Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 3

Vɛɛ Ŋ Manda yɛ Kɔl Numndo?

Vɛɛ Ŋ Manda yɛ Kɔl Numndo?

“Mandaŋ a nyɛ ŋ yiyaŋ o kɔl numndo niŋ ndo.”—PULƆ. 4:​23.

CHONDII 36 Ŋ Mandaŋ Kɔlta Naalaŋ

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

1-3. (a) Le yɛɛ Chɛhowa ndoo kaala yɛ Sɔlɔmɔŋ, nduyɛ salala kuɛɛ Sɔlɔmɔŋ ndoo tuei yɛ yeela? (b) Nyunala kuɛɛ naŋ cho yɛ muli o buŋgɛi hei niŋ?

SƆLƆMƆŊ wa feleŋgɔnɔ mbo simnuŋ masaa le Isɔluɛi. O teleŋ tase o kandu masaleŋ ndo niŋ, mi Chɛhowa chɔmnuŋ ndu o lɔma sɔlaŋ niŋ. Okoŋ, mbo dimul ndu aa, “Sɔlɔmɔŋ, o yɛɛnɛ ŋ yeema yɛ ya o ba?” Mi Sɔlɔmɔŋ muli aa, “I sina mɛɛ ya I bii nda yɛ le, fondole, chuaambɔɔ ya I cho ni. Lelaŋ ke ya taasioo mɛɛ ya I bii wanaa numnda o nɛi sakpoo choo yɛ.” (1 Masaa. 3:​5-10) Mi Sɔlɔmɔŋ nyuna le “taasioo.” Nuawɔ se kaa tusiaŋ bɛndu! Hei chɔm kpendekele le sabu Chɛhowa ndoo kaalaa Sɔlɔmɔŋndo! (2 Saam. 12:​24) Mi Mɛlɛka naŋ kɔl tau le nyɛ Sɔlɔmɔŋ masa feleŋgɔnɔɔ ndoo nyuna le ndu wo, nduyɛ mbo ke ndu ‘taasioo . . . vɛlɛ a . . . sina pɛŋgoo.’—1 Masaa. 3:​12.

2 A teleŋ Sɔlɔmɔŋ wa lo lechoo wo chɔmndo o Chɛhowa lo wo, mbo tuɛi salala bɔɔbɔɔ yeela. Mbo sɔla dikeŋnaŋndo le maaŋndo taŋgullo le “Mɛlɛka Yaawɛɛ, Mɛlɛka Isɔluɛiya.” (1 Masaa. 8:​20) Mbo fula tɔɔ le taasi bɛndu Mɛlɛka ndoo ke ndu wo. Nduyɛ, sɔɔŋ o dimi teleŋ nyina Mɛlɛkaa wa ndu choo wo, cho ŋ poonyiaa o yaulaŋ layaa o Baabuiyo niŋ. Yaulaŋ ndaŋ opilɛ cho yau Pulɔwaa wo ni.

3 O New World Translation niŋ, diomndo hoo kɔllo cho le bɛmbɔɔ kɛmɛ o yau Pulɔwaa wo niŋ. Le taamaseliiyo, Pulɔwaa 4:​23 dimi aa, “Mandaŋ a nyɛ ŋ yiyaŋ o kɔl numndo niŋ ndo.” O bolle Baabuileŋ ndeŋ niŋ, yɛɛ diomndo hoo ‘kɔllo’ sim yɛ? Ŋ cho nyuna koŋ muli o buŋgɛi hei niŋ. Nduyɛ ŋ cho vɛlɛ nyunala tiɔɔŋnda cheleŋ muli. Vɛɛ Setana kindiŋ yɛ le kɔl naa pɔsɔŋiaa? Nduyɛ, yɛɛ naŋ tosa yɛ le kɔl naa mandaa? Le miŋ hiou lachi a lo lechoo wo chɔmndo o Mɛlɛka lo, ŋ nɔ miŋ bii mulila nyunala sɔvɛlaŋ ndaŋ bila.

“KƆL NUMNDO”—YƐƐ O SIM YƐ?

4-5. (a) Vɛɛ Sam 51:​6 mala yɛ naa le biyɔɔ bila nyɛ diomndo hoo ‘kɔllo’ simndo? (b) Vɛɛ kɛndiaa dialluŋ naŋ chɔm yɛ sɔvɛyɛi wanaa suu naŋ cho kpeekpeiya?

4 Diomndo hoo ‘kɔllo’ o Pulɔwaa 4:​23 niŋ sim ni, ‘wana suu waŋndo cho kpeekpei o kɔllo niŋndo.’ (Nuawɔ Sam 51:​6.) O baa pilɔɔ choo, ‘kɔllo’ sim le yiyaŋnda naalaŋ, yeemaŋ naŋ, vɛlɛ a kɛɛsiaala naalaŋ. O sim le wanaa suu naŋ cho kpeekpei o kɔllo niŋnda, o cho ko mɛɛ waŋnda cha naa yɛ le.

5 Yiyaŋndɔ mɛɛ kɛndiaa dialluŋ naŋ chɔm sɔvɛyɛi wanaa suu naŋ cho kpeekpeiya wo. O tasoo, le mi dialluŋ naŋ wa o kɛndiaa niŋ, mɛɛ miŋ hɛli le nyɛdiaa kɛndɔɔ dioo, nduyɛ miŋ wa dialloŋ hiiluu wo teleŋ o teleŋ. O nɛi pilɛ koŋ choo, le miŋ wa kɛndiaa o Mɛlɛka piɛiyo niŋ, mɛɛ miŋ wa diomndaŋ veeloo lɔɔlɔɔ o Baabuiyo niŋ vɛlɛ a o yaula naalaŋ niŋ, nduyɛ miŋ wa tiindaŋ naa dɔwɔɔ o Chɛhowa niŋ teleŋ o teleŋ. Nduyɛ, ŋ chɔm tiindaŋ naa o Chɛhowa niŋ a mɛɛ naŋ duau nyɛ naŋ cho pɛɛkoo wo o wali niŋ yɛ, vɛlɛ a mɛɛ naŋ suaa a tiindaŋ naa okɔɔ yɛ. (Luomaŋ. 10:​8-10; Chemi. 2:​26) O diiŋndɔɔ, a mɛɛ naŋ wa o dialloŋ niŋ yɛ, miŋ yiyaŋ maa ŋ cho kɛndiaa, mi che bɛɛ mi naa wɔɔŋndo wa naa niŋ. O nɛi pilɛ koŋ choo, le mɛɛ naŋ wa walta iMɛlɛkayalaŋ tosaa yɛ, naapum miŋ yiyaŋ maa tiindaŋ naa cho o kala poŋ, kɛ mi yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ la wa naa hindɔɔ o kɔl. (1 Kɔliŋ. 10:​12; Chemi. 1:​14, 15) Ŋ nɔ miŋ loonuŋ maa Setana yeema mbo pɔsɔŋiaa yiyaŋnda naalaŋ a yiyaŋnda ndɔlaŋ. Vɛɛ o kindiŋ yɛ le keŋ tosaa? Nduyɛ, vɛɛ naŋ manda yɛ naapila?

MƐƐ SETANA KINDIŊ LE KƆL NAA PƆSƆŊIAA YƐ

6. Yɛɛ cho yɛ kpeleŋ Setanaa, nduyɛ vɛɛ o kindiŋ yɛ le ndu komallo?

6 Setana yeema naa miŋ wa maa ndu. Le miŋ simul Chɛhowa vɛlɛ miŋ kɛɛ sawala ndɔlaŋ, nduyɛ miŋ nɔ kaayei maa ndu. Setana beŋ naa le miŋ yiyaŋ nduyɛ miŋ tosa sɔɔŋ maa ndu le. Lelaŋ, mbo kindiŋ le nɛila cheleŋ soliŋndo kpeku le mbo tiu naa ba. Le taamaseliiyo, o nɔ wanaa o chii niŋ pɔsɔŋiaa a yiyaŋnda ndɔlaŋ nda naa a balaa silɔ. (1 Chɔŋ 5:​19) Nduyɛ, o nɔ tiindaŋndo maa ŋ cho hɛli le teleŋndo chuaa latulu a nda, mi che bɛɛ ŋ sina maa, chaŋyaŋ wɔɔŋndoŋ tɛɛmbuu ɔɔ pɔsɔŋiaa yiyaŋnda naalaŋ vɛlɛ a mɛɛ naŋ tosa sɔɔŋ yɛ. (1 Kɔliŋ. 15:​33) Mbo tiu Masaa Sɔlɔmɔŋ ba o nɛi koŋ choo. Mi Sɔlɔmɔŋ chua laanduaa tau a ndaa piɛi mɛlɛkaa cheleŋnda wa. Nduyɛ o pɔmpɔmbɔ, mi laandaa nduaa kaŋ tiu ndu ba, nduyɛ ma “tosa mi Sɔlɔmɔŋ o kɛɛ Mɛlɛka diom.”—1 Masaa. 11:​3.

Vɛɛ ŋ manda yɛ kɔl numndo a kindiŋ Setana cho le ndu pɔsɔŋiaa a yiyaŋnda ndɔlaŋ ndo? (Tofa pɛl 7) *

7. Yɛɛ cheleŋ Setana soliŋ yɛ kpeku le yiyaŋnda ndɔlaŋ pɛŋgɛlaa, nduyɛ le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ wa yekeŋ a keŋ okɔɔ?

7 Mi Setana soliŋ vidueilaŋ a nyɛm cheleŋndoŋ kpeku le yiyaŋnda ndɔlaŋ pɛŋgɛlaa. O nɔ sinapɛŋgoo maa ŋ tuii ko bundɔŋ yeela le, kɛ miŋ pɛɛku naa mɛɛ naŋ yiyaŋ yɛ, mɛɛ naŋ bii yeemaŋ naŋ yɛ, vɛlɛ a mɛɛ naŋ tosa sɔɔŋ yɛ. Mi Chiisu soliŋ nɛi waa naa kpeku o nɛi kɛndɛ niŋ le waŋnda pɛɛkoo. Le taamaseliiyo, mbo dimi taloo a Sameelianɔ inyɛiyo vɛlɛ a poombɔ laasiaŋ nduyɛ mbo tɛɛmbuu nyɛm kɛŋ ndɔŋ ndo okɔɔ. (Maa. 13:​34; Luku 10:​29-37; 15:​11-32) Kɛ a koŋ kpou, mi wanaa Setana chii niŋ yiyaŋnda ndalaŋ pɔsɔŋiaa a yiyaŋnda ndɔlaŋ nda soliŋ bundɔŋ nda toosiaa woŋ kpeku, le yiyaŋnda naalaŋ pɔsɔŋiaa. Ŋ nɔ miŋ wa kpeŋkpeŋ. Vidueilaŋ a sɔɔŋ nda chɔm o Tɛlivisiɔŋndo choo woŋ pɛɛku naa, nduyɛ ŋ soliŋ muŋ kpeku le yelelaŋndo ŋ pɔsɔŋiaa yiyaŋnda naalaŋ te. Kɛ ŋ nɔ miŋ wa yekeŋ. Te ŋ wa pɛ yelelaŋndo hɛlioo, ŋ nɔ miŋ nyunaŋ aa, ‘Baa vidueiyo hoo ɔɔ sɔɔŋ nda cho muŋ chɔmndo o Tɛlivisiɔŋndo choo woŋ cho ya pa pɛɛkoo le mi yɔŋguŋ o yeemɛi idialle niŋ?’ (Kalee. 5:​19-21; Ɛfi. 2:​1-3) Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa te a sina pɛ maa nyɛ nda cho chɔmndo wo cho a yiyaŋ Setanaa okɔɔ? Fafaŋ ndu mɛɛ ŋ fafaŋ naa wɔɔŋ taŋ waŋnda wo yɛ!

8. Vɛɛ kalaŋ chuauwa mala yɛ chuauwaa ndaa le kɔlta ndalaŋ mandaa?

8 Kalaŋ chuauwa, la nɔ kalaŋ teŋgeŋndo le chuauwaa nyaa mandaa a kindiŋ Setana cho le kɔlta ndalaŋ pɔsɔŋiaa wo. O kpeekpei niŋ, ma tosa nyɛ o nyɛ ŋ nɔla le chuauwaa numnda mandaa yɔŋi nda del a naa. Ma tosa mi chiɛi numndo wa o diandaa, nduyɛ ma viou nyɛ o nyɛ nɔɔlɛi landaŋ yɔŋi numpila ɔɔ chuauwaa numnda del a naa. O nɛi pilɛ koŋ choo, a nɔ ma manda chuauwaa numnda le vidueilaŋ tofaa, sɔɔŋ nda chɔm o Tɛlivisiɔŋndo choo woŋ, pisultaŋ a nyɛm mapuuloŋ, vɛlɛ a tɛɛŋguŋ pɔsɔŋiaa yiyaŋnda ndalaŋ a yiyaŋnda Setanalaŋ ndo. Nya Chɛhowa ke kalaŋndo ni le chuauwaa nyaa malaa ma simnuŋ chaaŋaa Chɛhowaa. (Pulɔ. 1:​8; Ɛfi. 6:​1, 4) Lelaŋ, yɔŋ isiooŋ le sawala tɔlnuŋ o Baabuiyo choo laŋ kɛsioo le yuŋgu numndo le. Dimul chuauwaa numaa feleŋguaa nyɛ nda nɔ ma tofa wo, vɛlɛ a nyɛ nda nɔ ma tofa le wo. Nduyɛ ma mala nda le ma bii bila sabula ŋ tosa kɛɛsiaalaŋ ndo. (Maa. 5:​37) Nduyɛ, mɛɛ chuauwaa numnda hindu fau, mala nda le ma sina yɛ yɔɔ nyɛ cho o kɛndɔɔ wo tɛɛŋ, a nyɛ cho o kɛndɛ le wo a mɛɛ sawala Chɛhowalaŋ la dimi yɛ. (Hibu. 5:​14) Loonuŋ maa, chuauwaa numnda pɛɛku sɔɔŋ tau o nyɛ ŋ tosa wo niŋ, mbo hiau o nyɛ ŋ dimi wo niŋ.—Ditɔnɔ. 6:​6, 7; Luomaŋ. 2:​21.

9. Yɛɛ cho yɛ yiyaŋ Setanaa opilɛ, nduyɛ le yɛɛ hei cho yɛ suɛi kpundɛ?

9 Mi Setana kindiŋ vɛlɛ le kɔlta naalaŋ pɔsɔŋiaa o nɛi cheleŋ niŋ a mɛɛ o tosa miŋ kɛɛ yiyaŋnda Chɛhowalaŋ, le halikpeŋ miŋ dɔu tiindaŋndo o taasi waŋchieeya niŋ yɛ. (Kolo. 2:​8) Yiyaŋ Setanaa opilɛ cho ni maa, kanioŋ nɔɔ tau cho nyɛ sɔvɛ bɛndoo o yoomoo niŋ ni. Nduyɛ, mi wanaa laalaŋ a hei ya apum simnuŋ wanaa sulaa bɛndu, kɛ apum sɔla batiuwaa le. Nduyɛ, a sɔla sullo ɔɔ a sɔla le, yoomula ndalaŋ la cho o kpundɔɔ niŋ. Le yɛɛ? Kanifuule, ma hiu kɔlta ndalaŋ handɔɔ o kaniei nuuviaa choo. Ma soliŋ pɛɛŋ kɛndiaa ndaa, chaŋyɛi ndɛi o yuŋgoo niŋ, vɛlɛ a chaŋyɛi ndɛi a Mɛlɛka sala le halikpeŋ ma komal kpeleŋ ndaa. (1 Timo. 6:​10) Ŋ nɔ miŋ nɔ balika melaa le mɛɛ Finya naa cho o choo choo niŋndo mala naa miŋ nɔ yiyaŋ kpeŋkpeŋ ndo a kaniei okɔɔ yɛ.—Ikili. 7:​12; Luku 12:​15.

VƐƐ NAŊ MANDA YƐ KƆL NAA?

Maa wanaa mɛŋgɛlaa a wanaa ndaa manda diola saasaa o sindɔɔ niŋnda, wa lahɔl nduyɛ ma tosa nyɛ yɔŋi sɔɔŋ nɔɔlɛiyoŋ luɛi o kɔl numndo niŋ (Tofa pɛlta 10-11) *

10-11. (a) Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le naapila mandaa? (b) Yɛɛ wanaa mɛŋgɛlaa ndaa tosa yɛ o sindɔɔ niŋ, nduyɛ vɛɛ kɔl naa iyamaa tosa yɛ wallo maa wana mɛŋgɛlaa?

10 Te ŋ sɔla niŋ pɛ batiuwaa le kɔlta naalaŋ mandaa, ŋ nɔ miŋ sina kpundɛlaŋ, nduyɛ miŋ keleŋa nyɛ tosa le naapila mandaa. Diomndo hoo “mandaŋ” o Pulɔwaa 4:​23 niŋ, yiyalaŋ naa a wali wana mɛŋgɛlaa tosa wo okɔɔ. O teleŋ Masaa Sɔlɔmɔŋndo niŋ, o kpaki chioo choo wanaa mɛŋgɛlaa ndaa sim ni nduyɛ te ndaa che dɔɔ pɛ yaamɔɔwaa hunɔɔ, a deŋi choo choo le mi waŋnda sina. Yiyaŋndo o hei choo mala naa miŋ sina nyɛ naŋ nɔ miŋ tosa wo le halikpeŋ Setana pɔsɔŋiaa yiyaŋnda naalaŋ te.

11 O sindɔɔ niŋ, mi wanaa mɛŋgɛlaa ndaa tosa wallo latulu a wanaa wa diola saasa chioo mandaa wa. (2 Saam. 18:​24-26) Nduyɛ, mi ndaa tosa a sabu le mi diola saasa chioo la wa la kiindiaa te yaamɔɔwaa wa hunɔɔ pɛ. (Nɛhi. 7:​1-3) Kɔl iyama naa Baabuiyo * tosa wallo maa wana mɛŋgɛlaa. Nduyɛ, mbo sila naa te Setana wa pɛ kindiŋndo le naa luɛiyɔɔ o lakɔl. Ndu cho ni, te o wa pɛ kindiŋndo le yiyaŋnda naalaŋ, yeemaŋ naŋ, vɛlɛ a kɛɛsiaala naalaŋ pɔsɔŋiaa. Te kɔl naa iyamaa chɔm naa pɛ maa kpundɔɔ cho hunɔɔ, ŋ nɔ miŋ yaŋ nilaŋ, nduyɛ miŋ tosa nyɛ o nyɛ le kpundɛ koŋ kpakpalaa.

12-13. Yeemɛi yɛɛ wa yɛ naa lepum, nduyɛ yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa?

12 Tofawɔ taamaseliiyo a mɛɛ naŋ manda naapila Setana pɔsɔŋiaa yiyaŋnda naalaŋ te yɛ. Chɛhowa pɛɛku naa maa ‘tɔɔ kalaa bɛɛ o wa naa choo a sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ muŋ okɔɔ kposoŋ te. . . . Suundaa a wana naŋ cho o nɔ niŋ te wo.’ (Ɛfi. 5:​3) Kɛ yɛɛ naŋ cho yɛ tosa te chaaŋaa naa o sukuu ɔɔ o fondaŋ naa wallo kandu pɛ suɛi a sɔɔŋ suundɛiyoŋ okɔɔ? Ŋ sina maa ŋ nɔ miŋ “mal kaalaŋ la simul suɛi Mɛlɛkɛi laŋ, nduyɛ, mi ŋ mal kɔl landaŋ ndo o nyɔɔŋ chieeŋ naŋ.” (Tai. 2:​12) Mi wana mɛŋgɛlaa, ndu cho yɛ kɔl naa iyamaa ni, sila naa maa kpundɔɔ cho hunɔɔ. (Luomaŋ. 2:​15) Kɛ baa ŋ cho ndu pa nilaŋ yaŋɔɔ? Lepum, miŋ wa a yeemɛi le chaaŋaa naa nilaŋ yaŋɔɔ ɔɔ naapum le fotueila wa o nyɛm mapuuluŋ ndaŋ niŋndoŋ tofaa. Kɛ a teleŋ koŋ naŋ nɔ ni miŋ kpakpala kpundɛ koŋ, nduyɛ miŋ siŋga suukaŋ koŋ ɔɔ miŋ mal fonda koŋ.

13 Kɔl sikpaa yeemaŋ ni le nyɛ chaaŋaa naa yiyaŋ choo ɔɔ tosa wo kiɔɔ tosaa. Ŋ nɔ tiindaŋndo maa Chɛhowa cho sɛmbɛ naŋ cho dɔwɔɔ wo chɔɔ, nduyɛ maa o cho naa yoomuaŋ vɛlɛ a taasi naŋ yeema wo ke le yiyaŋnda Setanalaŋ kiɔɔ. (2 Kolo. 16:​9; Aisaya 40:​29; Chemi. 1:​5) Yɛɛ cheleŋ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le kɔl naa mandaa?

HIOU LACHI A KƆL NUMNDO MANDAA

14-15. (a) Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kumbul kɔlta naalaŋ, nduyɛ vɛɛ naŋ tosa yɛ keŋ? (b) Vɛɛ Pulɔwaa 4:​20-22 mala yɛ naa le tɔnɔɔ sɔlaa te ŋ veelu pɛ diomndaŋ o Baabuiyo niŋ? (Tofa vɛlɛ kɔfoo hoo, “ Mɛɛ Wana Yiyaŋ Yɛ.”)

14 Le miŋ manda kɔl naa, ŋ nɔ ko miŋ kɛɛ yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ te, kɛ ŋ nɔ vɛlɛ miŋ chɛl yiyaŋnda kɛndɛlaŋ. Yiyaŋndɔ vɛlɛ a taamasi diola saasa naŋ soo suŋ a ndu okɔɔ wo. Mi wana wa diola saasaa mandaa wo ndoo kiindiaa diolaŋ te yaamɔɔwaa wa pɛ hunɔɔ. Nduyɛ a teleŋ cheleŋ, mi ndoo kumbi diola saasaa le mi waŋnda ndaa luɛi a nyɛdiaa vɛlɛ a nyɛm cheleŋndoŋ o chioo niŋ. Te diola saasaa laa kumbiŋ kposoŋ te, mɛɛ wanaa wa o chiee koŋ niŋnda wa wu a yiaŋ. O nɛi pilɛ koŋ choo, ŋ nɔ miŋ kumbi kɔlta naalaŋ teleŋ o teleŋ le yiyaŋnda Chɛhowalaŋ chɛlɔɔ.

15 Yiyaŋnda Chɛhowalaŋ la cho o Baabuiyo niŋ ni. Lelaŋ, teleŋ o teleŋ naŋ veelu pɛ diomndaŋ o Baabuiyo niŋ, koŋ chɔm maa ŋ cho yiyaŋnda Chɛhowalaŋ chɛlɔɔ le mi la piiliaŋ yiyaŋnda naalaŋ, yeemaŋ naŋ, vɛlɛ a mɛɛ naŋ tosa sɔɔŋ yɛ. Vɛɛ ŋ sɔla yɛ tɔnɔɔ te a wa pɛ diomndaŋ veeloo o Baabui numndo niŋ? Piɛileŋ le cho nyɛ sɔvɛ. Mi ndepilɛnɔ pilɛ dimi aa, “Tuupa mi veelu diomndaŋ o Baabuiyo niŋ, I piɛi fɛŋ o Chɛhowa lo, nduyɛ mi nyuna ndu le mbo mala ya mi che ‘diomnda kɔndɔfilta’ cho o Diom ndɔɔ niŋndaŋ.” (Sam 119:​18) Ŋ nɔ vɛlɛ miŋ yiyaŋ o nyɛ naŋ veelu diomndaŋndo choo. Te o yɔŋ pɛ miŋ piɛi, miŋ veelu diomndaŋ o Baabuiyo niŋ, nduyɛ miŋ yiyaŋ lechoo, Diom Mɛlɛkaa cho naa fuuluu ‘o kɔl di,’ nduyɛ koŋ tosa miŋ kaala yiyaŋnda Chɛhowalaŋ.—Nuawɔ Pulɔwaa 4:​20-22; Sam 119:​97.

16. Vɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ sɔla yɛ niŋ tɔnɔɔ o Tɛlivisiɔŋ Seiyaa Chɛhowaa nuaa niŋ?

16 Nɛi cheleŋ naŋ chɛl mi yiyaŋnda Mɛlɛkalaŋ la piiliaŋ naa wo cho nyɛm cho o Tɛlivisiɔŋ Seiyaa Chɛhowaa® wo nuaa ni. Mi pɔnɔ a lanɔ pilɛ dimi aa, “Pɛl tɛlivisiɔŋ fula ipaŋgu o ipaŋgu wo cho maa mulioo le piɛile naaleŋ! La luei naa niŋ yoomuaŋ, nduyɛ la dɛɛniaa naa te ŋ tambu pɛ kɔl ɔɔ te ŋ yiyaŋ pɛ maa ŋ cho yololɛ. Nduyɛ teleŋ o teleŋ, miŋ yaŋ chonduŋ kpeekpei fula ipaŋgu o ipaŋgu wo nilaŋ o naalo chiɛi niŋ. Miŋ yaŋ muŋ nilaŋ te ŋ wa pɛ yauwo, chiɛiyo dindioo, ɔɔ tiiyo kolɔɔ.” Pɛlta yɛ yɛlaŋ ndaŋ la mala naa le kɔlta naalaŋ mandaa. La pɛɛku naa le yiyaŋndo mɛɛ Chɛhowa yiyaŋ yɛ, nduyɛ mi la mala naa le yiyaŋnda Setanalaŋ kpakpalaa.

17-18. (a) A mɛɛ Masaa Bɛnduaa Tasiaa 8:​61 chɔm yɛ, yɛɛ yɔŋnuŋ yɛ te ŋ dɔu pɛ nyɛ naŋ pɛɛku Chɛhowa o ba wo o wali niŋ? (b) Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o taamasi Masaa Hɛsɛkiya wo niŋ? (c) A mɛɛ Deeve piɛi o Sam 139:​23, 24 niŋ yɛ, yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ piɛi le ndu?

17 Teleŋ o teleŋ naŋ che pɛ tɔnɔɔ o nyɛ cho o kɛndɔɔ wo tosaa niŋ, mi tiindaŋ naa chɔɔlu kalu poŋ. (Chemi. 1:​2, 3) Nduyɛ, hei tosa miŋ sinaŋ nyɛkɛndɛi kanifuule, ŋ tosa mi Chɛhowa naŋ kɔl le naa veeloo aa chuauwaa niaa. Nduyɛ, keŋ tosa miŋ chɔɔlu yeemɛi nɔ le ndu kɔllo nɛŋioo. Hei tosa vɛlɛ mi yeemɛi naŋ nɔ le ndu kɔllo nɛŋioo ve chɔɔlu kalu poŋ. (Pulɔ. 27:​11) Tɔɔndaŋ kɛ kɛ naŋ sɔla pɛ, ŋ nɔ miŋ che ndu maa fondaa naŋ sɔla koŋ ni le chɔmndo maa ŋ cho a yɔŋgaŋ kpou le hɛnaŋ Finya naa buulaŋ a naa wo tosaa. (Sam 119:​113) Nduyɛ, miŋ chɔm vɛlɛ maa ŋ kaala Chɛhowa a kɔl naa kpou. Ndu cho ni, yɔŋgɔŋndo a kɔl naa kpou le sawala ndɔlaŋ diikɔŋndo vɛlɛ a hɛnaŋ ndɔɔ tosaa.—Nuawɔ Masaa Bɛnduaa Tasiaa 8:​61.

18 Baa ŋ tosa niŋ pa biondɔŋndaŋ? Ei, kanifuule wanaa lahakiaa naŋ cho ni. Nduyɛ te ŋ tosa pɛ biondɔŋndo, ŋ nɔ miŋ loonuŋ a taamasi Masaa Hɛsɛkiya wo okɔɔ. Mi ndoo tosa biondɔŋndaŋ. Kɛ mbo mulul yɔŋ ndɔ wɔɔŋndo kɔɔ, nduyɛ mbo hiau lachi a Chɛhowa piɛiyo ‘a kɔl ndɔɔ kpou.’ (Aisaya 38:​3-6; 2 Kolo. 29:​1, 2; 32:​25, 26) Lelaŋ, maa i wa yiyaŋ naa le kiɔɔ kindiŋ Setana cho le yiyaŋnda naalaŋ pɔsɔŋiaa wo. Ŋ nyunaŋ Chɛhowa o piɛileŋ niŋ le mbo ke naa ‘kɔl tusiaŋndo.’ (1 Masaa. 3:​9; nuawɔ Sam 139:​23, 24.) Ŋ nɔla miŋ hiou lachi a lo lechoo wo chɔmndo o Chɛhowa lo te ŋ manda pɛ kɔl naa.

CHONDII 54 “Nɛiyo Cho Hoo Ni”

^ pɛl. 5 Baa ŋ cho pa hiouwɔɔ lachi a lo lechoo wo chɔmndo o Chɛhowa lo, ɔɔ ŋ cho chɛlɔɔ mi Setana hui naa le miŋ pɛŋgi Mɛlɛka piɛiyo? Muli nyuna koŋ tolnuŋ o mɛɛ simulta kala kalalaŋ la cho naa komallo choo yɛ le, kɛ mɛɛ naŋ cho kɔlta naalaŋ mandaa yɛ. Yɛɛ diomndo hoo ‘kɔllo’ sim yɛ? Vɛɛ Setana kindiŋ yɛ le kɔl naa pɔsɔŋiaa? Nduyɛ, vɛɛ naŋ manda yɛ kɔl naa? Buŋgɛi hei cho nyunala sɔvɛlaŋ ndaŋ muli.

^ pɛl. 11 TƐƐSIAA LE DIOMNDO: Chɛhowa ke naa sinapɛŋgoo le yiyaŋnda naalaŋ, yeemaŋ naŋ, vɛlɛ a sɔɔŋ naŋ tosa woŋ mɛɛndaŋndo, okoŋ miŋ kilul naapila yamɛi. Sinapɛŋgu koŋ Baabuiyo veelu ni aa kɔl iyamaa. (Luomaŋ. 2:​15; 9:​1) Kɔl iyama naa Baabuiyo cho ni, nyɛ soliŋ sawala Mɛlɛkalaŋ kpeku le yamɛi kiolɔɔ wo te yiyaŋnda naalaŋ, sɔɔŋ naŋ tosa woŋ, ɔɔ nyɛ naŋ dimi wo bɛnda pɛ ɔɔ te o bɛnda le.

^ pɛl. 56 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Puaapilɛnɔ cho niŋ o yiŋaa wo cho vidueiyo nuaa, nduyɛ mi wunduma kaa nɔɔlɛiyo fula. O nɔ mbo tosa kɛɛsiaa le nyɛ o cho tosa wo.

^ pɛl. 58 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Wana mɛŋgɛlaa o teleŋ masindɔɔ niŋ che maa kpundɔɔ cho hunɔɔ o chiee ndaa niŋ. Okoŋ, mbo veelu wanaa cho diola saasaa mandaa wa nduyɛ mi nda bɛɛ keleŋa diola saasaa kiindiaa ma baŋ ndaŋ leniŋ.