Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

“Pɛɛku Puaa a Wana Nɔla Ma Tiindaŋ Nda”

“Pɛɛku Puaa a Wana Nɔla Ma Tiindaŋ Nda”

“Pɛɛku puaa a wana nɔla ma tiindaŋ nda, a nɔla ma kɔ pɛɛku acheleŋnda wa.”TIMOTI DIIŊ NDƆƆ 2:2.

CHONDOŊ: 103, 101

1, 2. Vɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ che yɛ wali ndaa?

MI WANAA bɔɔbɔɔ yiyaŋ maa wali nda tosa wo chɔm ni te a cho wanaa sɔvɛ ɔɔ a cho wanaa sɔvɛ le. O naamulaŋ lapum niŋ, te a yeema pɛ waŋndo sinaa, i wa tɛtɛlɛ le nyunaa aa, “Wali suu kuɛɛ ŋ tosa yɛ?”

2 Lepum, te Baabuiyo wa waŋnda tɛɛsiaa pɛ, mbo chɔm wali suu ndaa tosa wo. Le tamaseliiyo, mbo veelu Maatiu aa ‘kɔsɔŋnɔɔ.’ Saimɔŋ, “yaula visiaa nda toosiaa nyɔɔŋ ndaŋ o bɛɛndiaa ni.” Nduyɛ Luku, “wana chiɔu waŋnda wo.” (Maatiu 10:3; Walta Wanaa Chiisuaa 10:6; Kolosiaŋnda 4:14) Mi Baabuiyo suaa vɛlɛ a walta waŋnda apum tosa o wali Chɛhowaa niŋndo okɔɔ. Yiyaŋndɔ a Masaa Deeve, Ilaacha wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo, a kiilanɔɔ Pɔɔl. Puaa haa ndaa kaala wali Chɛhowa ndoo ke nda wo. Lende koni naa bɛɛ nɔ ni miŋ kaala wali kɛ kɛ Chɛhowaa ke naa le tosaa o ndu piɛiyo niŋ.

3. Le yɛɛ kaasoŋnda nɔ yɛ ma pɛɛku feleŋguaa? (Tofa fotueiyo o peele naŋ kandu leŋ choo.)

3 Ŋ kaala Chɛhowa piɛiyo nduyɛ ŋ che walta o ke naalaŋ nyɛ sɔvɛ. Naa bɔɔbɔɔ cho wali naa tueiyɔɔ yeela tau nduyɛ ŋ yeema miŋ hiou lachi a ndu tosaa a mɛɛ naŋ tiuba yɛ. Kɛ i cho suɛi imɔnɛ le chɔɔ maa te waŋnda yuuwa pɛ, a nɔla lɛ tosaa tau maa teleŋ nda wa feleŋguaa wo le. (Ikilisiaatii 1:4) Mi hei hiŋ a bahawɛila teŋgeŋndaŋ le wanaa Chɛhowaa. Hau, wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ cho hiouwɔɔ lachi, nduyɛ kɔɔna Chɛhowaa cho nyɛm mapuuloŋ soliŋndo kpeku le halikpeŋ mi wanaa bɔɔbɔɔ tuei yooŋgu kɛndɔɔ. Kɛ lepum, mii wa ikala le mi kaasoŋnda pɛɛku nɛila sɛnɛilaŋ ndaŋ le sɔɔŋ tosaa. (Luku 5:39) O kpeekpei niŋ, te waŋnda wa pɛ yuwaa, a nɔ lɛ yoomuma bɔɔ le. (Pulɔwaa 20:29) Lelaŋ, i cho suɛi kaalaa a suɛi kɛndɛ le mi kaasoŋnda pɛɛku feleŋguaa le kalaŋndaŋ chɔɔloo siilɔŋndo o kɔɔna Chɛhowaa niŋ.—Nuawɔ Sam 71:18.

4. Le yɛɛ apum cha yɛ ndi suɛi kala le waŋnda wallo kioo? (Tofa kɔɔfoo “ Le Sabu Naŋ Cha Ndi Ikala le Waŋnda Waltaŋ Kioo Wo.”)

4 I cho suɛi kpɛdɛ le mi wanaa cho chilaŋ chuaa wa ke feleŋguaa wallo le tosaa le. Mi puaapiliaa tambu kɔl kanifuule ma yiyaŋ maa wali nda kaala koŋ tau wo cho nda hiɔlɔŋ. Mii pala nda tau te a yiyaŋ pɛ maa a hiŋ malɔɔ wali nda teŋgeŋ nda cho tueiyɔɔ yeela wo. Ɔɔ lepum ma buulaŋ maa te a ve lachi le waŋnda chɔmndo mɛɛ wana tosa wali koŋ yɛ le, o nɔla mbo tosaŋ nyɛkɛndɛi le. Kɛlɛŋgaa ma yiyaŋ maa a nɔ teleŋ le acheleŋnda pɛɛkoo le. Nduyɛ feleŋguaa bɛɛ, a nɔ ma biunuŋ te a ke nda wali bɔɔ le tosa le.

5. Nyunala yɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa o buŋgɛi hei niŋ?

5 Mɛɛ le yɛɛ i cho yɛ suɛi sɔvɛ le mi kaasoŋnda mala feleŋguaa le ma chɔɔlu kalaŋndaŋ siilɔŋ? Vɛɛ nda tosa yɛ hei? (Timoti Diiŋ Ndɔɔ 2:2) Nduyɛ le yɛɛ o bɛnda yɛ mi feleŋguaa nɔ yiyaŋ kɛndɔɔ, te a wa pɛ wallo a puaapiliaa kaasoŋaa nɔ niŋ sinapɛŋgoo tau wa latulu le nda pɛɛkoo o ba? Le kandɔɔ, ŋ tofaŋndɔ mɛɛ Masaa Deeve bɛɛndiaa po ndɔɔ le wali sɔvɛ sɔviɔɔ tosaa yɛ.

MI DEEVE BƐƐNDIAA SƆLƆMƆŊ

6. Yɛɛ Masaa Deeve ndoo yeema yɛ le tosaa? Yɛɛ Chɛhowa ndoo dimullɛ ndu?

6 Le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ, Deeve wa o tɔɔndaŋndo bɛŋgu. Nduyɛ, o wa keiyo viŋi viŋiŋndo o fondaŋnda bɔɔbɔɔ. Okoŋ, mɛɛ o simnuŋ masaa, o chiɛi kɛndɛ kɛndɔɔ niŋ o wa niŋ ni. Lelaŋ, mbo dimul wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo Netaŋ aa, “Tofa wɔ, I cho o chiɛi yɔmii sidaa wo niŋ, kɛ mi kɔfu kpema Mɛlɛka Yaawɛɛ wo wa o tɛndiiyo bɛŋgu.” Yeemɛi wa Deeve tau le Chɛhowa maaŋ kɛndɛ kɛndɔɔ teŋgullo. Mi Netaŋ dimul Deeve aa, “Tosa nyɛ o nyɛ cho num o kɔl, Mɛlɛka o cho a num latulu.” Kɛ o cho hei le Chɛhowa ndoo yeema le. Mbo dimul Netaŋ le mbo dimul Deeve aa, “O cho num te cho ya chiɛiyo teŋgul mi wa leniŋ te.” Mi che bɛɛ naa mi Chɛhowa chuel Deeve buŋgɛi maa lɔɔlɔɔ O cho wa a ndu latulu, kɛ mi Deeve sina maa puaa nduaa opilɛ cho maaŋ koŋ taŋgul ni. Yɛɛ Deeve ndoo tosa yɛ?Koloniko Tasoo 17:1-4, 8, 11, 12; 29:1.

7. Vɛɛ Deeve ndoo tosa yɛ a nyɛ Chɛhowa dimul ndu wo?

7 Deeve ndoo yeema bɔɔ le maaŋndo taŋgullo le Chɛhowa. Le hei, ndoo kɛɛ dɔɔ kɔllo tambu tau le. Kɛ a koŋ kpou, mbo toolu Sɔlɔmɔŋ po ndɔ le mbo sim wali taŋgulaa koŋ lachi. Mi Deeve mala le wanaa baalaa kɔɔnaa, nduyɛ mbo chuuŋgiaa chiliŋndoŋ, bulɔŋsiiyoŋ, kaniŋ humboŋ, kooliiyoŋ, a yɔmnde. Buulaŋ ve ndu le wana sɔla niŋ tɔɔ le maaŋ koŋ taŋgullo wo le, mi che bɛɛ mɛɛ o chuu taŋgul, ma veelu ndu aa maaŋ Sɔlɔmɔŋndo. Kɛ, mbo dɛɛniaa Sɔlɔmɔŋ aa, “Lelaŋ, po nuu, Mɛlɛka o wa a num latulu ma tiu ba le chiɛi Mɛlɛka Yaawɛɛ, Mɛlɛka numndo taŋgullo, mɛɛ diom ndɔɔ o dimi yɛ fɔ.”Koloniko Tasoo 22:11, 14-16.

8. Le yɛɛ Deeve ndoo yiyaŋ yɛ dɔɔ maa Sɔlɔmɔŋ ndoo nɔla maaŋndo taŋgul te? Kɛ yɛɛ Deeve tosa yɛ?

8 Nuawɔ Koloniko Tasoo 22:5. Mi Deeve yiyaŋ dɔɔ maa Sɔlɔmɔŋ ndoo bɛɛndiaŋ nyɛkɛndɛi le wali sɔvɛ sɔviɔɔ hoo tosaa le. Maaŋ koŋ ndoo nɔ mbo wa “chiɛi tɔɔma bɛndu.” Sɔlɔmɔŋ ve “wɔ o bɔɔ le,” nduyɛ ndoo “sina wɔ isɔɔ le.” Kɛ mi Deeve sina maa Chɛhowa cho Sɔlɔmɔŋ mala mbo tosa wali teŋgeŋndo hoo. Lelaŋ, mi Deeve tosa nyɛ o nyɛ o tiuba le ndu malaa le wali tɔɔma bɛndu koŋ.

TUEI ACHELEŊNDA PƐƐKOO YEELA

9. Vɛɛ kaasoŋnda naŋ yɛ kɔl le acheleŋnda kalaŋndaŋ siiloo? Chɔmndɔ tamaseliiyo.

9 Puaapiliaa kaasoŋnda nɔ ma tambu kɔl te, te a nɔ pɛ ma ke feleŋguaa kalaŋndaŋ lapum. Naa kpou sina maa nyɛ sɔvɛ bɛndoo hau cho wali Chɛhowaa ni. Puaa feleŋguaa pɛɛkoo le ma siiluŋ kalaŋndaŋ mala mi wallo hoo tosaŋ. Yiyaŋndɔ a hei okɔɔ. Teleŋ ŋ wa o pɔmbɔ wo, a wa finya num nuaa mɛɛ ndoo nyaanuŋ mɔmbil ndɔɔ yɛ. Mɛɛ ŋ wa hindɔɔ fau, mbo tɛɛsial num nyɛ o wa tosaa wo. A boondii pum, ma sɔla yau ke num dioo le mɔmbillo nyaanɔŋndo wo, okoŋ, ma kandu ndu nyaanɔŋndo a ba num. Kɛ a teleŋ koŋ bɛɛ, finya num wa wɔ num silaa. Lepum, te finya num nyaanuŋ ndu pɛ haaa, num bɛɛ bii. Kɛ mɛɛ finya num wa yuwaa, num wa ndu hiouwɔɔ nyaanɔŋ. Finya num ndoo tambu pa kɔl? Ɛ, ɛ. Kɛlɛŋgaa o wa pɛŋ a kɔl kɛndɛ le mɛɛ ŋ wa balɔɔ a ndu yɛ. O nɛi pilɛ koŋ choo kpe, puaapiliaa kaasoŋnda naŋ kɔl le chɔɔ chuaa piaanduaa nda pɛɛku wa kalaŋndaŋ siilɔŋndo o kɔɔna Chɛhowaa niŋ.

Miŋ naŋ kɔl te ŋ che pɛ chuaa piaanduaa kalaŋndaŋ chɔɔloo siilɔŋndo (Tofa pɛl 9)

10. Vɛɛ Muuse ndoo yiyaŋ yɛ le tɔɔ sɔlaa vɛlɛ a chilaŋ chuaa?

10 Ŋ nɔ miŋ wa yekeŋ yɔŋii naŋ paŋala acheleŋnda le walta ndalaŋ. Ŋ pɛɛku isɔɔ o nyɛ Muuse ndoo tosa wo niŋ mɛɛ Isɔluɛiya apum kandu chɔmndo maa wanaa suaa le Mɛlɛka wa nda wa ni. (Nuawɔ Nɔmbaa 11:24-29.) Chɔɔsuaa ndoo yeema le nda kpaa, kɛ mi Muuse dimul ndu aa, “Baa paŋalaa ŋ cho le ya ni? Ya ii yeema bɛɛ ko mi Mɛlɛka Yaawɛɛ ndu oo tosa mi nyina ndɔɔ ndu oo tol waŋnda kpou kɔɔli, mi ndu oo tosa mi waŋnda nda aa simnuŋ wanaa suaa le Mɛlɛka.” Mi Muuse sina maa Chɛhowa wa wallo hoo nɛiyo chɔmndo ni. Yɔŋii Muuse ndoo nuuviaa tɔɔ le ndupila yɛ, mbo yeema le mi buɛiyaa Chɛhowaa kpou sɔla wallo le tosaa. Naa yɛ? Ŋ naŋ pa kɔl te acheleŋnda sɔla pɛ waltaŋ le tosaa o kɔɔna Chɛhowaa niŋ?

11. Yɛɛ puaapilɛnɔ pilɛ ndoo dimi yɛ le acheleŋnda kalaŋndaŋ kioo okɔɔ?

11 Puaapiliaa bɔɔbɔɔ tosa niŋ wali kala kalaa o wali Chɛhowaa niŋ le wɔsiŋ siaama. Nduyɛ a pɛɛku niŋ puaa feleŋguaa le ma chua kalaŋndaŋ tau. Le tamaseliiyo, ŋ soonuŋndɔ a puaapilɛnɔɔ okɔɔ diolaŋ Pitɛ. O wa o wali lɔɔlɔɔ Mɛlɛkaa niŋ le wɔsioŋ 74. Mbo tosa wallo o lɛuve le wɔsioŋ 35 o Yulopi niŋ. Le teleŋ vilɛi, ndu wa chilaŋ chuaa ni le Kunda Kɔɔna Sɔɔŋ o Lɛuve le Wali Pollo Wo. Kɛ ma ke Pɔɔl wallo hoo, puaapilɛnɔ Pitɛ pɛɛku wo. Pitɛ ndoo tambu pa kɔl le siŋgaŋndo hoo? Sako. Mbo dimi aa, “I naŋ bɔɔ kɔl le chɔɔ puaapiliaa sɔla pɛɛkoo wa kalaŋndaŋ chɛlɔɔ, nduyɛ ma wa tosaa nyɛkɛndɛi o wallo hoo niŋ.”

KE KAASOŊNDA BƐƐLEŊ

12. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o tamasi Luehobowam ndo niŋ?

12 Mɛɛ po Sɔlɔmɔŋndo Luehobowam simnuŋ masa, mbo nyuna puaa kaasoŋnda le silaa mɛɛ o tosa wali ndɔ sɛnɛiyo yɛ. Kɛ mɛɛ nda sila ndu, mbo kɛɛ sila ndaa! Mbo tual sila chaaŋaa nduaa chuaa piaanduaa nda chɛŋ o ichuaambɔya wa kɔɔli. Fulamakɔɔlioo wa kpundɔɔ ni. (Koloniko Diiŋ Ndɔɔ 10:6-11, 19) Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o hei niŋ? I cho suɛi taasi le kaasoŋaa nɔ taasioo a sinapɛŋgoo mbo hiau naa wa nyunaa le silaa. Kaasoŋnda nɔ ma baŋ feleŋguaa le sɔɔŋ tosaa mɛɛ mɛɛ ŋ wa tosaŋndo paandu yɛ le. A koŋ fau, a nɔ ma ke kɛɛsiaala kaasoŋnda bɛɛleŋ. A nɔ ma keleŋa yiyaŋ maa mɛɛ kaasoŋaa kaŋ tosa sɔɔŋ yɛ bɛnda le le.

13. Vɛɛ feleŋguaa nɔ yɛ ma tosa wallo a kaasoŋnda latulu?

13 Lepum, ma ke feleŋguaa kalaŋndo le waa puaapiliaa kaasoŋaa nɔ sinapɛŋgoo tau wa chilaŋ. I wa suɛi taasi le ma pɛɛku kaasoŋnda haa o ba. O tamaselii naŋ yaasiaa o pɛl 11 wo niŋ, mɛɛ Pɔɔl miiŋgu o foofo Pitɛ wo le chilaŋ chuaa o kunda wali pum niŋ o Bɛtɛl, mbo dimi aa, “Mi chua teleŋndo le Pitɛ nyunaa le silaa, nduyɛ mi dɛɛniaa acheleŋnda o kunda koŋ niŋ le nyɛ pilɛ koŋ kpe tosaa.”

Mi Pɔɔl chua teleŋndo le Timoti pɛɛkoo, nduyɛ mi Timoti pɛɛku nyɛkɛndɛi

14. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ a mɛɛ Timoti nda kiilanɔɔ Pɔɔl tosa wallo diompilɛ yɛ?

14 Chuaambɔ chuaambɔ Timoti wa le kiilanɔɔ Pɔɔl ni, kɛ ma tosa wallo diompilɛ le wɔsila bɔɔbɔɔ. (Nuawɔ Filipiaŋnda 2:20-22.) Mi Pɔɔl dimul Kɔliŋtiaŋnda aa, “Le sabu koŋ bɛɛ ya I yɔŋ Timoti naa nya chua ni, po ni kaalaa o suɛi masanɔɔ Mɛlɛkɛi niŋ o cho buɛiyo o wana nɔla ma tiindaŋndo. Te o kuɛ pɛ, kaa ya I nɔ hoo le cho naa ŋ cho diom pilɛ naa Chiisu Kiliti wo o cho nya yiyalaŋ a ndu okɔɔ. Nduyɛ, kaa hoo koni ya I pɛɛku waŋnda o kunda o kunda wanaa laalaŋnda cho ba o ba fee wo ni.” (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 4:17) Ŋ che kpendekele maa mi Pɔɔl nda Timoti tosa wallo latulu nyɛkɛndɛi nduyɛ ma maaliaŋ vellaa velle. Mi Pɔɔl chua teleŋndo le Timoti pɛɛkoo kaa o nɔ le cho nda cho diom pilɛ nda Chiisu Kiliti wo, nduyɛ mi Timoti pɛɛku nyɛkɛndɛi. Pɔɔl ndoo naŋ bɔɔ kɔl a Timoti nduyɛ ndoo nɔ tiindaŋndo maa o cho puaapiliaa a ndepiliaa o Kɔliŋ niŋ biyɔɔ nyɛkɛndɛi. Bɛnduaa kundaa tual tamasi Pɔɔllo kɔɔli te a wa pɛ puaa cheleŋnda pɛɛkoo le chilaŋ chuaa o kundaa niŋ.

NAA PILƐŊ PILƐŊNDA KPOU NƆ WALI SƆVIƆƆ

15. Vɛɛ Luomaŋnda 12:3-5 mala yɛ naa le siŋgaŋndaŋ biuwɔŋndo?

15 O teleŋ hiouwɔɔ lachioo niŋ naŋ cho ni. Kumbuii kɔɔna Chɛhowaa o lɛŋndeŋ choo cho hindɔɔ o nɛila bɔɔbɔɔ niŋ. Hoo chɔm ni maa sɔɔŋ cho wa siŋgaŋndo. Siŋgaŋndaŋ ndaŋ lapum la piiliaŋ naa, nduyɛ i cho suɛi kpɛdɛ le ndi biuwɔŋndo le. I cho naa mala te ŋ tuisiŋ pɛ nduyɛ miŋ handu kɔllo o nyɛ cho o kɛndɔɔ wo choo le wali leMasaa. Kɛ o cho o nyɛ naŋ yeema wo choo le. Te ŋ tosa pɛ hei, mɛɛ ŋ cho diompilɛ. Mi Pɔɔl poonyial Kilisiɔŋnda o Luom niŋ aa, “I hɛnaŋ mi I soo diomndaŋ ndaŋ naa nya chua. Laŋ la yɔnuŋ ni maa wana o wana chuaŋnuŋ o bɛndu mbo hiou mɛɛ ŋ cho kpeekpei yɛ le.” Okoŋ kɔɔli, mbo tɛɛsiaa maa mɛɛ faluŋ yɛ yɔŋ o dialloŋ niŋ tosa walta yɛ yɛlaŋ yɛ, lende koni wanaa cho o kundaa niŋnda nɔ walta yɛ yɛlaŋ ni.Luomaŋnda 12:3-5.

Wanaa Chɛhowaa kpou yeema ma toolu Masale Mɛlɛkaleŋ nduyɛ ma tosa nyɛ o nyɛ nda dimul nda le tosaa

16. Yɛɛ Kilisiɔŋnɔ kɛ kɛ nɔ yɛ mbo tosa le mi kɔl nyuloo a diompilɔɔ wa o kɔɔna Chɛhowaa niŋ?

16 Buɛiyaa Chɛhowaa kpou yeema ma toolu Masale Mɛlɛkaleŋ nduyɛ ma tosa nyɛ o nyɛ nda dimul nda le tosaa. Puaapiliaa kaasoŋnda pɛɛku feleŋguaa. Puaapiliaa feleŋguaa chɔɔlu kalaŋnda letuulaŋ siilɔŋ nduyɛ o nɛi lebɛɛ niŋ. Nduyɛ mi puaapiliaa nɔ laanduaa wa naŋ kɔl te laandaa ndaa toolu nda pɛ o yɔŋ bɛɛ mi sɔɔŋ siŋgaŋ. Ndepiliaa haa tual tamasi Pilisila wo kɔɔli, o ndoo tosa wallo latulu nda Akuila pɔnɔ ndɔ wo.Walta Wanaa Chiisuaa 18:2.

17. Yɛɛ Chiisu ndoo pɛɛku yɛ buɛiyaa nduaa le tosaa?

17 Chiisu kɛsul naa tamasi kɛndɛ kɛndɔɔ ni le acheleŋnda pɛɛkoo a kɔl ndɔɔ wulee. Mi Chiisu sina maa acheleŋnda tiuba ma hiou lachi a wali ndɔɔ tosaa. A tonya, mbo sina maa buɛiyaa nduaa ve wanaa walaŋ te. Kɛ ndoo nɔ tiindaŋndo maa a cho yooŋgu kɛndɔɔ pɛŋgɛla mbo hiou bɛɛ mɛɛ ndu oo tosa yɛ. (Chɔŋ 14:12) Mbo pɛɛku nda nyɛkɛndɛi, nduyɛ ma nɔla le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o lelɛŋ o lelɛŋ niŋ ndaa nɔla pɛ kɔlaŋ.Kolosiaŋnda 1:23.

18. Wali yɛɛ naŋ nɔ yɛ le tosaa o chilaŋ niŋ? Wali yɛɛ naŋ nɔ yɛ suŋ suŋ?

18 Mɛɛ Chiisu vi, mi Chɛhowa miŋgi ndu yoomu nduyɛ mbo chɔɔlu ndu wallo ke vɛlɛ a kpaayaa “mbo hiau a kpaaya o kpaaya inyinaya cho o halaa niŋ. Koŋ cho ni, nyinaa cho maa lamasa wa ni, a nyinaa nɔ tɔɔ wa, a nyinaa nɔ kpaayaa wa.” (Ɛfisiaŋnda 1:19-21) O yɔŋ bɛɛ miŋ vi o laalaŋndo choo maa buɛiyaa Chɛhowaa tuupa mi Amakɛdɔŋ fuuluu, ŋ cho miiŋgu yoomu nduyɛ miŋ nɔ wali kɛndɔɔ tau le tosaa o chieeŋ sɛnɛiyo niŋ. Nduyɛ suŋ suŋ bɛɛ, naa kpou nɔ wali kɛndɛ kɛndɔɔ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a waŋnda siiŋgoo buɛiyaa Chiisuaa. Lelaŋ, ŋ wa feleŋgɔnɔ ɔɔ yuu, naa kpou nɔla miŋ hiou lachi “lɔɔ lɔɔ a wallo tosaa o kala kala, le Masanɔɔ Mɛlɛka.”Kɔliŋtiaŋ Tasoo 15:58.