Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Le Sabu Kpeleŋ Numndo Sinaa Cho Nyɛ Sɔvɛ Wo

Le Sabu Kpeleŋ Numndo Sinaa Cho Nyɛ Sɔvɛ Wo

‘O cho suɛi kɔl kalu le mi wana tusiŋndo [sina kpeleŋ ndɔɔ, NW.]’PULƆWAA 11:2.

CHOŊNDOŊ: 33, 88

1, 2. Le yɛɛ Mɛlɛka ndoo kɛɛ yɛ Sɔɔ? (Tofa fotueiyo o peeleŋ ndeŋ choo.)

MƐƐ Chɛhowa yulu Sɔɔ iso le mbo wa masaa, Sɔɔ ndoo sina kpeleŋ ndɔɔ. (Saamiɛɛ Tasoo 9:1, 2, 21; 10:20-24) Kɛ mɛɛ o simnuŋ masaa, mbo simnuŋ wana heelaŋ. O teleŋ pilɛ niŋ, mi Filitiaŋnda o waalaŋ niŋ huŋ Isɔluɛiya chɔulabaa. Mi Saamiɛɛ wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo dimul Sɔɔ maa o cho hunɔɔ mbo soli salaa o Chɛhowa lo. Kɛ tuupa mi Saamiɛɛ huŋ, mi sioonde bii Isɔluɛiya nduyɛ mi a bɔɔbɔɔ faŋaŋ Sɔɔ kɔɔli. O biunuŋ mbo chum Saamiɛɛ le, mi ndupila soli salaa. Sɔɔ ndoo nɔ di kposoŋ le hei tosaa le nduyɛ Chɛhowa ndoo niŋ kɔl te.Saamiɛɛ Tasoo 13:5-9.

2 Mɛɛ Saamiɛɛ hiŋ, mbo suaa Sɔɔ le mɛɛ o kɛɛ Chɛhowa diikɔŋndo yɛ. Kɛ Sɔɔ yiyaŋ kposoŋ maa o tosa suɛi wɔɔŋ te. Mbo kindi le nɛilaŋ nuuviaa, nduyɛ mbo bii acheleŋnda tɔɔyaŋ le biondɔŋ ndɔɔ. (Saamiɛɛ Tasoo 13:10-14) Chɔŋ a teleŋ koŋ, mi Sɔɔ tosa sɔɔŋ tau a heelɔŋndo. Mi Chɛhowa kɛɛ Sɔɔ le waa masa. (Saamiɛɛ Tasoo 15:22, 23) Mi yoomu Sɔɔ wo kanduŋ nyɛkɛndɛi kɛ mbo mɛɛlu lewɔu.Saamiɛɛ Tasoo 31:1-6.

3. (a) Yɛɛ waŋnda tau yiyaŋ yɛ a kpeleŋ ndaa sinaa okɔɔ? (b) Nyunala kuɛɛ naŋ cho yɛ muli?

3 Hau mi waŋnda yiyaŋ maa te a nɔ pɛ kpeleŋndo, a nɔla ma sɔla batiuwaa o yoomoo niŋ te. Ma saŋgalaŋ maa a cho a sɔvɛ ma hiau acheleŋnda. Le tamaseliiyo, mi wana ndoo pɛlnuŋ ladio le pisultaŋ tosaa o biŋndo choo nduyɛ mbo nɔ baa o yalale chieeŋndeŋ niŋndo dimi aa, “Kpeleŋndo sinaa o sɔɔŋ tosaa niŋ cho le ya kposoŋ o nɛi o nɛi niŋ te, I laalaŋ maa o wa niŋ te.” Le yɛɛ i cho yɛ suɛi sɔvɛ le mi Kilisiɔŋnɔɔ sina kpeleŋ ndɔɔ? Yɛɛ kpeleŋ numndo sinaa sim yɛ, nduyɛ yɛɛ o sim yɛ le? Ŋ cho nyunalaŋ ndaŋ muli o buŋgɛi hei niŋ. O buŋgɛi cho lachi ve niŋ, ŋ cho chɔ mɛɛ naŋ nɔ miŋ sina kpeleŋ naa yɛ o yɔŋ bɛɛ mii wa ikala kpoke le tosaa.

LE YƐƐ KPELEŊNDO SINAA CHO YƐ NYƐ SƆVƐ?

4. Yɛɛ cho yɛ heelɔŋndo?

4 Baabuiyo dimi maa wana heelaŋndo sina kpeleŋ ndɔɔ le. (Nuawɔ Pulɔwaa 11:2.) Mi Deeve dɛɛniaa Chɛhowa aa, “Manda ya, suɛi ya sina kpɛsɛkɛɛ maa yɔŋ wɔɔŋndo i cho ni ve, I tosa ndi le.” (Sam 19:13) Yɛɛ cho yɛ heelɔŋndo? Tosaa suɛi naŋ nɔ di kposoŋ le tosa le ve. Kɛlɛŋgaa le heelɔŋ naa ɔɔ biuwɔŋ lepɛŋndo hei yɔŋnuŋ ni. Teleŋndaŋ lapum, mi naa kpou tosa suɛi heelaŋnde kanifuule, wanaa lahakiaa naŋ cho ni. Kɛ a mɛɛ naŋ pɛɛku a tamaselii Masaa Sɔɔ wo okɔɔ yɛ, te i simnuŋ pɛ kaa naa, Chɛhowa niŋ kɔl kposoŋ te. Sam 119:21 dimi maa o cho wanaa waa lende “nyɛ palaa tusi choo.” Le yɛɛ o tosa yɛ keŋ?

Ŋ ke Chɛhowa bɛɛleŋ te ŋ sina pɛ kpeleŋ naa

5. Le yɛɛ kaa heelaŋndo cho yɛ biondɔŋ wɔɔŋ bɛndu?

5 O tasoo, te ŋ tosa pɛ suɛi heelaŋnde, mɛɛ ŋ chɔm lebɛɛ le Chɛhowa Mɛlɛka naa a Masa naa le. O diiŋ ndɔɔ, te ŋ tosa pɛ nyɛ naŋ nɔ di le tosa le wo, sɛɛŋgiaŋndaŋ a kɛɛ sinapɛŋgoo cho wa lɔɔlɔɔ naa acheleŋnda tɛɛŋ. (Pulɔwaa 13:10) Nduyɛ ŋgaa ndɔɔ, miŋ chenuŋ maa ŋdiɔm te acheleŋnda sina pɛ maa ŋ tosa suɛi heelaŋnde. (Luku 14:8, 9) Ŋ che kpendekele le sabu Chɛhowa yeema miŋ huulu kpeleŋ naa le wo.

YƐƐ KPELEŊ NAA SINAA SIM YƐ?

6, 7. Vɛɛ kpeleŋndo sinaa a tuisiŋndo cho yɛ sɔŋgɔ nyɛ pilɛ?

6 Sɔŋgɔ nyɛ pilɛ kpeleŋndo sinaa a tuisiŋndo cho ni. Kilisiɔŋnɔ tuisiŋndo nɔ yoŋga le, kɛ mbo chua acheleŋnda maa a bɛnda ma hiau ndu. (Filipiaŋnda 2:3) Wana tuisiaŋndo sina kpeleŋ ndɔɔ lɔɔlɔɔ, nduyɛ mbo chɛl biondɔŋnda o tosa laŋ. Mbo yaŋ kɛɛsiaala acheleŋnda nilaŋ nduyɛ mbo pɛɛku isɔɔ o laŋ niŋ. Mi wana tuisiaŋndo nɛŋi Chɛhowa kɔllo tau.

7 Baabuiyo chɔm maa wana sina kpeleŋ ndɔɔ wo sina ndupila nduyɛ o sina maa o tuiba le nyɔɔŋ ŋpum tosaa le ɔɔ o nɔ di le muŋ tosa le. Hei mala ndu le acheleŋnda bɛɛleŋ kioo nduyɛ mbo bii nda nyɛkɛndɛi.

8. Le miŋ hiou lachi a kpeleŋ naa sinaa, yiyaŋ kuɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kpakpala?

8 Lepum, miŋ kandu yiyaŋ heelaŋndo nɔɔ ŋ ve o sina choo le. Vɛɛ hei yɔŋnuŋ yɛ? Miŋ kandu chuaŋnɔŋndo maa ŋ cho a sɔvɛ mbo hiau acheleŋnda kanifuule, naa ɔɔ wanaa naŋ sina nyɛkɛndɛi ya nɔ dilakeŋnaŋndaŋ lapum o kundaa niŋ. (Luomaŋnda 12:16) Ɔɔ miŋ kandu sɔɔŋ tosaa le mi waŋnda muli naa hɔlteŋ kɔɔli. (Timoti Tasoo 2:9, 10) Miŋ kandu pɛŋ acheleŋnda dimullo nyɛ nda nɔ ma tosa wo ɔɔ nyɛ nda nɔ ma tosa le wo.Kɔliŋtiaŋ Tasoo 4:6.

9. Le yɛɛ apum simnuŋ yɛ wanaa heelaŋ? Chɔmndɔ tamaseliiyo o Baabuiyo niŋ.

9 Miŋ kandu sɔɔŋ tosaa o nɛi heelaŋndo niŋ te ŋ dou yeemaŋ naŋ wɔɔŋndoŋ o mandaa bɛŋgu le. Wanaa bɔɔbɔɔ simnuŋ niŋ hau wanaa heelaŋ kanifuule, ndaa yeema tɔɔ le ndapila, acheleŋnda paŋalaa, ɔɔ le mɛɛ nda dou kɔl nda tuuwo o mandaa bɛŋgu le yɛ. Mi hei yɔŋnuŋ apum o Baabuiyo niŋ, mɛɛ Abisalɔm, Yusaya, a Nɛbukanɛɛsa wa naa yɛ. Mi Chɛhowa dimul nda kpendekele maa ndaa nɔ ma tuisiŋ.Saamiɛɛ Diiŋ Ndɔɔ 15:1-6; 18:9-17; Koloniko Diiŋ Ndɔɔ 26:16-21; Daaniɛɛ 5:18-21.

10. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kpakpala yiyaŋnda acheleŋnda yamɛi kilullo? Chɔmndɔ tamaseliiyo o Baabuiyo niŋ.

10 Sabula cheleŋ la cho la tosa waŋnda sina kpeleŋ ndaa lepum te wo. Yiyaŋndɔ a Abimɛlɛki nda Pitɛ. (Chɛnɛsee 20:2-7; Maatiu 26:31-35) Baa puaa haa ndaa heeluŋ pa? Ɔɔ dimioo naŋ cho ni maa ndaa sina sɔɔŋ lapɛŋgu tau le ɔɔ ndaa nɔ yiyaŋ o sɔɔŋ tosaa niŋ te? Ŋ sina nyɛ cho o kɔllo niŋ te. Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ kilul yiyaŋnda waŋnda yamɛi le.Nuawɔ Chemisi 4:12.

WALI NUMNDO O KƐƐSIAA MƐLƐKAA NIŊ

11. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ sinapɛŋgu?

11 Wana sina kpeleŋ ndɔɔ wo sina wali o nɔ o kɛɛsiaa Mɛlɛkaa niŋndo. Mɛlɛka cho kpɛ kpɛ wo Chɛhowa cho ni. O ke wana o wana cho o kundaa niŋ wallo le tosaa. Naa kpou o yeema naa. Chɛhowa ke naa a pilɛŋ pilɛŋnda kpou kelaŋ yɛ yɛ, nyɛ naŋ chaa tosaa wo, a nyɛ naŋ tiuba le tosaa wo. Nduyɛ mbo chɛl naa miŋ hɛli mɛɛ naŋ yeema miŋ soliŋ ndaŋ kpeku yɛ. Te ŋ sina pɛ kpeleŋ naa, ŋ cho kelaŋ ndaŋ soliŋ kpeku o nɛi o hɛnaŋndo choo. (Luomaŋnda 12:4-8) Ŋ sina maa Chɛhowa yeema naa miŋ soliŋ ndaŋ kpeku le ndu biiloo nduyɛ miŋ mala acheleŋnda.Nuawɔ Pitɛ Tasoo 4:10.

Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o tamasi Chiisoo niŋ te wali naa siŋgaŋ pɛ? (Tofa pɛlta 12-14)

12, 13. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ loonuŋ te siŋgaŋndaŋ la komal naa pɛ o Chɛhowa piɛiyo niŋ?

12 Mɛɛ teleŋndo kua a hiouwɔɔ fau, mi nyɛ naŋ tosa o wali Chɛhowaa niŋndo siŋgaŋ. Le tamaseliiyo, yiyaŋndɔ a siŋgaŋnda bɔɔbɔɔ komal Chiisulaŋ. O tasoo, ndupilɛ kpe wa a Finya ndɔ latulu ni. (Pulɔwaa 8:22) Okoŋ, mbo mala Chɛhowa maalikɛiya toosiaa, choo choo a lɛŋndeŋ, vɛlɛ a waŋchieeya. (Kolosiaŋnda 1:16) Okoŋ kɔɔli, ma yɔŋ ndu o chieeŋndo choo. Ma vialu ndu maa wanachiee nduyɛ mbo sul kaasoŋnɔɔ. (Filipiaŋnda 2:7) O piɔm ndɔɔ kɔɔli, mbo miiŋgu o choo choo niŋ. Nduyɛ o wɔsi 1914 niŋ, mbo simnuŋ Masaa le Masale Mɛlɛkaleŋ. (Hibuluiya 2:9) O chilaŋ niŋ, te Chiisu chii pɛ wɔsilaŋ waa pilɛ o masaleŋ choo, o cho Masaleŋ miŋgi pila Chɛhowa o ba. “Boondii keŋ ndu Mɛlɛka o wa niŋ masa nyɛ o nyɛ fee choo.”Kɔliŋtiaŋ Tasoo 15:28.

13 Naa bɛɛ lepum miŋ komal siŋgaŋndaŋ o yoomula naalaŋ niŋ. Lepum, mi kalaŋnda naalaŋ la siŋgaŋ le mɛɛ naŋ tosa kɛɛsiaalaŋ lapum yɛ. Le tamaseliiyo, kɛlɛŋgaa ŋ wa yembu, okoŋ miŋ kɛɛsiaa le nɔɔ chuaa. Te koŋ te, miŋ nɔ chuauwa. Okoŋ kɔɔli, miŋ kɛɛsiaa le siŋgaŋndaŋ lapum tosaa halikpeŋ miŋ piɛi Chɛhowa o wali lɔɔlɔɔ wo niŋ. Lepum vɛlɛ, mi kalaŋnda naalaŋ la siŋgaŋ le sabulaŋ lapum. Lepum miŋ nɔla tosaa tau, ɔɔ ŋ nɔla lɛ tosaa maa paandu le. Kɛ ŋ wa feleŋgɔnɔ ɔɔ bɛndu yuu, ŋ wa kɛndiaa, ŋ wa kɛndiaa le, Chɛhowa sina mɛɛ naa kpou nɔla miŋ piɛi ndu nyɛkɛndɛi yɛ. O dimul naa le tosaa nyɛ naŋ tiuba tosa wo le. Nduyɛ mbo naŋ kɔl a nyɛ o nyɛ naŋ tosa le ndu.Hibuluiya 6:10.

14. Vɛɛ kpeleŋ naa sinaa mala yɛ naa le kɔl hiniaa nduyɛ a nyaaloo nɔɔ o suɛi kɛ kɛ niŋ?

14 Mi Chiisu hini kɔl a wali o wali Chɛhowa ndoo ke ndu, nduyɛ naa bɛɛ nɔla miŋ hini kɔl a o naa. (Pulɔwaa 8:30, 31) Mi wana sina kpeleŋ ndɔɔ wo hini kɔl a walta nda ke ndu laŋ vɛlɛ a kalaŋnda o nɔ o kundaa niŋndaŋ. O hendu hɔlla o nyɛ acheleŋnda cho tosaa wo choo le. Kɛ, mbo hini kɔl a foofo o nɔ o kɔɔna Mɛlɛkaa niŋndo. Mbo che maa Chɛhowa ke ndu foofo koŋ ni. Wana sina kpeleŋ ndɔɔ wo ke acheleŋnda bɛɛleŋ nduyɛ o wa a kɔl kɛndɛ le nda malaa. O sina maa Chɛhowa ke nda ndu le tosaa ni.Luomaŋnda 12:10.

YIYAŊ KƐNDƆƆ A KPELEŊNDO SINAA OKƆƆ

15. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o tamasi Kidiɔŋndo niŋ?

15 Tamasi kɛndɔɔ pila Kidiɔŋ cho ni a kpeleŋndo sinaa okɔɔ. Mɛɛ Chɛhowa ke ndu wallo le Isɔluɛiya piŋioo waŋnda Midiaŋ o ba, mi Kidiɔŋ dimi aa, “O pulale Manaaseleŋ choo kinɛi, chiɛi ya I fula niŋ ndo, o cho bɛɛ chiɛi sɔvɛ le. Nduyɛ o chiɛi naa niŋ bɛɛ, te wana chɔm wanaa sɔviaa pɛ, ya hiou dɔɔnaŋ kpou.” (Chɔɔchiaa 6:15) Kɛ mi Kidiɔŋ tiindaŋ o Chɛhowa niŋ nduyɛ mbo chɛl viomɔɔ koŋ. Mi Kidiɔŋ tosa a sabu mbo bii bila nyɛ Chɛhowa yeema ndu mbo tosa wo nyɛkɛndɛi, nduyɛ mbo piɛi le nɛi chɔmaa. (Chɔɔchiaa 6:36-40) Kidiɔŋ ndoo nɔ yoomuaŋ a kɔl sikpaa. Kɛ ndoo nɔ vɛlɛ taasioo nduyɛ o wa yekeŋ. (Chɔɔchiaa 6:11, 27) Okoŋ kɔɔli, mɛɛ waŋnda ndaa yeema ndu mbo wa nda choo masa, mbo kɛɛ. Mɛɛ o chii tosa nyɛ Chɛhowa dimul ndu le tosaa wo, mbo miiŋguŋ o ndulo chiee.Chɔɔchiaa 8:22, 23, 29.

16, 17. Vɛɛ wana sina kpeleŋ ndɔɔ wo tosa yɛ hiouwɔɔ lachioo?

16 Te o wa pɛ mi waŋndo chɛl wali sɛnɛiyo ɔɔ mbo yeema le tosaa tau o kundaa niŋ, koŋ chɔm naa maa o sina kpeleŋ ndɔɔ le le. Baabuiyo dimi maa i cho suɛi kɛndɛ le mi buɛi Mɛlɛkaa yeema puaapiliaa nduaa wallo tosallo tau nduyɛ mbo tosa hiouwɔɔ lachioo. (Timoti Tasoo 4:13-15) Kɛ baa mɛɛ miŋ sɔla wali sɛnɛiyo malaŋ naŋ tosa hiouwɔɔ lachioo? Sako. Naa kpou tosa hiouwɔɔ lachioo o wana chieeyɛi nɛi leKilisiɔŋndeŋ niŋ a suiliŋnda Chɛhowa ke naa laŋ, halikpeŋ miŋ piɛi ndu o nɛi bɛnda wo choo a acheleŋnda malaa.

17 Tuupa mi wana sina kpeleŋ ndɔɔ wo chɛl wallo, mɛɛ mbo yiyaŋ fɛlɛŋ nyɛ wa niŋ ndu kuee le tosaa wo. Mbo piɛi a ndi okɔɔ nduyɛ mbo yiyaŋ nyɛkɛndɛi te o nɔla niŋ pɛ wali koŋ tosaa. O nɔ niŋ pa teleŋndo a yoomuaŋ tau le sɔɔŋ sɔvɛŋ cheleŋ tosaa? Te o cho lende le, o ke pa wanaa cheleŋ walta o cho tosaa suŋ suŋ ndaŋ le ma tosa? Te wana sina kpeleŋ ndɔɔ wo chii pɛ yiyaŋ a hei okɔɔ, mbo kɛɛsiaa maa o tiu niŋ ba mbo tosa wali sɛnɛi nda ke ndu hoo wo nyɛkɛndɛi le. Te ŋ sina pɛ kpeleŋ naa, kɛlɛŋgaa ŋ cho wali koŋ kɛɛ.

18. (a) Yɛɛ wana sina kpeleŋ ndɔɔ wo tosa yɛ te o sɔla pɛ wali sɛnɛiyo? (b) Vɛɛ Luomaŋnda 12:3 mala yɛ naa le sinaa kpeleŋ naa?

18 Chɛhowa yeema naa miŋ “wa o yoomu tusiaŋndo niŋ naa ndu Mɛlɛka naa chua.” (Makal 6:8) Lelaŋ te a ke naa pɛ wali sɛnɛiyo, ŋ nuuviaa nɛi ndɔ chɔmaa nduyɛ miŋ nyuna ndu le mbo mala naa, mɛɛ Kidiɔŋ bɛɛ tosa yɛ. Ŋ nɔ miŋ yiyaŋ yiŋgoloŋ a nyɛ Chɛhowa dimul naa wo okɔɔ sanaa o Baabuiyo niŋ a kɔɔna ndɔɔ. Ŋ nɔ miŋ loonuŋ maa nyɛ o nyɛ naŋ tosa o wali ndɔɔ niŋ, o cho le mɛɛ naŋ nɔla ndu tosa yɛ le, kɛ le mɛɛ Chɛhowa cho wana tuisiaŋ nduyɛ mbo yeema le naa malaa yɛ. (Sam 18:35) Wana sina kpeleŋ ndɔɔ wo, ‘chuenuŋ o bɛndu mbo hiou mɛɛ o cho kpeekpei yɛ le.’—Nuawɔ Luomaŋnda 12:3.

19. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ sina kpeleŋ naa?

19 Wana sina kpeleŋ ndɔɔ wo sina maa Chɛhowa ndupilɛ nɔ dioo le tɔɔ kpou sɔlaa ni kanifuule, ndu cho Wana Toosiaa a Mɛlɛka Kpou Kpou wo ni. (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 4:11) Te ŋ sina pɛ kpeleŋ naa, ŋ wa a kɔl kɛndɛ le nyɛ o nyɛ naŋ tosa o wali Chɛhowaa niŋ. Ŋ cho yiyaŋnda puaapiliaa a ndepiliaa naa bɛɛleŋ ke. Nduyɛ hei tosa mi naa kpou wa o diompilɔɔ niŋ. Wana sina kpeleŋ ndɔɔ wo yiyaŋ fɛŋ nyɛkɛndɛi malaŋ o tosa suɛi. O hei niŋ, mbo kpakpala biondɔŋnda wɔɔŋ wɔɔŋndaŋ tosaa. Chɛhowa naŋ bɔɔ kɔl a wanaa sina kpeleŋ ndaa wa. Le saboo hoo, kpeleŋndo sinaa cho bɔɔ nyɛ sɔvɛ le wanaa Mɛlɛkaa. O buŋgɛi cho lachi ve niŋ, ŋ cho chɔ mɛɛ naŋ hiau lachi a kpeleŋ naa sinaa yɛ, o yɔŋ bɛɛ mii wa ikala le tosaa.