɛlɛkaa a yaula tɔlnuŋ o Baabuiyo choo laŋ pɛɛkoo. Keŋ mala naa miŋ taŋgul suliŋ nyina Mɛlɛkaa ke hoo wana wo. (Sam 1:​2, 3) Te o yɔŋ pɛ ma wa Baabuiyo pɛɛkoo, o bɛnda ma chua teleŋndo o tiŋ le yiyaŋndo o nyɛ ŋ pɛɛku wo choo. Mɛɛ puuloo mala naa tɔlɔɔ le hindɔɔ yɛ, lende ko yiyaŋndo o nyɛ naŋ pɛɛku wo choo mala naa ni mi balika melaa naŋ nɔ le Mɛlɛka wo hindu. Balika melaa nɔɔ tau le Chɛhowa cho num nyindɔɔ le ndu saŋgalaa latulu a puaapiliaa o bɔŋaŋndaŋ, a acheleŋnda dimullo a tiindaŋ numndo okɔɔ. (Hibu. 10:​23-25) Ŋ chɔm vɛlɛ maa ŋ nɔ tiindaŋndo te o yɔŋ pɛ miŋ wa “Mɛlɛka piɛiyo lɔɔlɔɔ, maa [ŋ] wu ŋdial te.” (Luku 18:​1-8) Lelaŋ, “wa Mɛlɛka piɛiyo teleŋ o teleŋ” nduyɛ, ma nɔ tiindaŋndo maa o cho num “manda.” (1 Tɛsa. 5:​17; 1 Pitɛ 5:​7) Tiindaŋndo nyindu naa ni le sɔɔŋ kɛndɔŋ tosaa, nduyɛ, mɛɛ naŋ hiau lachi fau a sɔɔŋ kɛndɔŋ tosaa, lende ko tiindaŋ naa kiandu poŋ ni.—Chemi. 2:​22.

DƆU TIINDAŊNDO O CHIISU NIŊ

Tuupa ma dii Chiisu, mbo dimul buɛiyaa nduaa nyumma mɛɛlaa o wa a nda latulu waŋ aa, “La dɔu tiindaŋ nyaa o Mɛlɛka niŋ, nduyɛ, mi la dɔu vɛlɛ tiindaŋ nyaa o ya niŋ.” (Chɔŋ 14:​1) Mɛɛ ŋ nɔ miŋ dɔu tiindaŋ naa o cho ko o Chɛhowa niŋ te, kɛ o Chiisu niŋ bɛɛ. Vɛɛ ŋ duau yɛ tiindaŋndo o Chiisu niŋ? Ŋ yaasiaŋndɔ nɛilaŋ layaa.

Yɛɛ o sim yɛ le tiindaŋndo dɔwɔɔ o Chiisu niŋ?

Nɛi tasoo, a nɔ ma che sala baŋaa Chiisu wo maa le num kpeekpei Mɛlɛka yɔŋgu ndu ni. Mi Pɔɔl, wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo dimi aa, “O Po Mɛlɛkaa niŋ ya dɔu niŋ tiindaŋ nuu le waa yoomu ni. Kani fondole, ndu chɛl ni mbo wu le ya le mɛɛ o kaala ya yɛ.” (Kalee. 2:​20, NW) Te o yɔŋ pɛ ma dɔu tiindaŋ numndo o Chiisu niŋ, mɛɛ a cho laalaŋ kɛsɛ maa sala baŋaa nɔla mbo mala num. A cho vɛlɛ laalaŋ maa ndu Chɛhowa soliŋ kpeku ni le num malɔɔ haki. Nduyɛ maa ndu ke num tiindaŋ yoomu fafɛɛŋndo ni. I hiou kpou ve, sala baŋaa kpeekpei chɔm ni maa Mɛlɛka kaala num tau. (Luomaŋ. 8:​32, 38, 39; Ɛfi. 1:​7) Laalaŋndo o sala baŋaa Chiisu wo niŋ mala num ma pɛŋgi yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ nɔɔ a numpila okɔɔ.—2 Tɛsa. 2:​16, 17.

Nɛi diiŋ ndɔɔ cho sɔɔŋguu wo Chɛhowa ikɛi kpɛɛluŋ o piɛileŋ niŋ ni. Nduyɛ, sala baŋaa kinɛi kumbul naa nɛiyo hoo ni. Ndu ke naa dioo ni le piɛileŋ “naa Mɛlɛka chua o tosal ŋwaŋnda chiee kɛndɛi yo. O nɔla mbo tuiinuŋ naa inyiɛɛ mbo tosal naa kɛndɛi nduɛi nduyɛ, mbo mala naa boondii naa ŋ yeema malaa ve.” (Hibu. 4:​15, 16; 10:​19-22) Piɛileŋ le mala naa miŋ sim kɔl yi le chɔulabaa tɔɔndaŋnda komal naa le balaŋ lueiyo o hakioo niŋndo.—Luku 22:​40.

Nɛi yaa ndɔɔ cho diikɔŋndo Chiisu ni. Mi Chɔŋ wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo poonyiaa aa, “Wana o wana dɔu tiindaŋndo o Po Mɛlɛkaa hoo niŋ pɛ, wana koŋ o sɔla yoomu kpeekpeiyo o nɔ lamɛɛlu le wo. Kɛ, wana o wana tosa nyɛ o dimul ndu wo le o sɔla yoomu kpeekpeiyo le. Nduyɛ, o koŋ kɔɔli, mi Mɛlɛka o lo wana koŋ nyɛ palaa tusioo choo haaa.” (Chɔŋ 3:​36) Kɛsiŋ o kɔl maa mi Chɔŋ suaa a tiindaŋndo dɔwɔɔ o Po Mɛlɛkaa niŋ vɛlɛ a kiɔɔ tosaa nyɛ o dimul naa wo. Mɛɛ a chɔm maa a nɔ tiindaŋndo o Chiisu niŋ te a diikuŋ ndu pɛ. A diikuŋ Chiisu te a tosa pɛ “nyɛ o nyɛ Kiliti dimul [naa] le tosaa.” Ndu cho ni, sɔɔŋ o pɛɛku waŋnda woŋ a sawala o ke naa laŋ. (Kalee. 6:​2) A diikuŋ vɛlɛ Chiisu te o yɔŋ pɛ ma tol nɛi chɔmaa “buɛi cho sakpo, nduyɛ, mbo wa buɛi kɔl kalu wo” kɔɔli, kanifuule, o ba Chiisu wo bɛŋgu buɛiyo hoo cho wallo ni. (Maa. 24:​45) O yɔŋ bɛɛ mi simulta komal num ndaŋ la wueenuŋ maa hueiyii bɛndu, a nɔla ma sim yi nduyɛ ma biunuŋ te o yɔŋ pɛ ma diikuŋ Chiisu.—Luku 6:​47, 48.

‘HIOU LACHI A DIALLUŊ KALAŊ SƆLAA O TIINDAŊ Ŋ NƆ O MƐLƐKA NIŊNDO’

Mi po pilɛ mal yioo kpeleŋ paale pilɛ naa Chiisu cha aa, “I nɔ [tiindaŋndo, NW]. Kɛ, o cho o bɔɔ le. Mala ya mi nɔ [tiindaŋndo] tau.” (Maki 9:​24) Poo hoo ndoo nɔ tiindaŋndo nyɛɛmbɔ. Kɛ le mɛɛ o wa wana tusiaŋ yɛ, mbo sina maa o nɔ wɔ mbo chɔɔlu tiindaŋndo sɔla. Maa poo hoo, naa bɛɛ nɔ miŋ chɔɔlu tiindaŋndo sɔla kanifuule, mi simulta kala kalalaŋ la komal naa lepum o yoomoo niŋ. Lelaŋ, suŋ suŋ naa kpou nɔ ni miŋ kindi tiindaŋ naa poŋ, nduyɛ ŋ nɔla miŋ tosa hei. A mɛɛ naŋ yaasiaa o buŋgɛi hei niŋ yɛ, ŋ kindi tiindaŋ naa te o yɔŋ pɛ miŋ wa Diom Mɛlɛkaa pɛɛkoo nduyɛ miŋ yiyaŋ lechoo. Keŋ mala naa miŋ nɔ balika melaa le kɛndɛi Chɛhowa cho naa tosallo ve. Ŋ kindi vɛlɛ tiindaŋ naa te o yɔŋ pɛ miŋ wa kɔlaŋ Chɛhowa saŋgalaa latulu a chaaŋaa naa laalaŋnda, nduyɛ miŋ dimul acheleŋnda a tiindaŋ naa okɔɔ. Piɛileŋ o Chɛhowa lo lɔɔlɔɔ cho vɛlɛ nyɛ sɔvɛ mala naa le tiindaŋ naa kindioo suŋ suŋndo ni. Baabuiyo chɔm naa tɔnɔ bɛndu naŋ sɔla wo te o yɔŋ pɛ miŋ kindi tiindaŋ naa poŋ. O dimi aa, “Chaaŋaa niaa kaalaa, la maaliaŋ vellaa velle le hiouwɔɔ lachi a dialluŋ kalaŋ sɔlaa o tiindaŋ nya nɔ hoo o Mɛlɛka niŋ ndo. . . . La hiou lachi a waa o kaala Mɛlɛkaa bɛŋgu.”—Chudi 20, 21.