Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUNDƐI A NDU OKƆƆ

I Tuei Bɔɔ Yoomoo Yeela o Wali Chɛhowaa Niŋ

I Tuei Bɔɔ Yoomoo Yeela o Wali Chɛhowaa Niŋ

WALI ni tasoo o lɛuve Kanada wa basɔɔ naa ndaa kɛsi maasiilaŋ le yaulaŋ toosiaa wa ni. O wɔsi 1958 niŋ yaa tosa keŋ ni. Nduyɛ a teleŋ koŋ, I wa wɔsilaŋ 18. I wa bɔɔ yoomoo tueiyɔɔ yeela. Nduyɛ o viu bɛɛ le, mi kandu wallo a maasii nda soliŋ kpeku le yaulaŋ siouwo kpɛlɛkiaa wo. O kpeekpei niŋ, I wa bɔɔ a kɔl kɛndɛ le waa o Bɛtɛɛl!

Wɔsioo opilɛ okoŋ kɔɔli, ma yonda o yuŋgoo Bɛtɛɛllo maa a yeema wanaa malaa le kɔlaŋ o lɛuve Saut Afilika kanifuule, ndaa hiŋ a maasii sɛnɛiyo loŋ le yaulaŋ toosiaa. Mi poonyiaa diola nilaŋ. Nduyɛ I wa bɔɔ a kɔl kɛndɛ mɛɛ nda hɛli ya. Ma hɛli vɛlɛ puaapiliaa cheleŋ a yaa o Lɛuve Kanada. Nda cho ni, Dɛnis Lichi, Bil Maklelaŋ a Kɛŋ Nɔdiŋ. Nduyɛ ma dimul naa maa ŋ cho lakɔ viowɔɔ Saut Afilika tau.

Lelaŋ mi veelu kala nuu. Okoŋ mi dimul ndu aa: “Nde, I nɔ yooŋgu kɛndɔɔ le num. I cho laŋ Saut Afilika!” Kala nuu ndoo nɔla suɛi tau le. Kɛ ndoo nɔ tiindaŋ kala kalaa nduyɛ ndoo nɔ chaŋyɛi kpɛɛluŋnde a Chɛhowa. Mi che bɛɛ kala nuu suu tau a hei okɔɔ le, kɛ mi sina maa o wa a kɔl kɛndɛ. Mi che bɛɛ ndu a finya nuu wa ya koma yeema le mɛɛ ya wa laŋ levil lɛ, kɛ a tembu kɔl a kɛɛsiaa nuu le.

MIŊ MAL LE KƆLAŊ SAUT AFILIKA!

A teleŋ ya, Dɛnis Lichi, Kɛŋ Nɔdiŋ, a Bil Maklelaŋ wa o teeniiyo niŋ chɔŋ Kep Tawn kɔ Chohanisbɔk o wɔsi 1959 niŋndo

Mɛɛ wɔsilaŋ 60 la hiou, miŋ chiikaŋ vɛlɛ naa hiɔɔlu kpou o lɛuve Saut Afilika o wɔsi 2019 niŋ

Tuupa miŋ kua Saut Afilika, ma dimul naa le miŋ kuɛ Bulukiliŋ le miŋ sɔla pɛɛkoo le paŋgoŋ ŋgaa mɛɛ wana soliŋ maasii toosiaa yaulaŋ o nɛi teŋgeŋndo choo wo kpeku yɛ. Mɛɛ naŋ chii pɛɛku koŋ, miŋ luɛi o dɛndɛ mamɛŋndo niŋ miŋ kua o chioo Kep Tawn o Saut Afilika niŋ. A teleŋ koŋ, I wa wɔsilaŋ 20. Okoŋ, miŋ chua vɛlɛ teeniiyo le kɔlaŋ Chohanisbɔk a nyumndaŋ. Naa tasiaa teeniiyo sim nda cho o chiee pɔmbɔɔ Kaalo ni, naa paaleŋ le fula tau wa. Fondaa wa o tuu kpɛi, nduyɛ chundoo bɛɛ wa o hɔbɛi. Mɛɛ naa hiɔɔlu kpou tofa o bɛɛ, miŋ dimi aa: “Fondaŋ kuɛɛ cho yɛ hoo?” Miŋ kandu yiyaŋndo a fondaŋ naŋ wa kɔlaŋ ndo okɔɔ. Kɛ miŋ huŋ sina maa fondaŋ kɛndɔɔ pila o cho ni mɛɛ naŋ miiŋgu loŋ teleŋ cheleŋ. Nduyɛ, wanaa cho loŋ nda choŋnuŋ o kɔl nyulu niŋ.

Le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ, mi yaa tosa wallo a maasii ndoo hɛɛnduu chomultaŋ le Bandu Mɛŋgɛlaa Tiondoo! solioo o pei choo wo. Nduyɛ maasiiyo hoo ndoo kendu bɔɔ wali. Mi lɛuve ndii soli yaulaŋ o sɔɔŋ maŋgalaŋ bɔɔbɔɔ o Afilika niŋ, o cho ko Sɔɔŋ maŋgalaŋ nda dimi Saut Afilika woŋ te. Ŋ wa bɔɔ a kɔl kɛndɛ le mɛɛ maasii naŋ chɛŋ le ndu Kanada miŋ huŋ Saut Afilika wo wa wallo nyɛkɛndɛi yɛ!

Okoŋ kɔɔli, mi yaa tosa vɛlɛ wallo o fondaŋ ndaa tosa walta yɛ yɛlaŋ ndaŋ ndo. Laŋ la cho ni, wali hiviaa, yaulaŋ solioo o pei choo a la yɔŋndo o lɛŋii cheleŋ niŋ. Yoomu nuu wa bɔɔ kpɔndi kpɔndi, kɛ I wa bɔɔ a kɔl hiniaa.

MI NƆƆ SIŊGA WALI NUU

A teleŋ naŋ wa kɔɔfale teŋgeŋndeŋ tosaa naa Lɔla a wɔsi 1968

A wɔsi 1968, miŋ chal o nɔɔ niŋ naa ndepilɛnɔ kɔɔfanɔ pilɛ diolaŋ Lɔla Bowɛŋ. O lɛuve ikɛi kpɛɛluŋ o wa ni. Nduyɛ, mi ndoo tosa wallo palɛi itiŋ nda Kunda Hiviaa. A teleŋ koŋ, waŋndo ndoo chua pɛ nɔɔ sɛnɛi, ndaa chɛl ndu mbo lo o Bɛtɛɛl te. Le hei, ma yɔŋ naa kɔɔfale teŋgeŋndeŋ. I wa tiŋ buulaŋndo kanifuule, ndaa ke kɔɔfaa teŋgeŋnda nyɛsɔlaa bɔɔ le. Vɛɛ ya wa yɛ niko nyɛsɔlaa koŋ soliŋ kpeku le nyɛdiaa, a naa lɔlaa sɔviaa nuuviaa mɛɛ ya wa o Bɛtɛɛl lɛ? Ipaŋgu o ipaŋgu, mi ndaa ke naa kaniŋ mapuuloŋ 35 te naŋ chiŋa pɛ hawɛila yeemaŋ ndaŋ, miŋ tosa miiŋgula makɔɔlaŋ, nduyɛ miŋ yɔŋgu yaulaŋ mɛɛ kpɛ ndaa yeema naa le mi naŋ yɔŋgu laŋ yɛ. Kanii keŋ naŋ soliŋ kpeku ni miŋ yɔŋgu paawa chiɛiyo, miŋ pendu nyɛdiaa ɔɔ te naŋ nɔ pɛ le nyɛ nyaanaŋndo chuaa. Ndi naŋ soliŋ vɛlɛ kpeku ni te naŋ del pɛ a naa a le sɔɔŋ cheleŋndoŋ.

Ma yɔŋ naa le kɔɔfaleŋ tosaa o chiee bɛndoo Dɔbaŋ ikɛi. O mɛŋma ihɛllaŋ Iŋdiaŋ Osiɔŋ kɔŋgɔ fondaŋndo hoo cho ni. Iŋdiaŋnda wa tau o fondaa hoo. O nda tɛɛŋ, a bɔɔbɔɔ ndaa hiŋ o fondaŋndo hoo le wali machɛŋgioo tosaa o wɔsiŋ 1800 niŋ. Mi che bɛɛ ndaa nɔ walta cheleŋ, kɛ a puɛɛnuŋ a naamula ndalaŋ, vɛlɛ a nyɛdiaala ndaa dia laŋ te. Mi ndaa dimi vɛlɛ Iŋkilisiiye. Keŋ ndii mala naa ni miŋ dimul nda yooŋgu kɛndɔɔ.

Kɔɔfaa teŋgeŋnda ndaa nɔ ma chua hawɛilaŋ 150 o wali pollo niŋ ipaŋgu o ipaŋgu. Mɛɛ naŋ kandu, paale taseleŋ miŋ kɛɛsiaa le chuaa hawɛilaŋ la ŋɔmpum o wali pollo niŋ. Le mɛɛ paaleŋ lee fula tau yɛ, mi nyɔɔ ndoo tuulu ŋama ŋama. Paaleleŋ ŋ tosa miiŋgu makɔɔ le, nduyɛ ŋ sɔla pɛɛku Baabui le. Chiɛiyo a chiɛiyo kinɛi naŋ wa waŋnda yooŋgu kɛndɔɔ dimullo ni. Mɛɛ naŋ kandu suɛi o waŋnda lo, nyɔɔ viouwɔɔ kpɛɛ, mi tofa teleŋndo. Mi cha maa chemchemndaŋ 40 kinɛi naŋ chua wɔ ni. Okoŋ mi nyunaŋ aa: ‘Baa ŋ nɔla niŋ pa kɔɔfale teŋgeŋndeŋ tosaa?’

Mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, miŋ tosa kɛɛsiaa kɛndɔɔ a wali naa sɛnɛiyo hoo okɔɔ. Lepaa o lepaa, miŋ naŋ toosiaa nyɛdiaa pɔmbɔ miŋ kuɛ a ndu o ba. Te yiaaŋ maa nɛi naa pɛ, naŋ simi mɔmbillo o yɔmndo bɛŋgu le miŋ kɔ pɛŋgi. Nduyɛ teleŋndaŋ lapum, mi chuaambuaa Iŋdiaŋnda ndaa balu naa silɔ le sinaa nyɛ naŋ wa tosaa wo. Mɛɛ palɛi tiŋ hiou, hawɛilaŋ la tiɔɔŋ ɔɔ la yaa naŋ dimi niŋ yooŋgu kɛndɔɔ chiɛiyo a chiɛiyo ni, okoŋ miŋ kuɛ miiŋgula makɔɔlaŋ a pɛɛkula Baabuilaŋ tosaa. Nduyɛ, paaleŋ lee chuu niŋ lende, ŋ sinaŋ bɛɛ le.

I wa bɔɔ suɛi kɛndɛ bɛndu le wanaa ndaa nɔ kaŋ kɛndɛiya tonya cho o Baabuiyo niŋndo pɛɛkoo. Iŋdiaŋnda cho wanaa lebɛɛ, a nɔ kɛndɛi nduyɛ a nɔ siooŋii Mɛlɛkɛi. Wanaa wa o piɛile Hindus leŋ niŋnda bɛɛ, mi a bɔɔbɔɔ ndaa chɛl miŋ soo o nda lo. Ndaa yeema bɔɔ miŋ pɛɛku nda a Chɛhowa, Chiisu, Baabuiyo, chieeŋ sɛnɛiyo, vɛlɛ a tiindaŋ fulasɛiniŋndo okɔɔ. Mɛɛ naŋ chii wɔsioo opilɛ, miŋ sɔla pɛɛkula Baabuilaŋ 20. Lepaa o lepaa, mi naŋ de nyɛdiaa latulu a yuŋgula naŋ pɛɛku Baabuiyo laŋ opilɛ. Nduyɛ ŋ wa a kɔl kɛndɛ tau.

Nyɔɔ viu bɛɛ le, mi wali naa siŋgaŋ vɛlɛ. Ma yɔŋ naa le buɛile Ibuŋgaleŋ tosaa o kɔŋgɔ balu mɛŋma Indiaŋ Osiɔŋ ndaŋ ndo. Lɔɔ o lɔɔ, mi naŋ kuɛ kundala yɛ yɛlaŋ yilɔɔ, miŋ tosa wallo diompilɛ naa wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa nduyɛ mi naŋ dɛɛniaa nda. Yuŋgu o yuŋgu naŋ kuɛ pɛ yilɔɔ, mi ndaa chua naa naŋ chaa yuŋgu pilɔɔ naŋ cho ni. Mi naŋ tuei teleŋ naŋ wa diompilɛ naa ndaa a chuauwaa ndaa wo yeela. Nduyɛ mi naŋ pisul vɛlɛ pɛŋ a chɔluaa ndaa. Kɛ mɛɛ wɔsilaŋ la tiɔɔŋ la hiou okoŋ kɔɔli, mi lɛuve veelu naa o foŋndo choo. Nduyɛ ma dimul naa aa: “Ŋ cho yiyaŋndo le mi la miiŋgu vɛlɛ o Bɛtɛɛl.” Kɛ mi dimi aa: “Ŋ naŋ ndɔ kɔl le waa naa naŋ cho wa.” Kɛ o kpeekpei niŋ, naŋ nɔ yeemɛi le mi Chɛhowa ndoo soliŋ naa kpeku ba o ba ndoo yeema pɛ.

MIŊ MIIŊGU PILA O LƐUVE SAUT AFILIKA

Mɛɛ ya miiŋgu, mi kandu wallo a Kunda Cho Hɔlteŋ le Wali Pollo Wo. Nduyɛ mi sɔla dikeŋnaŋndo le wallo tosaa latulu a puaapiliaa bɔɔbɔɔ ndaa kendu o Mɛlɛka piɛiyo niŋnda. A teleŋ koŋ, te buɛi ibuŋgaa ndoo chii pɛ kundaa yilɔɔ, o yɔŋ kona koŋ o lɛuve. Okoŋ, lɛuve poonyial kunda koŋ yauwo a wali nda tosa wo okɔɔ. Le sabu ndaa poonyiaa yaulaŋ ndaŋ ndo wa ni, le kundalaŋ dɛɛniaa a nda malaa ma che naa nda nɔ le hiouwɔɔ lachioo tosaa wa. Wallo pila wa hoo le wanaa poonyiaa ni kanifuule, ndaa nɔ ma hivi yaulaŋ ndaŋ o sɔɔŋ maŋgalaŋ cheleŋ niŋ. Ŋpum cho Xhosa a Zulu ni. Yaa nɔ bɔɔ balika melaa le puaapiliaa ndaa hivi sɔɔŋ maŋgalaŋ muŋ nda kanifuule, ma mala ya mi bii bahawɛila yɛ yɛla puaapiliaa a ndepiliaa tiŋiaa o lɛŋnde leŋ niŋ bila.

A teleŋ koŋ, hɛliaŋ lekaa wo wa tau o Saut Afilika niŋ. Le hei, wanaa ndaa fula o kayii yɛ yɛi niŋnda ndaa tosa ko sɔɔŋ diompilɛ le. Mi puaapiliaa naa tiŋiaa o lɛŋnde leŋ niŋ bɛɛ kandu yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o sɔɔŋ ndaŋ maŋgalaŋ niŋ, nduyɛ ma kandu bɔŋaŋndaŋ biyɔɔ o kundala dimi sɔɔŋ ndaŋ maŋgalaŋ niŋndaŋ.

Mi hei tosa I sina puaapiliaa tiŋiaa tau le kanifuule, o kunda Iŋkilisiiyo niŋ ya wa ni. Kɛ mi wali ya wa hoo tosaa o Bɛtɛɛllo ke ya fondaa le pɛɛkoo a naamula wanaa tiŋiaa okɔɔ. Mi pɛɛku simulta yɛ yɛla puaapiliaa wa biuwɔŋndo le mɛɛ ndaa kɛɛ balaŋ wouwo o naamulaŋ a laalaŋnda yɛ yɛlaŋ niŋ yɛ. Ndaa nɔ bɔɔ kɔl simulaa. Ndaa chɛl le balaŋ wouwo o naamula laa chɛlaŋ a Baabuiyo laŋ niŋ te, o yɔŋ bɛɛ mi yuŋgula ndalaŋ laa simul nda. A teleŋ koŋ, bala fondolaŋ la wa bɔɔ o sɔndɔkɔltaŋ o lɛŋnde leŋ niŋ, nduyɛ a bɔɔbɔɔ ndaa kue o sukuu le. Kɛ ndaa nɔ bɛɛleŋ tau le Baabuiyo.

Mi sɔla vɛlɛ dikeŋnaŋndo le wallo tosaa latulu a kunda suaa le puaapiliaa a hɛnɛkɛyɛi nda nɔ o Mɛlɛka piɛiyo niŋ nde okɔɔ. Te yaa che pɛ ma tou chuaambuaa Seiyaa Chɛhowaa o sukuu le mɛɛ nda kɛɛ chonduŋ ndaŋ lepiɛiyoŋ solioo, a balaŋ wouwo o naamula piɛiyii ndɛi niŋ yɛ, mi hei ndii kindi tiindaŋ nuu poŋ.

Mi puaapiliaa wa o lɛŋnde Suisilaŋ ndeŋ niŋnda bɛɛ sɔla simul cheleŋ. Mɛɛ Masaa Sobhusa II vi, pilachieenɔ kɛ kɛ ndoo nɔ mbo wou balaŋ o naamula cho a chaŋ soliaa okɔɔ laŋ niŋ. Puaa ndaa nɔ ma sendi tembeltaŋ, nduyɛ mi waŋ laanduaa ndaa kili yiiŋii ndɛi i biŋgi biŋgi. Mi puaapiliaa a ndepiliaa bɔɔbɔɔ kɛɛ balaŋ wouwo o hei niŋ kanifuule, i chɛlaŋ a piɛile waŋ vilɛiya. Le hei, ma tusi a bɔɔbɔɔ nyɛpalaa choo. Mi lo lechoo nda chɔm hoo wo tosa miŋ wa a kɔl kɛndɛ tau! Miŋ pɛɛku tau o lo lechoo wo a o biuwɔŋ puaapiliaa haa niŋ. Nduyɛ, mi keŋ chɔɔlu laalaŋ naa kindi poŋ.

MI MIIŊGU VƐLƐ PILA WALLO TOSAA O FONDAŊ TOOSIAA LA YAUWO

A wɔsi 1981, mi miiŋgu vɛlɛ pila wallo tosaa o fondaŋ toosiaa la yauwo. Mi yaa soliŋ vɛlɛ kɔmpitɛiyo kpeku le yaulaŋ solioo o pei choo. Teleŋ kɛndɔɔ pila wa vɛlɛ koŋ ni. Nɛila naŋ soliŋ kpeku le yaulaŋ solioo o pei choo laŋ la wa niŋ siŋgaŋndo. Mi wanaa pisiaa pum ke lɛuve maasii sɛnɛi ndoo fula a teleŋ koŋ ndo le tofaa, ndaa paawa wɔ nyɛ o nyɛ le. Maasiila paandulaŋ la ŋɔmahiɔɔlu wa naa o ba ni. Kɛ le mɛɛ maasiila sɛnɛilaŋ ndaŋ la tosa wallo chɔ chɔ yɛ, miŋ soliŋ la ŋuɛɛnu kpeku. Miŋ huŋ vɛlɛ a maasii sɛnɛi ndoo siou yaulaŋ kpɛlɛkiaa wo. Sɔɔŋ wa ni bɔɔ yoona yoona!

Mi kɔmpitɛilaŋ la mala naa vɛlɛ le sinaa nɛila cheleŋnda wana hɛɛnduu diomndaŋ o pei choo nyɛkɛndɛi laŋ. Nɛilaŋ ndaŋ nda veelu ni aa, MEPS. Tofawɔ se hiouwɔɔ lachi yɔŋnuŋndo chɔŋ a teleŋ nda soli naa o lɛuve Kanada ma yɔŋ naa Saut Afilika wo! A teleŋ koŋ, maasii naŋ soliŋ kpeku le yaulaŋ solioo o pei choo wo ndoo tosa wallo chɔ chɔ le. (Aisaya 60:​17) Nduyɛ, naa hiɔɔlu kpou naŋ chua niŋ ndepiliaa wa kɔɔfaleŋ tosaa wa o nɔ laŋ niŋ. Ndepiliaa haa ndaa landuŋ bɔɔ kɔl le sɔɔŋ iMɛlɛkayaŋ. Ya naa Bil cho wɔ wallo kɛ o Bɛtɛɛl. Kɛŋ nda Dɛnis kila niŋ yuŋgulaŋ nduyɛ ma wa chuauwaa ndaa mandaa.

Mi waltaŋ la chɔɔlu kui tau o lɛuve. Yaula naalaŋ la wa niŋ hiviŋndo o sɔɔŋ maŋgalaŋ bɔɔbɔɔ niŋ. Nduyɛ naŋ nɔ mi naŋ wa laŋ solioo o pei choo, okoŋ miŋ yɔŋ ndaŋ o lɛuwuŋ cheleŋ niŋ. Hei sim ni maa, chiɛi sɛnɛi cheleŋ ndoo yeemaŋ le waa wallo hoo tosaa loŋ. Nduyɛ mi puaapiliaa taŋgul ndu o fondaŋ kɛndɛ kɛndɔɔ o Chohanisbɔk niŋ. Okoŋ, a wɔsi 1987, ma mal ndu Chɛhowa o ba. Dikeŋnaŋ bɛndoo pila i wa le ya ni le wallo tosaa le halikpeŋ mi chiɛi koŋ o taŋguluŋ. Nduyɛ I naŋ bɔɔ kɔl le mɛɛ ya wa waŋndo opilɛ o Kunda Cho Lɛuve Saut Afilika Chilaŋndo choo le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ yɛ.

MIŊ SƆLA VƐLƐ WALI SƐNƐI CHELEŊ

A wɔsi 2001, mi kɔndɔfillo bii ya tau mɛɛ nda veelu ya le mi wa waŋndo opilɛ o Kunda Cho Lɛuve Amɛlika Chilaŋndo choo. Mi che bɛɛ ŋ wa a kɔl tambɛi le mɛɛ naŋ wa wali naa a chaŋyaŋ naŋ mɛiyo Saut Afilika yɛ, kɛ ŋ wa a kɔl kɛndɛ le waa o yuŋgoo Bɛtɛɛl choo, o Amɛlika niŋ.

Kalaa Lɔla ndoo yuuwa niŋ bɔɔ. Lelaŋ, ŋ wa buulaŋndo le mɛɛ naŋ wa ndu mɛiyo le kɔlaŋ levil lɛ. Naŋ tiuba mi naŋ mala ndu le kanifuule, ŋ wa wa levil a ndu. Kɛ mi Lɔla pɔmbuaa nduaa yaa wa yɔŋguŋ le ndu malaa a nyɛ o nyɛ okɔɔ. Ma dimi aa: “Ŋ tiuba miŋ tosa wali lɔɔ lɔɔ wo le, kɛ ŋ cho wa kala naa nyɛm o hauba woŋ kioo. Keŋ cho num mala ma hiou lachi a wali lɔɔ lɔɔ ŋ cho tosaa wo tosaa.” Ŋ nɔ bɔɔ balika melaa le yɔŋgɔŋ ndaa hoo le malaa.

Maa pɔmbuaa Lɔla wa, ya bɛɛ mi pɔmbɔ nuu nda laa ndɔ, a wa Toloŋto o lɛŋnde Kanada leŋ niŋnda chɛl a kɔllo wulee le kala naa ndoo vii niŋ pɔnɔɔ wo mandaa. Ndoo hiou wɔsioŋ 20 o wa nda o bɛŋgu choo. Ŋ nɔ bɔɔ balika melaa le kaala nda chɔm ndu, nduyɛ ma lo ndu mandaa haaa mbo sɔla piɔmndo wo. Hei yɔŋnuŋ mɛɛ naŋ hiŋ dɔɔ Niu Yɔk. Tofawɔ se mɛɛ i cho sala bɛndu yɛ te wanaa nya cho o yuŋgoo niŋnda yɔŋguŋ pɛ a kɔllo wulee le wanaa nyaa yuwɛiya mandaa, le halikpeŋ mi nya hiou lachi a wali Chɛhowaa tosaa, mi che bɛɛ lepum i ve bɛɛŋ bɛɛŋ te.

Le wɔsila bɔɔbɔɔ o lɛuve Amɛlika, o fondaŋ toosiaa la yauwo yaa tosa wallo ni. Maasiila nda soliŋ niŋ kpeku le wallo hoo tosaa laŋ la cho niŋ tɛtɛlɛ mbo hiau maa paandu. Suŋ suŋ niŋ, I cho wallo o Kunda Piinduu Nyɔɔŋ Ndo choo. Tofawɔ se sala bɛndu i cho le wallo tosaa le wɔsilaŋ niŋ 20 o lɛuvii bɛnduei hei niŋndo. Wanaa cho wallo tosaa lɔɔlɔɔ loŋ ndaŋ cho le 5,000. Nduyɛ a huŋ malaa palɛi itiŋ nda cho le 2,000.

O wɔsila bele ŋɔmpum nda hiou laŋ niŋ, yaa ve kɔl kposoŋ maa I wa wa wallo o fondaŋnda waa naa le. O wɔsioŋ muŋ niŋ kpede, Lɔla cho ya tooloo a kɔl ndɔɔ kpou. Ŋ nɔ bɔɔ yoomu kɔl hiniaa o wali Chɛhowaa niŋ! Ŋ naŋ bɔɔ kɔl le walta yɛ yɛla naŋ tosa laŋ, wanaa bɔɔbɔɔ naŋ tosa wallo latulu a nda wa, a lɛuwuŋ bɔɔbɔɔ naŋ kuɛ niŋ yilɔɔ chieeŋndo balɔɔ silɔ woŋ. Suŋ suŋ niŋ, I hiou niŋ wɔsilaŋ 80. Lelaŋ, o cho lɛ waltaŋ kpou le ya tosa le kanifuule, puaapiliaa feleŋguaa nda pɛɛku wa tiuba ma tosa laŋ.

Mi wana ŋchondoo dimi aa: “Lelɛŋ o lelɛŋ le chɛl Mɛlɛka Yaawɛɛ maa Mɛlɛka nda sooluu wo pɛ, lɛŋnde leŋ le pɛl tɔnɔɔ.” (Sam 33:​12) Hei cho bɔɔ tonya! I cho bɔɔ a kɔl kɛndɛ le mɛɛ Chɛhowa mala ya le ndu piɛiyo a wanaa nduaa latulu yɛ.