Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

“La Mal Mialla Yiyaa o Chiɛila Nyalaŋ Niŋ Te”

“La Mal Mialla Yiyaa o Chiɛila Nyalaŋ Niŋ Te”

“La mal mialla yiyaa o chiɛila nyalaŋ niŋ te.”​—HIBULUIYA 13:2.

CHONDOŊ: 124, 79

1, 2. (a) Simulta yɛɛ mialaa bɔɔbɔɔ nɔ yɛ hau? (Tofa fotueiyo o peeleŋ ndeŋ choo.) (b) Yɛɛ kiilanɔɔ Pɔɔl yiyalaŋ yɛ Kilisiɔŋnda, nduyɛ nyunala yɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa?

O HIOU niŋ wɔsilaŋ 30, mi Osɛi, o ndoo ve wɔ Chɛhowɛinɔ le wo, faŋaŋ o ndulo chiee Kana mbo kua Yulopi le challe. [1] (Tofa diomnda chɔɔlaalaŋ.) Mbo dimi aa, “Haupa mi sina maa wanaa bɔɔbɔɔ buulaŋ a ya le. Mi kɔndɔfillo bii vɛlɛ ya a mɛɛ fondaa ndoo nyulul lɛ. Mɛɛ ya faŋaŋ o fondaŋ dɛndɛlaŋ la tuallo le kɔlaŋ o yiya nuu, mi sinaŋ hueiye tau. Nduyɛ teleŋ tasoo wa koŋ ni le hueiyii waa lende sinaŋndo o yoomu nuu niŋ. Okoŋ, mi kandu chaŋndo.” Le mɛɛ i wa suɛi kala le mi Osɛi pɛɛku suɛi maŋgalɛi yɛ, mbo chua ndu wɔsioo a nyɛ lechoo le wali kɛndɔɔ sɔlaa. Nduyɛ le mɛɛ o wa levil a o lɛŋnde ndɔleŋ yɛ, yeemɛi yuŋgu ndɔɔ wa ndu tau, nduyɛ wana pilɛyɛi wa ndu paaliaŋndo.

2 Yiyaŋndɔ mɛɛ num oo yeema niŋ ma bii num yɛ te suɛi waa naa ndii komal num pɛ. O kpeekpei niŋ, a wa naŋɔɔ kɔl tau le mi wanaa kaala numnda ndaa demul num o Toŋgo leMasaa niŋ, o yɔŋ bɛɛ aa o lɛŋnde cheleŋ niŋ ŋ fula ni ɔɔ la nɔ kɔɔle pilɛ le. Nduyɛ pɛŋ, Baabuiyo dimul Kilisiɔŋaa tonyaa le ‘mialla yiyaa o chiɛila ndalaŋ niŋ.’ (Hibuluiya 13:2) Lelaŋ, ŋ yaasiaŋndɔ nyunalaŋ ndaŋ: Vɛɛ Chɛhowa yiyaŋ yɛ a mialla? Ŋ nɔ pa miŋ yɔŋyɔla yiyaŋ naa a mialla okɔɔ? Nduyɛ vɛɛ naŋ mala yɛ wana fula o lɛŋnde cheleŋ niŋndo le waa o kunda naa niŋ?

MƐƐ CHƐHOWA CHE MIALLA YƐ

3, 4. A mɛɛ Ɛsɔdɔɔ 23:9 dimi yɛ, vɛɛ Mɛlɛka ndoo yeema yɛ mi Isɔluɛiya bii mialla, nduyɛ le yɛɛ?

3 Mɛɛ Chɛhowa soli wanaa nduaa Ichipi o chɛleŋ niŋ, mbo ke nda sawalaŋ la pɛɛku nda le ma tosal mialaa tol nda kɔɔli wa kɛndɛiyo. (Ɛsɔdɔɔ 12:38, 49; 22:21) Le mɛɛ i cho lɔɔlɔɔ suɛi kpɛdɛ le mialla le yɛ, lelaŋ Chɛhowa ndoo manda nda o nɛi kaalaa niŋ ni. Le tamaseliiyo, mi mialla ndaa nuuviaa kuluŋ wanaa kuawaa ndaa mɛi kɔɔli woŋ.​—Lɛvitikɔɔ 19:9, 10.

4 Chɛhowa dimul ko Isɔluɛiya le ma ke mialla bɛɛleŋ te, kɛ mbo yeema nda ma yiyaŋ nyɛ o sim le waa miallo wo. (Nuawɔ Ɛsɔdɔɔ 23:9.) Tuupa bɛɛ mi Isɔluɛiya simnuŋ chiaa o Ichipi niŋ, Ichipiaŋnda ndaa hɛnaŋ a nda le kanifuule, wanaa teŋgeŋnda nda wa ni. (Chɛnɛsee 43:32; 46:34; Ɛsɔdɔɔ 1:11-14) I ve kpɛdɛ Isɔluɛiya choo le waa mialla o Ichipi niŋ te. Chɛhowa ndoo yeema nda ma loonuŋ keŋ, okoŋ, ma tosal mialaa wa nda tɛɛŋnda kɛndɛi.​—Lɛvitikɔɔ 19:33, 34.

Chɛhowa tosal mialla kɛndɛi

5. Yɛɛ mala yɛ naa le mialla kɛndɛi tosallo maa Chɛhowa?

5 Chɛhowa siŋgaŋ ndɔ le. Lelaŋ te mialla hiŋ pɛ o kunda naa niŋ, ŋ puɛɛnuŋ maa Chɛhowa cho wɔ wanaa waa ndoo kɛndɛi tosallo le. (Ditɔnɔmii 10:17-19; Malakai 3:5, 6) Simndɔ kpɛ ma yiyaŋ a simulta komal mialla laŋ. Le tamaseliiyo, lepum a bii suɛi maŋgalɛi sɛnɛiye bila le nduyɛ a bii nda nyɛkɛndɛi le. Ŋ kindiŋ kpoke miŋ mala nda nduyɛ miŋ bii nda nyɛkɛndɛi.​—Pitɛ Tasoo 3:8.

Ŋ NƆ PA MIŊ YƆŊYƆLA YIYAŊ NAA A MIALLA OKƆƆ?

6, 7. Yɛɛ chɔm yɛ maa mi Kilisiɔŋaa Chuuwa sindɛ pɛɛku le hɛli wɔɔŋ wɔɔŋndo chɔulabaa?

6 Mi Kilisiɔŋaa tasiaa pɛɛku le hɛli wɔɔŋ wɔɔŋ wa o tiuwaa Chuuwa tɛɛŋndo chɔulabaa. O paale Pɛŋtikɔɔsileŋ choo o wɔsi 33 niŋ, mi Kilisiɔŋaa Chuuwaa wa o Chulusɛlɛm niŋnda tosal wanaa sɛnɛiyaa fula o lɛŋii yɛ yɛi niŋnda kɛndɛi nduyɛ ma buulaŋ le nda. (Walta Wanaa Chiisuaa 2:5, 44-47) Hoo chɔm ni maa mi Kilisiɔŋaa Chuuwa bii bila nyɛ “mialla yiyaa” simndo, koŋ cho ni, “mialla kɛndɛi tosallo.”

7 Kɛ o teleŋ koŋ niŋ, mi nyɛ yɔŋnuŋ. Mi Chuwaa ndaa dimi Kilikiiye wa ŋɔɔchiaŋ maa a ve waŋlaanduaa vii piaanduaa wa biyɔɔ kɛndɛ le. (Walta Wanaa Chiisuaa 6:1) Le bahawɛi koŋ solioo, mi kiilaa hɛli laŋgbaa kalla a ŋɔmmɛu le ma tosa a sabu maa a bii wana o wana kpeŋkpeŋ. Mi kiilaa hɛli laŋgbaa nɔ diola maKilikiilaŋ nda. Kɛlɛŋgaa le ma nɛŋi waŋlaanduaa vii piaanduaa wa kɔltaŋ nda tosa keŋ ni.​—Walta Wanaa Chiisuaa 6:2-6.

8, 9. (a) Nyunala kuɛɛ mala yɛ naa le sinaa te wanaa hɛliaa naŋ cho ni? (b) Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ soliŋ o kɔl po? (Pitɛ Tasoo 1:22)

8 Ŋ sina ndi, ŋ sina ndi le, naa kpou naamu naa cho naa o suiyaŋ pɔlɔkɔ. (Luomaŋnda 12:2) Nduyɛ, lepum miŋ tuei wanaa naŋ chiɛɛliaŋnda, a naŋ tosa wallo diompilɛ wa, ɔɔ a naŋ kua o sukuu wa sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ dimioo a kɔɔlima waŋnda okɔɔ, suɛi ndɛi maŋgalɛi, ɔɔ kɔɔle ndaleŋ. Vɛɛ kpɛ sɔɔŋ wɔɔŋ waa naa piiliaŋ yɛ naa? Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa te waŋndo wa pɛ lɛŋnde naŋ fula leŋ mamɔɔ ɔɔ naamula naalaŋ?

9 Teleŋ pilɛ mi kiilanɔɔ Pitɛ chɔm hɛlioo nda wanaa ve ŋChuu le wa tɛɛŋ. Kɛ mbo pɛɛku o pɔmpɔmbɔ le yiyaŋ wɔɔŋ koŋ soliŋndo o kɔl po. (Walta Wanaa Chiisuaa 10:28, 34, 35; Kaleesiaŋnda 2:11-14) Naa bɛɛ, te o yɔŋ pɛ miŋ saaluŋ maa hɛlioo ɔɔ heelɔŋndo le kɔɔle naaleŋ le cho naa o kɔl, o yɔŋ bɛɛ aa nyɛɛmbuiinaa, ŋ nɔ miŋ tosa wallo kalaŋ le ndu chɔulabaa. (Nuawɔ Pitɛ Tasoo 1:22.) Yɛɛ mala yɛ naa le keŋ tosaa? Loonuŋ maa lelɛŋ o lelɛŋ naŋ fula, naa kpou wanaa lahakiaa naŋ cho ni, nduyɛ ŋ bɛnda le miŋ sɔla pioŋɔɔ le. (Luomaŋnda 3:9, 10, 21-24) Lelaŋ, ŋ nɔ sabu o sabu le yiyaŋndo maa ŋ bɛnda miŋ hiau wana cheleŋ te! (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 4:7) Ŋ nɔ miŋ yiyaŋ maa kiilanɔɔ Pɔɔl. Mbo dimul chaaŋaa nduaa Kilisiɔŋnda maa a “cho lɛ maa wanaa lekaa kɛlɛŋgaa maa lamial te,” kɛ maa ‘pilachieeya nda cho niŋ latulu nda Mɛlɛka wanaa nduaa ni.’ (Ɛfisiaŋnda 2:19) Naa kpou nɔ miŋ tosa wallo kalaŋ le hɛli kɛ kɛ cho naa o kɔl solioo po, nduyɛ miŋ chuɛinuŋ wana chieeyɛi sɛnɛiye.​—Kolosiaŋnda 3:10, 11.

MƐƐ WANA TOSAL MIALLA KƐNDƐI YƐ

10, 11. Vɛɛ Bowaa tollɛ tamasi Chɛhowaa kɔɔli le mialla biyɔɔ nyɛkɛndɛi?

10 Mi wana laalaŋndo Bowaa tual tamasi Chɛhowaa kɔɔli le mialla biyɔɔ nyɛkɛndɛi. Vɛɛ o tosa yɛ keŋ? Mɛɛ Bowaa kuɛ chiɔɔŋ ndɔŋ nuaa a boondii kuawɛi, mbo cha Lufu, chua mial ndoo fula o lɛŋnde Mowabileŋ niŋndo. O wa wallo kalaŋ le baaliiŋ ndaa mɛi kɔɔli woŋ chɔɔviaa. O Sawa Muuse wo bɛŋgu, Lufu ndoo nɔ dioo le baaliiyoŋ nuuviaa kɔɔli. Kɛ mɛɛ Bowaa tuei maa Lufu nyuna fɛŋ le ma chɛl ndu le baaliiyoŋ nuuviaa o chiɛi nduɛi niŋ, mi nyɔɔ hɛnaŋ ndu tau nduyɛ mbo chɛl Lufu le mbo chɔɔviaa yasala nda mɛli laŋ.​—Nuawɔ Lufu 2:5-7, 15, 16.

11 Nyɛ yɔŋnuŋ o koŋ kɔɔli wo chɔm kpendekele maa Bowaa ndoo buulaŋ a Lufu vɛlɛ a nyɛ wa ndu choo o kala maa miallo. Mbo dimul ndu le mbo wa buɛiyaa nduaa laanduaa kɔɔli yɔŋi puaa cho wallo o chiɛi nduɛi niŋnda a yɔŋ ndu nyɛ. Mbo tosa a sabu ma ke ndu nyɛdiaa a mɛŋndaŋ nyɛkɛndɛi maa wanaa nduaa walla. Mi Bowaa ke chua miallo bala fondoo hoo bɛɛleŋ nduyɛ mbo dɛɛniaa ndu kɔllo.—Lufu 2:​8-10, 13, 14.

12. Vɛɛ kɛndɛi piiliaŋ yɛ mialla?

12 O cho ko lɛ mɛɛ Lufu chɔm lolechoo wo o Naomi kalalɛi ndɔ lo yɛ le Bowaa tosal ndu kɛndɛi le, kɛ le mɛɛ Lufu kandu niŋ Chɛhowa piɛiyo nduyɛ mbo tofa Ndu le ndu mandaa yɛ. Mɛɛ Bowaa tosal Lufu kɛndɛi, Chɛhowa kpeekpei o wa tuulaa ni le kaala lo lechoo wo chɔmndo. (Lufu 2:12, 20; Pulɔwaa 19:17) Naa bɛɛ hau, te ŋ wa pɛ wanaa ikɛndɛ, ŋ nɔla miŋ mala “waŋnda kpou” ma pɛɛku tonyaa nduyɛ ma che maa Chɛhowa kaala nda bɔɔ.​—Timoti Tasoo 2:3, 4.

13, 14. (a) Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ yil mialla o Toŋgo leMasaa? (b) Yɛɛ mala yɛ num ma wa fɛɛsɛŋ le suɛi o wana nɔ naamu cheleŋndo lo?

13 Ŋ tosal mialla kɛndɛi te ŋ yil nda pɛ a dialuŋ fulaa o Toŋgo leMasaa. Wanaa laŋga huŋ o lɛŋnde naaleŋ niŋnda, lepum mi siɔmbulaŋ la wa nda. Le hei, a yeema ma holnuŋ wana le. Le mɛɛ naamu ndaa a kɔɔle ndaleŋ le cho teŋgeŋ yɛ, ma cheŋnuŋ maa wanaa taaniŋnda nda cho wanaa nda komal o lɛŋnde leŋ niŋnda tɛɛŋ ni. Lelaŋ, ŋ nɔ fɛŋ miŋ yil nda, miŋ tosal nda kɛndɛi, nduyɛ miŋ chɔm yeemɛi o nda niŋ. Te JW Language appwa pɛ o suɛi maŋgalɛi numnde niŋ, o mala num ma pɛɛku yilɔɔ o suɛi ndɛi maŋgalɛi niŋ.​—Nuawɔ Filipiaŋnda 2:3, 4.

Baa ŋ yil pa mialla a dialuŋ fulaa te a hiŋ pɛ o Toŋgo naa leMasaa niŋ? (Tofa pɛlta 13, 14)

14 Lepum a ve fɛɛsɛŋ le suɛi o wana nya nɔ naamu cheleŋndo lo le. Le yiyaŋnda waa naa chɔulabaa, a dimul ndu a numpila okɔɔ. O hei niŋ, a cho sina maa nyɔɔ opilɛ kpe nya cho o sɔɔŋ bɔɔbɔɔ niŋ ni. Loonuŋ maa naamu o naamu nɔ nyɛ o hɛnaŋndo a nyɛ o hɛnaŋ te wo.

MALA WANA O WANA MBO WA FƐƐSƐŊ

15. Yɛɛ mala yɛ naa le miŋ bii bila wanaa laŋga huŋ o lɛŋnde naaleŋ niŋnda?

15 Le ma mala mi acheleŋnda wa fɛɛsɛŋ o kundaa niŋ, nyunaŋndɔ nyɛkɛndɛi aa, ‘Te ndoo wa pɛ aa ya cho o lɛŋnde cheleŋ niŋ ni, vɛɛ yaa yeema yɛ niŋ mi waŋnda bii ya?’ (Maatiu 7:12) Biunuŋ wanaa laŋga huŋ o lɛŋnde numdeŋ niŋ ma wa yɛlɛmiaalaŋ tosaa wa. O tase ndɔ, ŋ yala bila biyɔɔ mɛɛ nda yiyaŋ ɔɔ tosa sɔɔŋ yɛ le. Tuupa miŋ dimul nda ma yiyaŋ nduyɛ ma tosa sɔɔŋ maa wanaa naŋ nɔ naamu pilɔɔ wa, o bɛnda miŋ mal nda ma tosa sɔɔŋ mɛɛ o bɛnda a nda yɛ.​—Nuawɔ Luomaŋnda 15:7.

Biunuŋ wanaa laŋga huŋ o lɛŋnde numndeŋ niŋ ma wa yɛlɛmiaalaŋ tosaa wa

16, 17. (a) Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le sɔɔŋgoo wanaa nɔ naamu cheleŋndo wa ikɛi kpɛɛluŋ? (b) Mala suu kuɛɛ naŋ yɔŋgu yɛ mialaa hiŋ o kunda naa niŋnda?

16 Te ŋ chua pɛ teleŋndo le sinaa a naamu mialla ɔɔ a lɛŋnde ndaleŋ okɔɔ, i wa tɛtɛlɛ le miŋ sina nda. O pɛɛku naa leyuŋgoo niŋ, ŋ tosa yaasiaa pɔmbɔ a naamu wanaa cho o kunda naa niŋ ɔɔ tanda naa niŋnda okɔɔ. Nɛi cheleŋ o naŋ sɔɔŋguu mialla ikɛi kpɛɛluŋndo cho nda veeloo o naalo chiɛiniŋ le nyɛdiaa ni. Chɛhowa “kumbul wanaa cho a Chuu le wa nɛiyo le laalaŋndo.” Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ tol tamasi ndɔɔ kɔɔli miŋ kumbul mialla diola naalaŋ, a cho “chaaŋaa naa wanaa laalaŋnda” wa.​—Walta Wanaa Chiisuaa 14:27; Kaleesiaŋnda 6:10; Choobu 31:32.

17 Te ŋ chua pɛ teleŋndo a yuŋgu hiŋ o lɛŋnde naaleŋ niŋndo, hoo mala naa miŋ bii nda bila, nduyɛ miŋ che kindiŋ nda cho le naamu naa sinaa wo nyɛ sɔvɛ. Ŋ cho saalɔŋ maa a yeema malaa le suɛi nɛi maŋgalɛi pɛɛkoo. Ŋ mala nda vɛlɛ le yiya sɔviɔɔ sɔlaa ɔɔ baalaa. Mala suu waa naa chɔm teŋgeŋndo tau le puaapiliaa a ndepiliaa naa.​—Pulɔwaa 3:27.

Baa ŋ cho pa kɛndɛi tosaa o mialaa fula o lɛŋnde cheleŋ niŋnda lo? (Tofa pɛlta 16, 17)

18. Tamaselii kuɛɛ mialla tuallɛ kɔɔli le bɛɛleŋ a balika melaa chɔmndo hau?

18 Mialla bɛɛ yeema ma kindiŋ le ma tosa yɛlɛmiaalaŋ le naamoo o lɛŋnde nda hiŋ niŋ ndeŋ. Mi Lufu kɛsi tamasi kɛndɔɔ o hei niŋ. O tasoo, mbo chɔm bɛɛleŋ le naamu cho o lɛŋnde o kuɛ niŋndeŋ a mɛɛ o nyuna fɛŋ le ma chɛl ndu mbo nuuviaa baaliiyoŋ amakɔɔ yɛ. (Lufu 2:7) O chue di ndoo nɔ koŋndo maa nyɛ tɛtɛlɛ le ɔɔ maa acheleŋnda nɔ kuee ma ke ndu nyɛ le. O diiŋ ndɔɔ, o wa chɔ chɔ le acheleŋnda dimullo maa wana sinaa ikɛndɔɔ o cho ni le nyɛ nda tosal ndu wo. (Lufu 2:13) Te mialla bɛɛ chɔm pɛ kaa suu waa naa, puaapiliaa a ndepiliaa ndaa vɛlɛ a wanaa cheleŋnda cho nda chɔɔlu bɛɛleŋ ke.

19. Sabula kuɛɛ naŋ nɔ yɛ le mialla dimullo maa a chaa hunɔɔ?

19 Ŋ cho bɔɔ a kɔl kɛndɛ le mɛɛ Chɛhowa chɔm naa kɛndɛi nduɛi kaalɛi nduyɛ mbo chɛl waŋnda kpou ma wa tueiyɔɔ yooŋgu kɛndɔɔ yɛ. O lɛŋnde apum cho ichali leŋ niŋ, ndaa nɔla ma pɛɛku Baabuiyo ɔɔ ma kuɛ o bɔŋaŋnda Seiyaa Chɛhowaa le. Kɛ, mɛɛ nda sɔla niŋ naa teleŋndo le bɔŋaŋndaŋ biyɔɔ a naa latulu yɛ, ŋ nɔ miŋ mala nda halikpe a yiyaŋ maa mialla le nda cho le. Kɛlɛŋgaa ŋ nɔ kaniŋ bɔɔ le ɔɔ ŋ tiuba miŋ mala nda tau le. Kɛ te ŋ tosal pɛ mialla kɛndɛi, mɛɛ ŋ cho tamasi Chɛhowaa tolɔɔ kɔɔli le nda kaalaa. A mɛɛ naŋ “cho niŋ chuauwaa Mɛlɛkaa” yɛ, maa ŋ kindiŋ o nɛi o nɛi niŋ miŋ demuluŋ mialaa huŋ naa tɛɛŋnda fɔ!​—Ɛfisiaŋnda 5:1, 2.

^ [1] (pɛl 1) Diolaŋ la siŋgaŋ.